N°. 3427.
Donderdag
A°. 1871
13 April.
Feuilleton van liet „Leidscli
Dagblad".
LEIDSCB
DAGBLAD.
F»RIJ8 DKZKR COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden.ƒ3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen, uitgegeven.
PHIJ8 DER ADVERTENTIEN,
Voor iederen regel0.15.
Grootere letters naar de plaatsruimte die zij beslaan.
buitenlandsch overzicht.
Vervolg.)
Wordt er in ons landje met een edele veront-
Lardiging menig hoofd geschud over kleine
lunstgrepen bij de verkiezingen; worden de lach-
lriieren van velen opgewekt door de grotesque
Ijènes in Engeland van kiezers die in verregaande
lronkenschap achter de grendels gehouden worden
i vaderlandslievende redevoeringen, door welge
dane candidaten vóór huone verkiezing even
lathetisch uitgesproken als na behaald succès
Ipoedig vergeten; bij de verkiezingen in Spanje
lijn hoofdschuddingen noch lachspieren in staat
Inze gewaarwordingen uit te drukken maar heb-
Ben wij daarvoor minstens ook onze haren noodig
en dat wel om ze te berge te doen rijzen. Immers
[tnj de samenstelling der nieuwe Cortes zijn daar
1 den laatsten tijd niet minder dan 30 personen
ledood en 80 min of meer zwaar gewond, en de
Lijze, waarop sommige dier slachtoffers vaD het
Iven beroofd zijn is waarlijk te vreeselijk om ze
beschrijven. De tegenwoordige toestand in
BpaDje is dan ook wel geschikt om dergelijke
[afereelen in het leven te roepen. Benden van alle
lartijeu doorkruisen het land om ieder op hunne
banier voor het heil van het vaderland te zorgen,
■erwijl de aanhangers van Montpensier voorna
melijk iu Catalonië aan hunne sympathiën bot
leren, stellen de Republikeinen zich door het ge-
leele land te weer en is er onder anderen een
[ende van die heeren door de valei van Andorra
i aanzetten met Fransche roodbroeken tot
Ipperhoofden en heeft de eer gehad eene afzonder-
troepenmacht tegen zich te zien afzenden. In
5brdova hebben de Carlisten met een zekeren kapi-
d Ramos aan bet hoofd eene poging beproefd, om
lol heil van het vaderland mede te werken, door het
jarmzoen om te koopen. Maar deze zijn, en het
fcoet gezegd worden, op een uitnemend verradelijke
iv ij ze in een valstrik gelokt, zoodat de kreet van
[lieve Karei VII" aan verscheidenen van hen op
Ie lippen bestierf door de kogels die hun plotse
ling werden toegezonden uit de geweren van
bet garnizoen, dat quasi, om zich door hen te
laten bekeeren, onder de wapens was gekomen,
foegt men hij dit alles nu nog de bemoeiingen
der Internationale, die ook in Spanje als een ver
giftige adder langzaam rondkruipt en die x>. a.
in Barcelona een der grootste fabriekanten, den
lieer Batlo, genoodzaakt heeft zijne fabriek te
lluiten, dan zal men Spanje om zijnen rustigeu,
fredelievenden toestand niet benijden.
En toch door dik en dun heen zijn de verkie-
|iDgen tot stand gekomen; de koning heeft ze
j|eopend met eene redevoering, waarin natuurlijk
Iele verbeteringen, vooral van financieelen aard,
herden beloofd en de senaat en de kamer der
'fgevaardigden hebben respectievelijk tot hunne
|re>identen gekozen de heeren Santa-Cruz en
Plozaga. De uitslag is voor de regeering over het
flgemeen niet ongunstig te noemen. De oppositie
pn alle kleureu, Carlisten, Republikeinen, Orléa-
pisteu en lsabellisten, zijn vertegenwoordigd ten
dezer dagen bevatte het Fransche blad „la
Gironde" onder zijne variétés het volgende
stuk over
Hollandschel ambulance te
Bordeaux.
Vervolg.)
