3528. A0. 1871 MEESH! Vrijdag 11 Augustus. ft ft EN ioekhat] hoek '<K «Sg^! '•en werk )0 VOOI: DAGBLAD. PRIJ8 DEZER COURANT Voor Leiden per 3 maanden. 6 lfiVf Franco per post 1 Afzonderlijke Nommers 3.00. 3.85 i» 0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zen- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DIER. ADVERTBNTIKN. Voor iederen regel0.15 Grootere letter, naar de plaatsruimte die zij beslaan. dat vo. ion ges,. ste KWEEKELINGEN. VIII. Sn hu op het tijdstip waarin het ouderwijzend V8n 'soneel een wenscbenwaardige hoogte bereikt 'ft, nu er tot de volmaakte opvoeding van het tomend geslacht niets mankeert dan 1°. Meer "ölen. Strikte naleving der wet ten opzichteder nredigheid tusschen de leerlingen van iedere ~ise en het getal onderwijzers, en 3°. Vooral vrij- °06"' d, volkomen vrijheid, van den onderwijzer ten ichte der leerstof en de verdeeling van den tijd. ti, Vij onderstrepen en niaL en. iedere klasse in het tweede 'ik ft il'1 ft ito '?4 it omdat, er verschil bestaat tusschen de ge- nelijke onderwijzers eener school en het ge- nelijk getal kinderen, en den evenredigheid opzichte der klasse. Omdat juist daarin tegen i geest der wet gezondigd wordt. Stel dat een ooi 149 kinderen heeft dan rekent men dat oofdonderwijzei' en 1 hulponderwijzer voldoen- is. De letter der wet is ook zoo, de letter maar t de geest. Stel dat de hoogste klasse 40 kin- en telt, en meer mag men niet rekenen in i school van 149 kinderen, dan krijgt éen man en de ander 109 leerlingen te onderwijzen en tegen de geest der wet. Men denke niet dat i overdrijven. Laat ieder die daartoe gelegen- d heeft de lagere scholen bezoeken en er zal 'onden worden dat bijna overal de laagste klasse 1 meer kinderen heeft dan volgens de wet r éen onderwijzer mogen onderricht wordeD. >p dat zoo gunstig tijdstip nu, dat echter igt een tijdstip van reactie te worden, indien 0 de stoffelijke belangen der onderwijzers t beter behartigt, wil men de reactie in de id werken, door de school een zijner belang- ste elementen, de kweekelingen, te ontnemen, iijn maar onbevoegden die daarover spreken, jen de ouderwijzers onderling. Zij vergeten er wat wij reeds zeiden. In zaken van on wijs, rekent ieder zich bevoegd, en het is aarlijk zoodra zoo iets ter sprake komt. De ers, de moeders vooral, meenen dat hulponder- zer, beter onderwijzende dan kweekelingen, 1 de laatste wel weg kan doen, om ze door ponderwijzers te doen vervangen dat zal gunstig f 'voor de leerlingen. Maar mevrouw waar idaan zult gij voortaan hulponderwijzers krijgen gij geen kweekelingen meer hebt? iVerkt men den oogst van het volgende jaar !t tegen als ui6n al het zaaikoren opeet? De «•eekeling is de wortel waaruit de plant voort- uit die men onderwijzend personeel noemt, 0 gij aan dien wortel knaagt zal de plant sterven 1 uwe kinderen zullen de vruchten missen die I zoozeer behoeven. Wanneer gij soep kookt evrouw! dan zijn de 2 hoofd elementen vleesch water. Mag ik u wel opmerkzaam maken t het vleesch alleen kracht geeft, neem er de jef van, hoe meer vleesch hoe minder water, b te beten vleeschnat. Om Godswil, mevrouw, lg mijn raad, laat de verouderde routine varen. Neem enkel vleesch, laat het water geheel weg, i gij enkel vleesch neemt dat moet de meest uitstekende soep geven. Als een heer u zoo aan sprak, zoudt gij niet lachen, mevrouw! zoudt gij niet denken: ./Die man, weet van de keuken niets af, laat hij de spijzen genieten en zich niet met de bereiding inlaten". Welnu wij vragen verlof om u hetzelfde antwoord te geven, laat uwe kinderen de gezegende vruchten van het onderwijs genieten, bemoei u met de bereiding niet, gij verstaat er niets van. De kweekeling, zegt een of ander arts of rechts geleerde, die meent van de paedagogie iets te weten, omdat hij sedert eenige maanden lid van de schoolcommissie is, is een onnuttig wezen. Waartoe dient hij? Oin het den onderwijzer ge makkelijk te maken, 't Is een soort van loopjon gen. Men moet hem volstrekt niet toelaten onder wijs te geven. Onderwijs gegeven door jongens van 13 a 14 jaren kan niet goed wezen, dat is de kinderen en de