a
ai
a
a
1
X°. 3315.
Woensdag
A*. 1870.
30 November.
33
35
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nómmers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Voor iederen regelj 0.15.
Grootere letter» naar de plaatsruimte die zij beslaan.
/i
Lelden, 29 November.
Wij zijn in staat gesteld het adres, dat eenige
zer ingezetenen het plan hebben aan den Raad
te dienen, hier te laten volgen
:,Aan den Raad der Gemeente Leiden,
Geven met verschuldigden eerbied te kennen
ondergeteekenden, allen ingezetenen dezer
meen te;
dat Uwe vergadering binnen weinige dagen
ederom zal beraadslagen en eene beslissing zal
men over de gewichtige vraagof de directe
lasting in onze Gemeente voortdurend zal blij-
eene belasting zoogenaamd op het inkomen
aar inderdaad op enkele objecten van verteering,
of in de plaats daarvan eene wezenlijke be
sting op het inkomen in den vorm eener klas
belasting zal worden ingevoerd;
dat de tegenwoordige belasting ook door de
idervinding gebleken zijnde hoogst onbillijk en
agelijkmatig te werken, wel onhoudbaar moet
eacbt worden;
dat er na de onderscheidene proefnemingen,
el niet anders dan de invoering van eene be-
ssting op het inkomen in den vorm eener klassen-
ielasting overblijft;
dat de praktijk in gemeenten als Zwolle, Gro-
ingen, Leeuwarden en andere, de uitvoerbaarheid
de goede werking van zoodanige belasting
eeft bewezen, zoodat er geen reden denkbaar
waarom het in onze gemeente niet even goed
oude gaan
dat het voornaamste bezwaar hetwelk wordt
ingevoerd bestaat in het steeds wederkeerend
daarom ook zeker als zeer gewichtig beschouwd
rgumeut, dat eene belasting als de door onder-
;eteekenden voorgestane den belastingschuldige
laatst tusschen zijn beurs en zijn geweten, waarom
iet eene onzedelijke belasting zou zijn, terwijl
iommigen zelfs «el de helft onjuiste en vele
luitouwe opgaven vreezen;
jat de ondergeteekenden niet kunnen ontkennen
fat dergelijke veronderstelling niet zeer vleiend
is voor hen eu hunne mede-ingezetenen, doch
•jat zij even gaarne willen gelooven dat alleen
'bezorgdheid 0111 hen niet aan een mogelijken
'strijd van gemoedsbezwaren bloot te stellen, die
Imeening in den Raad door enkelen uwer deed
[uitspreken;
dat hetzelfde argument zeker ook in gemeenten
lals Zwolle, Groningen, enz. in der tijd is aange
voerd, doch dat de goede werking der belasting
aldaar het heeft gelogenstraft, of wel een blijk
is dat de door de ondergeteekenden bedoelde
belasting gunstig op de zedelijkheid werkt;
dat in ieder geval ontrouwe opgaven, door ver
zwijging vooral, zouden te verwachten zijn van
lieu die meer inkomen hebben dan zij verteeren,
omdat het inkomen dat verteerd wordt, wel moeie-
lijk verzwegen kan worden; dat alzoo de meer
gegoeden wel het meest aan de verleiding van
ontrouwe opgaven zouden blootstaan, doch dat
juist deze uithoofde van maatschappelijke positie
en andere omstandigheden geacht mogen worden
bet best aau de verleiding te znllen kunnen
weerstand bieden en zelfs bij hun grooter vermo
gen te minder aanleidiug kunnen vinden oin,
ten profijte van eigen beurs, het algemeen te
benadeelen en zich nog te verrijken ten koste
van anderen die het minder hebben;
dat, wat van een en auder zij, de ondergetee
kenden uit de laatst gehouden beraadslagingen
iu Uwe vergadering ontwaard hebben, dat er groot
verschil van gevoelen onder de leden bestaat en
dat het zelfs niet onwaarschijnlijk ware dat som
migen Uwer, ofschoon van het onhoudbare der
tegenwoordige belasting overtuigd, evenwel uit
aanmerking van de mogelijkheid van daardoor
hunne mede-ingezetenen aau een lastigen gewe-
teussirijd bloot te stellen tot de invoering eener
belasting op het inkomen niet zouden durven
besluitendat zij het dientengevolge van hunnen
plicht hebben geacht hun gevoelen in 't algemeen
aan U we vergadering kenbaar te maken en mitsdien
onder verklaring, dat zij bij de invoering eener
belasting op het inkomen in den vorm eener klas-
senbelasting, de daartoe vereischte opgaven be
hoorlijk zullen kunnen en willen doen en een
strijd tusschen beurs en geweten in dezen niet
vreezen, Uwe vergadering in overweging geven
te besluiten tot de invoering eener belasting op
het inkomen in den vorm eener klassen belasting
onder zoodanige nadere regeling als Uwe vergade-
ring in hare wijsheid zal vermeenen te behooren."
