Dinsdag
6 Februari.
3679.
A°. 1872.
li
STADS-BE RICHT EN.
ieker R]
fwisselic:
Hoo[dfir
EPÜ'P afr.®
een w11 et I
;mg
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden per 3 mainden
10 per post
iderlijke Nommers
3.00.
l0 3.85
0.05.
Deze Courant wordt dagelüu, met uitzondering van
Zen- en Feestdagn, uitgegeven.
PRIJS UKU ADVERTENTIEN.
Vooriedercn regelƒ0.15.
Giootere letters naar do plaatsruimte die zy beslaan.
- üJ;; oil
5EURT' "'"'«Wil HER-IJK.
BURGEMEESTER IN WETHOUDERS VAN
rip,-EIDEN,
Gezieni Jiet besluit van Gedeputeerde Staten der
9 uurr'óyincie Zuid-Holland, van den 9den Januarij II.,
11 'Provinciaalblad n°. 3), houdende bepaling
n1 detijdstippen Tan den her-ijk der maten en ge-
RK, l'igten in de verschillende gemeenten in deze pro-
no.m. vooy het jaar 1872
Herinneren den ingezetenen dezer gemeente hunne
srpligtmg, overeenkomstig art. 15, lett. a, der Wet
in den 7den April 1869 StaaLsblad n°. 57), tot het
Gjioen her-ijken van alle reeds in gebruik zijnde maten,
ewigten en weegwerktuigen, onder mededeeling dat
.aartoe door den ijker zitting wordt gehouden in het
,)kaal van den ijk, op de Aalmarktnaast de Gemeente
,polheek, en wel:
voor wijk IV, op den 6den February,
voor wijk V, op den 7den en 8sten Februarij,
eiken dage van des morgens 9 tot des namiddags
uren;
Eindelijk wordt ter kennis van de belanghebbenden
'ebragt, dat volgens besluit van den Minister van
"taat en' van Bmnenlandsche Zaken, van den 6den
lecember 1871, n°. 201 (12de afcL), de letter Din
'en gewonen drukvorm, schuin gesteld, bestemd is
"pt jaarletter zoowel van den ijk als van den her-ijk.
En "geschiedt hiervan openbare kennisgeving door
■anplakking en door plaatsing in de Leidsche Courant.
\i/ Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Iff JOi v. d. BRANDELER, Burgemeester.
J ic9 v. PUTTKAMMER, Secretaris.
Leiden, 17 Januarij 1872.
De VOORZITTER van deq Gemeenteraad van
LEIDEN noodigt bij deze, krachtens art. 7, 2de
alinea, der wet van 4 Julij 1850 Staatsblad n°. 37),
de inwoners dezer gemeente uit, om, zoo zij elders
in de directe belastingen zijn aangeslagen, daarvan
vóór den 15den Februarij e. k., door overlegging der
-lanslagbilletten ter Secretarie dezer gemeente, te doen
ilijken, ten einde zoo nöodig hun regt to bewijzen,
>m> bij de jaarlijksche herziening der lijsten van
desbeyoegden, daarop to wordon goplaataD.
En geschiedt hiervan afkondiging door plaatsing
"u de Leidsche Courant.
De Voorzitter voornoemd,
v. d. BRAN DELER.
Leiden, 5 Februarij 1872.
ni 18i
Ct. Bi
Porti,
I. r
0
i.
)iaiten
fm.
eribffj
i L f
dort,
sfc_»
.95;
12 i"
Wot
ïi-l
raku1
>ir.
HP
Lelden, 5 Februari.
Aangaande de Brielsche feestviering ontvingen
wij heden het volgende schrijven:
„Nog steeds duurt de oppositie voort." Heeds
eenige uialen hadden mijne correspondenties dezen
aanhef. Het doet er mij onwillekeurig aan den
ken, hoe bij de jongste ministerieele crisis hier
te lande, de verslaggevers van 't Binnenland tel
kens herhaalden„Nog steeds duurt de crisis"
voort. Ik geloof, dat ik telkens met de genoemde
woorden mijne correspondentie zal moeten aan
vangen,"want de oppositie neemt eer toe dan af.