kweekelingen bederven, de eersten hebben er geen nut van en de laatsten verbeuzelen hun tijd. Laat ze leeren, laat ze stu- deeren tot zij examen kunnen afleggen, dan krijgt men bekwame onderwijzers. Zend ze naar hoogere burgerscholen of andere inrichtingen van middel baar onderwijs Met uw verlof, mijnheer de arts, advocaat of wie gij zijn moogt. Iedere zaak, waar de practijk hoofdzaak is, vereischt vooral pracljsche opleiding. Men benadeelt de kinderen niet als men de kweekelingen, onder opzicht, laat onderwijzen, evenmin als men de zieken in de gasthuizen be nadeelt als meu ze, onder opzicht, door jeugdige leerlingen, laat behaudelen. Het is een valsche voor stelling als men zegt, dat de kweekelingen 13 a 14 jaren zijn. De aanstaande ouderwijzers worden dit te 13 jaren en blijven gemiddeld lot 19,dusgedu rende 6 jaren. Zij zijn dus gemiddeld 16 jaren oud en op dien leeftijd vindt men flinke jonge lieden onder hen, die zoo goed werken als menig vol wassene. Gesleld eens dat meu uwe meening volgde mijue heeren I dut men de aanstaande onderwijzers naar eene hoogere burgerschool, of een andere inrichting, zond tot zij 18 of 19 jaren het hulponderwijzers-examen kunnen afleggen, denkt gij dan, dat de kweekelingen afgeschaft zijn? volstrekt niet, dan verkrijgt gij geëxamineerde kweekelingen, want dan is de geleerde hulpon derwijzer inderdaad kweekeling, en wei een las- lige, geworden. Kweekt men een jongen op en valt hij tegen dan kan men hem te 14 of 15 jaren verwijderen. Maar een hulponderwijzer moogt gij niet wegzenden, ook dan niet als hij onge schikt is. Zulk een persoon zou dan wezen een kweekeling met hulponderwijzers acte en hulp onderwijzersbezoldiging en nu hebben wij zeer dikwerf in onze kweekelingen, hulponderwijzers zonder de acte, genietende de bezoldiging van kweekelingen. Uw meeninginijne heeren: is theorie de onze is practijk. Wij kennen jongelieden die dadelijk, na het afleggen van het hulponderwijzers examen, tijde lijk aan bet hoofd vau scholen werden gesteld waar de hoofdonderwijzer ziek was geworden en daar uitmuntend voldeden. Wij kenuen daaren tegen jongelieden, die uitmuntend geleerd hebben, aan inrichtingen voor middelbaar onderwijs, de een legde binnen 't jaar examen af voor hulp onderwijzer en voor Fransch, Duitsch en Engelsch; de andere verkreeg te gelijk bewijs van be kwaamheid als hulponderwijzer en voor de be ginselen der wiskunde. De eerste is werk zaam op eene school voor gewoon en meer uit gebreid lager ouderwijs en speciaal belast met het onderwijs in talen, hij heeft 13 leerlingen in zijne klas en onderwijst die in een afzonderlijk vertrek. Die jonge man voldoet uitmuntend maar verklaarde dat, nu hij de lagere school kent, hij bekennen moet buiten staat te zijn eene zoo tal rijke klasse te onderwijzen. De andere heeft het in 3 jaren tijd op 4 verschillende scholen beproefd en het wil hem niet gelukken, hij geeft de schuld aan zijn karakter en vergeeft het zich niet dat hij het noodige geduld mist. Wij die den achtings- waardigen jongeling kennen houden ons overtuigd dat hij te veel weet om als hulp in een lagere school te komen, dat hij niet geschikt was om op 18jarigen leeftijd kweekeling te worden na zulke uitstekende bewijzen van bekwaamheden te hebben geleverd. De slotsom onzer bedenkingen is: De kweeke ling is een belanrijk en onmisbaar deel van het hulppersoneel der lagere school, zijne practische opleidiog in de lagere school zelve is onontbeer lijk. Iedere verandering daarin zal hoogst scha delijke gevolgen hebben. Men zoeke de gebreken der lagere school niet in maar buiten de school. Meo late den onderwij zer meer vrijheid in leerstaf en leervorm. Men bezoldige hem beter. Hiermede zou de taak afgewerkt zijn, die wij hebben voorgesteld, ware het niet de Nieuwe Bijdragen over Juli een merkwaardig voorbeeld opleveren dat men de onderwijzer te karig be zoldigt en datmaar men oordeeld zelve „Gorcurn. Zij die wenschen te dingen naar de betrekking van hoofdonderwijzer der openbare armenschool worden verzocht, mede vóór 31 Augustus e. k. op dezelve wijze en plaats zich aan te melden. Deze advertentie is voorafgegaan hoor een andere uit dezelfde plaats. De voordeelen aan deze betrekking verbonden, zijn, behoudens nadere goedkeuring, een jaarwedde van ƒ650, benevens jaarlijksche toelage van ƒ250, ter ver goeding van huishuur en van ƒ50 voor het aan maken der kachels in deze school en voor het schoon houden van het locaal dat in deze inrichting bestemd is voor hel onderwijs in de gymnastiek." 