MAATJES-HAIUNG. ialuwödü1°7 PILLEN HOLLOWAY ZOMERZORG. QYERTENTIEIH. LEIDSCHE SCHOUWBURG. GROOT MILITAIR CONCERT, ONTVANGEN „tot wie ik spreek. E i dan vraag ik of een toestand „ma" blijven voortduren waarbij een groot deel van „de "plaatselijke belasting, voor zoover zij direct door de gemeente, in welken vorm dan ook, ge- blieven wordt, betaald wordt door de gasver V„bruikers, en wel door die verbruikers als zoo- S „danig." Inderdaad, iu dezen grond schuilt het hoofdbezwaar, de reden waarom ook wij ons in I beginsel met het gevoelen van den heer Derck- sen vereenigen. Het valt niet te loochenen, dat de gasverbruikers alleen een deel van de lasten ii i betalen, welke anders op de burgerij in het al- w gemeen zouden rusten; maar men zoree aan dit eer wezenlijk gebrek geen grooter beleekenis te ^.even dan het werkelijk bezit. Men kan toch niet zeggen dat de gasprijzen kunstmatig hoog zijn opgevoerd, en dat de werking van dien gas- prijs dus gelijkstaat met de werking van een accijns, welke den marktprijs van eenig product kunstmatig verhoogt door van den verbruiker van dat product nog eene zekere bijdrage voor de schatkist te vorderen, welke als zoodanig met de productie-kosten niets te maken heeft. Neen de prijs van het gas is in deze gemeente een na tuurlijke, want geen twijfel of die prijs zou, wanneer een privaat persoon in plaats van de gemeente de fabriek exploiteerde, althans niet lager ziin. Wij behoeven om dit te betoogen ons slechts te beroepen op het voorbeeld van Amster dam en Rotterdam, de twee grootste sleden, waar Ie prijzen lager konden wezen dan elders, niet alleen omdat daar het verbruik verreweg het grootst en dus ook de productie het goedkoopst moet zijn, maar ook omdat ineu alleen daar wezenlijke concurrentie vindt. Welnu, in beide steden hetaalt men 3 voor hetgeen den privaat persoon 3,50 en don industrieel engrooten win kelier 2,97 kost. Let men op het onderscheid tusschen grootere en kleinere 6leden, dan kan men niet zeggen, dat het verschil in het nadeel van Leiden is, terwijl, wanneer men er vroeger of later toe komt den prijs hier nog eens met 50 centen te verminderen, de toestand van den gas- verbruiker te Leiden zei s bepaald gunstiger wordt dan in de genoemde grootste steden. Onze fabrikant betaalt alzoo het gas niet te duur, maar voor een prijs, vermoedelijk lager en zeker niet hooger dan die, welken hij zou moeten Opbrengen als de vrije industrie hem dit product leverde. Hij klage dus niet over kunstmatige ver hooging vau den prijs, maar erkenne veeleer, dat zijn griel' eigenlijk hierop neerkom', dat men hem, nu Jaartoe de gelegenheid bestaat, het gas niet voor kunstmatig lagen prijs verschaft. Wij zegged kunstmatig laag: immers, wat men wil is een product, geleverd voor den kostendeu prijs, dat wil zeggen, zonder winst voor den fabrikant. Dit nu is geheel onnatuurlijk, want in het gewone verkeer zal de winst van den fabrikant toch wel een even noodzakelijk element van den prijs dei- producten zijn als de waarde der grondstoffen woaruit men de producten vervaardigd heeft. Wij beweren daarom niet dat de klacht onbillijk wordt, maar ineenen toch, dat zij eene geheel andere beteekenis verkrijgt wanneer men eens erkent, dat zij niet de kunstmatige verhooging, maar en kel de uiet-kunstinatige verlaging der gasprijzen 'ij geldt. 