Nw. 3470.
Maandag
A°. 1871.
5 Juni.
IHEETI1VG
VAN LIBERALE KIEZERS
W. J. KNOOP,
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden.ƒ3.00.
Franco per post,3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Oeze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS IJ Kit ADVERTKNTIEK
V.or iederen regel0.16.
Grootere letten neer de plaatsruimte die lij beslaan.
TWEEDE
het Hoofatiiesdistrict Leiden.
Bijeengeroepen door de Vrijzinn ige Kiesver-
eeniging HST ALGEMEEN BELANG te Leiden.
Candidatuur voor de Tweede Kamer der Sta-
ten-Gteneraal, wegen, het bedanken door den
heer Mr. II. A., Steengracht.
Deze vergadering werd bijgewoond door 102
kiezers uit het hoofdkiesdistrict, die bij accla
matie de leidiug der bijeenkomst opdroegen aan
de besturen van de liberale kiesvereenigiugen,
hel Algemeen Belang, en Alphen en omstreken.
De voorzitter, Prof. Vissering geeft de rede
nen aan van deze nieuwe bijeenroeping, nadat
heer Steengracht den 20sten Mei met bijna
algemeene stemmen tot candidaat voor de Tweede
Kamer was gesteld. Voor den heer Steengracht
bestonden overwegende redenen om ditmaal de can-
didatuur niet te kunnen aannemen.
Hij was buitenlands en keerde eenige dagen
aa liet stellen van zijn candidatuur in het vader
land terug. Een paar dagen later ontving het
bestuur vau het Algemeen Belang een weigerend
antwoord op de kennisgeving van zijn candidaluur.
Zeker is dit voor de liberalen eene zeer groote
teleurstelling.
In de vorige bijeenkomst opperde men het bezwaar
dat de candidatuur voor de Tweede Kamer, den
heer Steengracht kwaad zou doen voor die van de
Provinciale Staten; maar wij konden toen weinig
denkeD, dat zijne beuoemiDg tot lid der Staten
vso dit gewest, schade zou berokkenen aan de
mndidatuur voor de Tweede Kamer. En dit is
loch het geval, daar het hoofdmotief van de wei
gering der candidatuur, waarmede hij zich overi
gens ten hoogste vereerd achtte, was, dat hij, pas
benoemd tot lid der Staten, er nu bezwaar in
vond dadelijk een andere betrekking in den staats
dienst te aanvaarden, die nog omvattender was.
Dis is de stand van de quaestie en nu is het
ter beslissing der kiezers wat ons in dezen te
doen staat. Er kan eene keuze gedaan worden
luaschen de drie volgende handelwijzen
1°. Dat wij, ondanks de weigering van den heer
Steengracht, dient candidatuur toch volhouden.
Dan bestaat dit vooruitzicht, dat als hij gekozen
wordt, hij voor de benoeming zal bedanken, zoo dat
eene nieuwe stemming daarvan het gevolg is.
En in dit geval bestaat het vooruitzicht, dat de
liberale kiezers minder warm zullen zijn en dus
de middelen tot tegenwerking der liberale can
didatuur meer effect verkrijgen.
2'. Dat wij ons geheel onthouden en ieder kiezer voor
iich zal moeten weten voor wien hij zal stemmen.
Dan zal eene stemversnippering onvermijdelijk
zijn, hetgeen medewerkt tot verzekering van de
benoeming des beeren v. Wassenaer.
8". Dat wij ons neerleggen hij het besluit van den
hier Steengracht, en naar ons beste vermogen een ander
firsoon toeken, waardig en geschikt om Leiden te ver
tegenwoordigen.
De gedachten wisseling wordt over deze drie
punten geopend.
De heer Timmers Verhoeven verklaart
zich voor de eerste handelwijze en gaat daartoe
it«r, omdat hij vermeent, dat in den bedankbrief
>'«n den heer Steengracht, als motief daarvoor,
als hij zich goed herinnert, wordt opgegeven,
'lat hij zich niet berekend acht voor de taak van
liet lidmaatschap, der Kamer. Spr. vraagt of de
Voorzitter tot opheffing van allen twijfel, den brief
tou willen voorlezen, tenzij deze vertrouwelijk
mocht zijn.
De Voorzitter, bevestigt dit laatste en verzoekt
Jen spr. hem op zijn woord te gelooven, dat zijne
iaterprelatie van den brief niet juist is. De heer
Steengracht heeft te kennen gegeven, dat nu hij
feeds al6 politiek persoon optreedt, er voor hem
bezwaar in gelegen is, dadelijk in eene andere
politieke betrekking op te treden.
