26 September. -beiiilletoji vaii liet „Leidscli Dagblad". N°. 3567. Dinsdag A0. 1874. eene ontvluchting uit siberie RUSSISCHE GEVANGENISSEN. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00. Franco per post3.85 Afzonderlijke Nommers0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zen- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER ADVBRTENTIKN. Voor iederen regel0.15. Grootere letters naar de plaatsruimte die zy beslaan. Lelden, 25 September. Aan de Staatsbegrooting voor 1872, die Zater- jl. bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal ingediend, ontleenen wij de volgende bijzon derheden. De verschillende Hoofdstukken zijn tot het vol- eDde bedrag uitgetrokken: I. Huis des Konings 750,000 (idem 1871). L Hooge colleges van Staat en bet Kabinet des Konings 590,022.00 (ƒ593,603.00, 1871). III. Depar tement v an Buitenlanlaudscbe Zaken 524,065.00 505,365.00 voor 1871). IV. Departement van Justitie 3,335,710.00 3,294,4,72.00 voor 1871). V. Departement van Binnenl. Zaken ƒ20,036,533.65 19,428,536.23 voor_1871). VI. Departement van arine 8,999,127.52 8,903,660.96 voor 1871). VIU. Nation. Schuld ƒ28,119,970,36 (ƒ28,085.606.36 voor 187 L). VIIB. Departement van Financiën ƒ18,472,940.43 (f 18,275,998.48 voor 1871). VIII. Depart, van Oorlog ƒ14,651,900.00 (ƒ14,614,463.00 voor 1871). IX. Depart, van Koloniën 1,685,113.83 (f 1,705,015.75 voor 1871). Onvoorziene uitgaven 50,000 (idem voor 1871). Totaal bedrag der begrooting 97,216,382.79 tijen 96,206,720.78 in 1871; terwijl de uitgaven ;etaan of nog te doen voor 1870 99,747,520.03 zoodat de raming voor 1872 beneden de ujtjaien over 1870 blijft met 2,532,137.24. Bit de memoriën van toelichtingen op die on- erscheidene wets-ontwerpen, blijkt ons: ad Hoofd- luk III, Buitenlandschc Zaken). De verhooging an het eindcijfer dezer begrooting is voorname lijk daarin gelegen, dat wederom gerekend is op kosten 21000) eeuer wenschelijk geachte missie in China. In stede echter van een diplo matiek vertegenwoordiger, wordt thans voorge steld een consul-generaal tevens diplomatiek agent, die zijn verblijf zal houden in eene der belang rijkste havenplaatsen, waarvoor naar het schijnt in de eerste plaats Shangae verdient in aaumer king te komen, de voornaamste haven van in- en uitvoerhandel in het algemeen, en mede de be langrijkste stapelplaats van invoerartikelen van Kederlandschen oorsprong of voor Nederlandsche rekening uitgezonden. Voor een Gezant le Rome blijft op deze begrooting f 8000 uitgetrokken ad Hoofdstuk IV [Justitie). In verband met eene voorgenomen reorganisatie van het gevangenis- wezen, waardoor de betrekking van hootdiuspec loot lal komen te vervallen zijn de kosten van lel departement met 3500 verminderd. Ten einde aan 38 bewaarders in onderscheidene nizen van arrest (waaronder Leiden) eene trac- emeut8-verhooging van ƒ100 en alzoo van ƒ400 sjaars te verleeuen is de afdeeling kosten der ovangenen verhoogd, maar ook wegens het aan tellen van meer onderwijzend personeel in het kuis van tuchtiging te Leeuwarden. De nieuwe egeling van het onderwijs iu het huis van mili taire detentie te Leiden, welke de eerste stap is geweest op den weg tot verbetering van het onderwijs in de strafgevangenissen zal voor het tuchthuis tot voorbeeld wordeu genomen. De som welke voor het onderhoud der ge vangenissen en het uitvoeren van werken aan die gestichten is geraamd overtreft het daarvoor ten laste van het loopende jaar toegestane. De reden hiervan ligt in de bestemming van een gedeelte van het gevangenisgebouw te 's-Herto- genbosch tot gevangenis voor veroordeelde vrou wen uit Woerden; het daarstellen van nachtelijke afzondering in de strafgevangenissen te Hoorn en te Leeuwarden en in het verbeteren van den toe stand der gevangenissen te Haarlem en te Mid delburg. Na de uitvoering der voorgenomen werken zal de strafgevangenis voor vrouwen, volkomen afge scheiden van het huis van verzekering, in het uitgebreid en hecht gebouw te 