Maandag
21 November.
!N°. 3307.
A". 1870.
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
oofd
Voor Leiden per 3 maanden.
Franco per post
Afzonderlijke Noraraers
3.00.
3.85.
0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Veor iederen regelj 0,15.
Grootere lette» naar de plaatamimte die lij beslaan.
Lelden, 19 November.
in onzen gewonen correspondent uit 's Gra-
age ontvangen wij deze inededeeling
it hiertoe is er nopens de ministerieele crisis
niets met eenige zekerheid te melden dan
zij voortduurt, en dat er steeds onderhande
lt ba: 8„ plaats hebben over de zamenstelling van
nieuw Kabinet. Met .de formatie daarvan
t de heer Van Reenen belast zijn, die zich
herhaling naar het Loo heeft begeven.
es p;
et k
VEI
leidi
end
en schrijft ons uit Katwijk, dd. 18 Kor,
gemeenteraadszitting van heden kenmerkt
door een gelukkig besluit,
regeling van de tractementen voor het dienst-
ide personeel aan de nieuwe school te Kat-
a Zee vond plaats. Behalve dat het tracte-
van den zeer geachten hoofdonderwijzer
irsma met ƒ100 werd vermeerderd, werd te-
bepaald dat het tractement voor een lsten
[Minderwijzer aan diens school, met hulp van
ƒ200 toelage van particulieren, ƒ600 k
0 zou bedragen, op voorwaarde dat die hulp-
erwijzer acte zou hebben, voor minstens twee
inde talen. Zoo zal dan eindelijk in onze
een te gelegenheid gevonden worden tot het
!eeren van vreemde talen, en zal den wensch
velen ook te Katwijk a. d. Rijn vervuld
den.
)at dit eene eerste schrede moge zijn op den
welke tot uitbreiding van het lager on
wijs in die gemeente zal leiden!
Sedurende deze week zijn dagelijks in het
rkhuis alhier opgenomen van 152 tot 178
llwassen personen en van 57 tot 71 kinderen.
In de tweede helft der maand October zijn aan
kt postkantoor alhier bezorgd de volgende brie-
die wegens onbekendheid der adressanten
bezorgd zijn kunnen worden:
L Schreez te Aardam; Smagge (2 stuks), A.
Vlaming, A. F. Moll, J. H. Burgerdijk, Mej.
F. Scholte, C. W. Schrooder, J. v. Charldorp,
-0: J. J. Geiles allen te Amsterdam; P, Hopman,
Lemmen beide te Arnhem; Beugel te Berle-
^P>m; wed. E. Gerlings te Bloemendaal; E. Lan-
ig te Breda;) C. v. Vliet te Gouwe; M. v. d. Valk,
"led. Joomaye, W. Rooijaardts allen te 's-Gra-
jJjnhage: G. Mesmans te Hillegom; Blem te Hoorn;
Schoof te Leiden; J. Bruine te Nieuwkoop;
|ej. E. J. W. v. Duuren te Nijmegen; G. Enge-
~|m te Oud Beijerland; wed. Pruim te Rolde; J.
Vliet te Rotterdam; H. J. Fiemans te Utrecht;
.ampjes Ploeg te Weesper Carspel; Verhofven
Zevenhoven.
I Te's-Gravenhage is Vrijdag namiddag overleden
heer J. W. Van der Schooren, lid der Pro-
ji»nciale Staten van Zuidholland voor het hoofd-
- liesdistrict 's-Gravenhage.
