Woensdag
27 Maart.
N°. 3722.
A°. 1872.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Yoor Leiden per 3 ma&nden.V.7.....ƒ3.00.
Franco per po9t73.85
Aiïonderlijke Nommers..........7.77777 B 0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTKNTIRN.
Voor iederen regel.ƒ0.18.
Grootere lettere niar do plaatsruimte die zij beslaan.
De Brielsche Feestviering.
Brielle, 25 Maart 1872.
I Da geestdrift hier ter stede is, zooals ik gisteren
threef, zeer groot. Gisterenavond hoorde ik er
jnnieuw eenige bewijzen van. Een groote troep
mannen en vooral jongens liep onder het
liDgen van allerlei Oraujeliederen de straten
■oor. Die Wacht am Rhein wordt daardoor verdron-
Ud. In 't Weekblad van Zaterdag las men de vol
gende parodie op De Genestet's Leekedichtje N°. LX
I „Verlos ons van Die Wacht am Rhein, o Heer
1' „Geef ons een eigen Volkslied weer."
I Een vernuftige Briellenaar is op den inval ge
komen, om een liedje ie maken op de wijs van
pie Wacht am Rhein. Een paar regels herinner
ijt mi}'-
I „0 Briellenaars, hangt vrij uw vlaggen uit,
„Dat niemand uw feestvreugde stuit."
Genoeg, gij kuüt u hieruit een idéé van 't ge-
eel vormen. Tal van dichters heeft ons ook
enige „volksliederen" bezorgd, zoo b. v. Volks
lied (Rotterdam, Meulenbelt)Feestlied van
ichard Hol; Mijn Nederland ik heb u lief 1
door W. F. Oostveen, spoedig zuilen ook Feest-
Iconen van den heer Bekker verschijnen. De heer
Wijnstok heeft een tooneelstuk vervaardigd, de
inneming van den Briel, dat den 2den April te
'sHage zal opgevoerd worden, en welke voor
stelling bijgewoond zal worden door den Koning.
Inteekenlijsten gaan rond voor 't Gedenkboek van
Hofdijk en de feestrede van Prof. de Vries; op
het eerste werk heeft ook Prins Frederik inge-
leekend. Verderverschenen eenige kleine werkjes,
als b. v. Koning, Waarom de inneming van den Briel
:oo belangrijk was; Den heeren Alberdingk Thym en
Nugent een snuifje aangeboden enz. Mevrouw Storm
schreef ook weder een artikel in de Arnh. Cl. vaü
23 Maart. De feestvieringen van 1672 en 1772 zijn
in de N. B. Cl. van 21 Maart en in 't Weekblad.
Eindelijk worden allerlei gelegenheidsproducten
erkocht, als een Gedenk- en Feestplaat (Amsterdam,
orks); het portret van een Watergeus, om aan de
vlaggen vast te hechtenGeuzenpenningen en
medailles (o. a. een zilveren van den heer van
Kempen) en te Amsterdam worden zelfs bij deze
gelegenheid Waterloo-knoopen verkocht!
Voortdurend leest men nog berichten over de
locale feestvieringen op verschillende plaatsen
zelfs Goes zal bij de algemeene feestviering niet
achterblijven. Soms geschiedt de feestviering op
zeer zonderlinge manier, b. v. te Leerdam, waar
men eeu drijfjacht van oude jufvrouwen op een
kaal geschoren, vet en met zeep besmeerd var
ken wilde houden. Te Amersfoort zal men een
soort Alva oprichten, die 's avonds „geblakerd"
zal worden. Te Wormerveer is de feestviering
uitgesteld, omdat de pokken daar nog steeds heer-
schen; niemand zal het afkeuren, dat er om die
reden geen feest wordt gevierd, doch het ware
beter geweest, om er in 't geheel geen feest te
vieren, want hoe men met eenige mogelijkheid
de Aprilfeesten kan uitstellen, begrijp ik niet.
