Maandag
30 October.
N°. 3596.
A0. 1871.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden.ƒ3.00.
Franco per posti. 3.85
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS I)KR ADVERTENTIEN.
Voor iederen regel0.15.
Grootore letter, nur de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, SS October.
Reeds meermalen hebben wij het nut en de
jtstekende werking van de alhier bestaande
jmoastiekschool aangewezen, zoodat 't overbo
il is uogniaals daarop terug te komen. Trou
de burgerij wordt daarvan meer en meer
«drongen, getuige de toenemende bloei dezer
lichting en bet toenemen van liet aantal leer-
agen van beiderlei kunne. Moge de vooruitgang
er school voor een deel op rekening van de
langstelling der burgers, die er hunne telgen
eenzenden, gesteld worden, den bekwamen
irecteur, den heer Martin, komt het leeuwen-
daarin tóe. Zijn degelijk onderwijs en uit-
untende leiding, zijn tact om met het jeugdig
■lacht om te gaan en de zorg voor een goed
ulppersoneel hebben de school een goeden naam
oen verwerven.
Ieder jaar verschaft hij aan ouders of voogden
a andere belangstellenden gelegenheid om zich
i de deugdelijkheid van 't verstrekt gymnastiek
ilerwijs te komen overtuigen. De jongens en
lisjes leggen dan proeven van hunne vorde-
«gen af. Menig vader of moeder, die nog een
ar vroeger van 't zoontje of dochtertje zouden
zegd hebben wat stijve Jan Klaassen of wat
outen pop is dat, ziet dan met verbazing hoe
lug en lenig hun kinderen zijn geworden. Met
■elgevallen worden dan ook die oefeningen steeds
adegeslagen en ieder jaar wordt 't bezoek van
aders of voogden drukker.
Heden was dit niet minder 't geval, bij het
mnastiek-feest dat gegeven werd.
De zaal was smaakvol en op symbolische
ijze gedecoreerd. Het muziekkorps van het 4de
egiment infanterie onder den kapelmeester Grent-
us deed zich nu en dan hooren.
De proeven werden met veel succes afgelegd,
1 groot genoegen der aanwezigen, en tot
chtmatige zelfvoldoening van den heer Martin
"n zijn hulppersoneel.
Dezer dagen bad op de Ginnekenstraat te Breda
en stoute diefstal plaats. Eeu vreemdeling trad
en winkel in gebreide goederen enz. van mej.
wed. K. binnen en nam daar van het uitge
leide 4 paar gebreide sokken en 1 paar dito
oasen weg, waarmede hij zich uit de voeten
maktej door den politieagent F. X. Bouweus,
ie zulks had opgemerkt, werd hij achtervolgd
o in de Stallingstraat ingehaald en gearresteerd,
tdief, A. J. B. genaamd, is lSjarenoud, kleer-
niersknecht eu te Leiden woonachtig. Hij is
eermalen met de justitie in aanraking geweest
o zelfs reeds in 1868 wegens diefstal gevonnisd.
In de op gisteren gehouden aanbesteding door
esluurderen van het Werkhuis alhier, voor de be
nodigde levensmiddelen van 1 November 1871 tot
0 April 1872 zijn gegund de levensmiddelen van
andvleesch a 51 ct. aan J. Slok van rundvet
61 ct. aan J. Plaujer; gort a 15"/iM ct.rijst
16"/ioo el-groene erwten a 13'0110, ct. aan
J. Bots; van koffie A 1.10, cichorei 16 ct.,
hoop A 19 ct., peper A 85 ct. aan Verkouw
tokhuijzen; van groenten a 4,3/ioo eau J. Laman
Hes per kilogram; aardappelen A 5.31 per 1U0
dogram aan J. N. de Bink zoetemelk a 7.47
karnemelk A 1.88 per 100 liters aan \V.
"denburg.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
werkhuis alhier op genomen van 109 tot 125 vol
wassen personen en van 40 tot 49 kinderen.