's-Bosch kunnen worden gevestigd, met ruime werkzalen, verblijf- zalen, ziekenvertrekken enz., en ook met nachte lijke afzondering in ijzeren alcoven. Ad. Hoofdstuk V. Binnenlandsche Zaken.) De ver hooging van het eindcijfer tegen 1871, met 607,997.42 is bijna uitsluitend het gevolg van meer behoefte van den waterstaat en de publieke werken. De afdeeling onderwijs kon voor hetoogenblik tot een lager cijfer dalen. Voor 1871 op 1,798,962.90 vastgesteld wordt voor 1872 1,719,629.49, of 19,333.50 minder gevraagd. Eene verlaging niet ten koste der belangen van het onderwijs ver kregen, maar een gevolg van de voltooiing van het nieuwe ziekenhuis bij de Hoogesehool te Leiden. Ook de kosten van het bestuur der pro vinciën wijzen een lager cijfer aan. De Minister, vriend van een krachtig en zuinig beheer, vindt zich verplicht en in staat de kosten van het personeel van zijn departement met 5000 te verminderen. Hij stelt deze vermindering tegen over de aanvragen, ook nu weder van provinciale besturen ontvangen om verhooging der toegestane somuien voor personeel; aanvragen waaraan hij thans nog te minder meent te mogen voldoen, daar de besturen op weg zijn verhooging van bezoldiging door vermindering van personeel te bereikeo. De memorie behelst voorts onder de rubriek publieke uierken o. a. het volgende: Bijdrage in de kosten van aanleg van een griendweg van Woubrugge naar Hoogmade. Bij het opmaken der definitieve begrooting voor het dienstjaar 1871, meende de ondergeteekende zich, van wege de beperktheid der middelen, omtrent dit subsidie nadere overweging te moeten voorbehouden. Eene nadere beschouwing der zaak doet hem oordeelen, dat er voor ondersteuning van Rijkswege wel rede nen bestaan. De weg zal eene rechtstreeksche gemeenschap openen tusscben de kunstwegen, die van Hoogmade uitgaande, Leiderdorp en de andere plaatsen in de Rijustreek onderling ver binden, en de kunstwegen, die zich van Wou brugge oostwaarts richten naar Ter Aar, Langer- Aar, Rijnsaterwoude en de landstreek ten zuid oosten van den Haarlemmermeerpolder. Tevens zal daaruit eene meer rechtsreeksche verbinding tusschen dezen uitgestrekten polder en Leiden volgen. Zonder bijdrage van het Rijk bestaat er geen uitzicht dat de weg tot stand kome. De gemeente Woubrugge wil doen wat zij kan: zij neemt een derde der op 33,000 geraamde kosten voor hare rekening, is bereid den weg zonder tolheffing te onderhouden, en heeft bereids over de Woud watering een nieuwe draaibrug doen leggen, die 13,000 heeft gekost. Voor dit laatste werk heeft de gemeente een geldleening moeten aangaan. Van wege de provincie is eene bijdrage van der kosten, ten bedrage van 11,000, toege kend. De ondergeteekende stelt voor van Rijks wege gelijk subsidie te verleenen, over twee jaren verdeeld. De eerste helft dier bijdrage, ad 5500, is op de tegenwoordige begrooting uit getrokken. De uitgewerkte en toelichtende staat van dit hoofdstuk levert o. a. het volgende meldenswaar dige op De jaarwedde van den portier bij de Leidsche Hoogesehool wordt verhoogd- voorgedragen tot 400. .De aanvraag daartoe na sedert 1815, ƒ250 ge weest te zijn, was nadat aan zijnen ambtgenoot te GroniDgen in 1870 aangesteld 400 toegekend was, niet wel te weigeren. Het nieuw academisch gasthuis, zal, Daar men vertrouwt, met September 1872 in gebruik kun nen komen. Het uitgestrekte gebouw vordert ten opzichte van bestuur, huishouding en ziekenver zorging een talrijk personeel. Zoo lang het niet betrokken is en er dus geene zekerheid bestaat ten aanzien van het aantal zieken, is eene juiste opgaaf van betgeen noodig zal worden bevonden, niet wel mogelijk. Volgens eene voorloopige ra ming door curatoreu in overleg met de medisohe faculteit ontworpen, zouden de jaarwedden en belooDingen van het personeel ruiin 9000 'sjaars beloopen. Een derde dier som is alzoo uitge trokken. Den opzichter der academische gebouwen die tegen het einde van het loopeDde jaar zijD ont slag heeft verzocht, schijnt