111 DE V. Lelden, ÏO Augustus. In het verslag van den staat der hooge, mid delbare en lagere scholen komt het volgende voor over de aan onze academie van 1869/70 gegevene lessen. De woorden „aan onze academie" moet uien echter niet in een locale beteekenis opvat ten daar het eene eigenaardigheid van hetLeid- sche academie-gebouw is, dat er nagenoeg geen colleges in worden gegeven. Faculteit der Godgeleerdheid. De hoogleeraar Schol ten behandelde dit jaar het Evangelie naar Lucas als inleiding tot het Nieuwe Testament, in de plaats van zijn college over de geschiedenis der wijsbegeerte en godsdienst, in het vorige jaar ge houden. Het college over dogmengeschiedeDis van den hoogleeraar Rauwenhoff bleef dit jaar achterwege. De hoogleeraar Kueuen verviDg zijn college over critiek eu hermeneutiek vau het Nieuwe. Testament, in den cursus 1S68/69 gehou den, weder door dat over Christelijke zedekuude. De hoogleeraar Rauwenhoff gaf dit jaar nog een avondcollege over Lessing, de hoogleeraar Kueneo eeD over het leven van Jezus; de hoog leeraar Prins gaf dit jaar het privatissimum niet, in het vorige verslag vermeld, doch leidde een reciteer-college, waaraan 25 studenten deel namen. De Nederlandsche taal werd bij alle lessen ge bezigd. Gerespondeerd werd alleen op de colle ges van den hoogleeraar Prins. 11 candidaats-examens werden gedurende dezen cursus afgelegd, 7 met den tweeden en 4 met den derden graad, en 3 doctorale examens, allen met goeden uitslag. Eene private promotie had plaats met den eersten graad, na verdediging van een proefschrift in de Nederl. taal geschreven. Faculteit der rechtsgeleerdheid. In de colleges kwam geene verandering. Alle werden in de Nederlandsche taal gehouden. Op alle werd ge respondeerd, behalve op die van den hoogleeraar Vissering en op die over volkenrecht en rechts- phisolophie van den hoogleeraar Buys. De hoog leeraar Van Boneval Faure gaf nog een pleitcol- jege, de hoogleeraar Goudsuiit een afzonderlijk exegetisch college. 48 candidaats-examens hadden plaats, waarvan 13 met goeden uitslagbij 7 werd de eerste, bij ^4 de tweede,, bij 12 de derde graad toegekend. Van de 52 studenten, die het doctoraal examen aflegden, werden 4 afgewezen. Van de 54 pro motien waren 52 met goeden uitslag: 8 met den hoogsteo, 30 met den tweeden en 14 met den derden graad; 40 geschiedden na verdedediging van stellingen 12 nu verdediging van proefschrif- tjen in de Nederl. taal geschreven, 44 waren pri vaat, 8 publiek. Faculteit der geneeskunde. Ten gevolge der ziekte \jan den hoogleeraar ;Evers .werden zijne colleges gedurende het grootste gedeelte van den cursus door de andere hoogleeraren gegeven. Dat over bijzondere therapie verving een over pharmako- dynamiek en diaetetiek. De lesseD, vroeger dooi den hoogleeraar Krieger gegeven, waren thans aan den hoogleeraar Polano opgedragen. De hoog leeraar Doijer hield een collegie over oogheelkunde, dusverre niet gehouden, en gaf dagelijks gelegen heid tot onderzoek van oogzieken, oogspiegel-on derzoek, eoz. De geneeskundige vrouwen-kliniek van den hoogleeraar Suringar werd door 14 studenten gevolgd. Alle lessen werden in de Ne derlandsche taal gegeven. Bij alle werd geres pondeerd, behalve bij die van de hoogleeraren Suringar en Simon Thomas en bij dat over ge- ^Feuilletoii van het „Leidscli Dagblad". mJ ,s r.XVCTS1 UIT HET LEVEN i VAN EEN Ikn/i-'ce Ondermeester. fn.3 M -A- - O H Js. T E,X .A. jêT piiis si iris naverteld. S(s-!