N°. 3359.
Zaterdag
a°. ibii.
21 Januari.
Feuilleton van het „Leidscli
Dagblad".
DE LUCHTVAART
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZEE COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden.3.00.
Franco per postw 3.35.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PR IJ DER ADVBHTENTIEN.
Voor iederen regelj 0.15.
Grootere letters naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Afzonderlijke
Lelden, 20 Januari
Het bevestigt zich, dat de Minister van Oorlog,
kolonel Booms, wegens redenen van gezondheid,
Z. M. zijn ontslag heeft gevraagd en dat Z Exc.
de Minister van Marine, tot de benoeming van
een definitieven opvolger, tijdelijk met de func-
tiën van Minister van Oorlog zal worden belast.
Als definitieven opvolger van den heer Booms
worden vooral genoemd de graaf Van Limburg
Stirnm en de heer De Roo van Alderwereld.
(Zie laatste berichten.)
Burgemeester en Wethouders alhier doen te
weten, dat allen, die behooren te worden inge
schreven (zij die op den lsten Januari bun 19de
jaar waren ingetreden en alzoo de geborenen in
1852), verplicht zijn zich daartoe bij Burgemees
ter en Wethouders aan te geven tusschen den
lsten en deD Sisten Januari; dat bij ongesteld
heid, afwezigheid of ontstentenis van den militie-
plichtige, zijn vader, of, is deze overleden, zijne
moeder, of, zijn beiden overleden, zijn voogd
tot het doen van die aangifte verplicht isen dat
overtreding wordt gestraft met boete van f 25
tot /MOO.
Voor, hen, die verzuiuden zich op de door het
Gemeentebestuur bepaalde dagen ter inschrijving
aan te melden, wordt mitsdien daartoe alsnog
gelegenheid gegeven ter gemeente-secretarie, van
's voormiddag» 10 tot 's namiddags S uren, op
iederen werkdag, tot en met den 31sten Januari
aanstaande, op welken dag het register van in
schrijving, des Damiddags te 4 uren, voorloopig
wordt gesloten.
De voorstelling op Woensdag-avond door de
Vereeniging Harmonie gegeven, mag weder geluk
kig geslaagd geDoemd worden. Het deed ons
genoegen dat de Vereeniging weder geheel door
eigen krachten gesteund, deze opvoering kon doen
plaats vinden, waartoe het toetreden van eenige
nieuwe werkende leden voorzeker veel heeft
bijgedragen. Het blijspelDe sleutel van de Secretaire
is een goed geschreven stuk, en bevat beharti
genswaardige wenken voor den gehuwdeD stand.
De opvoering zouden wij van dilettanten niet beter
mogen verlangen. Het Dastukje: Het levend doode
Snijderpaar, is zeer koddig geschreven, doch de
inhoud wel wat onnatuurlijk; wat de uitvoering
betreft deze was vrij goed, doch zouden wij vooral
bij den hoofdvertooner, wel wat minder de onder-
aardsche stem hebben willen hooren. Het bal
was zeer geanimeerd, en besloot dezen voor leden
en geïntroduceerden zeer genoeglijken avond.
Zeer aangenaam was het ons onder de toeschou
wers der voorstelling ook op te merken den
beschermheer, de heer Baron Van Heemsta van
Froma en Eibersburen alsmede eene commissie
uit de eereleden der Vereeniging Entre-nous uit
's-Hage.
Naar men verneemt stelt de Vereeniging Har
monie zich voor om in het begin der volgende
maand eene voorstelling te geven in den schouw
burg ten voordeele der opgenomenen in het
Werkhuis. Wij wenschen de vereeuiging geluk
met haar voornemen, en twijfelen niet of Leidens
ingezetenen zullen tot dit goede doel gaarne
medewerken.
Met 41S van de 682 geldige stemmen is tot lid
der Provinciale Staten vaD Friesland in het hoofd
kiesdistrict Sneek, gekozen de heer H. F. Pasma,
landbouwer te Haskerdijken, bekend door zijne
brochure: Over Frieslands boezemwater.
De vrijzinnige kiesvereeniging Eiland IJselmonde
heeft voor de verkiezing van een lid der Tweede
Kamer in het hoofdkiesdistrict Dordrecht tot
haren kandidaat gesteld den heer G. A. De Raadt,
van Dordrecht.
Op heden, den verjaardag van wijlen H. M.
de Koningin moeder, had op de domeinen
van H. K. H. de Groothertogin van Saksen Wei-
mar Eisenach te 's-Hage, weder de jaarlijksche
uitdeeling van eetwaren en brandstoffen aan de
arbeiders en behoeftigen plaats.