De heer Timmers Verhoeven betreurt dit
zal het gevolg er van zijn dat de heer Van
Wassenaer zal gekozen worden; want al wordt
f een nieuw caudidaat gekozen, dan blijft er
°iet genoeg tijd over, om, zonden wij in de
Jugelijksche samenleving zeggen, te werken.
We kunnen nu wei haast voorspellen dat we
weer voor 4 jaren met barOD v. Wassenaer op
gescheept zitten (Hilariteit.)
De heer Prof. Mr. J. T. Buys, verlangt het
woord om het derde middel ten sterkste aan te
bevelen.
Het eerste middel uit te voereu is eeue vol
strekte onmogelijkheid. Men pleegt vooreerst eene
onbevoegdheid door iemand tegen zijn wil in
de verkiezing te slepen, maar spr. is overtuigd
dat door eeue handhaving der candidatuur het
gewenschte doel volstrekt niet zal worden bereikt.
Houden we immers de candidatuur van den heer
Steengracht vol, dau zal het resultaat zijn, dat
zeer vele practische menschen, zoowel hier ter
slede als in onze omgeving zich van stemming
onthouden en de heer Steengracht toch niet de
vereischte volstrekte meerderheid verkrijgen zal.
Het tweede middel beveelt onthouding voor
ditmaal aan. Daartegen is spr. sterk gekant,
vooral nu.
Wie is candidaat tegenover ons liberalen?
De heer v. Wassenaer, een van de oprechtste
en zuiverste volgelingen van den heer
Groen van Prinsterer.
In ronde en eerlijke woorden heeft hij zich
vooral bij de laatste begrootingsdiscussie verklaard
voor herziening der Grondwet en wel van art.
194 van de constitutie, dus tot vernietiging
van den grondslag van ons school
wezen.
Als wij ons nu vau stemming onthouden, dau
zullen wij immers de treurige verklaring afleggen,
dat er in Leiden niemand te vinden is om een
krachtig protest te stellen tegen de beginselen
waarvan de heer v. Wassenaer de vertegenwoor
diger is.
Hoe de stemming dau ook voor de Kamer
uitvalle, het is eene zaak van uitnemend gewicht,
dat er althans blijke dat in Leiden eene machtige
minderheid bestaat, die protesteert tegen de be
ginselen die de heer v. Wassenaer voorstaat.
En wat nu het derde punt betreft, waarvoor
spr. ten sterkste gestemd is, moet hij toch zeggen,
dat de toestand inderdaad niet zoo hopeloos is.
Wij zijn nog 10 a 11 dagen verwijderd van de
verkiezingen. Stellen wij nu een bekend candi
daat, die dit wil aannemen, en die zijn er, dan
is het nog tijd genoeg, om de kiezers voor hem te
winnen.
In een menigte districten zijn nog geen candi-
daten gesteld, zoodat ook hier de tijd nog over
vloedig is, om vele pogingen aan te wenden tot
het doen slagen van den gestelden candidaat.
Juist nu het de vraag geldt, wilt gij den
grondslag van het schoolwezen behou
den of vernietigen, kan men diegenen over
halen, die het eerste willen, om hun stem uit te
brengen op onzen candidaat en daardoor protest
aan te teekenen tegen de meening van den heer
Van Wassenaer.
De voorzitter brengt de verschillende punten
in omvraag.
Met staan en zitten wordt unaniem besloten
een nieuwen candidaat te stellet).
Als candidaten worden, nadat de voorzitter
daartoe de gelegenheid had gegeven, aanbevolen
Dr. E. Van der Ven, directeur van de Boogere Bur
gerschool, te Haarlem.
Luitenant-Generaal W. J. Knoop, oud-lid der Kamer.
Dr. J. Bosscha Jr., ihspicteur van het middelbaar
onderwijs.
Prof. Mr. J. T. Buys.
Mr. P. L. F. Blussé, Hoogheemraad van Rijnland.
G. F. Wichers van Kerchem, oud-direcleur van de
Javasche bank, thans te Leiden.
Mr. F. B. Coninck Liefsting, rechter te Leiden.
De heer Timmers Verhoeven, verklaart
dat de heer Mr. Neeb verzocht heeft, ditmaal niet
in aanmerking te komen.
De heer Mlr. Obreen, die den vorigen keer
den heer Blussé had voorgesteld, kan tengevolge
eener briefwisseling met dien heer, verklaren,
dat hij hoewel hij de candidatuur voor Leiden op
hoogeD prijs stelt, ditmaal er van moet afzien.
De heer Prof. Buys, verzoekt al dadelijk
zijn naam van de lijst ie schrappen, hoewel hij
met het noemen daarvan zeer vereerd is. De
aanvaarding van het lidmaatschap is voor hem
eene onmogelijkheid, daar spr. het onbestaan
baar acht met de betrekking van Hoogleeraar eu
daar hij deze wil blijven uitoefenen, kan de
audere niet worden aangenomen.