Hetwelk doende enz.
Gisterenavond te acht uren hield de Commissie
voor de Volksvoorlezingen hare vierde openbare
bijeenkomst in dit saizoen.
Zij werd geopend door de uitvoering der vol
gende muziekstukken: Schützen-Marsch vanJ.K.
H. Müller; Ouverture Guillaume Tell van Rossini
Quodlibet van Kühner; Air varié voor klarinet
van Berr; Woronzon-Wals van LabitzkyLeices-
ter-Jlarsch van J. K. H. Müller.
Het gewoon harmonie-orkest, grootendeels be
staande uit leden vau het muziekcorps der dd.
schutterij alhier, kweet zich als naar gewoonte
op loffelijke wijs van zijne taak en verschafte,
zooals uit de herhaalde toejuichingen bleek, den
hoorders veel genoegen.
Te negen uren trad als spreker op de heer C.
Burgersdijk van 's-Hage. Hij begon met zijne
hoorders te wijzen op de bestaande behoefte aan
vuur en licht, die wel bijna zoo oud als het
menschdom mag genoemd worden en hoe de zorg
voor het verschaffen van beiden, die aanvankelijk
met heel wat moeite gepaard giQg, door de vin
dingen van lateren tijd, meer bepaald door het
algemeen gebruik der lucifers, belangrijk was
vereenvoudigd. Daaraan moest evenwel voorafgaan
de ontdekking van den phosphorus. De spreker
verhaalde hoe die stof, ofschoon in de natuur
vrij algemeen verspreid, tot in de vorige eeuw
onbekend bleef en toen het eerst werd afgeschei
den uit de urine, door zekeren Hamburgschen
koopman Brandt, die wegens achteruitgang zijner
zaken, zich op de alchimie had toegelegd. Eerst
later leerde de Zweedsche scheikundige Scheele
de op wetenschappelijke gronden steunende be
reiding uit beenderen kennen, die met kleine
wijzigingen, ook bij de fabriekmatige bereiding
in het groot, nog steeds wordt gevolgd en waarvan
de spreker eene beschrijving gaf, die door vier
teekeningen op groote schaal werd opgehelderd.
Daarna stelde de spreker in het licht de hoofd
eigenschap van den phosphorus waarop het bij
het gebruik voor lucifers aankomt, zijne licht-
ontvlambaarheid. Door welgeluke proeven toonde
de spreker 0. a. aan hoe phosphorus in uiterst
fijn verdeelden toestand (zooals zij zich uit eene
oplossing iu zwavelkoolstof door verdamping der
laatste afzet) aan de lucht zeer spoedig van zelf
ontvlamt.
