N°. 3491.
A°. 1871.
Donderdag
129 Juni.
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke No minersv.0.05.
Deze Courant wordt dagelijks,net uitzondering van
Zen- en Feestdagen uitgegeven.
PRIJS DER AnVURTBRTIUN.
Veoriederen regelƒ0.15.
Grootere letters naar de plaatsruimte die zy beslaan.
Wat moeien wij voor Frankrijk weusclien?
v.
Wij hebben &an het slot van on3 vorig artikel
üe meening geuit, dat eene republiek voor Frank
rijk meer waarborgen zal opleveren, om de con
stitutie, die aan het land zal geschonken worden,
te handhaven, dan eene constitutionneele monar
chie. Wij haalden de geschiedenis der regeering
van Loriewijk Philips aan als een voorbeeld van
de weinige zekerheid, die, door het bezweren van
eene constitutie door deu monarch, aau het land
wordt gegeven, ten eerste doordat ieder zijne per
soonlijke gebreken heeft en ten tweede doordat
uitwendige invloed zoo licht de goede voornemens
van den koning verijdelen.
Wat nu de persoonlijke hoedanigheden betreft,
die wegen bij het hoofd eener republiek even
zeer als bij een koning; Lodewijk Napoleon heeft
bewezen, dat voor de handhaving der aau een
land gegevene beloften eerlijkheid en ware vrij
heidszin ook in deu president der republiek nood
zakelijke vereischten zijn. Maar nu gelooven wij
ten eerste, dat de omstandigheden het hoofd
eener republiek niet zoo spoedig tot het verza
ken zijner beloften zullen brengen als eeoen koning
eu ten tweede, dat, zoo dit al gebeuren mocht,
de republikeiusche instellingen het gemakkelijker
maken, hem hierin te verhinderen, dan de instel
lingen, die met het erfelijk kouiugschap verbon
den zijn. Met het bewijs dezer twee beweringen,
gelooven wij onze meening als voldoende gemo
tiveerd te kunnen beschouwen.
Prof. Quack zeide in de Rollcrdamsche Courant
van 12 Juni: „Ach, het is wreed, dat het etiket
in Frankrijk nog zooveel beteekent. Welk een
-not zou het geven, indien men eens zou gaan
- Frankrijk, dat het in Frankrijk
ua-'v.:-: k°a republiek en consti-
ii pneele monarchie; maar allee*: de zaak, dat
men de begrippen van orde en vrijheid zog weten
te verzoeecD en hand eau hand zou kunnen j
doen gaan."
Wij stemmen volkomen toe, de io.t een heer-
lijke rust zou geven, indien Frana,.,. g-.ns j
begrijpen; doch wij gelooven, hetzij met alle be
scheidenheid gezegd, dat professor Quack hier ge
heel over het hoofd tiet, dat de FrauscheU dit
juist nog niet gedaan hebben. In een rustig land
en gewone omstandigheden kan de vrijheid des
volks even goed zijne verwezenlijking vinden in
eene constitutioneele monarchie als in eene repu
bliek. Doch dat is niet de quaestie, die op het
oogenblik vóór ons ligt. In Frankrijk moet juist
gezocht worden naar den regeeringsvorm, die het
meest geschikt is om het volk die begrippen van
orde en vrijheid te leeren begrijpen en als zooda
nig komt het er wei degelijk op aan of de repu
bliek zal blijven bestaan of de monarchie hersteld
worden. Twee kinderen kunnen volgens een
zeer verschillende methode worden opgevoed en
onderwezen, waarbij zorgvuldige studie en na
denken hunner leermeesters vereischt wordthet
is dan nog volstrekt niet zeker, welke methode
zal blijken de beste te zijn. Twee volwassen
mannen, die een even uitgebreide kennis en een
even vast gevestigd karakter bezitten, vereischen
geen zorg meer; volgens welke methode zij ook
tot dien toestand gekomen zijn, zij maken zieli
op gelijke wijze verdienstelijk jegens de maat
schappij.