Hedenmorgen is de bekende dronkaard, H. R.,
Hie sedert eenigen tijd zonder huisvesting alhier
rondzwierf, plotseling aan het bureau van politie
lood gebleven. Volgeus verklaring van den ge
neeskundige Dr. Bis misbruik van sterken
tank hiervan de oorzaak.
Hen leest in het Kaapsch Volksblad:
Een der veel beteekeneude gebeurtenissen, die
^Hoouen, dat de Kaap deelt in den vrijheids-
oop der wereld, is het feitelijk ophouden van
one courant (De Volksvriend), die tien jaren ge-
oden expresselijk is opgericht om zekere denk-
beelden op godsdienstig gebied te handhaven en
oon verdedigingsoorlog te voeren tegen die or
kanen, die zelfs in zake van godsdienst, vrijheid
v&n denken en spreken als de waarborg van de
werkelijke en zuivere waarheid beschouwden.
Afrikanen roemen wij er op, dat zulke be-
krompene denkbeelden, als de stichters van ge
noemd blad bedoelden, ofschoon geschraagd door
de gansche orthodoxe kerkelijke partij, geen
te huis in dit oord konden vinden, en dat men
verplicht was, de courant met een gansch „we-
reldsch" blad te verbinden. Het bedoelde blad
is nu met de Zuid-Afrikaan die altijd een ul
tra liberaal orgaan was op godsdienstig gebied
vereenigd, en blijft dien naam als hoofdnaam
dragen. Dit is een der verrassendste en aange
naamste berichten, die wij met deze mail onzen
Hollandschen lezers kunnen mededeelen.
Uit Vlissingen wordt het overlijden gemeld
van den heer A. Ruysch, oud-lid van den Ge
meenteraad, ridder der orde van den Ned. Leeuw,
en bekend als schrijver van eeu aantal looneel-
stukken, die herhaaldelijk eu niet zonder bijval
opgevoerd werden. Hij bereikte den ouderdom
van bijna 73 jaren.
„Nu in de maand November a. s. de aanhechting
van Dordrecht aan het vasteland van ons vader
land een feit zal worden door de voltooiing der
kolossale spoorwegbrug aan den Moerdijk, is het
wel waard te herinneren, dat, op den 19den dier
maand, het juist 4'/, eeuw geleden zal zijn, dat
de afscheuring plaats had, die thans eerst voor
goed hersteld wordt.
„Op genoemde datum had toch de geweldige
doorbraak en overstrooming plaats, die de St.-
Elizabethsvloed genaamd wordt, waardoor meer
dan 100,000 menschen omkwamen en 72 dorpen
of gehuchten overstroomd werden. Meer dan 20
dorpen bleven voor altijd onder het water be
dolven, terwijl Dubbeldam, mede verdronken,
eerst in de 17de eeuw herbouwd werd. De toen
ontstane groote waterplas „de Biesbosch" is lang
zamerhand weder in schorren, grienden en pol-
dertjes herschapen, die gedeeltelijk reeds weder
ingedijkt zijn, en waarvan men de geheele om-
dijking tegemoet ziet.'' Handelsblad
Z. M. de Koning heeft goedgevonden en ver
staan: met afwijzing van het verzoek zooals het
is liggende, aan Jacob Smit, achtergebleven lote-
ling van de lichting der nationale militie van
1861, ingelijfd bij het 3de regiment vesting-artil
lerie, ontheffing van den vverkelijken dienst voor
voor zijn geheelen nog onvervulden diensttijd te
verleenen.
Z. M. heelt goedgevonden den kapitein op non
activiteit VV. A. baron van Lynden, van het
wapen der infanterie, op zijn daartoe door hem
gedaan verzoek, een eervol ontslag te verleenen
uit den militairen dienst.
BlNNJKNLiAND.