Eertt--waren het de ultramontanen, maar toen
bleef [jiet bij tegeqwerkiog van de plannen der
hoofdcommissie; daarop begonneD de Christelijk
Afgescheidenen zoowel onderling als met de hoofd
commissie te coDcurreereo. Hunne plannen vonden
echter zeer weinig bijval, ilaar iets later gingen
ook eenige Utrechtsehe heeren zich als hoofd
commissie constitueeren en gerugsteund door den
Koning, die zeer met hun plan zou ingenomen
zijn, riphtte zij eene circulaire tot de natie. Ik
behoef u niet te melden, dat evenzeer als ik in
der tijd, de commissie van Ds. Van Toore c. s.
onwettig noemde, ik ook deze commissie onwettig
moet noemen. Ik kan mij volkomen vereenigen
met den schrijver van het ingezonden stuk „De
Utrechtsehe commissie" in uw Dagblad van
Februari. Over 't algemeen vindt het plan dier
commissie bij de pers geen bijval. Het Utrechtsch
Dagblad (3 Februari) is er zeer me4e ingenomen
en beweert, dat de commissie te Utrecht zich niet
tegenover, maar naast die te Brielle heeft geplaatst.
Geene bewering ongerijmder dan deze. Het be
staan der beide commission moet „versnippering
van krachten in de band werken" Vaderland 31
Januari). Immers de Brielsche commissie zamelt
ook in voor eene nuttige inrichting. Bij hetintee-
kenen heeft men de meest mogelijke vrijheid.
Dit blijkt duidelijk uit hetgeen de Kleine Courant
mededeelde. Iemand te Amsterdam n.l. had
zijne gift voor een nationaal museum bestemd en
vvilde dat nu veranderende president der sub
commissie gaf onmiddellijk zijne toestemming, daar
de ipteekeuaars geheel vrij moesten zijn om te
kiezen, waarvoor zij hunne gift wilden bestem
men. Eehe tweede commissie is dus niet noodig
De Nieuwe Rolterdamsche Courant (3 Februari) be
grijpt in 't geheel niet, waartoe deze onnoodige
commissie juist eene partijkleur moet hebben.
Volgens 't Dagblad (3 Februari) zouden de beide
commissiën zich onderling verstaan hebben. Fr
was eene commissie uit de Brielsche hoofdcom
missie naar Utrecht afgevaardigd. Dat eene ver
zoening het resultaat van hare zending ia geweest,
schijnt wel waar te zijn, maar waarin die ver
zoening bestaat, weet ik niet. „Wij vertrouwen,
zegt het Dagblad, dat de zaak zoo zal worden ge
regeld, dat de eendracht van de nationale feest
viering bevorderd zal worden." Tot mijne vreugde
zag ik, dat ook de heer Messchert van Vollen
hoven zich in 't Handelsblad tegeD 't plan der
Utrechtsehe heeren verklaard heeft. Het optreden
van eeoe tweede commissie komt ook hem „Dict;
geraden" voor; het zou „algemeene samenwer
king, boven alles in deze zoo- wenschelijk, niet
bevorderen." Zoowel bij als de N. R. Ct. raden
echter den inteekenaars aan, om hunne keus te
bepaleD op het Invalidenhuis. Ook de subcotn-
missiën zouden hierop hunne keus kunnen be
palen, zooals dip te Strijen het reeds gedaan heeft,
terwijl ook die te Haarlem zich voor eene „natio
nale instelling" heeft verklaard en welke instelling
dit moet wezen zal afhaugeli van het besluit door
haar „in overleg inet anderè subcom missiën" te
nemen. Hoe moet dat „overleg" geschiéden? Zal
er eene vergadering van gedelegeerden der sub-
commissiën worden gehouden?
De Kleine Courant (2 Fèbrnafi) in een hoofdar
tikel en 't Vaderland (5 Februari) keuren 't plan
der Utrechtsehe heeren sterk af; 'Fikatstgenoemde
blad gelooft niet, dat zij „het ernstig meenen met
de feestviering." De Provinciale Friesche Courant en
de Kerkelijke Courant zijn zeer met bet plail inge
nomen; de laatste hoopt alleen, dat de partijkleur
er buiten gelaten zal Worden. De onvermoeide
strijder voor en ontwerper Van 't plan, de heèr
J van T on nop ka IZoiót, io rlaWo *»V/iAlr Anlr nmt.
werkeloos geweest. Hij protesteert ten eerste tegen
de handeling van „Kees" in de wekelijksche
Samenspraken n'. 654, om hem een lëugenaar te
noemen. Mij dunkt, de heer van' Leunep moest
zich boven eene beschuldiging van die zijde ver
heven achtenzij kan hem niet tot oneëé strekt
ken. En ten tweeiie, iu een ingèzonden stuk in
de N. R. Ct. (3 Febrüari) heeft hij de Utrechtsehe
commissie verdedigd.