De bevolking van Frankrijk nu mag voorzeker
nog wel niet als een volwassen unensch op staat
kundig gebied beschouwd worden en het is dus
wel degelijk eene gewichtige quaestie, welke
methode tot hare verdere opvoeding zal gekozen
worden.
Wij zijn door deze aanhaling van den heken
den hoogleeraar (wiens opinie geheel wordt weer
gegeven door de woorden van de Indépendance van
23 Juni: „Wat maakt ten slotte de vorm van den
beker uit, iudien de drank dien zij bevat maar
goed is") alweder van het motiveeren onzer mee
ning afgeraakt en het wordt dus hoog tijd, dat
wij dit gaan beproeven.
Wat de uit- en inwendige omstandigheden be
treft, die het hoofd van den staat er toe kunnen
leiden, oui de beloften te schenden, die hij hij
zijne komst aan het bewind den lande heeft ge
geven, daartoe zijn naar ons inzien tegenwoor
dig de volgende hoofdoorzaken te breugen
1°. Woelingen der voorstanders van commu
nisme, socialisme, van de internationale enz.
2°. Eerlijke oppositie van hen, die zich met den
regeeringsvorm niet kunnen vereenigen.
3°. Persoonlijke zucht van het hoofd van den
staat om aan het bewind te blijven.
Ad primum. De opgenoemde voorstanders van
overdreven theoriën, menschen, die niet hunnen
socialen toestand niet te vreden zijn enz. moeten
voor de vervulling hunner wenschen altijd begin
nen om het staatsbestuur omver te werpen, daar
eene geregelde regeering met hunne overdrevene
eischen niet is overeen te brengen. Bij hunne
pogingen nu tot die omverwerping beroepen die
menschen zich ouder eene monarchie in Frank
rijk geregeld op den wil des volks, die volgens
hnnne bewering de republiek verlangt. In naam
des volks hebben al de gruwelen der eerste om
wenteling plaats gehad, in naam des volks is
Karei X verdreven, in naam des volks is Lode
wijk Napoleon tot hoofd der republiek geko
zen, in naam des volks eindelijk hebben de
mannen der Commune thans Parijs der ver
nieling prijs gegeven. Eene menigte dienaren dei-
Commune zijn door hunne meesteres tijdens het
beleg der stad naar alle steden van Frankrijk af
gezonden om aan het volk te verzekeren, dat er
voor zijne rechten werd gestreden. Aan die stem
gaven in enkele steden de mannen van dezelfde
gezindheid, namelijk de soi disant communisten,
ontevreden arbeiders, gelukzoekers enz. gehoor.
Maar dat de pogingen der commune verder in
Frankrijk zoo weinig bijval vonden in plaats van
het geheele land in beweging te brengen, dat
was juist daaraan toe te schrijven, dat ieder wist,
dat de republiek bestond en dat de Commune
dus in dit opzicht geen raison d' être had. Het
groote argument, dat de opstandelingen dan ook
in hunne circulaires en manifesten hebben ge
bruikt, was de bewering, dat Thiers en de Natio
nale Vergadering de republiek wildon vornioti-
gen, omdat zij begrepen, dat zij hierin den mach-
tigsten hefboom zouden vinden om het volk op
hunne hand te krijgen. Doch hunne pogingen
'-kt. omdat het volk in de vergadering
n si- vreezen wel dat dit ver-
i' teleurgesteld
dat
et onze quaesi
beroep nu op
i het volk, dat i
:e:ie soort van
bet
ieder
vcrlrou
trouwe
worden
oogenblik niria af. Da
blikeinscuo 0 - v
omwenteling kracht e„
bijzet vervalt van zelf, wanneer 1
republiek gevestigd is. Een voornaam element va„
wanorde en ellende, namelijk de woelingen van
de communisten, de internationale en de leeg-
loopers wordt dus door het vestigen der republiek
reeds voor een groot gedeelte van zijne kracht
beroofd.
