I nemen tot het vervoer met paarden en Hies over ongebaande wegen. Men is daardoor He onmogelijkheid van te vervoeren, en heeft Hls een klein rayon waar men de producten I, afzetten. De prijzen worden laag, en de pro- He levert weinig voordeel op. Vandaar het lashijnsel dat b.v. de rijst op denzelfden tijd op Innige plaatsen f i k f 5 en op andere niet zoo lelegene plaatsen f 10 kost. ÏM zijn er °P Java groote wegen, maar geen leente- of buurtwegen; soms vindt men op een Ijsvlakte, zoo groot als de provincie Utrecht, L enkelen weg. Hen moet daarom den inlander tot deovertui- J; brengen dat het in zijn eigen belang is wegen li te leggen. pok het onderhoud der wegen is zeer slecht, L spreker. Zij worden in heerendienst onder- l.iieD en daardoor wordt veel arbeidskracht Lpild. De Staat moest het onderhoud laten tasteden, en tot bestrijding der kosten van Ra huisgezin eenige centen aan belasting hef- R :'e heer de Bordes heeft berekend dat ieder B#zin circa 52 cent 's jaars zou moeten Ren. He denkbeelden van den heer de Bordes vinden li bestrijding. De heeren Godon Castens, van laten en Gevers Deynoot deelden uit eigene l.ervinding nog belangrijke bijzonderheden om- lot dit onderwerp mede. ■De heer Godon constateert dat op Sumatra het Ijerhoud der wegen van Staatswege de beste Ijltaten opleverde. Idö heer Castens zou het wenschelijk vinden |t een man als de heer Stieltjes, toegerust Li keunis van zaken, nog eens naar Indië werd Londen om op te neinen, wat er in dit opzicht lel worden gedaan, en voorstellen in te dienen. I is ook tegen het onderhoud der wegen in Irendienst, maar zou er geen bezwaar in zien lawe wegen in heerendienst aan te leggen, [üe heer van Vleuten deelt een brief mede van lo Inlandsch Hoofd, waaruit blijkt dat soms t bevolking het onderhoud reeds onder elkaar Inbesteedt. De heer de Groot gaf eenige belangrijke mede telingen omtrent zijne ondervinding op het iiand Billiton. De bevolking, die eerst voor de Ïllilon-Maatschappij geen hand wilde uitsteken, log voor weinig geld wegen leggen, toen zij rertuigd werd dat het in haar eigen belang was. Daar de vergadering niet genegen scheen nog iu tweede punt in behandeling te nemen, werd jor de volgende vergadering aan de orde gesteld: f spoorwegen op Java, in verband met het pas igediende ontwerp. 'Rotterdam, 16 November, p het kantoor der andelsdrukkerij van de heeren Nijgh van ituiar, in de Wijnstraat alhier, is Dinsdagoch- :nd eene inbraak ontdekt aan een van de les- tnaars en is daaruit ruim 100 vermist. In het orig jaar had aldaar een dergelijke inbraak laats, doch toen aan de schrijftafel van den chef [er drukkerij. Toen is de dief niet ontdekt; zal de Lolitie nu gelukkiger zijn? i Bjthuen, 14 November. Ten voordeele der armen Ittit de kunstschilder, de heer Klein, wonende /t Overlaan" alhier, een tweetal prachtige Hderstukken, Italiaansche personen en toestan- fc voorstellende, tegen een entrée van minstens cents per persoon, ten toon gesteld. Ieder kunst- t.k moet voor f 500 verkocht zijn, het eene aan p Hagei aar eu het andere aan een Hambur- p. De opbrengst der expositie is ons nog niet kkend. Zwolle, 14 November. Hedenmorgen werd foor het provinciaal gerechtshof in Overijsel be- paudeld de zaak tegen Grietje Voerman, verlaten huisvrouw van Jasper Schipper, oud 34 jaren, perkster, geboren en laatst wonende te Zwart te, thans in hechtenis te Zwolle. Na het hoo- [M vaD 13 getuigen en deskundigen, requireerde p procureur-generaal de schuldigverklaring van p beschuldigde aan de misdaad van kinder moord, door de gehuwde moeder gepleegd, en N'e veroordeeling tot levenslange tuchthuisstraf, parna heeft de heer