Men verneemt nader omtrent de kwijtschelding
van straf, welke verleend is aan de veroordeel
den ter zake van de Rotterdamsche oproeren,
dat de thans gegratieerden behooren tot de eerste
groep die tot vijf jaren tuchthuisstraf zijn ver
oordeeld. Zij zullen nog in den loop van dit
voorjaar worden ontslagen.
In den gemeenteraad van Haarlem was eer
gisteren aanhangig een plan tot verbreeding van
den Stadssingel met de Leidsche Vaart en in
verband daarmede tot aanbouw van twee bruggen,
en aankoop van een aan het Geldelooze pad ge
legen buitenverblijf. Dit voorstel was ontworpen
naar aanleiding der adressen over den slechten
toestand van het singelwater. Na de stemming
is van het geheele voorstel niets anders overge
bleven dan het besluit om een verordening te
maken, waarbij aan fabriekanten en trafikanten
wordt verboden, om de nadeelige stoffen en wa
teren uit hunne inrichtingen in de stadswateren
te doen vloeien.
In de zitting van den gemeenteraad van Rot
terdam van gisteren heeft bet raadslid, de heer
Hudig, den burgemeester nadere inlichtingen ver
zocht omtrent de wpordeu in de rede waarmede
hij de eerste zitting van dit jaar had geopend,
omtrent den nieuwen Rotterdamschen waterweg.
De voorzitter voldeed aan dit verzoek door het
voorlezen eener missive van den rijks-ingenieur
P. Caland, die aldus luidde:
„De gansche coupure door den Hoek van Hol
land is onlaDgs opgepeild en het is daarbij ge
bleken, dat er overal de diepte wordt gevonden
van 2 meters onder gewoon laag water, behalve
in een gedeelte aan den buitenmond, waar echter
nergens minder diepte staat dan éen meter onder
dat peil.
„Door de ijsbezetting der rivieren en van de
coupure is de stroom thans minder sterk dan
anders. Het is jammer dat die omstandigheid
tusschen beiden is gekomen nu de verdieping
zoo goed aan den gang wa3; want niet alleen
dat er thans bij gewoon laag water nergens geen
zand meer in de coupure is te bespeuren, maar
de diepte is er in de laatste maanden, zooals U
uit het bovenstaande kunt bespeuren, aanmerke
lijk toegenomen. De totale door den stroom teweeg
gebrachte verdieping bedraagt thans ongeveer
twee meters en zij is een gevolg van de sinds
eenigen tijd krachtiger voortgezette beteugeling
van het Scheur, waartoe wij konden overgaan
na de verbreedingen van het Kanaal.
„Ik hoop dus dat het ergste van de zaak nu
geleden is en als wij geen verderen overlaat van
het ijs hebben, verwacht ik in dit jaar goede
resultaten."
In deze zitting is o. a. ingekomen een voorstel
van B. en Ws. tot liet toestaan eener som van
f 150,000 voor het maken van een gedeelte der
noorderhaven op Feijenoord en daarmede ver
bonden oeverwerken.
Men leest in de N. Arnh. Ct. „Dezer dagen vond
men in een onzer dagbladen eene advertentie,
door welke een boekhandelaar briefkaarten te
koop aanbood tegen aanzienlijk verminderden
prijs. Men kan zeker zijn dat op dit oogeublik
reeds een aanzienlijk aantal valsche briefkaarten
verzonden worden, en dat daardoor de schatkist
niet weinig wordt benadeeld. Er is geen wets
artikel waardoor de maker of gebruiker van niet
door het rijk geleverde briefkaarten mqt straf
gedreigd wordt, zoodat deze industrie straffeloos
kan gepleegd worden. Men had dit misbruik
gemakkelijk kunnen voorkomen, doch heeft waar
schijnlijk beter gevonden aan handige particu
lieren ook eenig voordeel over te laten."
De Arnhemsche Courant meldt:
Wij hebben de nagemaakte briefkaarten gezien,
die, naar men ons verzekert, bij duizenden door
een Amsterdamsehen handelaar a 2% cent uit
worden verkocht. De vervaardiger moet beweren,
dat, daar het namaken niet uitdrukkelijk is ver
boden bij de wet, dat straffeloos geschieden kan.
Bij circulaire van Z. Exc. den Minister van
Binnenlandsche Zaken zijn de ambtenaren van
het Departement uitgenoodigd om iDgeval in hun
gezin de heerschende epidemie mocht uitbreken,
zich van het bezoeken der bureaux te onthouden
totdat de zieken zullen zijn hersteld. Naar
men verneemt zullen ook op de overige Depar
tementen dergelijke maatregelen van voorzorg
worden toegepast.