't Is waar, de verbruikers van kleine hoeveel heden gas betalen vooralsnog meer dan die te Amsterdam en te Rotterdam maar zouden zij minder betalen, wanneer de bijzondere industrie onze gasfabriek exploiteerde? Wij twijfelen er sterk aan, en dit te eer omdat in betrekkelijk kleine steden meerdere gasfabrieken niet gemak kei ijk tot stand komen. Daarenboven, voor deze verbruikers is het gas veelal eeue minder drin gende behoelto; zoodat zij slechts dan aan het gas boven olie of petroleum de voorkeur zullen geven wanneer zij meeuen dat dit in hun voor deel is. Ziedaar de kwaal waarop de heer Dercksen wijst, niet betwist zeker, maar enkel tot hare wezenlijke beteekenis teruggebracht. Kan men ze .wegnemen zonder groote opofferiugeu, wij zullen er van harte gaarne toe medewerken, maar daaruit volgt niet, dat wij om dat doel te bereiken elke opoffering gerechtvaardigd achten. Ad. i"m. Om de gemeente in slaat te stellen het gas tegen den kostendeu prijs te leveren, zal de winst, welke de fabriek nu afwerpt, op I den hoofdelijken omslag moeten worden over- i gebracht. Stellen wij die winst op ƒ50000, dan is eene verhooging van de plaatselijke belasting inet 66 percent het onmiddellijk gevolg dat uit de aanneming van het aanhangig voorstel zoude voortvloeien. Wij noemen dit geneesmiddel erger dan de kwaal, want geen twijfel of het onge noegen over die verhooging van de belasting zou vrij wat grooter en algeineeuer zijn dun het ge noegen 't welk de prijsverlaging van het gas kan opleveren. Wij gaau zelfs verder en bewe ren dat die verhooging van belasting bijn i on uitvoerbaar zoude zijn, en zij die weten hoe de I tegenwoordige belasting reeds zwaar drukt op velen en welke moeite er bestaat voor dezen om hunne aanslagen te kwijten, zullen de juist heid van het hier beweerde zeker nietwilleu ontken nen. Men vergete niet dat Leiden in vele opzich ten onder exceptioneele omstandigheden verkeert; in verhouding tot de geheele bevolking is de ge goede middelklasse, welke belasting beiaalt, hier zeer klein, veel kleiner dau te 's Gravenhage, Haarlem, Groningen, Utrecht en zoovele andere plaatsen. Degeheelesom, welke aan belasting gehe ven wordt, is betrekkelijk niet groot, maar het getal peisonen, dat die som moet opbrengen, is bij uitstek klein. 's-Graveuhage ontvangt als zijn aan- I deel iu het persoueel meer dan viermaal zooveel als Leiden, ofschoon het in verhouding tot zijne bevolking maar eens zooveel ontvangen moest duidelijk bewijs alzoo, dal de belastingbetalende klasse daar, ook betrekkelijk, veel sterker is dau bij ons. Er ontstaat zeker allengs verbetering in dien toestand: het aantal gegoeden dat zich hier komt vestigen is in de laatste jaren zeer toege nomen, en liet bestuur haudelt ongetwijfeld ver standig, wanueer het doet wat in zijn vermogen is om dien aauwas van een welgestelde bevol king te bevorderen Maar kan het dan ook om gekeerd een maatregel nemen meer met dat goede doel in strijd, dan de plotselijke verhooging van de plaatselijke belasting met twee derden vau haar tegenwoordig bedrag? Zul men vreemden trekken wanneer men op deze wijze Leiden tot een der zwaarst belaste gemeenten van Neder land maakt? Eindelijk nog dit: den hoofdelijken omslag nu met 6ti percent te verhoogen, is onherroepelijk de Vdeur sluiten voor alle nieuwe uilgaven in de toe komst, hoe productief die ook zijn mogen. Mocht het al uitvoerbaar zijn, wat ons althans twijlel- aclnig voorkomt, het bedrug der belasting met twee derden te vermeerderen, zeker zouden wij, dit doende, dadelijk de uiterste grens bereiken, en onze belasting tot haar maximum opvoeren. De onmogelijkheid om meer te heffen zou dan in de toekomst