Over andere plaatsen spreek ik niet, slechts wensch
ik de aandacht te vestigen op eene volksuitgave
Tan den heer Sijthoff, n.l. van Lennep's Herinne-
rinjtn uit den worstelstrijd met Spanje (prijs 25 ets.)
fij de vele schoolfeesten is dit een uitstekend
feestgeschenk.
Ook de Christelijk-Nationalen zullen bij de
feestviering niet achterblijven, te Sneek b. v.
zullen zij een schoolfeest geven. Hunne com
missie te Utrecht heeft zooveel succes, dat zij
waarschijnlijk nog dit jaar zal kunnen overgaan
tot de oprichting van een Geuzen-Weeshuis. Van
wege de Nederlandsche Oranje-Vereeniging zal
de heer P. Vergers morgen eene lezing houden
in eene Christelijke school alhier. Waarschijnlijk
kom ik daarop terug.
Deze week werd wederom eén nieuw plan
geopperd. Een inzender in de N. Middelb. Courant
wilde een adres opzenden aan het Engelsche volk
voqr de vele diensten, die koningin Elizabeth aan
de Watergeuzen had verleend. Zouden wij dan
ook niet een adres moeten opzenden aan de be
woners van La Rochelle en Rochefort?
De oppositie der Ultramontanen was deze week
weêr hevig. Viel het mij verleden week „on
aangenaam" van die „wanklanken" te gewagen,
gij kunt begrijpen, dat het mij nu te midden van
de algemeene feestvreugde des te onaangenamer
valt. Hoewel mijne pen er voor terugdeinst, n
een tafreel op te hangen van die nltramontaansche
oppositie, zal ik toch wederom mijn plicht als
verslaggever niet over 't hoofd zien. De Noord-
Brabanter en Huisgezin gaan voort met hun geza
nik over de opzettelijke vervalsching van de woor
den der Hoofdcommissie en nu nog {N. R. C. 24
Maart) spreekt de eerstgenoemde courant daar
over. De Nieuwe Noordhollander (het orgaan van
dr. Nuyens) gaf de houding op, die de Katho
lieken op 1 April moeten aannemen. Zij mogen
feestvieren volgens den bekenden raad van N uyens,
die op nieuw wordt gegeven in een brief van
hem aan den heer Groen {Ned. Gedachten n°. 8).
Het Dagblad (20 en 22 Maart), dat altijd „apai-
seerend" is geweest in deze quaestie, keurde dien
raad goed; de N. R. C. (21 Maart) keurde dien af,
want de ware beteekenis van het feest, die nog deze
week zoo voortreffelijk door de Croningsche Cl.
werd aangetoond, mag niet verloren gaan.
Merkwaardig is de circulaire der Gentsche
commissie (IV. R. Cl. 20 Maart); hij eindigde al
dus: „Bij het verheerlijken van de grootste daden
van ons Geuzen voorgeslacht zullen wij ons aan
gespoord voelen, om met meer vertrouwen en
moed den handschoen op te rapen, die in onzen
tijd andermaal den verdedigers der vrijheid van
den meDschelijken geest zoo onbeschaamd wordt
toegeworpen." Natuurlijk was die circulaire den
ultramontanen niet naar den zin en de Noord-
Brabanter noemde naar aanleiding daarvan de
feestviering een„leugen" voor '/t der Ne
derlanders 1
Ook de geschiedbeschouwing der ultramontanen
is merkwaardig. De Nieuwe Noord-Bollapder ver
geleek in een vrij plomp versje,, dat hij op de
vlaggen geplaatst wenscht te zien, Mr. Blussé en
zijn inkomstenbelasting met Alva en zijn tienden
penning. De Gelderlander zeide, dat het in 1572 met
de inneming van den Briel door de Watergeu
zen „gedaan was met de ware gewetensvrijheid"!
Marnix was in de oogen der redactie vau dat
blad, die natuurlijk eene verbazende studie van
onze nationale historie heeft gemaakt een
„eerlooze schelm."