Mr. Cosman Keijzer, ad- hocaat te Steenwijk, de verdediging voor de be- puldigde voorgedragen en tot hare vrijspraak Ifvoncludeerd. liet hof zal aanst. Dinsdagmorgen p deze uitspraak doen. Dokkum, 14 November. In de vorige week is osbij onze stad een jongeling, van eene nacht- ["sile huiswaarts keerende, door twee kerels tot rdeogen gesommeerd; maar de boosdoeners zijn lorden aangevallene zoo goed onthaald, dat de l-J na den ander, met eene goede dosis vuist- rte op den koop toe, het hazepad heeft ge lden. Toen de overwinnaar in den ongelijken |"'ijd het betreurende, niet een der onverlaten 'tsigehouden eu ergens mee heengesleept te hebben zich bij het lamplicht bezag, waren !ljne handen zwart, waaruit men opmaakt, dat he nachtelijke aanvallers zich met die kleur, bij "entueele ontdekking, onkenbaar hebben willen ®sken. Men vermoedt evenwel dat ze voldoende ■"crkteekens aan kleed en aangezicht hebben be amen, oui te kunnen bespeuren dat zij in een s'ag zijn geweest, waarvan ze niet durven na rtellen. Middelburg, 14 November. Men verneemt, dat eene aanzienlijke dame te dezer stede, een haar toebehoorend kapitaal woonhuis in de Molstraat alhier, ren geschenke heeft gegeven aan eene Christelijke Vereeniging om daarin eene Chris telijke jongejufvrouwenschool te openen. INGEZONDEN. Aan de Redactie van het Leidsch Dagblad. In het begin dezer maand werd in Uw blad geplaatst eene oproeping van eenige dames tot medewerking aan een plan, om bij het aan staand St.-Nicolaasfeest de kinderen uit de twee laagste klassen der scholen van on- en minver mogenden te onthalen. In dat stuk werd minder juist beweerd, dat iets dergelijks in Leiden nog niet had plaats gehad. In het voorgaand jaar toch was door de Vereeniging tot bevordering van geregeld schoolbezoek ulhicr zulk een St.- Nicolaasfeest aan de kindereu der twee hoogste klassen van al die scholen gegeven. Die onjuist heid is door ons wel opgemerkt, maar wij vrees den, dat, indien wij daarop openlijk deaaudacht vestigden, wij tegen onze bedoeling aan het wel gemeende plan dier dames afbreuk zouden kun- uen doeu. Nu evenwel de door haar vastgestelde termijn voor het iuzeuden van giften verstreken is, achten wij ons jegens de velen, die onze vereeniging ondersteunen, verplicht, te herinne ren, dat door haar het eerste voorbeeld van zulk een feest in ouze stad is gegeven. Het is ons aangenaam daaraan te kunnen toevoegen, dat reeds sinds geruimen tijd eene Commissie uit het Bestuur der Vereeniging zich bezig houdt met het ontwerpen van een plan voor een nieuw kinderfeest, waarvau het doel niet alleen is, aan de kinderen der miu vermogenden eeuig genoe gen te schenken, maar vooral om deu lust tot geregeld schoolbezoek op te wekken. Hel Hoofdbestuur der Leidsche Vereeniging tot bevordering van geregeld schoolbezoek, L. W. E. RAUWENHOFF, Voorzitter. C. G. NIEUW VEEN, Secretaris. BUITENLAND. Frankrijk. De republikeinsche staatsinrichting van den heer de Laveleye. In de Revue des Deux ilondes zijn door den heer M. E. de Laveleye drie achtereenvolgende arti kelen geschreven over eene quaestie, die in Frank rijk wel feitelijk is uitgemaakt, maar als het ware nog steeds over het land heen in de lucht hangt en ieder oogenblik voor de voeten van de mannen der Republiek kan neervallen. Wij be doelen de quaestie van den regeeringsvorm. Wan neer men die studiën leest, dan kijkt men onwil lekeurig nog eens naar het titelblad om te zien of men zich niet vergist heeft; en de schrijver soms Laboulaye heet. Immers zoowel de uit spraak van den naam als de inhoud van de stuk ken zelf herinnert ons aan den bekenden schrijver die onlangs in hetzelfde tijdschrift in