m
i
1
H j
bi" i
8 1
1
1
N°. 3340.
A». 1870.
Ij'
1
Vrijdag
30 December.
nil'-art
b f pt
r, m
:„h
J
- L'j
ID J j
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Aironderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DEK ADVERTENTIEN.
Voor iederen regelJ 0.15.
Grootere letters naar de plaatsruimte die lij beslaan.
Lelden, 29 December.
Naar we vernemen strekt het voorstel dat in
de zitting van den gemeenteraad van heden door
Burg. en Weth. is ingediend nopens het stand
beeld van Boerhave, om aan de commissie voor
dit gedenkteeken, het voetstuk voor het stand
beeld, dat zoo men weet voor de bibliotheek der
Boogeschool zal worden geplaatst, als geschenk
dezer gemeente aan te bieden.
Op 6 Januari e. k. zal in het kiesdistrict Alphen
eeDe verkieziDg plaats hebben voor de Staten
van Zuid-Holland, ten gevolge van het bedanken
van den heer A. Tieleuian alhier, die onlungs
tót lid was gekozen.
Indien herstemming noodig is zal dit geschieden
op 20 Januari.
Men schrijft, ons omtrent die verkiezing uit
Alpben, dat de conservatieven die den jeugdigen
substituut-officier bij de rechtbank alhier,J Mr.
R. Th. Bijleveldt, vroeger candidaat hadden gesteld,
„t'op een aceoordje hebben gegooid" met de
anti-revolutionnairen, die den heer Tieleman de
overwinning hebben bezorgd. Men verhaalt dan
ook algemeen dat de heer Bijleveldt, door de
prlhodoxe Uiesvereeniging „Vrijheid en Recht"
candidaat zal worden gesteld, die als eerste ver-
eischte voor een candidaat stelt, dat hij //diep
doordrongen zij van het verderfelijke der moderne
beginselen in staat, kerk en school.
Toch hopen 3e liberalen door eensgezindheid,
die bij de vorige verkiezing ontbrak, tegen het
monsterverbond opgewassen te zijn.
Met leedwezen vernemen wij dat onze voor
malige stadgenoot, de heer J. De Breuk, in den
ouderdom van 26 jaren, te Cheribon is overleden,
lwaar hij de betrekking van translateur voor de
dhineesche taal vervulde. Smartelijk moet deze
lijding vooral zijn familiebetrekkingen aangedaan
hebben, en haar met wie hij zich binnen korten
tijd in den echt hoopte te vereenigen.
Met groot genoegen zagen we dat door de
Koninklijke Hollandsche tooneelislen, van 's-Gra
ten hage, op Maandag 2 Jan. a.. s. zal opgevoerd
worden: Joan. Woutersz, Historisch Drama in 5.
bedrijver* door H, J.i Schimmel. Van de weinige
JOrspronkelijke producteu die wij op tooueetge-
bied pezitten, bekleedt dit historisch drama een
:erstq .plaats en geen wonder dat dit verdienste-
ijk topneelvverk overal met het beste succes be-
roond wor.dL
Schouwburgbezoekers klagen wel eens over de
«zedelijkheid der Fransche tooneelschool en niet
ninder oyer bombast in sommige stukken en dik
wijls niet zoud.er reden, maar in Joan Woutersz ver
alt die klacht geheelhet stuk iszuiver Hollandsch
in ontwikkelt een historisch feit, de inkleeding is
liet gêzpcht noch gewrongen en de stijl is bondig:
r is van onzedelijkheid geene gedachte in, noch
Maria Ruyshaver noch in Joan Woutersz, maar
fel van Hollandsche trouw en Spaansehe laag-
iqid, van waarachtige opoffering van eigen leven
oor Willem den Zwijger en ontmaskering-der
oosheid,, in een woord Joan Woutersz is een
cht historisch stuk, dat boeit en voldoening aan
'ken tooneelliefhebber geeft.