Haar plan schijnt wel ingang bij de natie té
vinden; althans naar gij vernomen hebt, Is er al
f 26Ó0 voor ingekomen.
Voor de respectieve Gfeuzengestichtëu wörden
ook lijsten rondgezonden. De heèr Bernhardi te
Utrecht heeff'eenè lijst verzonden voor 4é oprichj
ting van een „Geuz'engesticht Oranje-Nassau te
Brielle." Hét minimam der bijdragen iis 2 ets,
Dus „menigeen" zal voorzeker tëekenen. De „Ne*
derlandsche Oranjevereniging" te Rotterdam,
die onder haar leden ook Óaayinans Vader telt j
het strekke tot kenmerk verspreidt ook circu
laires voor een Geuzengesticht. Zij schijnt echtef
grooter bijdragen te willen hebben dan 2 ets.,
want er is veel stoffelijks Doodig om het „God'
verheerlijkende in onze geschiedenis in veler harten
te planten."
De democraten te Amsterdam grijpen de gele
genheid aan om een petitionnement ten gunste
van het algemeen'stemrecht te or'gahiseérèn.'Eëne
deputatie, waarvoor uit elke lOftondefteekeriaars
éen zal gekozen worden, zal de petitie aan den
Koning overhandigen. Alsof dat ook iets zou kun
nen uitwerken. Tot invoering van 't algemeeil
stemrecht zou toch eene groudwëtsherzieDing noo
dig zijn. De heeren petitionarissen kunnen gerust
t'huis blijveD, zooals de Arnh. Ct. opmerkt.
De heer S. Katz Jz., de bekende democraat,1
die weigerde het praesidium van déze vereeni-'
ging van democraten te aanvaarden, zal Vrjjdagj
9 Februari in de debating'-ctnb te flèlievoétsluis
de volgende stellingen verdédigen:
1°. De driehonderdjarige herdenking (Ier inne
ming van den Briel rechtvaardigt, op historische
gronden, voor alle Nederlanders, zonder onder
scheid van godsdienstige belijdenis of politieke
kleurschakeering, een dag van nationale feest
vreugde.
2°. 't „Verdeel en heersch" van sommjge zijden-
op de feestbeweging toegepast.getuigt.van gnwaar-
dige kleingeestigheid, en kan slechts strekken omi
den eerbied voor ons vrij en onafhankelijk volks
bestaan bij landzaat en vreemdeling te opder-
mijneta. j ,IIBI|iualaoJsidaa nav oabood I
3°. Elke gemeente des rijks behoort den Isteu
April 1872, door eene even ondubbelzinnige als
indrukwekkende manifestatie te tooben, dat zij
>eeoe offers zoude schromen tot handhaving van'
Neërlands ongerepte - zelfstandigheid.
Weêr zijn een paar nieuwe bezwaren tegen
le nimf ingebracht. De Heraut heeft haar afge-
'teurd, omdat zij niet „christelijk" is. De Zaanland-
che Courant keurt „de teedere nimf" af, omdat
aj „een te groot contrast" vormt met „de forsche
ignren der oude Geuzeuomdat zij niet -t'huis
loon onder „onzen grauwen, bewolkten hemel
in. aan het dorre strand van de altijd grillige,
ioor duizend stormen gezweepte Noordzee" en
omdat „de mythologische beelden en figuren hun-
oen tijd gehad hebben."
Laat mij eindelijk nog spreken van de houding
'der ultramontahen, Om vervolgens tot de feest
viering zelve en de Brielsche hoofdcommissie te
rug te keereh. Ik nioet beginnen met eene fout
te herstellenhet bericht, dat de pastoor te Kui
lenburg lid zou zijn van de subcommissie aldaar
is wel juist, maar de hëer van Vlooten is pastoor
der ond-roomsche gemeente en heeft daarom
geene bevelen te verwachten van hén, die b. v.
te Bergén-öp-Zoom, „een pér'soón, die aanvankelijk
met de lijst rondging, bevolen hebben, dit te' sta
ken." De herdenking van 't jaar 1572, éen „be
neveld feest" (Volgens de Nieuwe Alkmaarsche Courant)
Benijdt tegenwoordig bij de ultraniontanen ingang
te vinden. Althans wij lezen in de Tijd (3 Februari)
naar aanleiding vau de circulaire der Amster-
damsche subcommissie, dat deze bedoeld heeft
„Wérkelijk een nationaal feest te vieren, waarbij
alle gezinten van het land zich kunnen aan
sluiten."