Aanbeveling van candidaten.
De heer B,utgers, wijst op de bekwaamheden
van den heer Coninck Liefsting en vragt waarom,
als zulke knappe uienschen in Leiden kunnen
gevonden worden, men er van buiten zou nemen?
De heer Timmers Verhoeven, is zeer in
genomen met de heeren Bosscha en Coninck Lief
sting. Voor den eerste pleitte veel, maar hij ge
loofde dat deze thaDS niet op de candidatuur ge
steld was; bovendien acht hij 'teen ongelukkig
denkbeeld een wetenschappelijk man uit den
vreemde candidaat te stellen in een stad van
wetenschappen als Leiden. De heer Coninck
Liefsting verdient thans aanbeveling. Hij is een
enorm bekwaam man en woont in dit district.
De heer Kolff, zal voor het eerst van zijn
kiezersplicht, waar hem 't stemrecht op zijn jaren
eerst nu. is toegekend, gebruik maken en wel
thans om den door hem opgegeven caudidaat, den
heer Wichers van Kerchem aan te beveleu. Zoo
lang als Indie van het Binnenhof wordt bestuurd
moet z. i. het getal Indische mannen in de Kamer
krachtig versterkt worden.
Daarom heeft hij een practischen man uit Indie
genoemd, die een van de meest hooggeziene
menschen te Batavia is, die eene hoogst gewich
tige betrekking heeft vervuld, daardoor tevens
financiële specialiteit is, en zeer bekend met de
behoeften van Indië; een man die te Leiden
woont, en door den aankoop van vele landerijen
in den omtrek getoond heeft geen voorbijgaand
verblijf alhier te houden.
De heer Prof. Buys zal de candidatuur van
den Generaal Knoop motiveeren. Hij vindt het
geen gelukkig denkbeeld om mannen van de
wetenschap huiten het district geen candidaat te
stelleD; Juist omdat 't hier een universiteits-stad
is moeten wij ons niet houden binnen den nauwen
grens van ons district en als wij dan daarbuiten
een goed candidaat kunnen vinden waarom zou
den we hem dan niet nemenJ,
Nu wordt tegenover den heer v. Wassenaer
vereischt, een naam die klinkt en op zichzelf
reeds aanduidt dat we een krachtig voorstander
bezitten van de beginselen, die de heer v. Catwijck
verwerpt.
Welnu, zoo iemand vinden wij in generaal
Knoop, die reeds lid der Kamer is geweest en zich
een groot voorstander van het lager onderwijs
heeft getoond.
Wij herinneren ons allen het kort maar man
nelijk woord dat generaal Knoop gesproken heeft
loen hij iD Alkmaar candidaat is gesteld en waarhij
hij zijne krachtige sympathie voor ons schoolwe
zen betuigde, en ieder die Knoop kent, weet dat
hij candidaat is gesteld als voorstander van ons
schoolwezen.
Aan die eischen voldoen ook de overige ge
noemde manneo.
Maar we moeten er op letten, dat we vinden
een candidaat die bekend is in het district.
Juist de groote bekendheid van de heeren Neeb
en SteeDgracht pleit zoo voor hun candidatuur.
Kunnen we dit zeggen van den heer Coninck
Liefsting?
Die heer is te Leiden uitstekend Lekend en
ik zou niets liever dan hein tot vertegenwoordi
ger wenschen; maar is zijn naam ook zoo bekend
in Duin- en Rijnstreek?
Generaal Knoop heeft daarentegen een popu-
lairen naam in Nederland, een naam die overal
doorgedrongen en die ook als publicist een groote
bekendheid heeft verworveD, ook op het platte
land. Inderdaad er zijn, gelooft spr., niet velen
voor wie de naam van generaal Knoop onbe
kend is.
In de candidaluur van Knoop is dus een pro
test gelegen tegen de benoeming van den heer
v. Wassenaer; en hij heeft een bekende naam.
Behalve deze twee argumenten,die reeds afdoende
zonden zijn, heeft spreker nog een derde argu
ment, een argument van gewicht, en dat is, dat
hij de zekerheid heeft, dat generaal Knoop de
candidatuur zal aannemen en nog nergens tot
candidaat is gesteld. En al is het onzeker of wij
met hem de overwinning zullen behalen, dan
zal het getal stemmen, dat hij op zich vereenigt,
groot genoeg zijn, dat de generaal Knoop zich
niet zal beklagen, de candidatuur van Leiden te
hebben aangenomen.
Prof. Mr. P. A. Van Lith juicht't zeer toe, dat,
zoolang de Slaten-Generaal medewerken tot het
bestuur van Indië, ook de manneu worden afge
vaardigd, die met Indië bekend zijn.