Rotterdam wordt thans zwaar door pokken en
typhus bezocht; een derde ziekenhuis aan den
Schiedamschen Singel heeft men in het belang
der lijders ingericht, daar de gewone middelen
te kort schoten. De sterfte is ook niet onaanzienlijk.
Aan de ingezetenen van 's-Gravenhage is eene
circulaire gericht door de Vereening tot onderzoek
naar de middelen ter verbetering van den gezon-
heidstoestand in de gemeente's-Gravenhage, wier
behartiging wij ook, nu de vreesselijke epidemie
te Leiden heerscht aanbevelen. Zij is van den
volgenden inhoud:
„Eene vreeselijke ziekte heerscht sints ettelijke
weken in onze gemeente; het aantal der aan
die ziekte overledenen bedroeg op 7 Januari 1.1.
reeds 305 eu dat der aangetasten ongeveer 1000,
en nog eischt zij bij voortduring nieuwe offers.
U allen is het gevaarlijke der ziekte bekend,
maar gij weet liet eveneens, er i» niet éene ziekte
waartegen een voorbehoedmiddel ontdekt is,
welks vermogen zoo zeker is: de Koepokinenting."
„De Koepokinenting beveiligt evenwel tegen
pokken slechts voor een aantal jaren, en niet,
gelijk nog velen meenen, voor het geheele leven,
waaraan het moet toegeschreven worden, dat de
ziekte ook hij gevaccineerden voorkomt. Voor
allen derhalve, die niet in de aller laatste jaren
zÜn gevaccineerd, en vooral voor hen, bij wie de
Koepokinenting destijds niet geslaagd is, zal hel
raadzaam zijn zich op nieuw te doen vaccineren
nu er pokken heerschen."
Velen beschouwen wel is waar de vaccinatie
en de revaccinatie als Diet raadzaam gedurende
een pokken-epidemie, maar de Vereeniging tot
onderzoek naar de middelen ter verbetering van
den gezondheidstoestand in de gemeente 's-Gra-
veDhage mocht op de, dienaangaande door
haar tot alle bier gevestigde genees- eD heelkun
dige gerichte, vraag: of zij ook thans de vacci
natie raadzaam beschouwen? van allen, slechts
drie uitgezonderd, een bevestigend antwoord
ontvangen."
„De vereeniging noodigt daarom U allen drin
gend uit zoowel in uw eigen als in het algemeen
belaDg, mede te werken, niet alleen opdat de
vaccinatie geschiede bij wie zij dusverre mocht
verzuimd zijn, maar ook opdat de revaccinatie
ineer algemeen plaats vinde."
„Hoofden van fabrieken! Hoofden van indus-
trieele ondernemingen I Winkeliers I Gij allen die
in uw bedrijf, beroep of betrekking een grooter
of kleiner aantal personen werkzaam hebt!Doet
bij hen navraag naar het tijdstip waarop zij voor
het laatst gevaccineerd zijn, naar het tijdstip dat
bij hen de vaccinatie voor het laatst geslaagd is
en, dagteekent die laatste, welgeslaagde vac
cinatie reeds van vóór ettelijke jaren spoort
hen dan aan; zich thans nogmaals te doen vac
cineren, zoo dit althans na het begin der thans
heerschende pokken epidemie nog niet geschied
is! Tracht voorts ook die personen te overreden
van het nut der vaccinatie en revaccinatie voor
huDne buisgenooten of betrekkingen I"
„Mede-ingezetenen van 's-Gravenhagel Tracht
allen, elk in uwen kring, het nut der vaccinatie
en der revaccinatie te doen beseffen I
Volgens de Amsterd. bladen is het bericht van
het overlijden van mevr. Coenen v. Oilefen ge
bleken ongegrond te zijn en zou men integendeel
hoop op haar herstel mogen koesteren.
De Staats-Courant bevat de volgende rivierbe-
richten.
gedurende hel beleg van I'arijs.
Aan de Revue des Deux-Mondei van 15 December
1870 ontleenen wij de volgende studie, van de
hand een schrijvers, die voor eenigen tijd een
zeer belangrijk artikel leverde: over de verdedi
gingswerken van Parijs.