De Twentsche Vereeniging tot bevordering van
Nijverheid en Handel heeft aan Zijne Excellentie
(en minister van koloniën een adres gericht,
paaraan het volgende ontleend is:
Het zal Uwe Exc. geenszins verwonderen, dat
Ie Twentsche Vereeniging tot bevordering van
Nijverheid en Haudel hare aandacht ten sterkste
gevestigd heeft op de tegen 1 Jan. 1872 bepaalde
lerziening der tarieven van in- uit- en doorvoer
Nederlandsch Indie, vastgesteld bij de wet
Jan 3 Juli 1865 Staatsblad N°. 72) en alzoo Uwe
ie. de meening te doen kennen, die geacht
worden, door het meerendeel der voor-
laamste twentsche industriëlen te dier zake te
horden gekoesterd, en die zich heeft uitgesproken
(n de onlangs gehouden algemeene vergadering
fer VereenigiDg.
Wat het behoud van bescherming, door het
(effen van differentiele rechten aangaat, wordt
[ten sterkste het beginsel voorgestaan, dat alge
heels afschaffing van dat stelsel, zoowel voor in-
uitvoer, bij de aanstaande herziening op den
hoorgrond geplaatst worde.
Door de gezonde economische begrippen van
Jonzen tijd veroordeeld als een kunstmatigen
[toestand in het leven roepende, die de vrije ont-
j wikkeling en daardoor den duurzamen bloei van
[handel en nijverheid in den weg staat past
pat systeem niet meer in het vrijgevig handel-
'«telsel van Nederland. De Vereeniging acht het
geheel overbodig, tegenover Uwe Exc. de na-
Ideelen van het beschermend stelsel in het breede
te ontvouwen. De eenige vraag moet zijn„Is
die bescherming nog langer noodig en wensche-
lijk?" en daarop moet zij volmondig „neen"
antwoorden. In- en uitvoerrechten in Indie af
zonderlijk beschouwende, blijkt het bij het raad
plegen der statistiek ten duidelijkste dat, waar
geen bijzondere omstandigheden van invloed
waren, de verhouding tusschen den invoer van
nederlandsch en vreemd fabrikaat in Indie, bij
de voornaamste artikelen, ondanks de, onder het
tegenwoordig tarief reeds allengs verminderde
bescherming, zoo goed als dezelfde is geble
ven. Mag dit gewis in het algemeen mede
als argument strekken ten bewijze, dat de plaat
sing van nederlandsche artikelen op de indische
markt niet meer van de meerdere of mindere
bescherming afhankelijk is, toch zouden de cij
fers alleen geen allet afdoend bewijs opleveren
daar, hij de resultaten uit de statistiek af te lei
den, ook rekening met zooveel andere oorzaken,
die zich deden gelden, dient gehouden te worden,
wil men tot een zuivere conclusie komen. Maar
er is meer. Om alleen van het hoofdartikel van
invoer, katoenen manufacturen te gewagen, be
hoeft men enkel op de toenemende uitvoeren
van dat fabrikaat naar onbeschermde markten,
Britsch lndie, China, Japan enz. te letten, om
het bewijs te hebben, dat het zich daar staande
weet te houden. En wanneer hiertegen de on
gunstige resultaten, die de laatste jaren in den
manufacturenhandel werden verkregen, worden
aangevoerd, dan moet er op gewezen worden,
dat die toestand overal slecht was, evenzeer in
de landen, waar de meeste bescherming heerscht.
De Twentsche Vereeniging komt dns van Uwe
Exc. met aandrang vragen om afschaffing der
differentieele rechten op in- en uitvoer in Indië;
wat die op den invoer betreft, met een nood
zakelijk overgangstijdperk. Bij een gevestigden
toestand van bevoorrechting kan er afdoende
reden zijn, om geen plotselinge wijzigingen te voe
ren en dit is ten opzichte der Nederlandsche
industrie zeker het geval.