We verwachten dus een trouwe opkomst van
loneelliefhebbers.
!.-vj11f. i- ''in:TT i i i.
Hedennacht omstreek? halfvijf onts(ond er brand
uiten de Hoogewoerdspoort aan het broederpad
nder de gemeente Leiderdorp; daar de pp|jtie
er gemeent^ Leiden dit spoedig ontdektq,
het deze met behulp van epnige buren mogen
sluktey den brand meester te worden, W|are
ilks niet geschiedt, dan zoude den brand een
'nstig aanzien hebben, gekregen, en.de bewoners
gelukkig nog, in tijds zijn gewekt, een prooi
ir vlammen geworden zijn.
WC.ontvingen heden een exemplaar van 't keurig
arboekje der maatschappij van weldadigheid
>or 1871, dat, zoo men weet, gebeel uitgegeven
ordt ten voordeele dier inrichting. Ook nu weder
- mpen we slechts met lof spreken over.de be-
trkijag dezer uitgave zoo wat inhoud als vorm
Ireft, en twijfelen er niet aan dat de redactie
et ,(Ut jaarboekje weder een schrede verder
'dert. tot baar hoofddoelde vermeerdering van
-. kennis omtrent de betrokken maatschappij. 1
-Jtealemming der zuivere opbrengst van het
"bonkje is in zooverre gewijzigd, dat-die niet-
in de kas der Maatschappij vloeit, maar
geheel strekt ter bestrijding der kosten van verdere
opleiding van eenige jonge lieden in de Koloniën, welke
meer dan gewonen aanleg hebben. Voorwaar een stre
ven dat de weldadigheidszin van velen verdient
op te wekken.
Voorts is ons bij vergelijking met vroegere
jaarboekjes gebleken dat de prijs van éerl gulden
voor ruim dertien vellen druks, wier inhoud vooral
dit jaar zich gunstig onderscheidt, zeer laag is
gesteld.
Wij vleien ons dan ook dat hetjaarboekje weder
bij velen de sympathie voor de Maatschappij van
Weldadigheid zal opwekken, om te kunnen ge
raken tot een zoodanige verbetering van den finan-
cieelen toestand der Maatschappij, dat ruimere
sommen op de begrooting kunnen uitgetrokken
worden voor onderwijs en opvoeding der jeugd,
welke daar thans reeds zulke goede vruchten
dragen.
Het boekje behelst een zeer belangrijk opstel
van den heer C. J. M. Jonckindt Koning, waarin
zeer behartigenswaardige wenken omtrent de
werking der Maatschappij voorkomen.
Ten slotte vestigen we er de aandacht op dat
het jaarboekje versierd is met een photographie,
Toorsteilendo het jeugdig weerbaarheids-korps te
Frederiksoord, met een gedicht van P. C. J. Meijs.
H. M. de Koningin heeft een bezoek afgelegd
bij Mevr. Praeger, moeder van den dezer dagen
te Metz, in dienst van het Roode Kruis, overleden
officier van gezondheid Tan dien naam, ten einde
van hare deelneming in het verlies van dien veel-
belovenden zoon te doen blijken.
De verkiezing ;ter vervanging van wijlen den
heer K. Van Gennep, als lid der Provinciale
Staten van Zuid-üolland, zitting gehad hebbende
voer het hoofdkiesdistrict 's-Gravenhage, en die
als zoodanig in het jaar 1871 moest aftreden, zal
plaats hebben op Dinsdag den 17den Januari 1871 j
wanneer eene herstemming mocht worden ver-
eischt, zal - deze geschieden den 31sten Januari
daaraanvolgende.
Prof. D. Doijer alhier, heeft in de N. R. Cl. van
heden den volgenden open brief aan Dr. H. C.
Dibbits gericht:
Waarde Vriend!