Men gaat ter wille van de ultramontanen zoo
ver, dat in eene Nieuwe Geschiedenis van de hee
ren Nuiver en Reinders niet eens het leven van
Willem I wordt gevonden. De Kerkelijke Cour.
(11 Febr.) vermoedde, dat dit was, om geen er
gernis te geven aan de ultramontanenis dit
zoo, dan moet ik het met de N. R. C. (20 Maart)
sterk afkeuren.
De pogingen van de vaderlandlievende Natho-
ken worden verdacht gemaakt. Zoo beet het in de
Kalh. Nederl. stemmen, dat de Katholieken, die tot
de feestviering iets bijdragen, het doen om den
broode, m. a. w. dat zij om den broode vader
landsliefde huichelen. De Tijd weigerde eene ad
vertentie van de brochure des heeren Van Vloo-i
ten Vad. 23 Maart) 1
Het Katholieke tijdschrift de Wachter zal vol
gens de Arnh. Cour. (van heden) na 1 April tot
titel voeren de Watergeus. Dat is inderdaad onbe
grijpelijk, als het geen canard is, want die wor
den er nu vele verspreid. Zoo is volgens de
Goudsche Cour. het verhaaltje van de onheusche
bejegening van de leden der commissie aldaar
door een Katholiek (in uw Dagblad van 14
Maart) ook onwaar.
Gij ziet het, de ultramontanen komen overal
weer in beweging, zells in het stille Leiden,
(volgens uw Dagblad van 22 Maart). Ik wijs
hierbij nog op het artikel Eene blijde toenadering
in Uilenspiegel.
Eindelijk meld ik, dat er weer zijn opgericht
6 subcommissiëu, te Kraliogen, Oude Tonge,
Purmerende, Texel, Warnsveld en Winkel; en
3 correspondentschappen te Dubbeldam, Her-
kingen en Otdenzaal, zoodat er nu zijn 206 sub-
commissiën en 23 correspondentschappen.
Lelden, 26 Maart.
De Provinciale Staten van Zuid-Holland hebben
heden bij derde stemming benoemd tot lid der
Gedeputeerde Staten, ter vervanging van den heer
Metelerkamp, Mr. C. W. Hubrecht te Leiden,
met 44 stemmen tegen Mr. P. C. A. M. van
Weel die 23 stemmen bekwam.
mijdelijke onkosten is dit bedrag, waaronder ƒ15
voor een asyl aangewezen, aan de hoofd-com-
missie te Brielle overgemaakt.
Door de heeren A. A. van Bern melen, directeur
der Rotterdamsche diergaarde, Schepman, rent
meester te Rhoon, en Dr. H. J. van Ankum,
1 eeraar aan de Hoogere Burgerschool te Rotter
dam, worden pogingen aangewend óm eene ver-
eeniging ter beoefening der dierkunde in het
leven te roepen. Zij roepen daartoe de medewer
king van de beoefenaren dier wetenschap iü en
die van belangstellenden. Reeds zijn o. a. de
hoogleeraren E. Selenka te Leiden, P. flartiDg
te Utrecht en M. Salverda te Groningen toege
treden. In de maand Mei zal er een algemeene
vergadering te Rotterdam worden gehouden, ten
einde de Vereeniging te vestigen. (Hbl.)
De achttiende algemeene vergadering der ver
eeniging van Zuid-Hollandsche onderwijzers en
onderwijzeressen enz. zal dit jaar Zaterdag 6 April
te Leiden gehouden worden onder voorzitterschap
van den heer J. H. Eichmanalsdan zal door de
directie rekening en verantwoording van haar
gehouden beheer worden afgelegd, en bepaald
worden, welke som bij de vaste gelden zal worden
gevoegd. Elk lid der vereenigiüg wordt op die
vergadering toegelaten.