zijn sysléme des deux chambres insgelijks over den besten staats vorm voor Frankrijk zijne gedachten liet gaan. Ziehier een zeer kort overzicht van hetgeen de heer Laveleye voor Frankrijk wenscht Hoewel het Fraosche volk nog weinig geschikt heid voor self-government bezit moet toch de Repu bliek blijven bestaan, omdat, zoo als Laveleye aan toont, een koning tusschen de tegenwoordige eischeu der tegenovergestelde partijen in eene onmogelijke positie zou zijn geplaatst. Om dat self-govern ment te bevorderen wordt natuurlijk eene krach tige hervorming van het lager onderwijs aan bevolen. Hoe moet de Republiek zijn ingericht? Ten eerste moet gehuldigd worden het systeem van twee kamers, dat de heer Laveleye onge veer op dezelfde gronden verdedigt als Laboulaye; terwijl hij even als deze de Vereenigde Staten als voorbeeld aanhaalt. De eerste Kamer moet niet zijn de vertegenwoordigster van verouderde of reactionnaire begrippen; men zou haar daar door dadelijk bij haar ontstaan ten verderve doemen omdat zij de geheele antipathie van het volk op zich zou laden. Zij moet veel ineer ver tegenwoordigen de geleidelijke, verstandige be daarde politiek. Zij moet geen remschoen zijn voor de tweede Kamer, maar haar verhinderen, on- overlegd en despotisch te handelen. Onoverlegd, want een Staat kan evenmin door plotselinge schokken hervormd worden als de individuniet despotisch want nog veel meer dan een mo narch komt eeue enkele Kamer iu de verleiding otn een dwingeland te worden, daar zij altijd kan voorgeven, in naam van het volk te handelen Sic volo, sic jubeo, sit pro ratione voluntas wordt al licht hare leus. Hoe moet men nu waarborgen vinden om de eerste Kamer uit dergelijke bekwame eu verstandige politici samen te stellen? De schrij ver wijst alweer op het voorbeeld van den Amerikaanschen Senaat, die veel ineer, zooals hij verzekert, de achting der bevolking geniet, dan de door het volk direct gekozene kamer van afgevaardigden. Bij de uitoeleuing vau het alge- meeue stemrecht wordt in den regel veel te wei nig gelet op de bekwaamheid en rechtscba peuheid dan op de bevordering van partij- en plaatselijkebelangen. De verkiezingen voor de eerste kamer moeten derhalve geschieden door en uit de departementale raden; deze zulleu de be kwaamste uit hun middeu met hun vertrouwen vereeren. Voorts moeten er in vertegenwoordigd zijn afgevaardigden van de groote handelsinstel- liugen, van het olticieren-korps der landmachten der marine, de universiteit, het Institut de France, en de diplomatie. Enkele hooggeplaatste per sonen zouden wegens persoonlijke verdiensien- recht van zitting kunneu hebben. Wat de kamer van afgevaardigden betreft, ook deze moet verandering ondergaan, zij is vooreerst te talrijkde 40 millioen inwoners van Amerika worden geregeerd door eeu seuaat van 70 en een tweede kamer van 244 leden. Met de flinke afdoe ning van zaken, de goede orde der vergadering, de vertegenwoordiging der minderheden enz., is zulk een talrijke vergaderin^als de tegen woordige onvereenigbaar. Voorts verklaart de heer Laveleye zich voor partiëele hernieuwing, ook alweer ten einde plotselinge schokken, waar van Frankrijk zooveel te lijden heeft, te voor_ komen. De oude leden houden de nieuwe terug" van onoverlegde handelingen, de nieuwe brengen onder de oude een geest van frischheid en voor uitgang. Maar de aanvullings-verkiezingen moeten plaats hebben telkens voor een zeker aantal departementen, niet in ieder departement b. v. voor de helft zijner afgevaardigden. Indien toch in het laatste geval mannen worden geko zen, van geheel andere beginselen dan de leden die nog zitting hebben, dan kunnen deze