Nü. 3807.
Dinsdag
A°. 1872.
9 Juli.
Kene korte opmerking.
Feuilleton vau liet „Leidscli
Dagblad".
SCHETSEN air BN&ELMD.
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
1 fVoor Leideu per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post
Afxonderlyka
3.86.
0.06.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTKNTIEN.
Voor iederen regelv. /"0.16
Grootere letter» naar de plaatsruimte die lij beslaan.
De benoeuiiug vau de heeren Fransen van de
ite en van Delden, leden vau de Tweede Ka-
;r der citaten-Generaal, tot Minister van Koloniën
van Financiën, doet twee vacatures voor de
yeede Kamer ontstaan in de hoofdkiesdistricten
itterdaui en Deventer.
Vjïeldra zullen dan ook deze aanvullings-ver-
Bzingen moeten plaats hebben en dus reeds een
decile van het kiezersvolk blijk kunnen geven
n de mate van ingenomenheid met de her-
euwde optreding eener liberale regeering.
Het tijdstip der verkiezing is nog niet vastge-
>ld, veel minder de keus der candidaten. Juist
ize omstandigheid achten wij gunstig om eene
imerking vooraf te doen gaan, welke wij on-
iame uit het oog zagen verliezen.
Nu reeds worden de namen van twee afge-
edeu Ministers genoemd om de plaatsen van de
;ereu v. d. Putte en van Delden in te nemen,
et is alsof oud-Ministers bij gewoonte-recht zit-
ng in de Tweede Kamer moeten hebben. Geen
itel is open of alle partijen beijveren zich meestal
iden vau vroegere ministeriëu in hun midden
krijgen. Van daar dat het aantal dier titula-
isseu in de Kamer niet gering is.
Het moge een goede zijde hebben en op zich
air hebben wij er niets tegen dat mannen van
ezag en invloed, die van nabij met het rader-
zerk van den Staat bekend zijn, deel van de
rolksvertegenwoordiging uitmaken; maar de prac-
ijk heeft aangetoond dat er eene schaduwzijde
s, die het goede van de zaak ver achter zich
nat.
Wij hebben toch de overtuiging dat een te groot
.antal gewezen kamerleden, die dienaren van de
Itoon waren, een verlauiuienden invloed op den
;ang der werkzaamheden uitoefenen; dat het ge-
larrewar over en weer; dal de politieke tournooi-
ipelen grootendeels in dit euvel geworteld zijndat
iet beheptzijn met persoonlijke grieven, een kwaal
lie gewoonlijk in de uienschelijke natuur ligt, in
iet bijzonder bij oud-Ministers wordt aangetroffen,
jn dat vete oud-ministers hun lidmaatschap dik'
wijls meer aanwenden om eigen beheer te ver
goelijken eu te verdedigen, dan de algemeene
zaak te bevorderen; kortom, dat vooral bij oud-
ministers dat sterk individualisme aanwezig is,
waaraan Prof. Buys in zijn „De vruchten van een
Ticndaagschen Veldtocht" de nadeelen toeschrijft bij
de toepassing vau ons regeeringsstelsel.
Het is dus in de eventueele candidatureu van
een paar ministers uit het nog versch in het ge
heugen liggend Ministerie, dat wij voor het ver
krijgen van een beteren toestand in den gang
van 's lands bestuur bezwaar zouden zieo. Vooral
thans, nu men blijkbaar wenscht te beproeven,
„het commando; sluit de rangen langs alle liniën
te herhalen.
De bewuste kiesdistricten zijn natuurlijk vrij
in hun doen en laten en het is dan ook niet
onze bedoeling ons te mengen in hetgeen hun
best is toevertrouwd, maar wij zijn van meening
dat dit verboden terrein in deze niet door ons is
betreden en liet punt waarop wij de aandacht
vestigden zeer zeker van groot algemeen belang is.
De beide districten strekken gewis tot waarborg
dat de overwinning aau de liberale partij zal
verblijven, maar de zege zal er niet onder lijden,
indien een paar vrijzinnige mannen naar den
Haag worden gezonden, die in de politieke lot
gevallen vau 18-48 tot op beden nog geen rol
hebben gespeeld.
Lelden, 8 Juli.
Van de zes adspiranten voor het examen van
bewaarschool-onderwijzeres alhier zijn geslaagd de
dames E. A. van den Bree, M. Hoekveldt, H. C.
Valk en M. van Goor den Oosterlingh.
Te Werkhoven is tot predikant beroepen de
heer M. Rutgers van der Locff, candidaat bij het
provinciaal kerkbestuur van Zuid-Holland.
In den nacht van Zondag op Maandag is, in
de Zonneveldsteeg alhier, eene vrouw, N. v. W.
genaamd, krankzinnig geworden, en hedenmor
gen voorloopig naar 't Cecilia-gasthuis vervoerd.