een onwederlegbaar argument worden tegen elke nieuwe onderneming, elke verbetering en elke uitbreiding, al mocht die ook nog zoo dringend noodzakelijk zijn. Wij kunnen Diet gelooven dat zulk een genees middel aanbeveling verdient, maar houden ons veeleer overtuigd, dat het nadeelen zoude ople veren. buiten alle verhouding groot, vergeleken bij de kwaal welke het zou moeten wegnemen. Indien de bovenstaande conclusie het een stemmig oordeel van de leden onzer Commis sie uitdrukt zij het dan ook dat een van hare leden niet aan alle argumenten, welke tot die conclusie leidden, zijn zegel hechten kan daar waar het geldt de beoordeeling van het voorstel, door Commissarissen vaD de gasfabriek gedaan, kunnen wij niet op zulke eene eenstem mige conclusie wijzen. De meerderheid onzer Commissie is het volkomen eens met Burgemees ter en Wethouders, dat het tegenwoordig oogen blik voor eene prijsverlaging van de gasprijzen allerongelukkigst zoude gekozen zijn. Zulk eene verlaging is ook haar wensch en haar doel, maar zij ineent dat men die alleen dan moet invoeren wanneer toenemende winsten de gelegenheid openstellen om daartoe zonder al te groote schade voor de gemeentekas over te gaan. Heeft men nu voor 1873 zulke grootere winsten te wach ten? Het tegendeel is waar: commissarissen con- stateeren zeiven voor genoemd jaar eene winst derving van 17060, en in weerwil van die om standigheid geven zij iu overwegiug, om die winst derving door eene nieuwe prijsverlaging tot 24 a f 25000 op te voeren. Ziedaar een strijd tus schen praemissen en conclusie, welke wij ons niet in staat achten op te lossen. Immers men zal toch niet beweren, dat er een redelijke grond tot prijsverlaging bestaat, 't zij dau omdat een der leden Uwer Vergadering een voorstel tot geheele afschaffing van alle winsten aanhangig maakte, 't zij omdat er reeds bijna drie jaren verliepen, sedert men de laatste maal tot prijs verlaging overging. Ziet men in de gasfabriek eene gewone induslrieele onderneming, en dit is het standpunt totnogtoe door Heeren Coimnis sarissen ingenomen, dan houde men ook bij het regelen der prijzen de algemeene economische wetten iu het oog, welke voor dergelijke onder nemingen gelden. De meerderheid vond te meer termen om zich met het advies van Burgemeester en Wethouders te vereeDigen, omdat ook, naar haar inzien, de geheele financieele gesteldheid der gemeente op dit oogenblik Vordert, dat men inet voorzichtig heid te werk ga. Commissarissen der gasfabriek tnogeu van hun standpunt te recht verklaren, dat er ook met een nieuwe prijsverlaging nog altijd een tamelijke winst overblijft, voor Bur gemeester en Wethouders kan die verklaring niet genoeg zijn. Zij moeten weten of men met de tamelijke winst die overblijft in staat zal zijn de financieele behoeften der gemeente be hoorlijk te bevredigen, en geen wonder dat zij twijfelen. Men vergete toch niet, dat, behalve de winst derving van f 17000, welke de gasfabriek, onaf hankelijk van elke prijsverlaging, voor 1873 zal uitwijzen, ook de algemeene financieele toestand nu een geheel andere is dan toen in 1869 tot prijsverlaging van het gas besloten werd. Immers op 1 Januari 1870 had de gemeente aan inschrij vingen op het Grootboek enz een kapitaal, dat eene werkelijke waarde vertegenwoordigde van394,195 en op 1 Januari a. s. zal dit kapitaal zijn teruggebracht tot eeue waarde van 331,525 en er dus een verschil iu minder be- siaau van62,670 Daarenboven heeft de gemeente sedert 1870 eene schuld aangegaan