Hij wenscht echter dat de candidatuur van
een Indië-man thans niet op den voorgrond trede,
eerstens om de reeds door Prof. Buys aangege
ven redenen, maar hij is nog om aDdere motie
ven vóór de candidatuur van den generaal Knoop.
Onder de zaken immers die het eerst aan de
orde zijn, behoort ook de defensie en we hebben
dus specialiteiten noodig, die dit kunnen beoor-
deelen zooals de generaal Knoop. Hij verklaart
zich voor diens candidatuur.
De heer Timmers Verhoeven komt nog
eens terug op ziju bezwaar tegen candidaten die
buiten het district wonen. Er komen meermalen
quaestiën voor die de belangen van het district
betreffen. Zoo heeft b.v. de Minister van Binnenl.
Zaken een post betreffende een weg in de Rijn
streek van zijne begrooting geschrapt. De heer
Van Wassenaer Catwijck kent onze behoeften
niet, anders zou hij niet gezwegen hebben; spr
weet niet de reden waarom de heer Taets ge
zwegen heeft. Wij kunnen onze belangen en
behoeften dus aan geen mannen buiten het district
opdragen.
Prof. Buys zon juist zeggen dat de heer Tim
mers Verhoeven een argument voor sprekers
redeneering heeft geleverd, want het is immers
nu gebleken dat twee Leidenaars, die leden der
Kamer zijn, over de belangen van hun district
niet hebben gesproken.
Spr. beveelt nader de candidatuur aan en be
toogt nogmaals dat de heer Knoop beter in de
buiten districten bekend is dan de heer Liefsting.
Men versta spr. wel; hij is niet tegen de persoon
lijkheid van dien heer, dien hij hoogacht, maar
van het standpunt der kans tot benoeming gezien
is hij tegen zijn candidatuur.
De heer Timmers Verhoeven kau geeu
verklaring geven, waarom de Leidsche afgevaar
digden over de straks bedoelde quaestie hebben
gezwegen. Misschien had de heer Taets toen juist
een zwijgende bui. Toch meent hij dat de c«d-
didatuur van den heer Kdoop iu de buitendis
tricten weinig kans van slagen heeft, omdat het
platte land niet veel van militairen houdt.
Prof. Prins, zegt dat 't reeds eene aanbeveling
voor generaal Knoop is, dat hij zich bereid ver
klaard heeft de candidatuur te aanvaarden, waar
meu dit nog niet van andere candidaten weet.
Ter mondelinge stemming overgaande, ver
krijgen
Generaal W. J. KNOOP, 82 stemmen.
Mr. F. B. CONINCK LIEFSTING, 7 stemmen.
Professor Mr. J. T. BUYS, 4 stemmen.
De heer G. F. WICHERS VAN KERCHEM,
[1 stem.
Van stemming onthielden zich 5 aanwezigen,
terwijl 2 personen die op de presentielijst getee-
kend hadden, waren vertrokken.
De uitslag der stemming is dus geweest dat
tot caudidaat is gesteld van de liberale kiesver-
eeuigingen in het Hoofdkiesdistrict LeidenHet
Algemeen Belang en Alphen en omstreken
Luitcnant-Gcneraal,
oud-lid van de Tweede Kamer der Staten-Ge-
neraal.
De voorzitter beval ten slotte dringend aan,
dat ieder in zijn kring de liberale candidatuur zou
aanbevelen en bevorderen, en sloot hierop de
bijeenkomst.
Lelden, 3 Juni.
Woensdag den 7deu Juni zal buiten de voor
malige Marepoort door de Leidsche studenten-
vereeuiging tot oefening in den wapenhandel
Pro Patria een wedstrijd gehouden worden in
liet schijfschieten. Door leden en eereleden zijn
verschillende prijzeD geschonken om door de deel
nemers, die toonen het meest juiste oog eD de
meest vaste hand te hebben, iu zegepraal wegge
dragen te worden. Z. K. H. Prins Alexander, die
door zijne houding tegenover zijne medestudenten
van velen reeds de sympathie heeft verworven,
toont ook nu weder zijne belangstelling in alles
wat de jongelui betreft, door een prijs voor den
overwinnaar beschikbaar te stellen.
Het terrein zal ieestelijk getooid zijnde toonen
der muziek zullen hunne gewone opvrolijkende
werking op de vergaderde menigte uitoefenen;
een wel voorziene restauratie-tent zal zorgen dat
de vreugde Tan buiten niet verminderd wordt
door knaging en armoede van binnen. Wij druk
ken dus de gegronde hoop uit, dat het publiek
van deze gelegenheid om zich bij de tegenwoor
dige treurige omstandigheden uit-en inwendig op
te vrolijken in grooten getale gebruik zal maken,