"iet genoeg kan het herhaald worden, dat
wat het personeel der ambulance hier ver-
l'ichtte het karakter openbaarde van de meest
l'Crlichle en onpartijdige menschlievendheidalle
teu werden gedragen door het hoofd
huur in den Haag; geen der beambten
r of lager, ontving eenige bezoldiging,
l'tchts drie ziekenoppassers werden betaald. Bij
jivttne aankomst weigerde de ambulance al dade-
de dagelijksche toelage, welke de militaire
ftendance beschikbaar stelt voor iedere inrichting
f" ^kwetste soldaten opneemt. Gedurende hun
PU'jf 'e Bordeaux hebben zij met milde hand
I"6' &Heen kleederen en allerlei benoodigdheden
getale van ;fc 150, zijnde ongeveer éen derde vaD
het geheel. Maar in de middelen om dien uitslag
in het leven te roepen, is de regeering dan ook
niet zeer kieskeurig geweest; verscheidene voor
beelden zijn er, die bewijzen dat zij de woorden
„vrije verkiezingen" al op een zeer eigenaardige
manier interpreteert. Zoo heeft zij de verkiezing
van Orense in Madrid tegenover generaal Piel-
tain eenvoudig ten gunste van dezen laatste doen
vernietigen, niettegenstaande Orense 3808 en
Pieltain 3633 stemmen had verkregen. Roque
Barcia, republikeinsch afgevaardigde, werd in
de gevangenis geworpen onder beschuldiging van
deel te hebben aan den moord op Prim gepleegd,
niettegenstaande hij bij God en menschen zijn
onschuld betuigde.
De vijandige houding van velen in den lande
tegen de nieuwe dynastie openbaarde zich vooral
bij den intocht der Koningin Maria Victoria in
Madrid. De huizen van een groot gedeelte van
den adel waren gesloten terwijl de vrouwelijke
leden daarvan hunne bevalligheden in het Prado
lieten rondrijden, gehuld in het oude nationale
Spaansche costuum met hunne bedienden in
rouwkleederen achter zich. Ten gevolge van een
maatregel der regeering, die hun bij latere her
haling vaD dergelijke aardigheden een troep ban
dieten achterna stuurde, dreigt een groot gedeelte
van den adel Madrid te verlaten. Waarlijk, heb
ben wij bij ons jonkers en baronDeD, die al hunne
kroontjes op hunne zegels, hun postpapier, hunne
ringen noodig hebben, ja die wel een kroontje
op hun neus mochten dragen om hunnen adel
erkend te zien; de kinderlijke of liever kinder
achtige, of nog liever kindsche manier, waarop
die dames met hunne groote lange namen hunne
verhevendheid te kennen geven, leert ons tot onze
geruststelling dat Spanje ons in dat opzicht nog
niet veel vooruit is.
Van deze trotsche tooneelen wenden wij ons
naar het geboorteland van hem, die er de onwil
lekeurige aanleiding toe was, naar Italië. Daar
hebben wij met twee machten te doeD, den paus
en de regeering van Victor Emanuel. Over
den heiligen vader is niet zeer veel belang
rijks te zeggen. Ieder weet, dat hij protes
teert tegen bet verlies zijner wereldlijke macht
en ook tegen de waarborgen, die reeds door
de Kamer van Afgevaardigden goedgekeurd
zijn, omdat de tweede een gevolg van het
eerste zijn. In een brief aan den kardinaal
Patrizi prijst hij de orde der Jezuiteu en ver
zekert, dat hij, niettegenstaande alle aanmerkin
gen, van hunnen goeden raad gebruik zal maken.
Intusschen wordt Z. H. door deze brave raads
lieden op het Vatikaan zoo goed als gevaDgen
gehouden, hetgeen blijkt uit de hevige veront
waardiging der clerikale bladen over de beschul
diging dat de Paus een uitstapje in een gesloten
rijtuig zou gemaakt hebben! Tot verstrooing echter
worden hem naar het Vatikaan eene menigte
personen ter audiëntie toegezondenzoo zijn ook
de kinderen van liet doofstommen-instituut tot
hem gevoerd, welke arme schepselen zich uit den
aard der zaak hebben moeten te vreden stellen
met zich deD pauselijken zegen te zien opleggen.
De Jezuiten komen echter langzamerhand tot de
overtuiging, dat hun rijk in Rome uit is. Een ge
voelige slag wordt hun vooral toegebracht door
de invoering in de heilige stad van de Italiaan-
sche wetboeken.
De leenen, het recht van eerstgeborene, de
fideicommissen, bet onvermogen der dochters om
van hunne ascendenten te erven worden daar
door opgeheven en de vette erfenissen, die de
Jezuiten-orde zich op zulk een meesterlijke ma
nier wist toe te doen vloeien behooren daarmede
tot het verledene. Maar bovendien zien zij wel
in dat zij binnen kort uit de stad weggejaagd
zullen worden en zijn dus druk bezig, hunne
kostbaarste bezittingen (want daaraan hechten
de volgers van Jezus met geheel hunne ziel) in
veiligheid te brengen.