Ge hebt geleden en moeilijke dagen doorge
bracht. leder die u kent, draagt deze overtuiging
met zich. Doch de sympathie van uwe leerlingen,
van uw collega's, van uwe vroegere leermeesters
en die van uwe vrienden is uw welkom tege
moet gekomen.
Nu men den treurigen moed gehad heeft u
zoo te straffen voor eeD vergrijp, dat naar het
oordeel van weidenkenden, na de voorafgegane
provocatie, nauwelijks een vergrijp te noemen is,
gevoel ik, dat een woord van bemoediging op
zijne plaats is. Daarom spreek ik u op deze wijze toe.
Ge hebt uw leedwezen betuigd over een fout
van uw zijde in den vorm, en ik zal de laatste
zijn om inbreuk te maken op het recht, dat ge
hebt, rechter te zijn over uw eigen daden. Toch
eer ik in u den mensch, die ten laatste toondet,
dat uwe lankmoedigheid niet onuitputtelijk is,
en dat alles zijne grenzen heeft. Met het over u
uitgesproken vonnis heeft men in waarheid zich-
zeiven, niet u getroffen.
ik verheug mij in de deelneming, die ge in
deze zaak van vele zijden ondervindt en die ge
naar mijne zienswijze zoo ten volle verdient."
Het Utrechtsch Dagblad heeft van de hoogleeraren
in de wis- en natuurkundige faculteit aan de
Hoogeschool en van den hoogl. directeur der H.
Burgerschool te Utrecht het onderstaande schrij
ven ontvangen.
De ondergeteekenden zijn voornemens onder
staand adres tot Zijne Exc. den Minister van
Binnenlandscbe Zaken te richten. Zij noodigen
allen, die daaraan hunne adhaesie wenschen te
schenken uit, dit te doen door hun naamkaartje,
met eigenhandige aanwijzing daarop van hnnne
qualiteit en woonplaats, vóór 5 Januari franco
toe te zenden aan den laatst ondergeteekenden
„Aan Zijne Exc. den Minister van Binnenland-
sche Zaken.
„Bij de wet tot regeling van het middelbaar
onderwijs, artikel 46a, is het benoemen van plaat
selijke commissiën tot het houden van -toezicht
op dit onderwijs voorgeschreven, en in art. 62
is -"de werkkring dier commissiën omschreven.
Er zijn echter daarin geene bepaalde voorschrif
ten gegeven, aangaande de wijze waarop dit
toezicht moet worden uitgeoefend. In den regel
zal deze leende, wel is waar, geen bezwaar op
leveren, omdat de leden dier commissiën zelve
zullen inzien, dat zij elke rechtstreeksche inmen
ging in het onderwijs, vooral in tegenwoordig
heid der leerlingen, behooren te vermijden, opdat
liet gezag der leeraars niet ondermijnd worde.
„Een betreurenswaardig voorval dat onlangs
in de hoofdstad plaats greep, heeft echter doen
zien, dat het niet omschrijven van de machtsbe
voegdheid der commissie-leden aanleiding kan
geven tot de opvatting, alsof zulk eene recht
streeksche inmenging geoorloofd is. Daar het niet
anders kan, of, door zulk eene handelwijze moet
afbreuk gedaan worden aan het gezag der lee
raars en dientengevolge ook de handhaving van
de zoo noodzakelijke orde en tucht op school voor
hen bemoeielijkt worden, zoo wenden zich de
ondergeteekenden tot Uwe Exc. met het verzoek
dat alsnog door Uwe Exc. de noodige voorschrif
ten ten dien aanzien mogen gegeven worden,
opdat in het vervolg dergelijke voorvallen mogen
voorkomen worden."
De centrale afdeeling van den GroniDg6r ge
meenteraad heeft verslag uitgebracht over het
voorstel tot oprichten van scholen voor middelbaar
onderwijs voor meisjés, en voorgesteld, dat onder
subsidieering door het Rijk van f 3000 zullen wor
den opgericht: een school voor meer uitgebreid
lager onderwijs voor meisjes, niet Sjarigen cursus,
en eene voor middelbaar onderwijs met 5jarigen
curshs. Bij de inwerkingtreding van die scholen
komt de bestaande school voor jonge jufvrouwen
te vervallen.