Ad secundum. De omverwerping van een regee
ringsvorm wordt voorbereid door de geregelde
oppositie van hen, die liet vigeerende gouverne
ment als strijdig uiet 's lands belangen beschou
wen. Wij spreken hier nu alleen van de oppositie
tegen den vorm van de regeering; het verzet tegen
eigendunkelijke en ongeoorloofde handelingen van
het staatshoofd zal straks nog ter sprake komen
In eene monarchie nu is het hoofdelement der
oppositie van zelve het republikeiusche begiusel;
in eene republiek zal de geregelde oppositie, ge
voerd worden door lien die eene dynastie aan
het hoofd van den staat willen zien, hetzij om
rechtschapene, hetzij om zelfzuchtige redenen. Nn
ligt het in den aard der zaak, dat de tegenkan
ting der republikeinen nooit zal strekken om de
volksvrijheid te beperken; dat daarentegen die
vau de monarchisten tegen eene republiek dit wel
niet direct ten doel behoeft te hebben, maar toch
ook nooit zal dienen om de vrijheden des volks
uit te breiden. Van daar dat eene omverwerping
der monarchie altijd zal gepaard gaan met veel
grooter ongeregeldheden en bloedbaden dan die
eener republiek. Het volk heeft de mannen dei-
oppositie in de vertegenwoordiging voortdurend
zijne eigene vrijheden hooren verdedigen. De
mijnen worden met goede bedoelingen door de
vrijheidslievende afgevaardigden aangelegd, doch
op een gegeven oogenblik komt plotseling eene
losgelatene volksmenigte te voorschijn om eene
uitbarsting te doen plaats hebben, die verre buiten
de bedoeling der oppositiemannen lag. De revolutiën
van 89, van 30, van 48 van 71 zijn allen als voorbeeld
hiervan aan te halen. Daarentegen is geen der om
wentelingen, die aan de republiek een einde maak
ten om een allerheerscher op den troon te brengen
tot stand gekomen door gevechten van liet volk.
Zoowel Napoleon I als Napoleon III bebbeu,
de sn door zijn genie, de ander door zijne slim-
heii zich met een enkelen slag van de opper-
heeschappij meester gemaakt.
Lt het volk daarna zulk eene geüsurpeerde
maat door het goochelspel van een plebisciet
beliachtigt, is geen bewijs dat het er mee syrn-
patiseert, maar alleen, dat het zich door zulk
eenbrutaal meesterstuk voor een oogenblik heeft
late verblinden. Indien dus maar tegen dergelijke
cons d'état wordt gewaakt (en hier komt het
naai. de persoonlijke eerlijkheid van den presi-
den geheel op de inrichting der constitutie aan)
dan heeft men in een republiek voor omwente-
linpn van monarchale zijde niet te vreezen. Even-
mii als die van de onruststokers, die wij onder
1". opnoemden kan zulk eene revolutie de sym-
pat.ie van het volk wegdragen en daardoor vervalt
geiieltelijk voor de republiek een tweede om wen-
telhgs-element, namelijk de geregelde oppositie.
/d tertium. Het behoeft nauwelijks betoog, dat
ienand, die eens de oppermacht in handen heeft,
begerte gevoelt haar te blijven behouden. Af-
ges.heiden nog van de persoonlijke voordeelen
(die bij Louis Philippe zoo zwaar wogen), de
gelechtheid aan een grooten naam, de begeerte
om macht uit te oefenen, enz., is het zeer na
tuurlijk, dat men er niet op gesteld is, zich zijne
weardiglieid te zien ontnemen, omdat daarin
altijd eenigszins een bewijs ligt, dat men fouten
heeft begaan. Een erfelijk koning nu gevoelt zich
in dit opzicht vrij gerust. Hij verbeeldt zich dat
zijne waardigheid hem als het ware aankleeft,
dat hij voor koning geboren is en als koning in
zijn graf moet zinken. Hij weet, dat er heel wat
gebeureu moet, eene menigte hartstochten moeten
v.'or de ii opgewekt voordat men hem van den
'trion kan rukken. De gedachte, dat hij eens als
banneling zou moeten rondzwerven komt een
uriiarcli eveu vreemd voor, als aaneen gewoon
mensch het ideej dat hij eenmaal zonder bewe
ging, zouder gehoor, zonder gevoel, kortom zonder
leven in een kist onder den grond zal liggen.