Twenthes katoenfabrieken bijv. zijn eenigzins
op bescherming gebouwd. Wel zijn de redenen,
die deze protectie billijkten, haast verdwenen;
wel zijn sedert spoorwegen gebouwd, is de éc-
cijus op de steenkolen opgeheven, is het indus
trieel onderwijs verbeterd, verrijzen telkens meer
spinnerijen en machinefabrieken, breidt zich het
debouché uit, en wordt Engelands concurrentie
meer en meer het hoofd gebodenmaar nog
altijd is de spoorwegcommunicatie niet zoo volle
dig, als zij zijn moest, en kunnen dus bijv. de
steenkolen nog niet langs den kortsteii weg wor
den verkregen, moeten de meeste garens nog uit
Engeland komen, heeft de Nederlandsche katoen
markt, bij gebrek aan een directe stoomvaart op
Amerika, nog op verre na niet die beteekenis,
dat zij de fabriekanten doorgaande even goed als
de Liverpoolsche kan voorzien, enz. Toch is dit
alles op den goeden weg en daarom vraagt
Twenthe voor zijn producten een overgangstijd
perk van 6 jaren en wel in dier voege, dat het
invoerrecht van manufacturen in Indië in de jaren
1872 en 1873 voor vreemd fabrikaat 12 pCt. en
voor Nederlandsch 8 pCt., dus een differentieel
recht van 4 pCt.
1874 en 1875 voor vreemd fabrikaat 9 pCt. en
voor Nederlandsch 6 pCt., dus een differentieel
recht van 3 pCt.;
1876 en 1877 voor vreemd fabrikaat 7 pCt. en
voor Nederlandsch 5 pCt., dus een differentieel
recht van 2 pCt. zal bedragen, om tegen 1 Jan.
1878 tot gelijkstelling te komen.
Gelijkstelling, maar hoep Een wensch dringt
zich hier op den voorgrond dat het antwoord
moge zijn: door algeheel vrijen invoer (en dit
voor alle artikelen, waar dit maar eenigszins
mogelijk is en geen redenen, buiten financieele,
een heffing noodzakelijk maken, zooals misschien
voor opium en sterke drankeD) en eveneens door
geheel vrijen uitvoer. Dit toch is voor nijverheid
en handel het verkieselijkst; dit is het ware middel
om hunne vrije ontwikkeling niet in den weg
te staan.
Met vrijmoedigheid heeft de Vereeniging Uwe
Exc. hare denkbeelden omtrent de herziening van
het Indisch tarief medegedeeld. Zij zijn in de
richting van het vrijhandelsstelsel, een richting
die reeds door de Regeering in het oog werd
gehouden, toen het tarief van 1866 werd vastge
steld, door den toenmaligen Minister Fransen van
de Putte een overgangswet genoemd. Moge thans
weder een schrede, een afdoende schrede voor
waarts gedaan worden en het beschermend stel
sel in Indië voor altijd vallen. Moge verder
bij de behandeling van dit onderwerp de gedachte
voorzitten, dat alles daarheen moet geleid worden
om, hetzij nu, hetzij zoo spoedig mogelijk, te
komen tot algeheele afschaffing van de heffing
van rechten in Indië, zoowel bij in- als bij door
voer.
De Hoogleeraar Directeur roept hen die zich
aangegeven hebben voor het onderwijs aan de
Rijksacademie van Beeldende Kunsten te Am
sterdam op, om den 25sten November aanstaande
des voormiddags te tien uren, het toelatings
examen af te leggen in het gebouw der academie
(Oude-Mannenhuis) te Amsterdam.
Verder brengt hij ter kennisse dat zij die nog
wenschen aan dat examen deel te nemen, zich
per franco brieven YÓor den 25sten November bij
hem kunnen aanmelden aan genoemd adres.
De Minister van Justitie heeft onlangs aan de
procureurs-generaal bij de provinciale gerechts
hoven eene aanschrijving gericht, waarbij zij
worden uitgenoodigd tot opgave van hetgeen er
gedaan is met het materieel van het afgeschafte
schavot, of de oude guillotine nog aanwezig is
enz. Alle sporen van het oude halsrecht, tot de
holle steenen toe, waarin binnen de hoofdplaatsen
der provincie, de palèn van het schavot Werden
geplaatst zijn of worden weggenomen.