De acteur Peters had dezër dagen het ongeluk,
in de voorstelling van den Hollandsehen Schouw
burg, bij het afschieten van een pistool, eene lichte
verwonding aan-de rechterhand te bekomen.
Heden worden de personen, die verzocht heb
ben als leerling-telegrafist in aanmerking te ko
men, aangeschreven, om zich voor het vergelij
kend onderzoek aan het gebouw op den Fluwee-
leon Burgwal, n'. 22 te 's-Gravenhage, aan te
melden op Maandag den 9den Januari aanstaande,
des voormiddags te halftien uren.
Van het Departement van Finantiën zijn bij de
StaalS'Courant ontvangen de volgende uittreksels
uit de verzameling van consulaire en andere be
richten en verslagen, uitgegeven door het Minis
terie van Buitenlandsche Zaken (jaargang 1870,
deel II).
Consulaat der Nederlanden te Dresden. Jaar
verslag over 1869:
In de handelswereld- erkent men hoe langer
zoo meer dat de scheepvaart het goedkoopste en
natuurlijkste vervoermiddel is voor groote hoe
veelheden, en dien ten gevolge is door dezelve
aan den waterweg opnieuw eene bijzondere op
merkzaamheid geschonken: als bewijs daarvan
diene dat in het jaar 1869 te Berlijn eene ver-
eeniging is gevestigd tot opbeuring der Duitsche
kanaal- en rivierscheepvaart, die ten doel heeft
geheel Duitschland met een goed aangelegd ka-
naalnet te doorsnijden.
Voor Saksen komt in dit plan het geprojecteerde
Elbe-Spree-kanaal als directe waterlijn tusschen
Dresden en Berlijn voor, waarvoor op dit oogenblik
de uitzichten niet ongunstig zijn. Voor Nederland
zal van groot belang zijn het door die vereeniging
geprojecteerde Rijn-Wezer-Elbe-kanaal, dewijl
daardoor aan den handel in Nederland, en wel
in de eerste plaatst dien van Rotterdam, niet
alleen Rijnopwaarts het gebied aan de Wezer
en de Elbe tot in Bohemen ontsloten zou worden,
maar ook de gelegenheid zou gegeven zijn, de
voortbrengselen der Nederlandsche koloniën langs
eenen directen watérweg tot naar Berlijn en van
daar tot in het gebied van den Oder te kunnen
vervöeren.
Niet- minder belang voor den handel zal de
kettingstoomscheepvaart verkrijgen, wanneer die
van de Saksische Boven-Elbe tot Hamburg in
werking- is, hetgeen niet kan uitblijven na de
zoo goede inkomsten op de Elbe tusschen Dresden-
Meissen. Het zwaartepunt ligt daarin, dat voor
het Vervoer stroomopwaarts, bij lage vrachtprijzen,
een kortere tijd van levering kan verzekerd wor
den, en dat dien ten gevolgê vóór goederen uit
Nederland, van af Hamburg, in plaats van den
spoorweg, de goedkoopere waterweg kan worden
gebezigd.
Consulaat der Nederlanden in Livorno. Jaar
verslag over 1869:
Van Nederland zijn gedurende het jaar 1869
gearriveerd 36 stoombooten en 10 zeilschepen,
hetgeen eene belangrijke vermeerdering in ver
gelijking met 186S aantoont.
Het is mij aangènaach van deze omstandigheid
gewag te kunnen maken, want zij is het tegendeel
van hefge'en met de scheepvaart van andere natiën
op Livorno plaats heeft, en het'blijkt daaruit dat
deze haven steeds van het grootste belang is voor
den handel in suiker, aan de behoefte waarvan
in deze provinciën bijna geheel door de Holland
sche raffinaderijen wordt voldaan.