Eindelijk gaf de spreker een overzicht van de
vervaardiging der lucifers zeiven eu toonde met
cijfers aan, den verbazenden omvang die deze
industrie in onzen tijd heeft moeten verkrijgen,
om gelijken tred te houden met het enorm ver
bruik van dit artikelook wees hij op de ver
schillende soorten lucifers die achtereenvolgens
werden en nog worden in den handel gebracht,
alsmede op de twee groote schadelijke eigen
schappen van den gewonen phosphorus, zijne
groote brandgevaarlijkheid en vergiftigend ver
mogen, die tot het gebruik van den later ont
dekten amorphen of zoogeuaamden rooden phos
phorus hebben geleid.
Het bovenstaande geeft natuurlijk slechts een
hoogst beknopt en gebrekkig overzicht van de
voordracht van den heer Burgersdijk, doch zal
voldoende zijn om ook hun die daarbij niet
tegenwoordig waren, te doen gevoelen dat de
avond van gisteren velen in de gelegenheid stelde
om, door het hooren van iets nieuws en iets
nuttigs, hunne kennis te verrijken.
Op tweeërlei wijs toonde de Commissie dezen
avond op nieuw, dat zij zich steeds beijverd om
het den bezoekers der bijeenkomsten zoo aange
naam mogelijk te maken. Vooreerst werden in j
de zaal een ruim getal gedrukte programmas
verspreid, waarop de titels der uit te voeren
muziekstukken voorkwamen en ten tweede had
de regeling der zitbauken eene wijziging onder-
gaan. De spreker was geplaatst ongeveer op het
midden van de lengte der zaal, met den rug
naar de Breedestaat op eene kleine verhevenheid
die tegen de muur aan die zijde was aange
bracht; de stoelen stonden in drie richtiogen zóo
geschikt, dat al de hoorders naar den spreker
gericht zaten. Het orkest was verhuisd naar de
gaanderij, waardoor ook de vlonder aan het einde
der zaal voor de hoorders vrij kwam.
Bij eene gelegenheid als die van gisterenavond,
waarbij het voor de bezoekers niet alleen op
hooren maar op zien aankomt, gelooven wij dat
deze nieuwe regeling in allen deele de voorkeur
verdient boven de tot hiertoe gevolgde. Wij hopen
dat de Commissie de proef zal herhalen ook op
een avond dat er alleen wat valt te hooren, dan
kan de ervaring beslissen of de nieuwe regeling
ook bij gewone gelegenheden Diet de voorkeur
verdient.
Het laatste gedeelte van het bericht dat wij
gisteren uit het A. D. v. N. overnamen omtrent
het standbeeld van Boerhave, is op zijn minst
genomen voorbarig.
Er is volstrekt nog geen bepaald oordeel door
de daartoe geroepen commissie over het gips
model van het standbeeld uitgesproken, veel min
der beslist of het al of niet galvano-plastisch in
koper zal worden overgebracht, Van het doen
gieten van liet beeld in brons bij de firma Ent
hoven te 's-Gravenhage kan dus bezwaarlijk
sprake zijn.
Door Burg. en Weth. alhier is op het Raad
huis heden aanbesteed:
1°. De leverancie van de benoodigde brand-
eD lichtstoffen, ten behoeve der gemeente, gedu
rende het jaar 1871.
2". De leverancie van papier, schrijf-en bureau
behoeften ten dienste der plaatselijke secretarie
der gemeente, gedurende de jaren 1871 en 1872.
Van perceel II, is aannemer geworden den
boekhandelaar Pieter Engels, alhier tegen eeDe
storting van 26% pCt., van perc. I, zijn aannemers
gewordenL. F. Meijeraan, olie a 60 ets. de liter,
en kaarsen 70 ets. de kilogramJ. H. Benden-
dainp Dz., koopman te Katwijk a/Z. korte turf
per dubb. hectoliter 56% ets.; H. J. Mathlener,
lange turf per 100 stuks 49 ets., grove steenko
len de 100 kilogram ƒ1.43; Wed. Van Haans-
bergen en Dutilh, steenkolengruis het halve hec-
tolieter 44 ets.; A. J. Wijtenburg, houtskolen de
halve heet. 60 ets. keukenblokken de 6tere ƒ6.95
en H. J. Boetje, keukenhout per stere ƒ9.
hebbeD, mogen desverkiezende het onderwijs
blijven voortzetten.