»We hebben in deze verhandeling een van de
meest opmerkelijke zijden te bestudeeren van het
wetenschappelijk onderzoek, waaraan het beleg
van Parijs een nieuwen prikkel heeft gegeven we
bedoelen de opstijgingen met den luchtballon.
iWij waren in de gelegenheid langen tijd vóór
de belegering meermalen luchtreizen te doen, de
meeste gade te slaan die plaats hadden tijdens
den inval, mede te werken aan de vervaardiging
van een ballon, bestemd ter bespieding van de
bewegingen des vijands en eindelijk eenige van
de uitvinders aan het werk te zien, die voortdu
rend peinzen op de oplossing van het groote
vraagstuk om de luchtballons te kunnen sturen.
Het is niet van belang ontbloot wereldkundig
te maken wat er sedert de maand September
gedaan is op het gebied der vrije luchtvaart om
het post- en telegraafwezen te vervangen, en het
nut aan te toonen dat oorlogsoperatiën kunnen
trekken uit het in zwang brengen van luchtbal
lons, om voorts een blik te slaan op de toekomst,
die aan de luchtvaart schijnt voorbehouden te zijn.
I.
Een ieder weet dat men den naam van ballon of
luchtgevaarte geeft aan eene bolvormige gedaante,
vervaardigd uit eene zeer lichte en vooral zooveel
doenlijk ondoordringbare stof. De ballon is gevuld
met een gas lichter dan de lucht. De stof, waaruit
hij in den tegenwoordigen tijd vervaardigd wordt,
is dat witte of gekleurde katoen, dat men in den
handel met den Daam van Calicot, Madapolam of
Percaline bestempelt.
De stof moet zoo sterk mogelijk zijn en van
het beste fabrikaat. De geheele ondoordringbaar
heid wordt verkregen door middel van een ver
nis, hoofdzakelijk samengesteld uit lijnolie, waarbij
een weinig lood-oxyde of loodglit gevoegd wordt
om de olie opdrogend te maken.
Dit vernis wordt niet met een kwast, maar
met een spons op de stof gebracht, ten einde alle
poriën te vullen. Dit moet noodwendig twee- of
driemalen herhaald worden. Hoewel het niet
altijd geschiedt, is het echter raadzaam den ballon
van buiten en van binnen te vernissen. Behalve
het calicot, kan men voor de ballons ook zijde
gebruiken, eene stof die door hare gelijkheid,
dichtheid en lichtheid zeer daartoe geschikt is,
maar alleen het nadeel heeft dat zij te duur is.
In 1867 heeft een ingenieur, de heer Giffard, voor de
vervaardiging van ballons voorgesteld, een dubbel
overtrek van dun beddetijk te gebruiken, waartus-
schen zich caoutchonc bevond. Door sterke sa
menpersing vormden deze drie zelfstandigheden
er slechts éen. De heer Giffard verkreeg daardoor
een stof, die bijna volkomen ondoordringbaar
was; maar ze was te zwaar.
De bezoekers van de tentoonstelling te Parijs
in 1867, hebben den ballon van den heer Giffard
op het Champ de Mars kunnen zien, die bij het
einde der tentoonstelling aldaar ter bezichtiging
was gesteld. Een ander aëronaut, Dupius Delcourt,
had als proef voorgesteld om voor het omkleed
sel van den ballon het dunste metaal, bij voor
beeld blad-koper, te nemen, dat eene totale on
doordringbaarheid zou hebben opgeleverd en dat
tevens onverslijtbaar zou zijn.
De heer Dupuis Delcourt is echter niet tot de
uitvoering van zijn voornemen gekomen.
De beide werkplaatsen, waarin op dit oogen-
blik alle ballons, die te Parijs worden opgelaten,
worden afgewerkt, zijn aan het Noorder-station en
aan dat van den spoorweg naar Orleans gevestigd.
De eerste is onder het beheer van de heeren Yon en
Dartoi8, wel bekend in de aéronautische wereld
de andere staat onder directie der drie gebroe
ders Godard, die zich een soort van dynastie
onder de aëronauten gevestigd hebben. In de
werkplaats aan het Noorder-station gebruikt men
uitsluitend wit calicot voor de ballons; in die
van den spoorweg naar Orleans, gekleurd calicot.
Beide werkplaatseu staau echter onder het opper
toezicht van de administratie der posterijen. De
beide stoften zijn even voordeelig. De teekening
van den ballon wordt eerst meetkunstig, eu vol
gens de natuurlijke grootte, op een horizontaal
plan geteekend. Volgens die teekening worden de
verschillende banen afgeknipt en zorgvuldig aan
elkaar geuaaid. Aan het Noorder-statiou wordt
dit door middel eener machine, in de an
dere werkplaats met de hand gedaan. Ieder
der vervaardigers voert natuurlijk geldige rede
nen aan ter verdediging van zijne methode:
bij de eerstgenoemde behoeft men bij grootere
snelheid minder handen; bij de tweede voert