van ƒ62000, van welke op 1 Januari a. s. nog on- algelost blijft50,000 zoodat de verminderde kapitaal waarde sedert driejaren opƒ112,670 neerkomt, gelijkstaande met een renteverlies van ruim 5000. Hierbij komt dan nog vooreerst, dat Uwe Ver gadering voor den spoorweg LeidenUtrecht reeds heeft toegezegd een subsidie van ƒ100,000, en ten andere, dat er op dit oogenblik van harent wege plannen worden onderzocht, welke tot doel hebben Leiden van beter drinkwater te voorzien. Mochten die plannen, zooals wij allon wenschen, tot. eenig resultaat kumien leiden, dan zoude dit resultaat in elk geval met groote geldelijke offers gepaard gaan. Let men op dit alles: op de winstderving van 17,000, welke de gasfabriek te gemoet gaat, op het renteverlies van meer dan 5000 sedert drie jaren en op zoovele groote uitgaven die aanstaande zijn, dan meeneu wij iu gemoede te mogen vra gen, of het tegenwoordig oogenblik wel zeer ge schikt is om tot eene meuwe verlaging van de gasprijzen te besluiten? Het wordt naar het oordeel van de meerder heid Uwer Commissie hoog tijd, dat uien eindelijk eens omtrent de gasprijzen een vast en rationeel stelsel aunneme, en liet middel daurtoe ligt naar haar inzien voor de hand. Zij zou namelijk wen schen, dat men, lettende op de financieele om standigheden van het tegenwoordig oogenblik, bepa-dde welke bijdrage als winst van de gas fabriek noodig is om in de behoeften der gemeente te kunnen vooizien, en dal men, telkeus wanneer de winst hooger klom, de prijzen van het gas zooveel verlaagde als noodig mocht zijn om het eenmaal gestelde peil te handhaven. Veranderen later de financieele omstandigheden; mocht het bijv. blijkeo, dat dc gemeente aan een winst van 20,000 in plaats vau bijv. 40,000 genoeg heelt, dan zoude uien het peil moeten veranderen en ook dienovereenkomstig wijziging brengen iu de gasprijzen. De commissie wenscht dit denkbeeld in de eerste plaats aaD liet oordeel van B. en Ws. te onderwerpen, ten eiDde zij kunnen onder zoeken of het mogelijk zoude wezen, bijv. bij de behandeling der eerstvolgende begrooting, daar omtrent aan den Raad bepaalde voorstellen te doen. Het college van dugelijksch bestuur zal zeker met de meerderheid van de financieele commissie instemmen, dat het een groot voordeel zoude zijn wanneer men, door een dergelijk ratio neel stelsel aan te nemen, zicli koude waarborgen voor liet nu telkeus dreigende gevaar, dat men overvallen wordt door voorstellen, welke, pl tse- liug en onverwacht opgekomen en aangenomen, het geheele financiewezen van de gemeente in verwarring dreigen te brengen. Op grond van het bovenstaande heeft de meer derheid van onze commissie alzoo dc eer u voor te stellen 1°. het voorstel van den heer Deu ksen niet goed te keuren 2°. het voorstel van Commissarissen der gasfa briek tot verlaging der gasprijzen vooralsnog mede niet aan te nemen; 3". Burgemeester en Wethouders uit te noodi- gen den Raad voor te lichten omtrent de vraag of het mogelijk zoude zijn voor de winst van de gasfabriek, ter voorziening in de geldelijke be hoeften vau de gemeente noodig, althans voor loopig een vast cijfer aau te nemen en de ver laging der gasprijzen van het overschrijden van dat eenmaal bepaalde cijfer af haDkelijk te maken. De minderheid van de Commissie, ofschoon instemmende met het eerste voorstel, heeft echter bezwaar gemaakt zich met de beide andere te vereenigeD. Geleid door de overtuiging, ook door den heer Dercksen uitgesproken, dat er een einde moet komen aan de