De Kerkeraad der Hervormde gemeente te
Dussen heeft de kerkvoogden aldaar voor onbe-
paalden tijd vervallen verklaard van de bevoegd
heid tot het uitoefenen van kerkelijke rechten en
liet aanvaarden van kerkelijke bedieningen, we
gens het doen optreden van onbevoegden, tot het
houden van openbare godsdienstöetenihgen, in het
kerkgebouw. Een soortgelijke zaak is ook voor
den kerkeraad van Meeuwen aanhangig.
Artikel 299 van het nieuwe Duitsche Strafwet
boek van 1870 bedreigt met eene gevangenisstraf
van een tot drie maanden en geldboete tot hon
derd thalers alvvie een brief of eene andere ge
sloten oorkonde, die niet tot zijne kennisneming
bestemd is, opzettelijk en onbevoegd opent. Onze
strafwet bevat dergelijke bepaling nog niet.
Wenschelijk ware het echter, met het oog op het
gepleegde door den luitenant Keijser, dat in ons
nieuw strafwetboek ook soortgelijke bepaling op
genomen werd, waarop wij bij dezen de aandacht
van de commissie voor het ontwerpen hiervan
vestigen. NR. Ct.)
Naur men verneemt worden er te Dockum
krachtige pogingen aangewend tot oprichting
eener Arbeids productie-vereeniging.
De Leidsche sub-commissie voor de feestvie
ring te Brielle heeft blijkens de inteekenlijst ont-
Aangen ƒ787,50. Na aftrek van ƒ34,60 aan ohver-
Volgens een telegram van Aden dd. 23 Maart
was de reparatie aan de 6chroef van bet stoomschip
Prins Hendrik, kapit. Hendriks, geëindigd en zou
het waarschijnlijk den 28sten dezer, na weder-
inname van 600 ton geloste lading, de reis naar
't Nieuwediep hervatten. Van de passagiers zijn
er zeven (namen onbekend) per andere gelegen
heid verder gereisd.
Volgens een telegram van Point de Galle dd. 24
Maart heeft het stoomschip Prins van Oranje, kapit.
Braat, in den vroegen ochtend van dieD datum
de reis naar Batavia vervolgd.
Men schrijft ons uit Gouda:
Volgens gerucht is te Ouderkerk aan den
IJsel een vrij ernstig oproer uitgebroken. Men
zegt dat het bestuur dier gemeente het houden van
optochten enz. heeft verboden, dat het volk, hier
over ontevreden, den burgemeester op ketelmuziek
zou ODtbaald hebben, dat hij de menigte heeft
willen doen uiteengaan, dat hij daarin niet is
geslaagd en een gevecht het gevolg was, dat het
ontbieden van militaire macht noodig heeft ge
maakt., in hoeverre deze geruchten waarheid
bevatten kan nog niet bepaald worden, alleen
dat is zeker, dat een detachement van 50 mili
tairen daarheen is gezonden.
Gisteren werd in de groote zaal van het Am-
stel-HoLel te Amsterdam een zeer druk bezochte
vergadering gehouden van de Stoomvaartmaat
schappij Nederland, onder voorzitterschap van den
beer A. A. Bienfait. Na warme discussiën, voor
namelijk over de verhouding van de Maatschappij
tot hare cargadoors, waaraan de heeren Pinooffs,
Fransen vau de Putte, C. Hartsen, Mr. A. Brug-
mans, A. C. Wertbeim, Plate, Rahusen, Anker
smit en anderen deelnamen, is het contract met
de firma De Vries en Co. voorgelezen, waaruit
blijkt, dat dit voor tien jaar verbindend is, doch
door het geven van schadeloosstelling kan worden
afgekocht.
Het voorstel Fransen van de Putte, om thans
de voorgestelde artt. 3 tot 8 (sluiting eener lee
ning van drie en een half millioen) aan te nemen
en daarna een commissie te benoemen tot het
ontwerpen van verdere wijzigingen in de statuten
in overleg met de directie, werd ten slotte aan
genomen. Tot leden dezer commissie zijn benoemd
de heeren Pincoffs, Fransen van de Putte, N. G.
