3520
A0. 1671.
Woensda
2 Augustus.
feuilleton van liet „Leidscli
Dagblad".
Ondermeester.
EIDSCD
cr
DAGBLAD
pr1jb duzur courant.
jL Voor.Leiden per 3 maandenƒ3.00.
.3.85
0.05.
Franco per post
Afzonderlijke Nommers
L)eze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
prijs der advkrticnïiicn
Voor ioderen reg8lQ.i*
Grootere letters naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Be lijn Utrecht langs Woerden door de
iilP. Rijnstreek naar Lelden.
L
L Je Gemeenteraad tieeti, zoo als men weet, gis-
|LIen liet gewichtig besluit genomen 0111 voor
:sBe ton deel te nemen ih de uit te schrijven
uing voor de lijn LeidenWoerden—Utrecht.
—Vij zijn in staat gesteld omtrent deze zaak de
_dedeelingen publiek te maken door de conces-
c ïarissen aan de betrokken autoriteiten gedaan,
j vestigen hierop zeer de aandacht van het
>liek. Er1 zal toch een tijd komen dat mede
rking eu sleuu der burgerij wordt gevraagd,
dan kan''t zijn nut hebben dat men ingelicht
omtrent de waarde van bedoelde concessie.
1Belichting tot den aanleg van een Spoorweg van
scht langs Woerden door de Rijnstreek naar Leiden.
Concessionarissen
P. C. KNIJFF en A. KAPTIJN.
eden spoorwegen meer algemeen worden aao-
igeu, is men ten volle overtuigd van deonbe-
enbare voordeelen, welke zij opleveren voor
slreken door hen doorsneden; zoowel voor den
idel als voor het onderling verkeer. Dit is ook
Nederland en te recht alzoo begrepen, toen de
t den aanleg van het Staatsspoorwegnel ge-
te, dm de voornaamste plaatsen, tot hedeu
der dit middel vao vervoer, aan elkander en
1 de reeds beslaande particuliere spoorwegen
verbinden. De vruchten van dit nieuw geopende
keer blijven dan ook niet achter; gestadig
;mt dit Verkeer toe, zooals blijkt uit den steeds
nmendeu opbrengst, een bewijs te meer hoe
ot de behoefte was. Alhoewel het Staatspoor-
gnet zijne voltooiing nadert, zal het wel geen be
g behoeven, datdaarmede het spoorwegbouwen
-Nederland als geëindigd moet beschouwd wor-
V; veel aleer zal juist daardoor de behoefte ken-
ir wordeD, dat hier en daar verbindingslijnen
>dig zijn, zoo otn niet langs spoorwegen gele-
e plaëtseu aan elkander en het groote net te
binden, als om de beslaande spoorwegen te
den, in éen woord, 0111 hoe langer boe meer
vaart te verspreiden, daar toch steden en dor-
aan geen spoorwegen gelegen, of geen station
de nabijheid hebbende, eer stationair blijven
toenemen; de snelle ontwikkeling van handel
nijverheid, die van den aanleg der spoorwegen
gevolg is, merkt men daar niet op, want
en d&ar, waar het vervoer gemakkelijk en
j kan plaats hebben, zullen handel eu nijver-
1 bloeien.