wel naar buis gaaD, daar het dan duidelijk is, dat zij de sympathie van de meerderheid hunner committenten niet meer wegdragen. Het uitvoerend bewind wil de heer Laveleye geven aan een president, door de kamers voor vrij langen tijd gekozen, en altijd herkiesbaar. Even als in de Vereenigde Stalen verlangt hij, hem het recht van Veto en tot ontbindiug der vertegenwoordiging te zien toegekend. Aan den anderen kant wenscht hij aan de eerste kamer de macht te geven om den presi dent te ontslaan, op verzoek van de tweede kamer. Enkele ministeries waarbij voortdurende af wisseling een groot nadeel is, zooals die van oorlog en onderwijs, wil de heer Laveleye doen benoemen door de eerste kamer in overeenstem ming met den president. Daardoor zou levens de al te groote invloed van den president op die ministers worden ge broken en perk gesteld aan de sterke machts concentratie, die, onder welken regeeriugsvorm ook, steeds een soort van despotisme is. Ziehier in 't kort de beschouwingen van den heer Laveleye. Het grootste kenmerk er van is, vrees voor te groote machtsopdracht, hetzij aan een der kamers, hetzij aan den president. Daarom dringt hij in het algemeen ook ten sterkste aan op politieke ontwikkeling der ondergeschikte staatslichamen, op decentralisatie, zoover zij maar eenigszins met orde en regelmaat des bestuurs is overeen te brengen. Oostenr.-Hong. Monarchie. Von Beust en Oostenrijk. Graaf Beust is na zijne aftreding druk bezig, op verschillende wijzen lofredenen te houden over zijne verdiensten tegenover Oostenrijks binnen- en buitenlandsche staatkunde. Eene circulaire aan de keizerlijk-koninklijke gezanten bij de ver schillende Europeesche hoven bevat eene zorgvul dige opsomming van al het goede, dat sedert 1866 door hem is tot stand gebracht. De moeilijke omstandigheden, waaronder hij het beleid op zich nam, het algemeene pessimisme, dat na den oorlog tegen de Pruisen onder de bevolking heerschte, enz. worden breed uitgemeten. Met kracht en ijver is hij aan het werk gegaan, en wat zijn de resultaten? De vaan des vredes is zelfs onder de laatste gebeurtenissen, die geheel Europa op zijne grond vesten deden schokken, over Oostenrijk blijven wapperen; met zijne naburen, die nog kort ge leden zijne vijanden waren, verkeert liet land op den vriendschappelijksten voet; de rijke hulp bronnen van het land zijn geëxploiteerd, en heb ben het tot een voorbeeldeloozen trap van welvaart gebracht (l); de moeilijkheden met Hongarije zijn onder zijn bestuur uit den weg geruimddoor middel van de constitutie, hoe onvolkomen zij dan ook moge zijn, heeft hij de laatste crisis ge lukkig voor het rijk afgewend. Hij geeft nu zijn beleid met volle gerustheid over aan een man, die zijn voetspoor zal volgen, maar lang zulke moeilijkheden niet zal ontmoeten als hij (Beust), omdat de weg reeds voor hem gebaand is. Kortom, volgens den afgetreden kanselier was Oostenrijk in 1866 op den rand des afgronds, eu zou men het thans ten gevolge van zijn beleid als een der voorspoedigste landen van Europa kunnen aan merken. Wat moeten wij van dien eigen lof voor waar aannemen? Naar onze meening het volgende: Zonder eenigen twijfel is het eene zeer ver standige politiek geweest, Oostenrijk na 1866 in do ondergane vernedering te doen berusten en op allerlei wijzen den vrede met het buitenland te bevorderen om met kracht de binnenlandsche reorganisatie ter hand te kunnen nemen. Dit moet derhalve von Beust als eene verdienste worden toegerekend, die evenwel iets van hare waarde verliest, wanneer wij nagaan, dat hij geen geboren Oostenrijker is en derhalve minder gevaar liep zich te laten medeslepen door een soort