Een laatste woord.
3449.
Dinsdag
A°. 1871.
9 Mei.
Mr. J. T. BUYS,
P. J. DË FKËiHËKV
Mr. P. BY RIËI1.
LEIDSCB
DAGBLAD.
F» Pt IJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVKRTKNTIEN
Voorlederen regelO.fS
Grootere letter, naar de plaatsruimte die ZIJ beslaan.
Het is niet van ieder, die zich met zijne huis
houdelijke en maatschappelijke beslommeringen
moet bezig houden, te verwachten, dat hij tijd zal
nnden om zich die kennis te verschaffen, die hij
noodig heeft, om zonder voorlichting zijne plich
ten als staatsburgers te konnen verrichten. Daarom
js het een taak van vertrouwen, die aan de pers
wordt opgelegd, om, ieder naar zijne overtuiging,
jen kiezers raad te geven. Wij meeuen die taak
naar ons beste weten vervuld te hebben, en hopen
dat velen van U aan onzen roepstem zullen gehoor
geven. Maar dat neemt niet weg, dat wij allen
onder U, die onze gevoelens niet dèelen, geheel
vrij laten en dat wij U toeroepen: /Onderzoekt
rooveel gij kunt en stemt dan naar uw beste
weten." Maar darbij hebben wij nog weinige
woorden te voegen, en die zijn de volgende:
Kiezers, veracht zoowel in het staatkundige als
iD het private leven alle slinksche streken en
bedriegerijen; ziet met een blik van diepe min
achting neer op hen, tot wie gij in gemoede
kouit om raad te vragen en die uw vertrouwen
misbruiken door U onwaarheden in te blazen
begint dan met, indien het soms in uwe handen
komt, een blad te verscheuren of te verbranden,
dat U gaat vertellen, dat mannen tot wie ieder
mei achting opziet, en waaronder er vooral èen
is, die door weinige personen in ons land, wat
tijne verdiensten en eerlijkheid betreft, geëven
aard wordt, dat zulke mannen zich ten doel zou
den stellen om de bloedbaden der Commune
wer U te brengen, om de kinderen in de school
de /Marseillaise" in de plaats van het /,Onze
Vader" te doen van buiten leeren. Indien der
gelijke insinuatiën, behalve hunne boosaardigheid,
iet al te ongerijoid en belachelijk waren, wij
ouden ze van woord tot woord voor U weer
leggen; nu echter, Kiezers, bepalen we er ons
toe, te vertrouwen op uw gezond verstand en
uwe rechtschapenheid
Morgen van negen tot vijf uren zijn in een
er zalen van het Stadhuis gezeten de heeren
v. d. Brandeler, Driessen en Lezwijn, om van
u kiezers voor de Staten der provincie Zuid-
olland de stembiljetten te ontvangen, waarop
ge de namen zult geplaatst hebben van hen, die
e wenscht te benoemen tot de kampioenen van
we rechten en vrijheden 111 den staat, die ge
ivenscht te benoemen, om te zorgen dat bet de pro-
incie Zuid-Holland, met hare bloeiende en nijvere
leden welga.
Kiezers, toen ge vroeger het stemrecht moest
rerlaten aan eenige adellijke heeren en bevoor-
sebte standen, werden uwe belangen verwaar-
oosd. Het geld werd besteed zonder dat men ooit
t weten kwam, waar de centen bleven.
Ir werden leeningen gesloten, zonder dat het
Wik er iets van wist. Als het volk maar zijne
ter hooge belastingen betaalde, dan bekreunden
'e heeren er zich niet verder om.
Maar kiezers, gij weet allen nog dat de kruik
iolang te water ging totdat ze berstte; ge weet
allen nog maar al te goed, dat van dit
tnbeheer, van dit weinig toezicht van het volk
't het bestuur van de huishouding waarin het
woont, de gedwongen leening vau 129 millioen
d gevolg was. Ge weet allen nog kiezers, wat
"ge belastingen moesten opgebracht worden.