a de provincie Zuid-Holland, waar slechts wei-
e mijlen Slaalsspoorwegen gevonden worden,
ir daarentegen zooveel te meer particuliere
lirwegeri, doet zich ook de boven omschreven
oefte gevoeleneen belangrijk gedeelte van
gewest is daarvan geheel verstoken, De rijke,
chtbare, sterk bevolkte Rijnstreek is nog altijd
der spoorweg. Wel zijn reeds dikwijls, een
lijs der noodzakelijkheid, pogingen aangewend
de welvarende gemeenten dier streek aan het
opeesch spoorwegnet te verbinden, maar deze
zijn, dan door deze dan door gone omstandigheid
mislukt. De overtuiging, dal een spoorweg langs
de oevers van den Rijn in Zuid Holland zoo zeer
gewenscht is, heeft de ondergeteekenden doen
besluiten in de maand Mei van het vorige jaar
concessie aan le vragen tot den aanleg en exploi
tatie eener lijn, uitgaande te Utrecht van het
station van den Staatsspoorweg langs Harmeien,
Woerden, Bodegraven, Zwamtnerdam, Aarlander-
veen, Alphen, Oudshoorn, Koudekerk, Leiderdorp
en le Leiden aansluitende aan het station van de
Hollauösche IJzeren Spoorwegmaatschappij Een
enkele blik op de kaart toont aan een ieder, dat
de eindpunten alles in zich vereenigen, wat voor
een uitgebreid en toenemend spoorwegverkeer
kan vereischt worden, terwijl tal van welvarende
dorpen, langs die lijn gelegen, daardoor met be
staande spoorwegen worden verbonden. Sints de
opening der lijn Utrecht-'s-Hertogenbosch, is eerst
genoemd station (ook het station van den gepro-
jecteerden spoorweg) door den Staatsspoorweg
verbonden aan geheel België, Frankrijk, den linker
Rijnoever eu geheel Duitschland, terwijl Utrecht
tevens als centraalpunt van den Rijnspoorweg
en als uitgangspunt van den Centraalspoorweg
onafgebroken verkeer heeft met het Oosten en
Noorden van ons Vaderland en met geheel Midden
Duilschland. De aansluiting van Leiden kan niet
dan voordeelig zijn voor de nieuwe onderneming.
Leiden wordt daardoor even als Utrecht met
België, Frankrijk enz. verbonden, terwijl weder-
keerig Utrecht niet alleen aan Leiden, maar ook
aan Haarlem eu het Nieuwediep wordt verbon
den, eeue verbiudifig zeker zeer gewenscht door
het geinis vao aansluiting tusschen de stations
der HollaDdsche-en Rijnspoorwegen te Amsterdam.
In de volgende bladzijden zullen wij trachten
de rentabiliteit der lijn Utrecht-Leiden te bewijzen.
P. C. KNIJFF,
A. Kaftijn.
VERMOEDELIJKE OPBRENGST.
Internationaal Goederenvervoer.
Het luternationaal Goederenvervoer langs deze
lijn zal niet onbelangrijk wezen, als men in aan
merking neemt, dat Haarlem, 's-Graveühage,
Leiden, Katwijk, Haarlemmermeer, Boskoop, Kou-
dekeik, Ondshooru, Aarlanderveen, Alphen,
Zwauimerdain, Bodegraven eri Woerden, met
nog een dertigtal alle welvarende gemeenten, in
onmiddelijke verbinding komen uiet alleen met
België, Fraokrijk, Duitschland, Zwitserland en
Italië, maar door de aansluiting aan het slation
van den Staats-spoorweg te Utrecht, en te Leiden
aan het station van den Hollandschen IJzeren
spoorweg voor 's-Gravenhage, Haarlemen Leiden
ook de kortste en gemakkelijkste weg zal zijn.
Het Internationaal Goederenvervoer zal zijne
voeding vinden, in Leiden, door haar groot aantal
fabrieken, als lakenfabrieken, fabrieken van kam-
wol, kousen, behangsel eu dekentabrieken, manu-
lactnurverwerijen, katoen- en lederfabrieken,
zoutziederij, vellenblooterijen, grooten wolhandel
enz., waarvan de uitvoer der producten in 1870
belangrijk was, vooral naar Belgit. Uok Frankrijk
is iu den regel eeue goede afneeuister dier voort
brengselen. 3<>i ah n«v jsoiH rebisov
Voor Katwijk aan Zee wordt deze lijn zeer ge-
weuscht, de handel daar toch beslaat geheel eu
al iu zeevisch, welke handel na de opening der
lijn 's-Gravenhage-Gouda, niet uieer niet Scheveningen
kunnende concureereu, kwijnende is; de afstand
naar Duilschland, Belgie en Frankrijk, door onze
lijn verkort wordende, zal de handel te Katwijk
heileven, en een groote voeder zijn, voor het In
ternationaal verkeer op deze lijo.