van nationale verbittering, die in dergelijke gevallen (wij zien het aan Frankrijk) niet zeld zaam is. Maar nu het binnenland? De twisten met Hongarije zijn door den „Aus- gleich" van 1867 bijgelegd, maar indien er ooit k contre coeur eene concessie gedaan werd, dan is het de erkenning door het uitgeputte Oosten rijk van Hongarije's onafhankelijkheid. De geld middelen zijn sedert 1866 vooruitgegaan, hetgeen na zulk een kostbaren oorlog natuurlijk is, maar ieder zal glimlachen bij de bewering: dat Oos tenrijk in dit opzicht tot een voorbeeldeloozen trap van welvaart is ingebracht. Maar al wat von Beust goeds moge tot stand hebben gebracht, wordt naar ons idee ver nietigd door zijn laatste optreden in het ge schil met de Czechen. Dat hij durft bewe ren, het land uit eene crisis gered en de baan voor zijn opvolger gebroken te heiben, kunnen wij ods alleen verklaren uit de stijfhoofdige ingenomenheid met zich zelf en hare handelingen, waarmede de geheele Duitsche partij in Oosten rijk, als ware het eeue besmettelijke ziekte, door trokken is. Wij zijn overtuigd, dat von Beust tegenover de Slavische volkslammen nog nooit in zulk eeue inoeielijke positie is geweest, als waarin Andrassy zich met zijne hulp heeft ge bracht. De verbittering der Czechen is door de eerst gedane en vervolgens geschondene beloften tot haar hoogste toppunt geklommen. Een tusscnenweg is niet meer mogelijk tusschen geheel toegeven of met kracht onderdrukken. In het eerste geval doet Andrassy eenvoudig wat Beust tegenover Hongarije heeft gedaan, name lijk voor de noodzakelijkheid zwichten. In het laatste geval kan de oppositie wellicht voor kor ten tijd onderdrukt worden, maar met de waar schijnlijkheid dat zij des te heviger, wellicht onder den vorm van een burgeroorlog, weer zat uit barsten. Andrassy en Kellersperg mogen nu al schoone ministeriëele programma's opstellen de Czechen lachen er mee; zij willen hun recht hebben en zullen niet ophouden vóór het hun geheel toegekend is. Zie daar nu de effene, gemakkelijke baan, die von Beust voor zijn opvolger heeft gereed ge maakt! Neen de ex-kanselier moge nog zoo sterk verzekeren, dat enkel persoonlijke en gezond heids-redenen zijn ontslag hebben veroorzaakt wij houden ons overtuigd dat de keizer het hem gegeven heeft, omdat hij begreep dat von Beust tegenover de Czechen een onmogelijk man was geworden. „De eerbewijzen eu bezoeken, waar mede Frans-Jozef de pil voor hein heeft verguld, bewijzen tegen deze opvatting niets. Dat intus- schen de keizer door Andrassy tot zijn opvolger en Kellersperg tot den sameusteller van het nieuwe kabinet te benoemen de zaak niets beter heeft gemaakt is vroeger reeds door ons aange toond. TEIuEGRAMMEN. Konstantlnopel, 15 November. Men verzekert dat eenige financiers alhier het gouvernement 1)4 millioen pond sterling hebben voorgeschoten tegen vijftien percent. Versailles, 15 November. De heer Valentin, prefect van politie, is ontslagen. Er loopt een gerucht dat Cresson hem zal opvolgen. Banneville gaat morgen weder naar Weeneu. Pesth, 15 November. Het officieel orgaan be helst de benoeming van graaf Lonyay tot Minister- President; al de overige Ministers behouden hunne portefeuille. In een eigenhandig schrijven ontvangt Andrassy den dank des Keizers voor de goede diensten die hij als Mininister-President van Hongarije heeft bewezen. Berlijn, 15 November. Na ten derden male daarover beraadslaagd te hebben, heeft de Rijks dag het uitleveringsverdrag met Italië, benevens het voorstel van Lasker, tot uitbreiding vau de bevoegdheid des Rijks in zaken van rechterlijken aard, goedgekeurd. Brnssel, 15 November. De Kamer van Afge- vaardigen