Daardoor wordt- eene krachtige drijfveer wegge
nomen om in zijne handelingen zoo rechtschapen
mogelijk te zijn. Het eigenbelang verdwijnt, het
gevoel van plicht blijft alleen over eu de onder-
beeft helaas geleerd, dat het eerste dik-
:s v .-.htiger drijfveer tot het goede
•is dan iiót tweede.
Geheel anders is bei met d l ureaidea: ei
iieuohiiek, wanneer bij namelijk volgen» de r -
bruikei ij^- - b
benoemd en na dien 1 j
'dat van zijne handelingen de voorla,
macht zal afhangen. Regeert hij alleen met den
rechten vvensch om het belang des volks te be-
vordereu, dan zal hij van zelf niet naar ongeoor
loofde maatregelen trachten. Is hij daarentegen aan
zijne macht gehecht uit eigenbelang, dan wordt hij
van verkeerde handelingen afgehouden xoor de
overweging dat daarvan zijne herbenoeming af
hangt. Zijne slechte eigenschappen, heerschzucht,
begeerte naar een grooten naam, naar het voeren
van een grooten staat, ja naar genot werken
juist mede om hem van verkeerdheden in de re
geering terug te houden. Hij zal met zijn tijd
meegaan, omdat zijne waardigheid van den tijd
afhankelijk is. Daardoor zullen vele van die
reactionaire maatregelen voorkomen worden,,
waartoe een koning al zeer spoedig overgaat als
het een of ander hem niet bevalt. En hiermede
gelooven wij dat een derde en misschien wel
de gewichtigste oorzaak voor opstand, onrust eo
verwarriüg wordt weggenomen, namelijk de
zorgeloosheid waariu het hoofd van den staat
verkeert omtrent het behoud zijner macht. Het
voorschrift: „Chacun pour soi et Dieu pour tous"
zal door hem minder nagekomen worden volgens
de geestige opvatting, die wij er ergens van ge
lezen hebben, namelijk dat men alleen voor zich
zeiven zorgt en geheel aan God de zorg voor
anderen overlaat.
Wij hebben ten tweede de meening geuit, dat
wanneer het hoofd eener republiek al inconstitu-
tioneele handelingen wilde volvoeren, hij hierin
lichter verhinderd kan worden dan een koning.
Tot de toelichting dezer bewering hebben wij
niet veel meer aan te voeren; zij volgt van zelve
uit het boven gezegde. Evenzeer toch als de pre-
sident der republiek door het tijdelijke van
zijn mandaat wordt geïnfluenceerd, evenzoo
heeft het volk daarin een middel om zijne
ontevredenheid geldend te maken. Indien een
koning zich te buiten gaat en maar steeds door
ongrondwettige middelen zorgt, dat hij eene ge
willige vertegenwoordiging om zich heen houdt,
dan weet het volk, dat hieraan geen einde kan
gemaakt worden, dan door een opstand, door
bloedige worstelingen met de openbare machten.
Maakt daarentegen een tijdelijk staatshoofd zich
aan de zelfde zonde schuldig, dan zouden de
grieven der bevolking al zeer hevig moeten zijn
en plotseling moeten opkomen, indien zij geen ge
duld zou willen hebben tot de volgende verkie
zingen, waarbij zij zich eenvoudig een ander
hoofd kan verschaffen.