Gistereuavoud omstreeks acht uren heeft buiten
de voormalige Marepoort alhier een vechtpartij
plaats gehad Lusscheu twee personen, waarvan
de een den ander met een mes eene diepe snede
in het gezicht gaf. Minnenijd was de oorzaak van
dit gevecht.
Z. M. de Koning-Groothertog heeft tot ridder
der Eikenkroon benoemd den heer W. Moll,
hoofdonderwijzer te Putten.
De Nieuwe Hotterdamsche Courant, liet „gelukkig
einde" der ministerieëlc crisis en de samenstel
ling vau liet kabinet besprekende, schrijft, in
denzelfdeu geest van hetgeen wij hij de vermei
ding van het ministerie lieten volgen, aldus:
„Maar allermeest zal bet afbangen van de
Kamer ol er voorspoedig geregeerd zal worden.
Een meerderheid is er; de meerderheid is éen in
beginselen. Er kan dus samenwerking zijn, ten
nutte van het land; verschil op ondergeschikte
punten kan vereffend wovden. Maar aan een
heid van politieke gedachte behoort zich eenheid
van zin te pareu en het besef, dat men door
's volks vertrouwen is gekozen om de zaak des
volks te behartigen. In den laatsten tijd bleek,
bij een deel der liberalen, van alles ineer dan
van die eenheid, dat besef. Zal dat nu anders
zijn? Zullen alle liberalen zich aaneensluiten,
om de regeering loyaal te steunen Zullen de
persoonlijke auibitiën thans wijkeu voor het al
gemeen belang?
Wij willen daarop niet ongerust zijn.
De jongste gescniedenissen hebben ook deze
mannen iets kunnen leeren. En de controle der
openbare meening waakt. Het laud verwacht du
betere dingen."
Naar vroeger gemeld is, heeft de constitutioneele
Kiezersvereenigiug te Dokkum den naam aan-
genomen van „Constitutioneele Kiezersvereeni
giug Thorbecke." De bedoeling met deze bijvoe- j
ging is eene eenvoudige hulde.
Zij heeft geenszins ten doel 0111 te verklaren
dat de vereeniging wil blijven op het standpunt,
door hem ingenomen, en geen stap verder te
gaan op de baau der ontwikkeling. Integendeel
mag men zich overtuigd houden, dat verreweg
de meerderheid der leden een zeer milde toepas
sing wenscht der vrijzinnige beginselen, in den
waren zin van het woord.
In 't Utr. Dagblad is bet volgende op verzoek
opgenomen
„De gematigste orthodoxen en confessioneelen
sprekende modernen en liberaleD de kerk uit
zetten, dat willen wij niet; zij mogen blijveD,
toldat hun geweten 't hun zóó bang maakt, dat
zij heengaan. Zeer genadig voorzeker. Maarzou-
dqn de modernen en liberalen niet met meer
recht zeggen kunnen; de orthodoxen en confes
sioneelen de kerk uitzetten, willen wij niet; zij
mogen blijven, totdat hun geweten 't hun zóó
baDg maakt, dat zij heengaan? Of al de ortho
doxen en confessioneelen zich zeiven en wie zij
tot de hunnen rekenen, ik zou bijna zeggenon
beschaamd, de loftrompet steken, behooren zij
wel thuis in eene kerk, die krachtens hare wor
ding niet Dordsch mag wezen, maar moet zijn
christelijk eu daarom tegenover Dordt en Rome
en tutti quanti protestantsch
Door den Standaard wordt bevestigd, dat inder
daad een der sprekers bij de samenkomst in het
boscli van Wolf hezen, deze als de oorzaak be
schouwde, dat het daar niet regende. De heer
Buitendijk zeide
„We kunnen rekenen op onzen God eu we
hebben niet meer te vragen of God hetZendiugs-
feest wil. De eerste maal was het spreker baDg
geweest in de ziel; liet weêr liet zich zoo slecht
aanzien. Maar te Arnhem, te Amsterdam re
gende het dien dag. Hier te Wolf hezen was geen
druppel gevallen! Uit zijn hart was dan ook dat
woord: „Voortaan moeten de natuurkenners met
het Zendingsfeest rekenen." Gansch wat anders,
dan 't geen een eenvoudig inan had aangeraden
Prof. Buys Ballot te verzoeken uit te rekenen
op welken dag het in geeu duizend jaar gere
gend had, om dien dag voor 'i feest uit te kie
zen. Neen, geen metèreoloog kan 't ous zeggen;
maar we hebben duizenden bidders onder ons."
Als bet verleden Woensdag geregend had, zou
dat dan eeü bewijs wezen, dat liet Zendingsfeeêt
geeue Godgevallige zaak was?