Wie kan bezwaar hebben om dankbaar te ge-
denkeu den zegen, dien Nederland gedurende
300 jaren genoten heeft? Zoo wordt de feesWie-
ri_DO T II-tpvnn.Aolo.g
gelijkelijk,plaats is-voor alle Nederlanders, waarop
alle partijschap wegvalten broederlijke eendracht
allen vereenigt. Wij juichen die poging der Am-
sterdamsche commissie--toe -en vinden voor ons
geen bezwaar, om, behoudens eenige uitdrukkin-
gen, onze ad-haesie daaraan te geven."
Hel Vaderland en 't Dagblad van heden zijn zeer
met die verklaring' ingedomfen. Ik moet ook
zeggen, al ie de zaak mij totaal onbegrijpelijk,
ik t>en er eveneens mee-ingenomen.
De verzoenende toon van de circulaires der
hoofdcommissie vindt bij een iüzender in de N'.
-Hi Ct., (2. -Febr.) afkeuring. De hoofdcommissie'
ziet echter, dat die toon niet heeft gebaat; zij
hééft ai 't móg'èlijke gedaan, om den katholieken
geen aanstoot te géven. Indien zij tot monument
had gèkozen'éé een of anderé groep van de „zoo'
karakteristiékeWatergeuzén," zooals de Zaanland-
sche Courant wenschte, de oppositie had niet fels
Ier "kunnen zijn.
Het geta^ subcommissiën neemt voortdurend toe
Er zijn er weêr 14 opgericht: Berkel, Beverwijk
Heerenveen, Heinenoord, Heusden, Mijnsheeren-
land, Nieuwe 'l'onge, Nieuwhelvoet, Oud-Karspel<
Sloterdijk, Smilde, Velp, Wageningen en Woerden,
Er zijn dus nu 154 subgoinuiissiën en 19 corres
pondentschappen. De oprichting der subcommis
sie te Oud-Karspel is uitgegaan van't departement^
der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen:'Die
te Heusden zal «ene circulaire uitvaardigen aan
de burgemeesters in den omtrek, om eene sub
commissie te constitueereD voor „stad en land
'van Heusden.";:l' "sm 3üiS SLJdt ooi uaA
Verschillende 'subconimièsiën verklaren zich'
voor' locale feestviering eü teeds wordt bepaald,
Wharin diè feééttiéring'zal Hiést'aan. Te Assen zal
eèn optó'clit WHéÖèfi gebodden, voorsteUend'é eem
intocht van 'WatéïgeuzenVérwljl ook eenige
allegorische voorstellingen daarbij zulléö zijn.
's Avonds zal er vuurwerk Worden afgestoken.
Op voorstel van den president zal de'gunstig
bekende Asser Werklieden- Vereeniging 's mórgens
meedoen aan 'dén optocht' en Óók 's avonds aan!
de fèestviéi'ing deelnemen.
Te Bergèn-op-Zoom weigerde'dè burgemeester,
.1- li.4 A 'rr „r.nin QACinluit noclrirti rlrtr» 1
te teékenén; dé'grootesociëteit besloot den lsten.
April feestelijk te herdenken; té Deven
ter, 'waar men eersL besloten bad, geen feest te!
vieren, zaLwen dit toen wei doen. Verleden jaar!
was er f HUO voorhvolks,vermakelijkhedeningeza
melddeze waren toen wegens de pokken-epi
demie uitgesteld en dat geld zal nu gebruik^
worden om 1 April feestelijk te vieren. Te iHee-
renveen zal'de-feestviering bestaan in schoaifees
ten, volksvermakelijkheden en, festiviteiten'in de
zaal van 't heeren-logement. Te Metslawier is een
schoolfeest. Te Wormerveer in een feest aan de
schooljeugd, uitdeeling aan de armen, een alle
gorische optocht, vuurwerk en illuminatie. Te
Oud-Karspel zal men den dag niet „ODgemerkt
laten voorbijgaan." Zooals van zelf spreekt, op 1
April is bet Paasch-Maandag, zal de dag overal
in de kerken herdacht worden.