Koudekerk, Alphen, Aarlanderveen, Oudshoorn, Zwam
tnerdam, Bodegraven, ja deze gansche welvarende
eu dicht bevolkte Rijnstreek met de daaraan greu-
zende uitgestrekte Haarlemmermeer is door zijnen
grooten handel in boter, kaas, wol eu zijn groot
aantal fabrieken niet minder belangrijk voor het
Internationaal verkeer.
Voor Boskoop, waar tal van boomkweekerijeu
zijn, die zeer veel voor het Buitenland aflevereD,
is het voordeel van deze lijn iu het oogloopcnd,
daar toch, ongeacht de dadelijke aansluiting dezer
lijn aan het groote spoorwegnet, de afstand naar
onzen weg een uur gaans uiinder is, dan naar
het station van deu Rijnspoorweg te Gouda, be
loog zal bet dus wel Diet behoeven, dat ook
Boskoop haar aandeel iu ons luternationaal Goe
dercuvervoer zal geven.
Nog mogeo wij niet onopgemerkt laten, dat
ile directe steenkolen aanvoer uit België en
Duitschland voor de fabriekeu in deze streek en
vooral voor Leiden, met haar groot aantal een
zeer gewenschte zaak is.
De uitvoer van vee jaarlijks belangrijker wor
dende is het niet overdreven als wij zeggen, dat
juist deze streek, die ooze lijn snijdt een der
grootste voortbrengsters daarvan is
Blnnenlandsch Goederen- en Personen
verkeer.
Voor Leiden zal het verkeer over Woerden uiet
de provinciën Utrecht, Gelderland, een gedeelte
van Zuid- en Noord-Holland, Noord-Brabant,
Overijsel, Groningen, Friesland, Drenthe en Lim
burg veel korter dan over Rotterdam of Amster
dam zijn.
Voor Leiderdorp, Koudekerk, Alphen, Oudshoorn,
Aarlanderveen, Zwammerdam en Bodegraven met ruim
70,1)00 zieleD en een dertigtal Gemeenten binnen
éen uur gaans van de lijn verwijderd, met een
zielental van ruim 50,000 zal deze lijn door hare
verbinding aan bestaande spoorwegen, waarvan
zij tot nog toe was uitgesloten, een geregeld ver
keer met ons gansche land geven.
Voor Woerden en Harmeien is deze lijn, zoo door
hare verbinding met de rijke, vruchtbare en
welvarende Rijnslreek, als door hare aansluiting
aan den Staatsspoorweg te Utrecht, waardoor
liet verkeer voor Noord-Brabant en een gedeelte
iau Zuid-Holland en Limburg vergemakkelijkt,
van evenveel belang.
Utrecht met een honderdtal fabrieken en hare
Zatqrdagsche drukke markten, waarvoor een
groote aanvoer uit de Rijnstreek plaats beeft, zal
door hare directe aansluiting, door haar onmid
dellijk verkeer, met den ganschen Zuid-Holl. Rijn
niet minder groot belang bij deze lijn hebben.
Het vorenstaande in aanmerking nemende,
mogen wij gerust van dezen spoorweg, die aan
al de Hollandsche koopsteden verbonden is, die
Leiden als uitgangspunt beeft niet hare groote
wekelijksche markten, die de rijke eu vruchtbare Rijn
streek doorloopt langs Woerden met hare druk
bezochte weekmarkt en jaarlijksche beroemde paar
den- en veemarkten, met haar groot aantal Pannen-
eu Steenbakkerijen eeue opbrengst, wat het binnen-
landsch verkeer aangaat verwachten bijna als
die van den Rijnspoorweg, die volgens bet verslag
van die Maatsohappij over 1870/71 is geweest:
Koopmansgoederen f 2265 per kilometer.