Het ontbreekt er maar aan dat de ommegang
te Huissen, op welken dag, volgens de traditie,
het altijd regent, door den weisprekenden rede
naav op dien grond verklaard werd, niet aan
God te behagen.
De weleerwaarde lieer Buitendijk is zoo nede
rig om God de eer toe te ken oen maar daal
de dag van 't Zendingslëest niet door God wordt
aangegeven, maar dóór eenigé' heeren wordt
vastgesteld, zijn deze het, die bepalen of het al
dan niet regenen zal te Wolf hezen.
Trots de natuurkenners! Waarschijnlijk bedoelt
hij den Enkhuizer Almanak, waot andereu hou
den zich niet met weerprofetieëu bezig.
Wat het verzoek betreft om uit te rekeuen
op welken dag bet in geen duizend jaar gere
gend had wij betwijfelen liet zeer of, de heer
Buys Ballot zich met deze interessante quaestie
zou bezig houden, en nog veel meer, of hij de,,
gegevens daartoe bezit. De kronieken zijn wel
uitvoerig, maar van den regen in de dagen van
Karei den Groote is niet zoo nauwkeurig aau-
teekening gehouden. ArnhCl.)
Zaterdag werd de uitslag bekend van de exa
mens, afgelegd door studenten aan de polytech
nische school te Delft. Voldoend exaineu is afgev
legd door de heeren TechnologenM. W. Beye-
rinck, H. Hartógh Heijs, H. P. Kalt, J. J. Peu-
niuk, B. v. dl Pot, H. W. Schalkwijk, G. J. Stam,
A. R. M. Vink. Civiel IugeDieur: A. B. Albérs,
J. J. Brutel de la Rivière, R. .1. Caslendijk, J.
Drost Jr., Th. W. C. HerckeiiratFi, J. van der
Mandele, H. P. Mensinga, Jlir. O. JA. Repelaér,
J. G. Ribbers, J. A. Roest van Limburgli, A. T.
L. Rouweuhorsl Mulder, A. F. Steers, R. Tuteïu
Nolthenius, K. de Vidal de St.-Geruiaiu. Scheeps
bouwkundige ingenieurs, J. F. vau Béëk, D. vau
Vliet. Werktuigkundig ingenieur: J. Üardiuaal.
Mijn-ingenieurs: S. L. G. Birnie, R. Fenueuio,
J. A. Hooze.
Onder het opschrift „Officieel Belgisch-Nedprt s
landsch" behelst de Spectator het volgende:
Bekend is het, hoe de Vlamingen bij het Bel
gisch gouvernement aandringen op eerbiediging
vau hunne taal, op de gelijkstelling daarvau met
het Fransch. Lang heeft meu aau dien drang
weerstand geboden; inaar eindelijk werd hij te
sterk. Men begon er aan toe te geven. Doch nu
kwam de aap uit de uiouw nu bleek het, dal
de ambtenaren, die reglementaire voorschrilteu
hadden te geven, dit wel konden doen in 't Fransch,
maar kwalijk in 't Nederlaudsoh. Zoo levert ons
een gedrukt biljet van het telegraafkantoor te
Luik een curieus staaltje van de hoogte, waartoe
de Belgische ambtenaren van dé hüihinistratië
der spoorwegen, postën (leesposterijen) eu tele
grafen het in het Nederlandsch gebfa'cht hëbben.
Aan de eene zij van liet biljet staal liet Fraékch,
aau den anderen kant het Nederlandsch7; aan de
e6ue zij Avis d' arrivée, aau den andereu kant
schrik uietl aankomstbericht.
Wij lezen voorts r „Ken telegram aau (naam
des bestemuielings wij wisteü wél' Kat
Nederlanders spreken van verdommeling, maar
het woord bestemmeling (destinatall-e) was ons
lot hiertoe onbekend) geadresseerd, niet ton huize
(A domicile) kuuuen besteld geworden zijn (in
die opvolging van werkwoorden leeft ietS Duitscli),
is de bestemmeling verzocht het zeil in bet kan
toor door den bovenstaande (sic) stempel gewij
zigd (indiqué) te halen, of lief, tegen behouding
naar het fransch van
KM. T A. I E.
V.
Be Maatschappij en de Begeering,
Vervolg.)
Velen hebben een grijzen hoed op, een fan-
taisie-broek en jasje aan en zijn in een meer
liggeude dan zittende houding op nun bank uit
gestrekt. Zij gaan in en uil en babbelen onge
stoord; in een eenigszins fatsoenlijke club zou
men er zich voor schamen.
Men wijst mij de ministers: lord Palmerston,
den heer Milnes Gibson, lord John Russell,den heer
Wood, secretaris van oorlog, en den lieer Gladstone.