Kiezers, dit alles is veranderd sedert ge het
iinrecht hebt, sedert ge zelf de niannen kunt
owijzen, die, in welk staatslichaam dat ver-
n wordt, voor u zorgen, voor uwe belangen
-ijden en lijden.
Kq kiezers, aan wieu hebt ge dit alles te danken
^an wien hebt ge te danken dat geen half
6 mag uitgegeven worden, voor en alleer
afgevaardigden liet toegestemd hebben
an wien hebt ge te danken, dat, sedert het
volk naar waarheid mederegeert, onze Maat
schappij zoo veel goeds heeft ontvangen?
Immers aan Thorbecke, aan den grooten Staats
man die thans ten derden male met het vertrou
wen des Konings is vereerd!
Ziet kiezers! Omdat Thorbecke het volk tot
volk maakte, omdat Thorbecke de misbruikeu
van de bevoorrechte standen vernietigde, omdat
Thorbecke maakte dat de burgerstand gelijk
gesteld werd met de aristocratie, omdat hij zorgde
dat een bakkers- of een slagerszoon even goed
officier kan worden of eene andere landsbetrek
king kon krijgen, omdat hij door de vrijheid van
0nderwijs verkreeg dat ook de zonen van hen die
niet vermogend waren konden leeren, daarom
wordt Thorbecke door de onderdrukkers van het
volk en hunne aanhangers een doodelijke haat
toegedragen.
Ziet kiezers, dit is nu de reden waarom door
de conservatieve altijd zoo tegen de liberalen
wordt uitgevaren, dit is secret de la comédie.
Maar kiezers, de conservatieve heeren zijn slim,
eene eigenschap die alle menschen, die met een ge
zond verstand begaafd zijn, kunnen verkrijgen.
Die slimheid leidt hun er toe om hetgeen wij
daar schrijven niet zoo openlijk te doen blijken.
Neen, zij zeggen de grondwet, waardoor Thor
becke het volk vrij maakte, lief te hebben, maar
kiezers, zij bestrijden alles en stemmen tegen alles,
wat ten gevolge van die grondwet moet worden
gedaan om het volk ai meer en meer welvaart
te verschaffen. Zij voeren oppositie tegen elk mi
nisterie dat liberaal heet, omdat de liberalen
het volk van de onderdrukking der aristocratie
hebben bevrijd.
Om dit met eenige vrucht te doen, maken zij
zich van liberale leuzen meester om bet verloren
gezag weer te herwinnen.
Zij roepen uit, dat Thorbecke het land ten
gronde richt, dat het liberalisme het land en volk
ten verderve voert, terwijl zij te gelijker tijd een
verbond sluiten met de Jezuïeten, om het volk
weder ouder de plak van geestelijken te brengen,
dat is met andere woorden, de kinderen van het
volk in handen van de priesters over te geven,
om hun verstand te verstompen, zoodat, wanneer
die kinderen mannen in de maatschappij worden,
zij zich tot slaven zullen verlagen van hen, die
geboren worden om het volk en de vrijheid te
onderdrukken.
Zij roepen uit dat de liberalen onze schoone
Oost-Indische bezittingen aan Nederland ver
vreemden; dat de liberalen die goudmijn doen
springen, terwijl zij daarbij niets anders op het
oog hebben dan zelfzuchtige bedoelingen, niets
anders op het oog hebben, dan zich ten koste
van onze arme natuurgenooten op Java schatrijk
te maken.
Zij geven hoog op van godsdienstvrijheid, terwijl
zij, kon het gebeuren, de heerschappij der Kerk
in den Staat zouden herstellen, waarvan, de ge
schiedenis is daar om het te staven, het vergieten
van broederbloed het gevolg is.
Zij stellen de liberalen gelijk met de Commune
mannen, terwijl hun conservatieve regeeriugsbe-
ginselen, door Napoleon, gedurende 20 jaren in
practijk gebracht, de oorzaak zijn van alderam-
s
pen die Frankrijk thans teisteren.