Iu de Kamer van Afgevaardigden te Florence,
die nu weldra naar Rome zal verplaatst worden,
is behalve andere fiuaucieele maatregelen eene
wet aangenomen op de heffing der belastingen,
die op dat gebied eene groote verbetering belooft
tot stand te brengen. Tot nog toe bestonden iu
Italië in de verschillende provinciën verscheidene
belasting-stelsels, waarvan dat van Lombardije
en Venetie nog het beste was. De tegenwoordige
minister Sella had reeds in 1862 en 1865, Ming-
hetti iu 1863 en Cambray-Digny iu 1868 te ver
geefs beproefd, in dien verwarden toestand éeuheid
te brengen. Sella heeft daartoe nu weer een
ontwerp voorgedragen, dat door de kauier is
aangenomen met 178 tegen 49 stemmen.
De openingsrede van keizer Wilhelm eD de
daaropgevolgde adres-debatten hebben te Flo
rence natuurlijk een zeer goeden indruk gemaakt.
De Duitsche liberale bladen laten dau ook niet
na, dezen indruk aan te halen als een eerste be
wijs van de doelmatigheid der verwerping van
het adres der clericalen in den rijksdag. Up
het oogenblik dat Italië op het punt staat, met
Rome als centrum zijne onafhankelijkheid voor
goed bevestigd te zien heeft het eene burgeres
verloren, die iu een tenger lichaam een blakende
liefde voor de vrijheid en haat tegen de onder
drukking koesterde. Adelaide Uairoli, die vier
van hare vijf zonen ten offer •bracht voor de vrij
heidsmin, die zij hun met de moedermelk had
doen inzuigen, stiert te Pavia, belreurd door alle
Italianen die hun vaderland liel hebben, dour alle
meuschenkinderen, die eerbied hebben voor een
edel beginsel, door eene zwakke vrouw met kracht
in bescherming geDomeD.
Leiden, 13 April.
Heden is ons per telegraai de uitslag geworden
der verkiezing voor een lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal in het Hoofdkiesdistrict Roer
mond, ter vervulling van de vacature ontstaan
door de verplichte aftreding als zoodanig, door
den heer Mr. K. L. J. Cornelis, die de benoe
ming van officier van Justitie bij de arr. rechtb.
te Roermond had aangenomen.
Er waren uitgebracht 1614 geldige stemmen
De volstrekte meerderheid was 808.
Gekozen is de heer J. H. Arnoldts, burgemees
ter van Sittard, candidaat der Jezuiten, met 925
stemmen.
Het afgetreden lid, de heer Cornelis, die door
de liberale Katholieken op nieuw caudidaat was
;esteld eu die candidatuur had aanvaard, bekwam
605 stemmen.
Dijkgraaf en Hoogheemraden van Rijnland
brengen ter kennisse van de ingelanden, dat bij
de op 6 April 11. gehouden verkiezingen van 5
Hoofdingelanden en 3 Hoofdingeland-Plaatsver
vangers, met volstrekte meerderheid van stem
men, gekozen zijn de volgende heeren: als hoofd
ingelanden: in het 1ste district A. Van Lennep,
in het 7de district H. Van Wickevoort Crorame-
lin, in het 9de district A. Oosthoek, in het 10de
district J. Van der Breggen Azn.; als hoofdinge
land-plaatsvervangersin het 1ste district Jhr. V.
J. J. Barnaart, in het 12de district k. Van der
Torren K.zood, in het 14de district H. J. Willink
en voorts dat ter verkiezing van 1 hoofdingeland
in het 13de district eene herstemming noodig is
welke zal gehouden worden op Donderdag den
20sten April a. s. tusscben de heerenB. W
Wttewaall en G. Van der Poel Jzn.
Bij de overweging iu de afdeelingen der Kamer
van het op nieuw ingezonden wets-ontwerp be
trekkelijk de bevoegdheid der consulaire ambte
naren en der consulaire rechtsmacht, verklaarden
eenige leden, bij hunne zienswijze omtrent de
ontijdigheid van dit voorstel te volharden. Het
bleef hij hen de vraag, of het Diet beter ware,
vóór men tot deze regeling overging, de herzie
ning onzer burgerlijke eu strafwetgeving af te
wachten.
De groote meerderheid beaamde deze beden
kingen iu geenen deele. Zij zijn, in de vroegere
Memorie van Beantwoording der Regeeriug ze
gevierend wederlegd, zoo zelfs dat men zich, wat
de beweerde ontijdigheid van het voorstel betreft,
ten eenen male aan den inhoud der genoemde
Memorie kou gedrageD. Men uitte daarbij met
nadruk den wensch, dat een wets-ontwerp welks
noodzakelijkheid niet wel kon worden betwist
eD dat nu reeds ten vijfden male aan het oordeel
der volksvertegenwoordiging wordt onderworpen,
emdelijk tot stand mocht komen. Over't alge
meen bleef men het standpunt waarop de Regee
ring zich bij het ontwerpen dezer wet heelt ge
plaatst, goedkeuren. Hoofdzakelijk geldt het daar
bij wettelijke regeling van hetgeen feitelijk be
staat, ofschoon sommigen meenden dat de Regee
riug aan dat beginsel niet geheel getrouw was
gebleven. Eenigzins meer algemeen achtte men
het eene leemte in de wet, dat zij niets omtrent
de consulaatrechten behelst. Uit een gezegde in
de Memorie van Antwoord blijkt, dat de Regee
ring zich met eene algemeene regeling dier rechten
bezig houdt. VVanDeer zulk eene regeling bij
reglement van algemeen bestuur is vast te stellen,
waarom dan ook niet bij de wet?