De afdeeling 's-Gravenhage der Holl. Maat
schappij van Landbouw hield gisteren aldaar
een druk bezochte vergadering. Op voorstel van
den voorzitter werd oi- a. besloten, het volgend
jaar weder een tentoonstelling van bloemen té
honden. De vergadering werd als naar gewoonte
besloten met de verloting van eenige voorwer
pen om niet, onder de aanwezige leden.
De telegraafkabel, die Java met Singapore zal
verbinden, is met het schip Hybernia te Batavia
aangekomen. Men verwacht, dat in den loop dezer
maand ook de telegrafische verbinding van Java
met Ceylon gereed zal komen, zoodat men nog
in 1870 rechtstreeks naar Batavia zal kunnen
telegrafeeren.
Uit Nijmegen schrijft men aan Bet Vaderland:
„Wij hopen dat de ijverige en volhardende
pogingen onzer spoorwegdirectie er eindelijk in
zullen slagen de zaak onzer aansluiting aan het
spoorwegnet weder aan de orde te brengen, en
Regeering en Vertegenwoordiging de oogen te doen
openen voor de onrechtvaardige benadeeling van
Nijmegen, ja van de geheele Over-Betuwe en van
de Maasstreken, wier belangen, sedert ze door
de verwerping der eerste spoorwegwet in de Eer
ste Kamer voor die van de hoofdstad moesten
achterstaan, altijd zijn veronachtzaamd. Nu wij
zelf de hand aan den ploeg hebben geslagen, en
gedaan wat wij konden, vragen wij met nog meer
recht herstel van dat onrecht aan Regeering en
Staten-Generaal.
„Of is het doodvonnis voor goed over onze stad
uitgesproken? Zullen wij verstoken moeten blij
ven van de aansluiting aan het Nederlandsche
spoorwegnet?
Laat ons volharden en ons niet laten afschrikken
door teleurstellingen, en we zullen Nijmegen nog
zien op den weg van vooruitgang, dien het betreden
zal, indien het van het knellende juk der vestingwer
ken bevrijd en aan 't groote spoorwegnet aangeslo
ten zal wezen. De energie, die de burgerij aan den
dag heeft gelegd, de offers die zij getoond heeft te
willen brengen op het altaar van vooruitgang en
ontwikkeling, zijn de beste waarborgen voor de
toekomst onzer stad. De twee groote koopsteden
der Rijks stonden in dit opzicht zelfs achter bij een
tegenover haar betrekkelijk kleine provinciestad,
dat zij, hoe rijk ook, daar, waar het voor haar
levensquaestiën gold, alleen van den Staat hulp
bleven verwachten. Dat de ingezetenen van Nij
megen niets onbillijks verlangen in hun verzoek
om ondersteuning voor de spoorwegverbinding
met Arnhem, behoef ik waarlijk niet te betoogen,
nadat het reeds zoo dikwijls in adressen is ge
zegd. Maar dit alleen merk ik op, dat men wel
in 't oog houden moet, dat het hier niet alleen
bet locaal belang van Nijmegen geldt, maar dat
twee der welvarendste streken van ons vaderland,
de Over-Betuwe en de Maasstreek, beide rijk in
landbouw en handel, thans van het groote maat
schappelijke Verkeer zijn uitgesloten. De tijden zijn
voorbij, waarin de goede burgerij zich zand in de
oogen liet strooien door verklaringen van sympathie
en welwillendheid van een Minister, vooral wan
neer die welwillendheid niet verbiedt voor on
geveer éen hectare land van de vele, die Nijme
gen vroeger ten geschenke gaf aan den Slaat,
thans 20,000 te vragen. Moge zij, die met de
behartiging van de belangen van het geheele
land belast zijn, thans eindelijk een misslag her
stellen, vroeger zoo onnadenkend en willekeurig
begaan
Naar men verneemt is door den Directeur-
Generaal, der Maatschappij tot exploitatie van
staatsspoorwegen order gegeven, dat de hoofdamb
tenaren en die, welke tot nu toe er niet van
waren voorzien, zich een uniformpet moeten aan
schaffen, waarvan het model is vastgesteld gelijk
aan dat, hij de Ned. marine in gebruik.