Maar kiezers, wij beweren dat juist het conser
vatisme de beginselen der communisten en socia
listen vertegenwoordigt 1
Immers wat is de kern van Communisme en
Solialisme, anders dan de onderdrukking van de
individueele vrijheid?
Is dit niet ook de groote karaktertrek van het
conservatisme
En is het nu niet een helsche machinatien, om
de liberalen, die juist altijd streden voor de vrijheid,
voor recht en billijkheid, voor recht over allen,
te bezwadderen met den titel van Commune
mannen?
Zij bewegen hemel en aarde om toch het kies
recht uit te breiden. Alweer niets anders dan
een valsche leus.
Een leus om de domme en onverstandige me
nigte tot stemmachines te maken van de geeste
lijkheid, daardoor de teugels van het bewind in
handen te krijgen en dan op middeleeuwsche
wijze huis te gaan houden.
Zietdaar kiezers, wat de reactie al sedert lang
in haar schild voert, maar welke plannen geluk
kig steeds zijn afgestuit op het gezond verstand
der Hollandsche natie.
Toch geven de reactionairen den strijd niet op.
Integendeel, in deze tijden worden weer alle
zeilen bijgezet.
Verbonden als zij reeds met de Jezuïeten zijn,
hebben zij nu ook van hen de fameuse leerstel
ling: het doel heiligt de middelen overgenomen.
Overal in het land staan zij naast de Jezuïetis-
tisclie kiesvereenigingen.
De clericale kiesvereeniging onder den bedrieg
lijken naam vanHecht voor allen, te Leiden,
stelt dezelfde candidaten als de conservatieven.
Kortom, er is een verdelgiugsveldtocht tegen het
liberalisme geopend.
Kiezers, ge hebt dus bij de eerste ontmoeting
tusschen de strijdende partijen op morgen, de
keuze tusschen twee stelsels: het stelsel waar
onder we sedert 1818 leven, en dat hetgeen voor
1818 een bron van zooveel kwaad voor Nederland
was.
Kiezers, ge hebt het in uwe hand om morgen
de kiem te leggen voor rampzalige tijden van
achteruitgang en ellende, of voor de voortzetting
van gelukkige dagen waarin Nederland welvaart
en bloei geniet.
Ge ziet dus kiezers, dat het morgen de beslis
sing eener zaak geldt, waaraan ge u, in welken
zin dan ook, niet moogt onttrekken.
Denkt dus niet bet geldt slechts de Provinciale
Staten, want de verkiezingen op morgen slaan
gelijk met die voor de Tweede Kamer der Staten-
Generaal. Wij hebben een liberaal ministerie
met Thorbecke aan het hoofd, een liberale Tweede
Kamer, een Eerste Kamer, die uit bezadigde
mannen bestaat.
Zoo moet liet blijven wil het u kiezers per
soonlijk en den Staat welgaan. Verbreekt ge mor
gen dit harmonisch geheel, door mannen af te
vaardigen die tot eene conservatieve Eerste Kamer
medewerken, dan zult ge er weldra den betreu-
renswaardigen weerslag van ondervinden.
Kiezers de mannen die in dit district tot can
didaten zijn gesteld, zijn alle, de een in meerdere,
de ander in mindere mate, uw vertrouwen
waardig wat hunne bekwaamheden betreft.
Hoe de verkiezing dus uitvalt, zullen we afge
vaardigden bekomen die voor hunne taak be
rekend zijn om de Provinciale belangen naar
eisch te behartigen.
Daarover valt dus niet te twisten.
Waren er van liberale zijde candidaten gesteld,
die dat vertrouwen niet waardig zouden zijn
geweest, we hadden ons ter wille van eensge
zindheid onzijdig gehouden.
Wij laten aan de kiezers zelf het oordeel, over
de rechtschapenheid van de gestelde candidaten
der beide richtingen.
De hoogste strijd, waar men het over de be
kwaamheid en geschiktheid der candidaten eens
is, loopen over hunne beginselen.