De subcommissie te Amersfoort laat nog niets
van hare werkzaamheid hooren. Te 's-Hage is
reeds bijeengebracht f2173.20. Uit Aardenburg
is f50 toegezegd, „zopdra daar van de hoofdcom
missie bericht zal zijn ingekomen, dat haar plan
zal uitgevoerd worden." Te Sloterdijk reeds
f50; te Zutfen circa f 100 te Leeuwarden f200;
door de leden der Rotterdamsche subcommissie
ƒ406; te Breda f375. Van de subcommissiën
en correspondentschappen heeft de hoofdcommissie
ontvangen 's-Gravenzande f 40.40' (waaronder
van de schoolkinderen f 3.96, van de rederijkers
kamer Erato /A); Oud-Alblas f8.15; Rozenburg
87.50; Wormerveer f66.50; Abbenbroek f29.30;
Heenvliet f 4?; Hillegom 19; Vier-Polders f53;
Sliedrecht f3S; Gouderak ƒ42,57; Oude Peleka
f27.60; Oudewater f79; Tholen f45.25; Zuid-
land ƒ35,50; Brummen f 10Hilversum ƒ14;
Soest f52.75; Prinsenbage f90; Charlois ƒ32;
Zevenhuizen ƒ16; Vlaardingen ƒ100; Hulstƒ42;
Grave 20; Helder f 89.56; Simonshaven 28;
Arkel ƒ15; Heukelom ƒ16.50; Barendrecht 100;
Strijen f 184.82 (van de-echooljeugd 12.28); Win
terswijk ƒ23 (weinig voor een gemeente van 8600
inwoners); Gorkum f 125; Apeldoorn f42.67';
Langeringeweide f6.39; Edam f 43.33; Meppel
f70p'Monster f46,25; Kédichem 14,25; Heke
lingen ƒ41; Rijswijk 113,60; Huisen f6.85 en
Scheveningen f 108.97'; van de schoolkinderen te
Onolhninon fAÜl Aon vorooWi l Ipndo giftOlA f 1*J.77
Omtrent de feestviering zelve kan ik u weinig
medëdeelen. In 't Weekblad ^-ordt eene oproeping
gedaan van .liefhebbers voor den optocht.
Do literatuur dezer week bestond in een strijd
over de beteekenis van 't feit, dat men zal her
denken. In de ArnhCour. van 31 Januari vinden
wij stukaen van R. en den heer Nieuwenhuis
over de beteekenis van de unie en de feestviering.
De laatstgenoemde blijft volhouden, dat de inne
ming van den Briel eene toevallige gebeurtenis
was. In 't Dommer van 2 Februari handhaaft hij
wederom zijne meening en zegt o. a.: „Het is
duidelijk, de bedoeling was Enkhuizen te ver
overen." De redactie der Arnh. Cour. heeft bet
eerste stuk van den heer Nieuwenhuis flink ge-
ccitiseerd in haar hoofdartikel van 30 Januari.
De heer Mr. G. J. A. Faber, een invloedrijk
Katholiek, verdient alle eer om zijn ingezonden
stuk iu de N. R, C.t waarin hij zich tegen de be
schouwingen van den heer Thijm verklaart. Deze
voert nog steeds met den heer lsing in den Spec
tator strijd over de beteekenis van het feit; hij
klaagt er weer over, dat men hem telkens ver
keerd begrijpt. Het Vaderland noemt dit een
„doekje voor 't bloeden." Dit blad heeft in een
hoofdartikel van heden terecht de verovering van
den Briel een ryvolution.aif feit genoemd, maar
in gunstige'beteekenis. De N, R. C. (31 Jan.)
voert ook pog steeds polemiek met den heer
Tlnj ui.
Verder moet ik wijzen op een feestlied, uitge
komen hij Briickwilder te Vlaardingen;
eeu stukje van A. S. in 't Weekblad, n°. 201;
de plaat in Uilenspiegelwaarin een contra-optocht
voorgesteld wordt;
de nieuwe uitgave van H werk van Dr. van
Vloten, Neerlands Opstand tegen Spanje;
de aankondiging van een werk van den heer
Hofdijk over den opstand tegen Spanje;
de brochure Non Possumus van den heer Rogge.
Een. correspondent van de Roti. Crt. deelt mede,
dat t«' BrieHë het -huis oog staat, waarin M. H.
TrOanp'gèboren is.
Wat dit met tie-feestviering te maken heeft,
begrijp ik niet.
De heer 51. C. de Vries jun. te Amsterdam
heeft een gedenkpenning- vervaardigd. Op de voor
zijde staat het wapen van Brielle, waarachter
een degen met den vrijheidshoed op de punt; ter
.zijde van' 't wapen staat ;/l April 1572". Het
randschrift is „De fortuin helpt den stoute", daar
onder „Inneming van den Briel door de Water
geuzen". Op de keerzijde staat een krijgsman met
opgèhéven zwaard Jn de rechterhand, en een
vaandel in ,de linkerhand. Achter hem ziet men