Amsterdam, 27 October. Ter voorziening in den
nood der ongelukkigen te Chicago circuleert
alhier eeu lijst van inschrijving; de beschikbaar
gestelde giften beloopen reeds veertieuduizend
gulden. Drie der voornaamste Ainsterdamsclie
firma's hebben het initiatief tot dit liefdewerk
genomen.
Heden had in het Nutsgebouw de algemeene
vergadering plaats van het Nederlandsch Tooneel-
verboud, die geopeud werd door den voorzitter,
den heer Schimmel, met eeu uitgewerkte rede.
De voorwaarden van toelating en het leerplan
der tooueelschool zijn vastgesteld. De volgende
vergadering zal te Gent worden gehouden.
Haarlem, 27 October. Bij de heden ter terecht
zitting van de arr.-rechtbank voortgezette behan
deling der zaak van A. Rexwinkel c. s. zijn 30
der opgeroepen getuigen gehoord. Uit de verkla
ringen der drie eersten van hen is gebleken,
dat de bekl. Adolf R. van Maart 1870 tot 1 Ja
nuari 1871 achtereenvolgens in de krankzinnigen-
gestichten te Meerenberg, Utrecht en Zutfen als
oppasser in dienst is geweest, eu in 't begin van
Mei jl. getracht heelt weder op Meerenberg in
dienst te komen maar toeu niet is aungenomen. De
get.P. J. Muller, eigenaar van de villa Carolina Heu
vel, verklaarde, dat de genoemde bekl. in het
begin van Mei jl. die villa van heui gehuurd
heeft voor 600 'sjaars; dat de bekl., tot die ver
huring aanzoek doende, zich voordeed als een
fatsoeulijk welgesteld heer; opgaf dat hij eeue
hout-affaire te Haarlem had gehad, die geliqui
deerd was, thans te Amsterdam woonde en weldra
in het huwelijk zou treden en de villa betrekken
met een meisje, 't welk, zoo als hij te kennen
gaf, gefortuneerd was en veel zin in de villa had.
De bekl. erkende die opgaven, en zeide, dat
hij met zijnen vroegeren bonthandel bedoeld had
den indertijd te Leiden door hem gedreven han
del in klompen. Hij zeide, getracht te hebben,
weder op Meerenberg in dienst te komen, omdat
het mogelijk was, dat zijn voorgenomen huwelijk
niet zou doorgaan.
Daarna deden verscheidene getuigen opgaaf van
de bij hen door den lsten bekl. gedane bestellin
gen en de door hen op Carolina Heuvel geleverde
goederen, alsmede omtrent de gezegde handelin
gen van den bekl., waardoor zij tot hunne leve
ractiën zonder betaling waren overgegaan. Onder
die leverantiën was voor f 747 aan tapijten en
gordijnen; ƒ910 meubelen; 62 aan klokken;
485 beddegoed; 321 koperwerk; ƒ90 tuinmeu
belen enz.; 110 linnengoed; ruim ƒ100 aan laar
zen, schoenen eu pantoffels; 237 aan mans
kieeren; ƒ184 aan sigaren; omstreeks ƒ500 aan
wijn. De door sommige dezer leveranciers aan
gewende pogingen om betaling te bekomen waren
vruchteloos gebleven, en de geleverde goederen
in 't laatst van Juli meerendeels niet meer op
Carolina Heuvel aanwezig.
De bekl. Adolf R. erkende de gedane bestel
lingen en leveringen en hield vol, dat hij de villa
gehuurd en de bestellingen gedaan had ter zake
vau een voorgenomen huwelijk met een bemiddeld
meisje. Ofschoon door den heer subst.-off. van
justitie gedrongen om, in zijn belang en in dat
zijner medebeklaagden, zijne verloofde te noemen
en de opgaaf van zijn voorgenomen huwelijk te
staven, bleef hij er bij, dat dit een geheim moest
blijveD. Voorts erkende hij, veie der op Carolina
Heuvel ontvangen goederen te hebben vervoerd
naar de woning van den 2den en 3deu bekl.,
aan den Zijl weg; hij had die goederen aan hen
ten geschenke gegeven. De sigaren en den wijn
had hij laten vervoeren, omdat zijne aanstaande
vrouw niet van wijn, noch van rooken hield.