Wij eindigen hiermede onze vergelijking tus-
schen de monarchie èn de republiek, en komen
volgens al het gezegde tot de slotsom, dat wij de
laatste voor het oogenblik voor Frankrijk het
uieest begeerlijk achten. Doch het spreekt van
pelve, dat de beste instelling door overdrijving
kan bedorven worden. Men zou niet veel verder
komen indien men, hetzij aan den president, hetzij
aau de vertegenwoordiging, een óverdreven macht
ging toekennen, uiaar juist in de wederkeerige
controle, die deze twee machten op elkaar kunnen
uitoefenen, ligt de kracht van dien regeeriDgs-
vorni. Alles hangt er van af, hoe de constitutie
van een republiek is samengesteld en wij zullen
dus in een volgend artikel daarover enkele op
merkingen in het midden brengen.
TJit het HoofUkiesdistrict
ZOETEBMEEB.
Aan de kiezers in dit hoofdkiesdistrict zal de
keuze tusschen de twee candidaten voor liet lid
maatschap der Prov. Staten niet inoeielijk vallen
üe behoudende partij in het hoofdkiesdistrict
Leiden, wier nederlaag bij de juugste verkiezingen
'voor bedoeld College volkomen was, heeft, nu O
baron v. Wassenaer zijn lidmaatschap neergelegd
heelt, haar invloed uitgeoefend om een der ge
vallen Leidsche candidateu ter zijner vervanging
aan te bevelen.
Men wil door Zoetermeer den deer v. d. Bercli
van Heemstede doen verkiezen, vvien het district
;Leiden wegens zijne ultra-reactionaire beginselen,
ihet mandaat lieeft ontnomen.
Is de doordrijving van dien wil denkbaar {in
een district dat de liberale heeren Blusséen Van
Zegwaard naar de Staten heeft afgevaardigd?
Is het slagen van dien toeleg mogelijk, vooral
lat de heer v. d. Bercli van Heemstede te
.tterdam de candidaat was van de verschillende
iti-liberale partijen, tegenover den heer Fransen
an de Putte?
Het is ongeloofelijk. AI stellen wij de bekwaam
heden en achtbare persoonlijkheid van den heer
v. d. Berch op nog zoo hoogen prijs, dan treden die
hoedanigheden meer dan ooit op den achtergrond,
waar de heer v.d. Berch aau eeue anti-revolutionaire
kiesvereeniging te Rotterdam, openlijk verklaard
heeft, de beginselen en wenschen van den heer
Groen van Prinsterer omtrent ons schoolwezen,
zoo consequent mogelijk voor te staan, ten gevolge
waarvan de heer Groen onmiddellijk zijn hevel
om niet op den heer v. d. Berch te stemmen
introk en zijue candidatuur aanbeval.
En nu beproeft men zulk een verklaard vijand
van ons schoolwezen, welks behartiging een ge
wichtige werkzaamheid is van den heer v. d.
Berch, als lid van Gedeputeerde Staten, den kiezers
van liet hoofdkiesdislrict Zoetermeer op te dringen I
De proef is stout, zeer stout, ja grenst in het
gegeven geval aan waaghalzerij.
Twee malen heeft de heer v. d. Bercli in korten
tijd moeten ondervinden, dat men in onderschei
dene districten hein de algeineeue belangen niet
durft toe te vertrouwen; zijne bekwaamheden
hadden daaraan volstrekt geen schuld, maar zijue
voor Staat en Maatschappij onhoudbare beginselen,
in alle opzichten.
Die beginselen zullen ook nu voor de kiezers
in het hoofdkiesdistrict Zoetermeer een struikelblok
zijn, om den heer v. d. Berch te kiezen.
Veel liever zullen zij hunne stemmeu uitbrengen
op den heer G. J. Le Eèvre de Montigny, burge
meester van Hiilegersherg en Bergschenhoek, een
candidaat die in het hoofdkiesdistrict algemeen
bekend is, aangeschreven staat als eert voorstan
der van de vrijzinnige toestanden door de liberale
partij in het leven geroepen, en door zijn lang
durig burgemeesterschap van de voornaamste
gemeenten in het hoofdkiesdislrict, volkomen met
de waarneming van zijne belangen in de Staten
vertrouwd is.