maar ook geldelijke ondersteuning aan de behoef-
tigen verstrekt. Eindelijk hebben zij bij hun ver
trek deze uitgestrekte ambulance, rijk voorzien
van allerlei benoodigdheden ter waarde van
15,600 franken aan ons achtergelaten, zoodat het
comité van Bordeaux dezelve iu gebruik kan
houden alleen voor de kosten van het onderhond.
Het laat zich gemakkelijk begrijpen, dat de Hol-
landsche ambulance te Bordeaux met de meeste
sympathie ontvangen werd; de maire, de kardi
naal, de generaal hebben dezelve bezocht, maar
vooral trof het de bestuurders dat zoo groot aantal
bijzondere personen hen kwam bezoekenalle
standen der maatschappij stelden er prijs op om
hun hunne warme dankbaarheid te toonen. Bij
zijn vertrek heeft de heer Verwijne, toen het
hoofd der ambulance van het Bordeausche comité
een' door al de leden geteekend daukadres ont
vangen; en de maire van Bordeaux schreef hem,
als tolk der publieke opinie den volgenden
brief:
Geachte dokter 1
Ik zou inij aan plichtverzuim schuldig maken
zoo ik U, bij uw vertrek uit onze stad, niet ambts
halve onzen dank betuigde voor de zoo edelmoe
dig betoonde sympathie en hulp aan onze onge
lukkige gekwetsten. De internationale vereeniging,
wier taak gij verligt hebt, en die U onder hare
nuttigste medehelpers geteld heeft, betuigde U
reeds hare innige erkentelijkheid en was daarin
de bijzondere tolk der gevoelens van de tal
rijke gekwetsten, die onder uwe zorg zijn be
handeld en genezen. Als maire stel ik mij tot
tolk der geheele bevolking en dank U uit haren
naam hartgrondig voor uwe menschlievendheid
en zelfopoffering. Onder de rampen, waardoor
ons vaderland overstelpt is, is het ons eene eer,
zooveel medegevoel voor hetzelve te mogen onder
vinden, en de sympathie en hulp, ons door uwe
tusschenkomst door uwe edelmoedige natie be
toond, zullen nooit uit ons geheugen worden uit-
gewischt.
Geloof mij, enz.
Emlle Tourcand,
Alaire van Bordeaux
Laat ons hopen, dat deze openbare getuige
nissen luide aan die edelmoedige vreemdelingen
zullen verzekeren dat hunne zelfverloochening
gewaardeerd wordt. Hopen wij daarbij, dat Bor
deaux nooit moge vergeten, dat Holland ons te
midden van het barre jaargetijde deze mannen
en vrouwen toezond, die hun vaderland, hunne
familie en hunnen werkkring verlieten, om ons
te hulp te komen; zij hadden slechts éen doel:
goed te doen, slechts éene drijfveer, menschenliefde.
IL
Toen de Hollandsche ambulance zich onder ons
kwam vestigen, bracht zij met hare onschatbare
hulp, ook eigenaardige gewoonten mede, geheel
verschillende van de onzen, en voor hen die, zoo
als ik, hun land bezochten, gaf de ambulance een
getrouw beeld van hunne liefdadige instellingen
hunne hospitalen en gezondheids-maatregelen.
Zeker zal het velen bevreemden, als ik zeg, dat
wij op deze punten nog veel te leeren hebben,
vooral wat de praktijk betreft.
Belangrijk is het daarom eens na te gaan, wat de
Hollanders doen en wat gedaan wordt bij ons. Er
bestaat in Frankrijk een zeker aantal instellingen
gelijkende opgeschiedkundigemonumenten;de be
ambten zijn de conservators; ze zijn begroeid met
klimop en worden door de vocht verteerd, maar
het is verboden er aan te rakenzij zijn grootsch,
zij zijn eerbiedwaardig, en dat is genoeg. Onze
naburen, die anders en dikwijls beter te werk
gaan dan wij, brengen denkbeelden in praktijk,
die voor 't grootste gedeelte bij ons ontkiemen;
zij vreezen niet met den tijd te veranderen eu
lachen met onze onbewegelijkheid, met onzen
sleur. Wij troosten er ons over met schouderop
halen, want het staat eenmaal vast, dat niets de