Morgenochtend zal het getuigen-verhoor worden
voortgezet.
Zoelmond, 24 October. Heden overleed de oudste
bewoner onzer gemeente, de heer J. J. van Buu-
ren in den ouderdom van 101 jaren. Hij laat
eene 86jarige weduwe na met welke hij 65 jaren
is gehuwd geweest. Hij was blind en zeer ge
brekkig, maar de geest was steeds helder gebleven,
zoodat hij de door hem voor 80 jaren beleefde
gebeurtenissen met de meeste juistheid wist te
verhalen, en tijd, plaats en namen van personen
opgaf.
Sneek, 27 October. In de laatstgehouden Raads
vergadering is bij de behandeling der begrooting
van het R. C. Armbestuur en die der Israëliti
sche Gemeente een zeer belangrijk punt aan de
orde geweest, nl. het meer of min geoorloofde
eu min of meer wenschelijke van het verleenen
van subsidiën vanwege de gemeente aan kerke
lijke armbesturen. De voor dat punt benoemde
Raadscommissie gaf in overweging die subsidien
langzamerhand in te krimpen, om zoo tot geheele
intrekking te geraken. Anderen evenwel wensch-
ten iu liet geheel geene subsidie meer te verlee
nen en dus dadelijk te brekeu met het tot nog
toe gevolgde stelsel. Door het dagelijksch Bestuur
werd de volgende motie voorgesteld: „Dat de
Gemeenteraad zon besluiten, voortaan geen sub
sidie meer aan de kerkelijke armbesturen te ver
leenen." Over die motie hebben de stemmen
gestaakt.
Maastricht, 26 October. Aan de ijverige naspo
ringen van den hoofdcommissaris van politie hier
ter stede is het mogen gelukken de ontaarde
moeder te ontdekken, die vóór ongeveer veertien
dagen haar kind in deze stad te vondeling gelegd
heeft; zijnde een zekere M. B., naaister, oud 27
jareu, geboren te Aken en gedomilieerd te Luik.
De omstaudigheid dat het linnengoed, waarin het
kind was gewikkeld, afkomstig was uit het
hospitaal voor kraamvrouwen in laatstgenoemde
stad, heeft tot de ontdekking der moeder geleid,
die zich thans in handen der justitie bevindt.
Roermond, 26 October. De arrondissements
rechtbank alhier heeft dezer dagen Lucia Grusen,
dagloonster, in deze stad woonachtig, schuldig
verklaard aan on willigen manslag van haar pas
geboren kind door onvoorzichtigheid en achte
loosheid, en haar veroordeeld tot eenzame opalui
ting voor den tyd van zes weken.
Hontenisse, 25 October. Daar in deze gemeente
nieuw bracdbluschmateriëel moest aangeschaft
worden, wenschte de Gemeenteraad b.j deze
gelegenheid te onderzoeken of het Belgische of
Nederlandsche systeem de voorkeur verdiende,
en noodigde daarom uit den heer Jos. Beduwé
uit Luik, den voornaamste brandspuit-fabrikant in
België, en de heeren W. C. Pasteur Co., uit
Rotterdam, om, elk met eene brandspuit van
gelijk kaliber, in de gemeente een proefneming
te doen. Door beide fabrikanten is aan die uit-
noodiging voldaan, en de proefneming had heden
plaats. Bij deze proefneming heeft op alle punten
de Rotterdamsche firma ruimschoots de overwin
ning behaald, door het spoediger water geven, het
verst te spuiten en door de grootste watermassa
te geven iD denzelfden tijd. Wat dit laatste be
treft, werd het vat door de Rotterdamsche spuit
in 47 en door de Luiksche in 56 seconden gevuld.