BestelgoedereD806
Paarden, Vee en .Diversen 2245
Reizigers11387
Wij vinden voor deze lijn in de lang geweusohte
aansluiting van Utrecht en Leiden, beiden aca
demiestedeu, beide in het bezit eener hoogere
burgerschool, belangrijke elementen van lokaal
verkeer; zij loch doorsnijdt op lieren weg eeue
rijke streek met zeer vele welvarende geiueeuten,
uiet tal van fabrieken en zeer veel handel, dat
alles voedsel zal verschaffen aan het lokaal verkeer.
Ten einde eenigziuts de gunstige verhouding
van dqzen spoorweg, met betrekking tot het lo
kaal verkeer, te kunoeu beoordeelen, uierken wij
nog op, dut vuu Leiden in de richting van de
liju, het aantal stoombooten heen en terug, een
tiental daags bedraagt, eD dat het aantal dorp
en marktschuiten in die richting's wekelijks een
70lal is; van belang is uiet ontbloot de welen-
schap, dat de Rijksstraatweg van Leiden naar
Utrecht, de eenige in ons land is, die onderhouden
kan worden uit de opbrengst der tollen. Te ver
wonderen is dit. wel niet, als wijaanstippeu.dat
meest alle landbouwers en handelaren langs deu
Riju eigen rijtuig en paard houden, waarvan zij
dagelijks bij het gemis van eeneu spoorweg ge
bruik moeten maken.
Als een bewijs hoe druk de weekmarkt te
Leiden is, voeren wij aan dat iD het jaur 1869
aldaar Ier markt zijn gebracht eu verkocht of
onverkocht weder weggevoerd.
35,000 stuks Lammeren.
75,000 Vee.
400,000 N. tt Boter.
32,000 N-. fir Kaas.
70,000 N. mudden Aardappelen; en
250 lasten Tarwe, Rogge enz., ter gezament-
lijke waarde van f 6,000,000.
Te Utrecht werden in het jaar 1869 ter markt
gebracht
35,000 stuks Vee.
4,000 Paarden.
85,000 N. S Boter.
75,000 N. mudden Tarwe.
110,000 Aardappelen.
13,500 Appelen en Peren.
88,000 ffi kersen
pCt.
roeb.^
UIT HET LEVEN
VAN itN
pivviR-aiKIIM:AJJ-CHATH.IAÏT.
8'°'J naverteld.
Petcnl
loo'1 (Vervolg).
iGfi bemerkte meester Guillaunie mijne
1 1 agdheid, vroeg mij wat er aan scheelde, en
11.swertelde hem vrijelijk 't geen triij was over-
ien.
Tom, kom, vriendje, wees maar niet zoo uit
ve'd gtslagen, sedert dertig jaren ondervind
■ajt #:le'zehde. Tijdens de republiek hoorde men
,soll' niets dan. de Oontrat Social en de andere
speten van Jean Jaques spreken, in die dagen
s pil rïat Bijbel eD het Evangelie. Honderd
a<jsSïn heb ik beproefd ze le lezen, maar het was
verheven, zóo geleerd, en zóo schoon dat ik
iets van begreep. Al die werkeD, zooals, het
e van het Christendom, dat de pastoor mij
leende, zooals ook de beroemde werken van Bos-
suet, zijD geschreven voor de koningen, de prin
sen, de groote heeren en de geleerden, jaren stu
die zijn er noodig om te verstaan't geen zij schre
ven. Maar er is niemand die zich om ons, vud
onder opgekomen, ambachtsliedeu, hoeren, kleine
burgers bekommert de os, die den ploeg trekt,
behoeft niets te begrijpen, mits hij niet stil sta,
voort, immers voort! Dat die geringen hun werk
doen, en 't is genoeg; meer vordert men niet
van hen."