het onnoodig te doen vervangen, daar het toezicht op en de zorg voor die gebouwen aan de ambenaren van den water staat is opgedrageD. Zijne bezoldiging van 500 Vervalt dus. De post subsidiën voor instellingen over de aca demie is verhoogd met 3000 voor eens tot aan schaffing van hulpmiddelen bij het onderwijs in de oogheelkunde en met 7000 voor voeding van het personeel en de zieken voor geneesmiddelen, vvasohloonen, vuur licht en dergelijke. De Minister hoopt nog op deze begrooting eene som te breDgeu tot voorbereiding der oprichting eener Rijks-landbouwschool, waarvoor de plannen in-overweging zijn. Een overzicht van de andere begrootingen volgt Dader. Het Dagblad v. Zuid-Holland wijdt aan de door deu Minister Blussé gehoudene redevoering een artikel, met het opschrift Liberaal Comediespel. Het artikel draagt zoozeer het kenmerk van geschreven te zijn door iemand, die met de pen in deu inktkoker op het verschijnen der redevoering zat te wachten, ten einde haar van alle zijden „door te halen," dat wij er verder niet over spreken zul len. Bij behandeling der Kanter zal hiervoor nog ruimschoots gelegenheid zijn. Maar wjj kunnen niet nalaten op de curieuse slot-aan merking van het artikel te wijzen. „Daar worden de Kamer leden voorgesteld als wilde dieren en de heer Blussé als een dierentemmer, die hun in plaats van voedzaam vleesch eeu zielloozc houten klomp toewerpt. Voedzaam en zielloos..... waarlijk de tegenstelling is scherp. Wij dachteD een verhevener opvatting van de „ziel" te mogen verwachten van een blad, dat zelfs het staatsgezag op alle mogelijke wijze wil inroepen om haar voor verderf te bewaren. Hoe leelijk van dien dierentemmer om de dieren plot seling een zielloos voorwerp te geven, terwijl zij iets voedzaams, iets bezielüs verwachtten I De man schijnt in den regel zijne dieren met le vende mensclren gevoed te hebben. Zou het Dag blad dit ook soms van de regeering verlangen P Zou het soms met de vergelijking willen zeggen, dat de Javaan den Nederlander moet voorge worpen worden om hem tot zijne voeding uit te zuigen Wat er ook van zij, wij zullen tot goed verstand der DajiW-lectuur in het vervolg ont houden dat het woord „voedzaam" als tegeüover- stelling van „zielloos" wordt gebruikt en der halve „bezield" of „zielvol" betëekent. Reeds sedert eenigen tijd loopt te 's-Gravenhage in vertrouwelijke kringen het gerucht dat de heer von Bismarck het kabinet-Thorbecke zou hebben laten polsen of het ook genegen zou-zijn om ons land in het Duitsch Tolverbond te doen opnemen. Het ministerie zou echter elk voorstel te dien aauzieu verre van zich hebbeu afgeworpen. Het gewijzigd Ontwerp-Adres van antwoord Op de Troonrede, dat heden bij de Tweede Ka mer in beraadslaging kwam, luidt als volgt: S1REI 1. Het verblijdde de Tweede Kamer der Sta ten-Generaal van Uwe Majesteit te vernemen, dat de toestand van het vaderland gunstig mag heeten en de betrekking met alle mogendheden op den meesf gewenschten voet bleef. 2. De hartelijke deelneming van een naburig land in de plechtige hulde aan voor Nederland roemrijk gevallen strijders bewezen, heeft ook Ons met gevoelens van erkentelijkheid vervuld. 3. Voor de zee- en landmacht, zoo in het moederland als in de overzeesche bezittingen, en evenzeer voor de ambtenaren van den water staat, zal de loffelijke vermelding, die hun te beurt viel, voorzeker een nieuwe spoorslag tot voortdu rende plichtsbetrachting zijn. 4. Voorstellen om 's lands weerbaarheid op voldoenden grondslag te vestigen, zien wij met belangstelling te gemoet. 