§ [Vervolg). luiten "heerscht een vinnige koude, aan de gleoden eigen, en duizenden sterren staan |4j;|kerend aan het uitspansel; de hard be- y -ren sneeuw kraakt ouder de voeten alsof l.li.i"' zijde scheurt. Ik zie het alles nog; in verte aan het einde van het dorp hoor -""een troepje jonge lieden lachen, tezamen ko- 1 a zij 'aan, ik sluit de vensters en ga op de i(ïmpel ètaan. De stemmen komen nader, niet- li-snétaande de glinsterende sneeuw, zie ik twee i"" drie la'htaarns tusschen de schuren, de mest- pjjiUen eD (je afdaken flikkeren. Ik hoor den j0 ffiren tred van Mr. Guilloume op den trap, de de tnan vertoont zich even aan den hoek van qet huis, zijn zwart katoenen muts achter in den nek, en zijn stok onderden arm, als naar gewoonte. „Zie zoo, Jean Baptiste, daar komen zij al, wij krijgen een aardig bezoek, ik wist het wel." Hij gaat de school biunen en doet de deur toe, Ik blijf staan kijken, en allereerst komt een troepje groote meisjes, ieder met een lakkenbos onder den arm, al lachende aan, roepende: „Kijk, nu gaan we zitten op de banken van de klein tjes; zoo, goeden avond meester Jean Baptiste! zijt gij daar?" „Ja, jonge jufvrouwen." „Gij hebt zeker goed gestookt „Ja, ja, ga binnen, het is lekker warm." Zij, die mij dit vroegen, waren de jonge juf vrouw Margarets Abba, de dochter van den eige naar der houtzagerij, eene dikke blonde dame, de jonge jufvrouwen Jeanne en Louise Arnette, twee doodsbleeke persoontjes, gitzwarte haren, met lange neus en scherpe kin, vervolgens, de dochter van onzen burgemeester, mejufvóuw Rosalie Banquel, die in het dorp de „mooie Zalie" werd genoemd. En wel was zij mooi, met hare rozeuroode wangen met allerliefste kuiltjes, hare groote blauwe oogen prachtige bruine haren, zoo dik, dat zij ze ter nauweroood weg kon bergen onder het kleine vuurroode mutsje met lange zijden linten, onder de kin vast geknoopt. „Hebt gij het dan niet koud in den gang, mees ter Jaen Baptiste!" vroeg zij mij, binnengaande en de lantaarn uitblazende. „Neen, jufvrouw Zalie." „Zoo dan zijt ge wel gelukkig," en de gansche bende ging in de school en warmde zich rond de kachel. De jongens, grooie kerels met baarden, smids, papiermakers, arbeiders, houthakkers, bakkers, en herbergiers defileerden voor mij, zeggende: „Goeden avondI meester Jean Bap tiste." Zij schaamden zich, omdat zij meest allen vijf of zes jaar ouder waren dan ik, maar, ieder in zijn beroep. Er behoort veel gezond verstand toe om op dien leeftijd zijne onwetendheid te erken nen en zich te willen bekwamen. Dit is een bewijs van gezond oordeel en tevens van karakter. Hoe veel uilen meenen valken te zijn, en ver geten zich zooverre om de les te lezen aan lieden, die duizend malen bekwamer zijn dan zij. De zulken verdienen verachting, de anderen mogen op onze achting aanspraak maken. Eindelijk om acht uren begon de les; wij telden reeds meer dan tien leerlingen, de eerste banken voor den stoel van den meester waren alle bezet, de jongens zaten ter rechter, de meisjes ter lin kerzijde. Voor dat hij begon, richtte Mr. Guillaume een woordje tot hen, waarbij duidelijk uitkwam, hoe goed hij met de behoeften der buitenlieden bekend was, en dat uitmuntte door een eenvoud, die mij goed deed. Ziehier wat hij zeide: „Verscheidene mijner voormalige leerlingen komen thans hier om te leeren 't geen zij sedert tien jaar weten moesten, maar toen hebben zjj naar mij niet willen luisteren. Thans zijn zjj verstandiger geworden; ik vlei mij daarom dat de verloren tijd spoedig zal zijn ingehaald. Het geen men voornamelijk noodig heeft om te leeren is een goede wil. Indien men ernstig wil, slaagt men altijd, een beetje gauwer of een beetje lang zamer, dat doet er niets toe, zoo men m&ar vol harding heeft. Thans gaan wij u twee zaken onderwijzen: de eerste, om zonder fouten te lezen en te schrijven. In deze wereld is iedereen ge dwongen, lezen en schrijven te kennen, wil hij niet, dat een ander zich met zijne zaken bemoeit en zoodra andere zich met zijne zaken bemoeien is de winst voor hen. Zij nemen eerst eene goede belooning, en zijn zij oneerlijk, hetgeen maar al te vaak het geval is, dan ruïneereu zij ons geheel en al. Daarom is het noodig (jat men een brief kan lezen, vooral een bï'ief over zaken, voor men daaronder zijne 'nandteekening zet. Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1871 | | pagina 1