De volleerden, welke niet als assistenten wor
den gebruikt, of den cursus niet verder volgen,
worden bij de teekenklasse ingedeeld, of krijgen
in de schooluren boeken ter lezing uit de biblio
theek.
Met diep leedwezen verneemt men, dat de toe
stand van H. K. H. Prinses Frederik sedert lang
lijdende, in de laatste dagen zeer is achteruitge
gaan. Dit is de aanleiding der komst van H. M.
de Koningin van Zweden en Noorwegen in deze
residentie. Ofschoon die komst niet onverwacht
was werd het beter geoordeeld over de aanlei
ding daarvan het stilzwijgen te bewaren tot dat
H. M. in deze residentie aangekomen was.
Ook onze correspondent te Wassenaar meldt
ods heden dat de ziekte toestand van de Prinses
zeer bedenkelijk is.
Door Z. M. is aan H. J. Temmen, die wegens
het opzettelijk in brand steken van een gebouw
door het hof van Groningen tot de doodstraf was
veroordeeld, kwijtschelding van die straf verleend,
en is deze veranderd in eene correctionneele ge
vangenisstraf van vijf jaren.
Gisteren is door bestuurders der Hollandsehe
spoorweg-maatschappij in het openbaar aanbe
steed: Het maken van een emplacement voor
goederen station met verbreeding van den spoor
weg en het graven eener haven nabij het station
te Leiden. Minste inschrijvers waren de heeren
Van Essen en Beers, voor 36.570.
De Vrijheer Alexander van Siebold, heeft ont
slag genomen uit zijn tegenwoordige betrekking
van Secretaris bij het Britsch gezantschap te Yeddo.
Hij is, op zeer schitterende voorwaarden in Ja-
pansche dienst overgegaan, en thans met een
vertrouwelijke zending naar Europa (LondeD)
vertrokken, vergezeld van eenige Japansche amb
tenaren.
In het Weekblad van hel Regt worden medege
deeld de vastgestelde bepalingen betrekkelijk het
onderwijs in het huis van militaire detentie te
Leiden. AaD de bij ministerieele beschikking
vastgestelde verordening omtrent dat ouderwijs,
ontleenen wij het volgende:
I11 het huis van militaire detentie nabij Leiden
wordt lager onderwijs gegeven aan alle gedeti
neerden, voor wie het noodig geoordeeld wordt.
Dit ODderwijs omvat het lezen, het schrijven, het
rekenen en de beginselen der algemeene aards-
rijkskunde, in verband gebracht met de vader-
landsche geschiedenis. Het wordt zooveel moge
lijk klassikaal gegeven, en dienstbaar gemaakt
aan de verstandelijke en zedelijke ontwikkeling
der leerlingen. Bovendien wordt aan de gevan
genen, die aan hêt eind examen voldaan hebben
en als ambachtslieden er nut van kunnen trek
ken, onderwijs gegeven in de grondbeginselen
van rechtlijning- eu ornament teekenen. De school
bestaat uit vier klassen.
Om uit de vierde klasse ontslagen te worden
moet de leerling: a. een stuk proza vloeiend kun
nen lezen, een samenhangend verhaal van het
gelezene geven en een opstel over het gelezene
maken, zonder zinstorende fouten en met een
leesbare handb. de hoofdregels op heelen en
gebrokenen kunnen toepassen, en vraagstukken
uit het hoofd of op 6Chrift oplossen; c. eenige al
gemeene kennis hebben van de verschillende
landen en volken, inzonderheid onzer overzeesche
bezittingen; d. de letters uit Caltewaert n°. 6
goed kunnen naschrijven.