Welnu, wij achten de beginselen die de con
servatieve candidaten belijden verderfelijk voor
ons vaderland, en drukken dus de kiezers op het
gemoed, zich niet door persoonlijke sympathieën
te laten leiden, maar door op de liberale candi
daten te stemmen, aan het geluk van Nederland,
en dus aan dat van iedere Provincie en gemeente,
bevorderlijk te zijn.
Maar hoe ook de uitslag zij kiezers, komt ge
trouw ter stembus en toont daardoor in de eerste
plaats dat uw vaderland u na aan het harte ligt.
Niemand blijve thuis; niemand die door ziekte
of lichaamsgebreken daarin niet verhinderd wordt,
verzuime zijn burgerplicht.
En dan noodigen wij de kiezers uit, die Vorsten
Vaderland een grooten dienst willen bewijzen, en
op de gronden die door ons gedurende twaalf
dagen zijn aangevoerd, morgen Dinsdag 9 Mei,
hunne stemmen uit te brengen op de heeren
EN
Wij herinneren aan de kiezers:
I'. Dat zij, die hun biljet verloren hebben, ter
secretarie van het Raadhuis zich van andere kun
nen voorzien.
2°. Dat de biljetten niet geteekend mogen zijn.
3°. Dat de biljetten door de kiezers in persoon
moeten worden ingeleverd.
1°. Dat het stembureau geopend is van des mor
gens 9 tot des namiddags 5 uren.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
I.
Men zou, indien men eens in zeer korte trek
ken een overzicht van den toestand der verschil
lende Europeesche landen wilde geven, kunnen
volstaan met te zeggenEr wordt gestreden, er
is gestreden en men maakt zich gereed om weer
te kunnen strijden. „Er wordt gestreden 1" zoo
bulderen ons de kanonnen te Parijs en Versailles
in het oor; „er is gestreden!" zoo roepen ons de
in diepen rouw gedompelde weduwen en weezen
van Duitschland en Frankrijk met klagende stem
toe; „men maakt zich gereed om te kunnen
strijden!" zoo spreken tot ons hier de hooge bud
getten van oorlog, daar de aan de grenzen sa-
meugetrokkene troepen, elders weder de over
moedige woorden van verschillende dagbladen.
En dit betreft nu nog alleen den strijd, voor zoo
ver men daaronder verstaat het verminken, pij
nigen en om hals brengen van den eenen mensch
door den anderenvoor zoover men er onder
begrepen wil hebben de intrigues, kabalen en
listige streken, waardoor de staatkundige partijen
in de afzonderlijke landen elkander den voet
zoeken te lichten, wordt Europa, op het oogen-
blik beheerscht door een soort van instinctmatige
vijandschap, zooals zij bestaat tusschen bonden
en katten, tusschen koeien en bonden, tusschen
katten en vogels, tusschen wolven en schapen,
kortom tusschen alle redelooze schepselen, wier
lust het is elkaar te mishandelen of te verslinden.
En alsof dit alles nog niet genoeg was heeft het
den ouden afgeleefden grijsaard van het vatikaan
behaagd, een woord te spreken, dat de staatkun
dige en godsdienstige partijen van alle landen
in opschudding bregt en dreigt, ons werelddeel
terug te brengen tot de tijden van godsdiensthaat
en geloofsvervolging.
Gij mannen, die U in vroeger of later tijden
de loffelijke doch ondandbare taak hebt gesteld
om Uw nageslacht middelen aan de hand te ge
ven tot het verwezenlijken van den eeuwigen
vrede, hoe weinig worden Uwe goede bedoelin
gen gewaardeerd! Sully, Rouseau en vooral gij,
goedige abt van St.-Pierre, welkeen smadelijke slag
in het aangezicht is u toegebracht door den der
den Napoleon en het verachtelijk gepeupel van
de schoone stad, die ook u onder hare inwoners
en bewonderaars heeft geteld! En Gij, diepe den
ker van Duitschland, lmmanuel Kant, met welk
eene verachting zet Von Bismarck den ijzeren
voet op Uw geliefkoosd denkbeeld eener algemeene