Terstond na de proefneming is bij Raadsbesluit
de levering der nieuwe brandspuiten aan de
Rotterdamsche firma, de heeren W. C. Pasteur
Co., opgedragen.
KOLONIËN.
BATAVIA, 16 September.
Wij ontvingen heden onze Mailberichten, loo-
pende van lü tot 16 September 1871.
Wij lezen in het Mail-Overzicht van het Bat.
Handelsblad.
Wij sporen. Is liet nog slechts een kleine af
stand, van den kleinen Boom tot aan de zuid
zijde van het Koningsplein; zijn de wagens
eerste klasse, die men uit Nederland herwaarts
gezonden heeft, hoogst ondoelmatig, oneindig
minder dan de wagens derde klasse, die hier
aangemaakt zijn, het doet er niet toe, wij sporen.
Vordert de aanleg van den spoorweg ook uiterst
langzaam, is er zelfs dit jaar geen uitzicht tot
Mr. Korneüs te komen, uithoofde van de ontei-
geniugsprocessen, die de maatschappij te voeren
heeft, op dit oogenblik ergeren wij ons daarover
minder dan gewoonlijk, want, wij sporen. Is de
spoorweg, die gisteren plechtig werd geopeud,
voorloopig nog slechts alleen bestemd voor het
vervoer van reizigers, hunne bagage en voor be-
stelgoederen, en er voorloopig nog geen uitzicht
op het vervoer van koopmansgoederen, ook dat
zal wel komen; wij stappen in den trein en
sporen. Denken wij aan den raad van beheer
der spoorwegmaatschappij in Nederland in deze
dagen, ouze gewone verzuchting om andere
personen aan het hoofd der zaken in het moe
derland te zien, is thans minder luid (Maarschalk
met zijn onderhebbend personeel zal 't wel kla
ren, al gaat het niet zoo vlug, als hij-zelf wenscht):
wij gaan den wagen binnen, de stoomfluit laat
zich hooren welke heerlijke muziek voor ons
Batavianen! de trein zet zich beweging, en
waarlijk, 't is geen zinsbedrog wij sporen. Klinkt
dit wellicht vrij dwaas in de ooren onzer lezers
in het moederland, denken zij misschien in hunne
deftigheid, dat wij hier vrij kinderachtig zijn,
och, laten zij zich verplaatsen in den tijd der
bobbelende en hotsende bolderwagens, om te
begrijpen, dat wij blij zijn als kinderen, nu ten
minste een begin is gemaakt om Batavia in de
gelegenheid le stellen zijn voordeel te doen met
de verbeterde vervoermiddelen van den nieuwe-
ren tijd. SVil men dat Indië bloeie, men zij on
bekrompen in den aanleg van spoorwegen.
Van Samarang blijven de klachten over koort
sen eu andere ziekten, uit Kediri en vooral uit
Blitar de klachten over onveiligheid aanhouden
met gelijke volharding als de werkeloosheid der
Regeeriug; ten minste er blijkt uit niets publiek,
dat het gouvernement in deze gewichtige aan
gelegenheid iets doet.
Het te kort in de Vendu-kas te Samarang
wordt thans geschat op 83300. Ook te Manon -
djaya moet een te kort in kas ontdekt zijn.
Overigens is noch van Java, noch van de bui
tenbezittingen iets noemenswaardig te melden.
Batavia, 13 September. Wij vernemen, dat ka
pitein Braat, kommandeerende het stoomschip Prins
van Oranje, heden de telegrafische gelukwensching
van Z. K. H. Prins Hendrik met de voorspoedige
reis en behouden aankomst te Batavia heeft mo
gen ontvangen.
Batavia, 15 September. Hedenmorgen had door
den Gouverneur-Generaal de plechtige opening
plaats van den spoorweg BataviaBuitenzorgen
werd door Z. E., vergezeld van een groot aantal
hoofdambtenaren en hoofdofficieren der land- en
zeemacht, zoomede van de vertegenwoordigers
van den handel, tevens een bezoek gebracht aaq