5. Met genoegen ontvingen wij de verzeke- I'&ar EN EEN BEZOEK IN DE [Vervolg.) Daar zou zeker drie dagen mee heen gaan maar zonder een geviseerde pas mede. gij moet zorgen morgenochtend precies om [ttten uren hier te zijn, wacht dan maar op mij." Beiden verschenen des anderendaags op den faalden tijd. De matroos zeide„Geef mij het geld aar," en overhandigde hem daarop een geel pa- 'eri de bel luidde, de barrière werd geopend 0 bet scheen den vluchteling een droom toe, hij zich in zekerheid op zee zag. 2iju tocht van Riga door Kurland en Lithauen |»m ongestoord het passeeren der Russische l'enzen naar Pruisen de grootste zwarigheid '2 echter nog voor hem. Piotrowski koos tot dit aagstuk, het heldere daglicht en toeD de schild wacht hem den rug toekeerde, sprong hij over gracht van het eerste der drie glacis. Geen alarinteeken deed zich hooren. De tweede over zijde der gracht werd ook gelukkig bereikt, maar daar knalde een geweerschot men had hem dus bemerkt. Hij spoedde zich naar de derde gracht, bereikte ook gelukkig de overzijde en ijlde ademloos en uitgeput iu een klein boschje, waar hij eenige uren versoholen bleef. Hij bevond zich nu op Pruisisch grondgebied en trok thans door Memel, Tilsit naarKöuigsberg.VaD daar wilde hij zich te water naar Elbing begeven, waar hij dichter bij Posen was en zich onder zijne lands lieden bevond. Hij zette zich onder den blooteo hemel op een steenhoop neer, en wilde den nacht in een korenveld doorbrengen; maar de slaap overmande heui en iu den donker werd hij door een politiedienaar op onzachte wijze gewekt. Zijne verwarde antwoorden wekten verdenking, en vol aDgst zag hij zich naar de gevaDgenis ge bracht. Hij gaf zich voor een Franschen katoen spinner uit, die zonder pas uit Rusland terugge keerd was. Men geloofde hem echter niet. Ten laatste nadat hij ongeveer twee maanden in de gevangenis had doorgebracht, was hij het ver- hooren moede en verlangde den Franschen advo caat, die hij tot zijn verdediger had gekozen, te spreken en bekende hem de geheele waarheid. De advocaat was als uit de wolken gevallen. „Welk een ongeluk 1" zeide hij; „wij moeten u aan Rusland uitleverenvele uwer landslieden zijn reeds weder over de grenzen getransporteerd. Maar er is wellicht nog éen wegschrijf aan graaf Eulenburg; verhaal hem uwe geschiedenis en doe een beroep op zijn medelijden." Na verloop van tien dagen ontving hij een nietsbeduidend antwoord, waarin hem geduld werd aangeraden, lutusschen werd de geschiede nis in de stad ruchtbaar en er kwam een heer bij hem, om hem te vragen, of hij hem als borg wilde aannemen. Er werden vele pogiDgen ten zijnen gunste aangewend, en ten slotte was de politie bereid hem weder op vrije voeten te stel- leü. De heer die hem zijn. borgtocht had aange boden, nam hem in zijü huis op, waar hij een week lang vertoefde; toen kwam er echter bevel uit Berlijn om den vluchteling weder naar Rusland te transporteeren; bij ODtviDg echter tijdig genoeg een waarschuwenden wenk en ontvluchtte. Men had hem van verschillende aanbevelingsbrieven voorzien, die hem zijne reis in vele opzichten ge makkelijker maakten, en zoo kwam hij, na ver loop van vier jaren, weder te Parijs aan. Een bezoek in de Russische Gevangenissen. Een achtingswaardig man zeide eens, dat twee dingen steeds huivering bij hem teweeg brachten „Het inwendige van een hospitaal en het uiter lijke van een gevangenis." Er ligt eene dieperen zin in deze woorden, als men oppervlakkig be schouwd wel zou meeDeDnamelijk, dat de ver steende voorstelling der menschelijke gerechtig heid en gestrengheid in hun levenlooze rust zonder bewustzijn of gevoel treuriger en ver schrikkelijker is dan alle bezielde vormen van schuld en ellende, die daar binnen te vinden zijn. Of echter zulk een gevoel uit een natuur lijken afkeer voor de plaats zelf ontstaat, of door de omgevingen veroorzaakt wordt, mogen zij bepalen, die ons op ons bezoek aan de Russische gevangenissen willen vergezellen. Men kan niet ontkennen dat een gevoelig mensch in onze moderne gevangenissen een beklagens waardig gebrek aan poëzie zal vinden. Staats gevangenissen kunnen inderdaad eene eigenaar dige gTootschheid verkrijgen door de groote mis dadigers tegen de staatkunde, die ze binnen hare muren bergenmen denke slechts aan den Tower te Londen en de Bastille te Parijs.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1871 | | pagina 1