Deze taal verwonderde mij zeer; maar later
is mij gebleken, dat de oude schoolmeester vol
komen gelijk had. In Frankrijk bestaan twee
talen, de taal der rijken en die der armenvoor
de rijken en de grooten worden de kunstige
boekwerken geschreven, voor het volk wordt niets
gedaan; wij bezitten geene uitspanningslectuur,
voor het volk geschreven, wij hebben niet eens
eene goede spraakkunst. Neem maar de eenvou
digste van alle in handen, die van Lhomond, zie
hier de eerste volzin. „De Fraosche spraakkunst
is de kunst om goed en correct het Fransch te
schrijven en te spreken." „Wat is kunst? wat wil
dat zeggen? verstaan de kinderen van het volk
deze uitdrukking? en correct, gebruikt bet volk
dat woord? spreken onze boeren, onze werklie
den, wij zeiven, gebruiken wij het woord correct
Ouder lienduizend kinderen is er niet éen, die
dit woord begrijpt; zij zeggen liet als papegaaien
op, en daarmede is het uit. Had nu Lhomond
geschrevenDe Fransche spraakkunst is een boek
vol regelen om de Fransche taal zonder fouteü
ie leeren spreken en schrijven, dan zouden ook
de domsten hem hebben begrepen. Ongelukkiger
wijs is dat juist, 't geen men niet wil, hoe langer
ik leef, hoe meer de overtuiging bij mij vast staat,
dat men het volk dom wil houden; voor God,
die tnij hoort, erken ik, er innig van overtuigd
te zijn dat dit de grondgedachte is van hen, die
ons regceren. Lang kan deze toestand niet meer
dureD, alle mannen van verstand erkennen dat
men voor eene democratische bevolking boeken
schrijven moet voor de boeren en de werklieden.
Over vijftig jaren zullen al die prachtwerken,
die de geleerden alleeD lezen kunnen, geborgen
zijn in de kasteelen en bewaard worden eveüals
de wapenrustingen der oude ridders, dan zullen
alle. eenvoudige, duidelijk geschrevene en nattige
hoeken alomme in de handen van het volk zijn.
Alzoo zal de letterkunde der Fransche taal zich
vernieuwen en uitbreiden, van aristocratisch zal
zij democratisch worden. Men moet voor het volk
schrijven, of het zich getroosten te stikken onder
de plebiscieten der onwetendheid I Ziedaar wat
ik zeggen wilde. Wel zijn thans de jonge lieden
gelukkig, dat zij deze wel aangename dingen
beleven, en nog andere bovendien. Zij zullen niet,
zooals wij, begaafde meuschen zien optreden, die
zich democraten wanen en zoogenaamd voor het
volk boeken schrijven, die zelfs de slimsten even
inin verstaan als het Hebreeuwsch en het Grieksch
zonder woordenboek.
En toch deden deze gezegden van Mr. Guillaume
mij goed, en heb ik daarna geen tijd meer ver
spild om boekeo te lezen, die ver boven mijne
bevatting gingen, maar deze ongelukkige boeken
zoudeD mij nog meer kwellen; want toen ik met
het Kersfeest te biecht ging, vroeg pastoor Bernard
mij vóór ik absolutie kreeg, of ik mij niet be
schuldigde, slechte boeken te hebben gelezen, ik
antwoordde hem dood leuk van neen, en ziet,
vreeselijk was zijne verontwaardiging.
„Hoe!" riep hij uit, „gij vermeet u te liegen
voor den rechterstoel der verootmoediging, gij
durft God voor te liegen? Vermeent gij dan dat
hij niet alles doorgrondt Gelooft gij dan dat wij
niet geweten hebben dat gij bij uwe terugkomst
van Lorquin boeken medebracht, die door de
Kerk verboden zijn?"
Wordt vervolgd.)