Het onderwijs wordt gegeven door een hoofd
onderwijzer en twee hulp-onderwijzers, bijgestaan
door adsistenteD, uit de verstgevorderde gedeti
neerden gekozeD.
Degenen, die aan het eind-examen voldaan
hebben, hetzij al of niet de klassen doorloopen
Z. M. heeft goedgevonden bij het personeel van
den geneeskundigen dienst der landmacht te. be
noemen, tot officier van gezondheid der 2de klasse
(naar ouderdom van rang), de officieren van ge
zondheid der derde klasse C. VV. W. Van Wal-
seui en C. A. L. Rodelsturtz, beiden van gemeld
personeel.
's-Gravenhaqe, 29 November. Gisterenavond
is de heer W. J. Hofdijk, uit Amsterdam, eerelid
van het letterkundig genootschap Oefening Kweekt
Kennis, in Diligenlia als spreker opgetreden. Hij
behandelde een merkwaardig tijdperk van de
geschiedenis der Nederlanden (156S1570), en
wel meer bepaald de zending, de ODtvangst de
in hechtenisneming, het lijden, de marteling en
den dood van den heere Van Moutignij. Daarbij
deed hij uitkomen dat in den lateren tijd al meer
en meer door de opdelvingen uit de SpaaDsche
archieven gebleken is, dat die jeugdige edelman
het slachtoffer is geworden van de staatkunde
van koning Philippus den Tweeden. iDhoud en
bewerking van het voorgedragen stuk boeiden
gedurende meer dan twee uren de aandacht van
het groot aantal leden en hunne dames, die ter
vergadering waren opgekomen. Hoezeer het on
derwerp dat behandeld werd in menig opzicht
bekend was, was men algemeen van gevoelen
dat de spreker door inkleediDg en heldere voor
stelling op meesterlijke wijze zijne taak had vol
bracht en dat uit zijne geschiedkundige rede
menige nuttige en leerrijke les is te trekken.
Groot is het contrast bij de vergelijking van 't lot
der Nederlanden du en drie eeuwen geleden toen
de heer Van Montignij den dood vond in den
kerker van het Spaansch slot Samincas (den lsten
October 1570). Dit contrast deed spr. krachtig uit
komen en zoo werd dan ook het slotgedeelte zij
ner rede, waarin de spreker de kostbaarheid van
het vrije woord uiteenzette, levendig toegejuicht.
De herinnering aan het verlederie, aan de droe
vige tijden die Nederland beleefd heelt, aan het
juk waaronder het gebukt ging, kOD ook tot
waardeeriDg van de weldaden van den tegen-
woordigen tijd niet dan goede vruchten dragen.
Utrecht, 28 Nov. Tot candidaat-notarissen zijn
alhier na afgelegd examen toegelatende heeren
Mr. E. C. H. De Balbian van Doorn, alhier en
J. De Louter te Amersfoort.
Zwolle, 27 November. Tot leeraar bij de Rijks
Normaallessen alhier is benoemd de heer A. L.
Roest, hoofdonderwijzer aan een der openbare
scholen te dezer stede.
Groningen, 28 Nov. Door de commissie uit het
Prov. Gerechtshof zijn heden voor den rang van
candidaat noiaris geexamineerd en toegelaten
de heeren: Mr. A. J. VV. Van Royen, Jhr. R.
Gockinga en G. J. Gerhards. Door den raad der
gemeente Eenruin is het voorstel ter verdeeling
der Ommelanderkas, zooals het door de commissie
voor de regeling van de zaken die kas betreffen
de, is toegezonden aan alle belanghebbende ge
meenten, met algemeene stemmen aangenomen.
's-Hertogembosch, 28 November. Door de com
missie uit het prov. gerechtshof van N.-Brabant
zijn Da afgelegd examen als candidaat notarissen
toegelaten de heerenJ. H. Struyk van Bergen te