Naast ons, op de galerij, komen verscheidene lords
van de Eerste Kamer zitten, waaronder een on
metelijk rijke jonge hertog in een gelapt jasje,
alleu slordig gedast. Beneden ons komt men tot
bedaren de afgevaardigden, dicht opeen op bank
jes gezeten, hebben zelfs geen tafel om op te
schrijven. Zij schrijven aanteekeniugeu op bunne
knie en zetten het glas, waaruit zij water drin
ken, op dezelfde plaats neer waar zij gezeten
hebben. Ieder spreekt staande vau ziju plaats, op
een natuurlijken toon en met weinig gebaren.
Voorzeker is eene dus ingerichte, bekrompen zaal
ongemakkelijk eu zelis ongezond, te warm in den
zomer en voor de avoudzittiugeumen moet er
spoedig oud worden. Maar die eenvoudigheid wijst
op mannen, die het ceremonieel achterwege la
ten om te werken. Eene verhoogde, afzonderlijke
tribune daarentegen, zooals in ons Wetgevend
Lichaam, geeft aanleiding tot theatrale welspre
kendheid.
Ditmaal wordt behandeld de wederrechtelijke
handelwijze der lords die een lïuancieel wetsont
werp hebben goedgekeurd zonder toestemming van
liet Lagerhuis; de zitting is, zegt men, eene der ge
wichtigste van het jaar; de Kamer is voltallig en
vol aandacht. Na den lieer Seymour staat de heer
Horsman op. Hij heeft een duidelijke uitspraak
en spreekt op een toon van overtuiging en ener
gie, doch zonder verheffing. Hij gaat uit van de
stelling, dat de lords geen bevoorrechte klasse
uitmaken en, ofschoon niet gekozen, toch het volk
vertegenwoordigen. Zij zijn, even goed als anderen
landbeeren, die evenzeer landerijen eu bedrijfs
kapitaal bezitten, dezelfde opvoeding genoten heb
ben, dezelfde belangen en denkbeelden hebben en
dus evenzeer dezelfde algemeene belaDgen moeten
bebartigen. De verkiezing is slechts een van de
middelen oui liet volk te vertegenwoordigen; er
zijn er meer b. v. het bezit van de een of an
dere waardigheid, zooals met de bisschoppen
liet geval is, of de erfelijkheid, als bij de konin
gin eo de lords. Buitendien beeft, sedert 1832,
liet Lagerhuis een merkbaar overwicht gekregen;
een tweede lichaam is noodig om het te contro-
leeren, ten einde niet tot de zuivere democratie
te vervalleu, enz. Hij treedt nu en dan in
herhaling, inaar maakt indruk; men roept bijna
bij eiken volzin: hoor! hoor! Na hem spreekt
in tegenovergestelden zin de lieer Bright, een
echt redenaar. Maar ik heb in de laatste dagen
te veel gezieD, uujn zenuwgestel is niet zoo ge
hard als dat van een algevaardigde en ik verlaat
de Kauier.
Hoe verkrijgen zij daar zitting? B die
een hoogen gouvernemeulspost bekleedt, erkent
dat de verkiezingen op een ruwe en vaak ge-
meene wijze plaats hebbed. De candidaat huurt
een hotel of een herberg af, houdt er open tafel
in een met vlaggen versierd vertrek, deelt rijke
lijk drinkgeld uit, luat de kiezers in njtuigeu
afhalen, bekostigt muzikanten, schreeuwers,
Verkiezing-aannemers, redenaars die voor hem
in de herbergen oreereu en ook wel menseden
die de tegenpartij door vuistslageu en liet gooien
met appelen tot zwijgen moeten zien te brengen.
Bij zoo'n gelegenheid gaat het ruw en dikwyls
woest toe: de volksstier is losgelaten.
Een verkiezing is een duur grapje. Hel parle
ment duldt die groote uitgaven tot op een zekere
hoogte en laat de omkooping toé tot een bepaald
cijfer: vier of vijfhonderd pond.
Een partij kan daartoe kapitaal bijeenbrengen.
Zoo verhaalt uien mij van zekeren hertog vau
Buccleugli, die eens, om de verkiezingskosteu
van zijn partij te betalen, 40000 pond sterling
zond. Maar behalve de geautoriseerde uitgaven
komen er nog grootere bij. De koslen beloopen
dikwijls vier-, vijf-, zesduizend pond st. e-u meer.
Om den kiezer tot steuiuitbrenging te bewegen,
moet men hem iets bepaalds geven, een post o
de belofte van een post, verscheiden goede diners,
ale en wijn in overvloed en veelal contanten.
Bij nader onderzoek heelt men bevonden, dat
de heer Leatlirn te W akefield 30 pond voor eene
stem gaf eu 40 voor eene andere en dat een derde
kiezer, die zijn koop geheim wilde houden, hem
een haarschuier van drie shillings voor 40 pond
had verkocht. De officieele uitgaven voor die ver-