heeft haar bureau gekozen. Voorts is verkozen tot president de heer Thibaut en tot vice-presidenten de heeren Tack en Scholaert. Rome, 15 November. Prinses Marguerite zal morgen alhier aankomen. Prins Humbert, die naar Florence is vertrokken om mot den Koning te confereeren, zal aanstaanden Zaterdag arri- veeren. De Italia zegt, dat de Paus het consistorie heeft verdaagd, dat heden moest plaats hebben. Graaf d'Hnrcourt heeft lieden liet corps diplo matique ontvangen, dat bij den Paus geaccredi teerd is. Madrid, 15 November. In de zitting der Cortes is besloten twee zittingen per dag te houden. Navarro heeft medegedeeld, dat hij een voorstel zal indienen om Cuba te verkoopen. Dit gaf aan leiding tot protesten en eene levendige agitatie. Londen, 15 November. Gisteren is te Chisle- hurst eene deputatie uit Parijs toegelaten, die gekomen was, om de keizerin met haar geboor tedag geluk te wenschen. Eenige officieren der keizerlijke garde hadden bloemruikers gezonden. De keizer was zeer aangedaan. Chicésler Fortescue heeft gisteren te Bristol eene redevoering gehouden. Hij zeide, dat liet resultaat der onderhandelingen over het handels- tractaat nog onbekend was, hij hoopte dat het vertrouwen in de beginselen vau den vrijen handel spoedig weder zou herleven. Berlijn, 15 November. De Prov. Corr. zegt, dat het aftreden van v. Beust geen invloed zal hebben op de buitenlandsche betrekkingen van Oostenrijk voor het voortduren der vriendschappelijke ver houding tot Duitschland is de persoonlijkheid van Andrassy een waarborg, die ook door zijn deel neming aan de laatste diplomatieke conlërentiën bewezen heeft, dat hij het daarover met von Beust volkomen eens is. Athene, 15 November. Bij een koninklijk de creet zijn de kamers, op verzoek van het nieuwe ministerie, een maand verdaagd. Rome, 16 November. Graaf en gravin d'Har- court hebben eeu schitterende soiree gegeven aan het bij den paus geaccrediteerde diplomatieke korps. Weencn, 16 November. Andrassy legde eer gisteren een bezoek bij den hier vertoeveuden grootvorst Michael af. De Wanderer meldt, dat Andrassy gisteren bij den Russischen gezant op de thee gevraagd was. Hetzelfde blad zegt, dat de uitschrijving van directe verkiezingen voor den rijksraad, iu Bo- hemen, als zeker kan beschouwd worden. Parijs, 16 November. Thiers heeft aan Jules Janin een brief geschreven, om hem geluk te wenschen met zijne redevoering, bij gelegenheid zijner installatie als lid der Fransche akademie. Thiers drukt zijn leedwezen uit, dat hij te Ver sailles te ver van Jules Janin verwijderd is en hem niet kan uitnoodigen om hem eeu handdruk te komen brengen, inaar, zegt hij, dit zal te Parijs kunnen gebeuren indien, gelijk ik hoop, de Na tionale Vergadering er ons zal willen terug brengen. Bij decreet is nietig verklaard de beraad slaging van den arrondissementsraad van Besanpoo. Eltsée Rectus is veroordeeld tot eenvoudige de portatie. Promotiën. Utrecbt, 16 November. Aan le Hoogeschool alhier is gisteren tot doctor in de rechten bevor derd, de heer H. J. Wunder geb. te Uithoorn, na verdediging van stellingen. luAATSTE BEUICHTEV. (Per telegraaf.) 's-Gravenhage, 16 November. Iu de zitting van de Tweede Kamer van heden is, bij de voortzetttng der beraadslagingen over Hoofdstuk III, de discussie over het al of niet behouden vau de missie te Rome nog niet geëin digd. Op verschillende gronden werd de instand houding van liet gezantschap verdedigd duor de heeren 's Jacob, v. d. Does de Willebois, v. Zm- nicq Bergmaun, Heijdenrijck, Saaymans Vader; v. Kuyk, v. Zuylen, Pijls en C. vau Nispen,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1871 | | pagina 3