ongelijkheid tusschen ver bruikers en met-verbruikers van gas in deze ge meente bestaande, meende zij, dat nu Commissa rissen van de gasfabriek zei ven een voorstel doen, bestemd om het gewenschte doel althans éen stap meer nabij te komen, Uwe vergadering niet om financieele bezwaren van meer of minder gewicht dit voorstel behoort al te wijzen. De omstandigheid dat de Directie van de gasfabriek uit eigen be weging tot dat voorstel overgaat, is haar een waar borg, dat de bedoelde prijsverlaging én mogelijk én billijk is. De Commissie van Financiën, J. T. BUTS. H. C. HARTE VELT. A. H. EIGEMAN. Luiden, 21 Juni 1S72. Promotiéu. Utkkcht, 28 Juni. Bevorderd tot doctor in de wis- en natuurkunde, de heer F. C. E. van Emb- den, geb. te Zeist, na verdediging van een aca demisch proefschriftOver een oxydatieproduel van Allanlolnetot doctor in de rechten, de heer J. van Doorn, geb. te Utrecht, na verdediging van een academisch proefschrift.: Iets over de beperkte handlichting volgens hel Nederlanisch rechten lot doctor in de geneeskunde, de heer A. K. W. Arntzenius, geb. te Amsterdam, na verdediging van een academisch proefschriftOver de sluiting van bloedvaten in wandvlakten. LAATaiTE HEftlCHTEN. 's-Gkavenhagk, 29 Juni. Naar men verneemt heeft het Z. M. den Koning Groothertog behaagd te benoemen in de orde van de Eikenkroon, tot officieren: Baron B. de Tauchuitz, Boekhan delaar te Leipzig; Professor A. Spiesz, Directeur van het Gymnasium te Dillenburg, en tot rid ders: Dr. A. Trautvelter, Predikant te Luxem burg; de heeren C. Riemann, Hof-rentmeester te Weimar en G. C. van Sprang, commies bij het stadhuis te Amsterdam. De heer J. D. Fransen van de Putte, lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, be vindt zich thans in de residentie, alwaar hij sinds gisteren uit het buitenland is teruggekeerd. Men brengt die spoedige terugkomst in ver band met de miuisterieele crisis. PROGRAM'S VAN MUZIEKUITVOERINGEN, Zomerzorg. Dinsdag 2 Juli 1872, des avonds te hal/zeven, onder directie van den heer H. Völlmar. 1ste Afd.: 1. Scliwarzenberg-Mar6ch, Stanï; 2. Ouveituie van de Upéra Si j'élais Roil Adam; 3. Les trois Chënes, Impromptu, Uunkler. 4. Eutr'Acte en Choor van de Opéra Lohengrin, Wagnek; 5. Hommage a la Olémoire de Grétrg, Fan- taisie, Van Kalck. 2de Aid.: 6. Ouverture, Die Zaubcrflöte, Mozart; 7. Le Retour des Soldats, Inter mezzo, Kückena. Marche dans le loiutain. b. La Marche approche. c. Ohoeur des Soldats. d. Chant du Peuple. e. Les divisions s'avanceut de plus en plus vers la Patrie. Prière; 8. Adagio Elégique, H. witiniavvskl; 9. Fantaisie de l'Opéra Les Dia mant s de la Couronne, Dunklish; 10. Leopoldsladter- Polka, Stuauss. Zomerzorg. Vrijdag 5 Juli 1872, des avonds te zeven uren, door het muziekcorps van liel K.K. Garde Ulanen Regiment N°. 3, onder directie van den lieer Kuhne, met medewerking van den beroemden K.K. Klokkenspel-Virtuoos, den heer Rkuel. Isle Atd.: 1. Marscli, der Cavallerie von Mars-la-Tour gewidmet, Kuhne; 2. Ouverture zu Die weisse Dame, Boieldieu; 3. Finale des 1. Akts aus Lohengrin, Wagnek; 4. Morgen blatter, Walzer, Strauss; 5. Introduction und Vanationeii iiuer das Thema: Der Carnevalvon Venedig, lür das Siahl- GluCKenspiel, vorgeiragcn von Hern Redel. 2de Aid.: 6. Ouverture zu Martha, Flotow; 7. Para phrase fiber das Lied VVie schön bist du! Neswadba; 8. Concertino lür Cornet it Piston, Kuhne9. La Siyrienue, Fantaisie lür das Stahl-Glockenspiel, Beicicaldi, vorgetrageu von Heru Keüel. 