Pierson, P. H. Holtzman en C. Hartsen. De al
gemeene stemming was zeer gunstig en ver
zoenend.
Eene correspondentie in 't Vaderland behelst:
„Een Nederlander" maakt ons de opmerking
dat de feiten ten aanzien der behandeling van
De Vletter te Leeuwarden, voorkomende in een
brief, opgenomen in hel Vaderland Vao Donderdag jl.,
ongelooflijk zijp, en dat de goede naam van den
directeur der gevangenis aldaar eisebt dat de
mededeeÜDg blijke onwaar te zijn.
Ook wij zouden gaarne zien dat die feilen
onwaar bleken te zijn, maar ook de Friesche Cour.
bevat heden wederom een bericht in denzelfden
geest.
„De Vletter" zegt de Friesche Courant, „verklaarde
aan een der heeren, belast met bet toezicht over
de gevangenis alhier, het volgende: „Om de ste
kende pijnen in mijn borst had ik gevraagd om
eeo tweede deken, die mij door uw tusschenkomst
gewerd en die ik 's nachts om mijn lichaam wond,
terwijl ik' mij met de andere toedekte. Maar toen
het éen nacht gevroren had, werd mij die deken
weder afgenomen. Ik hoop niet, dat dit geschiedde
met opzet om mij te kwelleo, want als ik die
gedachte bij mij moest omdragen...." hij zeide
niets meer, maar beet op de onderlip.
Men meldt uit Heereuveen
Eenigen tijd geleden is in onderscheidene dag
bladen melding gemaakt van het overlijden van
IJkje Landheer te Hardegarijp, wier dood ver
moed werd een gevolg te zijn van vergiftiging.
Het -lijk werd dan ook naar Leeuwarden ver
voerd om door deskundigen onderzocht te worden.
Sommigen koesterden tegen de dochter en den
schoonzoon, bij wien de overledene inwoonde,
kwade vermoedensdoch het is nu voldoende
gebleken, dat zij ten eenen male onschuldig zijn.
Door den schoolopziener in het 6de district
van Drenthe Dr. Stratingh Tresling, wordt sedert
eenigen tijd een onderzoek ingesteld naar de
samenstelling van de lucht in de schoollokalen
der verschillende gemeenten van dat district.
Het moet reeds door dikwijls herhaalde en met
de meeste zorg genomen proeven gebleken zijn,
dat de ventilatie in bijna alle scholen te wen-
8chen overlaat.
Io een door den spoorwegopziener Glunder te
Lingen (Hannover) uitgegeven brochure wordt
het plan aangegeven van een nieuwe spoorweg
verbinding tusschen Rotterdam, Amsterdam,
BremeD, Hamburg en Hannover, met aansluiting
aan de Groote Oostelijke spoorweglijn. De weg
is 301/, kiiom. lang en zal rechtstreeks van Zwolle
over LingenBerseubruckDiepholz—Stolzenau
Rehburg naar Wunstorf aansluiten aan den
Staatsspoorweg met een zijtak van Freeren Daar
Ibbenbüren en de Üsnabruck-Oldenburger, Parijs-
Hamburger en Bremen-Miudener spoorwegen
doorsnijden.
Wanneer de ontworpen lijn van Wunstorf over
Hannover en van Burgdorl' naar Meinersen aan
den Berlijner-Leer spoorweg aansluit, dan zal daar
door een rechtstreeksche en tevens de korste
verbinding worden gevormd met Berlijn, terwijl
Duitschland dan tevens op de kortste wijze ver
bonden wordt met de Hollandsche havens, België,
Frankrijk en Engeland.
De afstand zal bedragen van Zwolle naar
Hannover 33, naar Bramen 39 en naar Hamburg
42 kilom., en van Amsterdam naar Hannover 48,
naar Bremen 42 en naar Hamburg 56 kilom.
De kosten van aanleg worden op 6)50(1,000
thlr. begroot.
In n°. 6 van de Maanibode der Nederlandsche
Vereeniging Volksonderwijs geeft het hoofdbestuur