De kleuren van donker en lichtblauw, donker
rood en groen, geven de verschillende takken van
dienst aan, terwijl de petten voor de ingenieurs
en inspecteurs van een zilveren insignq zijn voor
zien, het symbool der spoorwegen voorstellende,
nl. een rad met twee vleugeltjes, waarboven voor
de hoofdambtenaren een kroontje. Deze maatregel
heeft ten doel, dat ook de genoemde ambtenaren
door personeel en publiek dadelijk te erkennen
zijn, en is in navolging der Belgische spoorweg
administratie.
Heden worden de personen die, onder overleg
ging van een getuigschrift wegens afgelegd eind
examen van eene hoogere burgerschool met
vijfjarigen cursus, hebben verzocht als leerling-
telegrafist te worden toegelaten, aangeschreven
om zich dén negenden Januari aanstaande, des
voormiddags te halfelf, aan te melden aan het
gebouw op den Fluweelen Burgwal, N°. 22, te
's-Gravenhage.
Z. M. heeft benoemd tot griffier bij het kanton
gerecht te Heinkenszand Mr. W. L. Van Voorst
Vader, advocaat te Goes.
Amsterdam, 18 November. De kiesvereeniging
Burgerplicht, die reeds sedert eenige dagen ver
gadert om een nieuw reglement vast te stel
len, waarin hare overtuiging zou zijn geformu
leerd omtrent de groote binnenlandsche staat
kundige vraagstukken, hield zich gisterenavond
bezig met de voor het Nederlandsche volk zoo
hoogst belangrijk en met zijn bloei en welvaart
zoo innig verknochte quaestie van het onderwijs.
De commissie van bestuur had te dien aan
zien de volgende alinea in artikel 1 voorgesteld
„De vereenigiDg stelt zich ten doel te streven
naar de verkrijging van een voor ieder toegan
kelijk, goed en goedkoop openbaar lager en mid
delbaar onderwijs voor beiderlei kunne van
overheidswege."
Daarop worden de volgende amendementen
voorgesteld, als van
1°. het lid den heer Pijnappel, die wenschto
te lezen„goed, algemeen, en voor zooveel zulks
laDgs natuurlijken weg mogelijk is, goedkoop
onderwijs, hetwelk alle geleerdheid vermijdt,
naar de behoeften van het leven is ingericht, en
vooral ontwikkeling van opmerkingsgaaf en oor
deel ten doel stelt."
2". het lid, den heer Bodeman om de zinsnede
aldus te doen luiden„een voor ieder toegankelijk
Voldoend openbaar lager en goed en goedkoop
middelbaar onderwijs voor beiderlei kunne, van
overheidswege;
3'. het lid, den heer Otterloo die het punt aldus
wilde zien gesteld: „een goed, openbaar lager-
middelbaar- en gymnasiaalonderwijs, voor beider-
derlei kunne, met instandhouding van het open
baar onderwijs.
De heer Pijnappel lichtte zijn amendement
breedvoerig toe. Hij wenscht noch het woord
„openbaar" noch het woord „bijzonder" uitgedrukt
te zienin concept zinsnede wordt echter bepuald
aan „openbaar" het monopolie gegeven en „bijzon
der" geheel en al genegeerd. Dit moet niet zijn
en daarom is zijn doel het conciliante in plaats
te stellen door niet uitsluitend te ijveren voor
openbaar onderwijs.
Spr. achtte het streven naar geleerdheid bij het
onderwijs, iets dat eigen opmerking en [zelfstandig
oordeel uitsluit, eene schaduwzijde van het open
baar en bijzonder onderwijs, en maakt bel oi der
wijs impopulair.