3de Aid.: lü. luunergrüu, Potpourii, Saro; 11. Die Post an Walde, Lied, ScHiirPEit; 12. Schwarzwalder, Spiel- Uhreu-Polka ffir das dtuhl-Glockenspiel, vorge trageu von Heru Redel; 13. Divertissement aus Die Zauberftóte, Mozart14. Siegesmarsch, Saro. THERMOMETER VAN FAHRENHEIT. morg. morg. nam. nam. nam. avond avond. B u. 8 u. 12 u. 4U. B n. 8 u. 10 Q. Vrijdag 66° 63 61® Zaterd. 59° 59° 67J 65° Wind Vrijdag-middag 5 u. N. n Zaterdag-middag 4 u. N. W. De Heer P. C. NICOLA en Echtgeuoote be tuigen met deze hunnen harlelijken dank voor de vele bewijzen van belangstelling met de ge boorte van huu zoon. 8 ALGEUEJEXE VERGADERING van Aan deelhouders op Zaterdag «full 1973, des ua- middags te drie uren, in het Lokaal van den Schouwburg. Onderwerp: Rekening en Verantwoor ding 1871/73. Vrijdag 5 Juli 1872, des avonds Ie zeven uren, BIJ GELEGENHEID EENER KUNSTREIS 000R HOLLAND ENZ.. BUITENGEWOON EN EENIG door het muziek-corps van het K.K. GARDE ULANEN REGEMENT N°. 3, UIT BERLIN, onder directie van den heer kuhne, met medewerking van den beroemden O. Klokkenspel-Virtuoos, den lieer REDEL. Woensdag en Donderdag 3 en 4 Juli zijn van 10 tot 4 uren kaarten te bekomen aan hel Lokaal en bij de Boekhaudelaren SCHREUDER& VAN BAAK cu B. BLANKENBERG, voor Uecren k 75 cents en voor Uames a 50 cents. Op den dag van het CONCERT zijn alleen des avonds aan het Bureau kaarten te verkrijgen 09 cents de persoon. DE DIRECTIE. DE EERSTE NIEUWE HOLLANDS C HE Firma Wed. J. HEFFTRICH. ORTENBURG (Baden). Deze Kalliwoda's Lucifers, zonder vergilt of ge vaar, zijn de beste, billijkste Lucifers die in den handel voorkomen; zij zijn in Duitschlaud door vele Professoren en Doctoren onderzocht en aan bevolen, bevatten geen de minste vergiftdeeleu, terwijl ook het gevaar voor brand weggenomen is, doordat zij alléén op zeer drooge en ruwe voorwerpen ontbranden; daarentegen op de doosjes of op artikelen met dezelfde stof als op de doosjes bestreken, geschiedt de ontbranding bij de minste wrijving. De prijzen dezer Lucifers zijn voor den ver bruiker gelijk aan de ordinaire vergiftige en ge vaarlijke Lucifers en de helft billijker dan de bekende Zweedsche, daai de gewone doosjes dezer beide laatste soorten slechts de helft in getal in houden der Kalliwoda's. Tevens zijn Potjes verkrijgbaar gesteld voor deze Lucifers geëigend. De Kalliwoda's zijn te bekomen bijE. «I. VELD HUIZEN, Hooigracht, hoek Nicuwstraat, a 20 Cents per Pak van 10 doosjes, inhoudende ruim 150 boutjes. Ongeregeldheden van Haag en Darmen. Deze Pillen werken met zulk eene beslissende kracht en toch zoo zachtjes, dat inenschen van het meest zwakke gestel ze kunnen innemen met alle vertrouwen om goed te slagen. Zij bevatten geen giein kwikzilver of ander schadelijk bestand deel, daar zij geheel en uitsluitend zijn samen gesteld uil zeldzame planten. Zij zijn daarom even veilig als krachtig bij alle ziekten, en als huismiddel kan niets van alles wat tot nu toe uitgevonden of ontdekt is, met hen vergeleken worden. Met deze onschatbare Pillen voor zich en de gedrukte verklaring, die aan elke doos bevestigd is, behoeft men gecne andere genees kundige hulp in elke gewone ongesteldheid. Door het vermeerderd debiet zijn de prijzen als volgt Doosjes Pillen 0.80, 1.85, ƒ3.00, ƒ6.75, 13.50, 20.50. Zijn op franco aanvraag a contant te bekomen bij alle Apothekers in Holland, alsmede in HOL- LOWAY'S ETABLISSEMENT te Londen, 531} Uxfordstreet, vroeger 244 Strand.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1872 | | pagina 3