Bij eene vrij levendige vaart en het voortdurend
vertoeven van eenige Nederlandsche schepen in
deze haven, is het mij tevens aangenaam te kun
nen melden dat het gedrag der Nederlandsche
matrozen zeer voldoende is geweest.
Consulaat der Nederlanden te Christiania. Jaar
verslag over 1869
De consul vestigt de aandacht op de beduidende
haringvisscherijen die tegen het einde van 1868
plaats hadden aan de kusten van Helgoland (amt
Nordland), alwaar wel 300,000 tönder werden
gevangen, die eerst in 1869 aan de markt kwamen.
De opbrengst dier visscherijen kan men op eene
inkoopwaarde van minstens 450,000 sp. schatten.
De visscherijen aan die kusten waren ook in
het najaar van 1869 hoogst belangrijk, zoodat
men hoop koesterde op eene ten miDste even
groote vangst als in 1868, daar groote massa's
haring ODder de kusten stonden. De qualiteit van
dezen haring is uitmuntend, en niet zoo als die
van de voorjaarsharing, die veel grover en harder is.
De Staats-Courant behelst het Kon. besluit van
den 17den dezer, houdende vaststelling van een
reglement voor de Rijks Akademie van Beeldende
Kunsten.
De Staats-Courant deelt de volgende berichten
mede:
Keulen, 28 December. Waterstand 11 voet 2%
duim boven nul. Het drijfijs bedekt omstreeks
drie vijfde deel van de oppervlakte der rivier.
Nijmegen, 27 December. De rivier overdekt
met drijfijs. De overtocht gaat zeer moeielijk en
geschiedt met losse vaartuigen. Temperatuur IS" F.
Arnhem, 27 December. Zeer veel drijfijs.
Westervoort, 27 December. Geen drijfijs. Over
tocht met pont en schuit. De schipbrug is inge
nomen.
Vreeswijk, 27" December. De Lek voor drie
vierde gedeelten der breedte overdekt met zwaar
drijfijs. Overtocht met roeibooten voor zooveel dit
doenlijk is. Waterstand 4.89 meter -+- AP. ofl.63
meter onder noodpeil, val. 0.08 meter.
Maastricht, 2S December. Twee bogen der Maas
brug naar de zijde van Maastricht zijn met ijs
bezet.
De belanghebbenden worden verwittigd, dat
er gelegenheid bestaat tot verzending der corres
pondentie voor Ceylon, Penang, Singapore, La-
buan, China, Japan en Australië over Brindisi,
door tusschenkomst der Italiaansche postadmini
stratie.
De brieven kannen tegen een port van 50 cent
per 7% grammen tot aan de haven van ontsche
ping worden gefrankeerd. Het port der gedrukte
stukken bedraagt S cent per 40 grammen. De
vooruitbetaling van het port, zoowel van de brie
ven als van de gedrukte stukken, is verplichtend.
De Italiaansche regeering heeft, bij decreet van
18 November jl., de Pauselijke douane-reglemen
ten voor de vrijhaven Civita-Vecchia in dier voege
gewijzigd, dat voortaan verschillende waren aan
de algenieene tariefsbepalingen van in-, uit- en
doorvoerrechten zullen onderworpen zijn. Daar
onder behoorenspeelkaarten, azijn, tarwe, haver,
meel, groenten, haring, vee, gezouten vleesch, spek,
vet, wild en gevogelte, wijn, houtskool, kaas, boter,
eieren, versche en gedroogde vruchten, aluin, hen
nep en wol.
Ten gevolge van het in werking brengen een er
stoombootdienst tusschen Southampton en Cher
bourg, die eiken avond, behalve des Zondags, uit
de eerstgenoemde haven vertrekt, bestaat ei- ge
legenheid tot verzending der correspondentie die
het Nederlandsch publiek laDgs dien weg naar
