3304.
Donderdag
Av 1670.
17 November.
feuilleton van liet „Leidsch
Dagblad".
Uit Straatsburg.
LEIMCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden.
Franco per post
Afzonderlijke Nommers
3.00.
3.85.
0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uigegeven.
PRIJS 13HIK ADVKRTBNT1KN.
V«or iederen regelJ 0.15.
Grootere letter, naar de plaatsruimte die tij beslaan.
Lelden, 16 November.
II. de Koningin heeft ook aan de vereeni-
Dorens te Maastricht f 150 en aaD het ge-
schap tot Hulp der Vrouwen te Gouda 100
i toekomen.
e Minister van Oorlog heeft de chefs der
lichillende legerkorpsen uitgenoodigd om den
irgang van militairen bij het wapen der Ko-
iklijke marechaussee zooveel mogelijk te bevor-
f«
§Tf lurgemeester en Wethouders alhier doen te
len, dat op den 23sten Nov. a. s., 's middags
waalf uren, op het Raadhuis eene vergade-
van kiesgerechtigden zal worden gehouden,
de plaatsen aan te vullen van de heeren
Cornelis Zaalberg, Jan Van Heukelom Junior,
inicus Antonius Schretlen, en Herman Cor-
is Hartevelt, die met het einde dezes jaars
leden der Kamer van Koophandel en Fabrie-
moeten aftreden, doch ingevolge art. 7 van
itgemeld besluit opnieuw benoembaar zijn;
de lijst van kiesgerechtigden, waartegen ge-
rade de eerstkomende acht dagen bij het Ge-
mtebestuur bezwaren kunnen worden inge-
icht, ter inzage ligt op de Secretarie dezer
eeute en dat de inlevering der stembriefjes
bovengenoemden dag geschiedt van 12 tot 2
3, waarna de bus geledigd wordt, en de stem-
- leming plaats heeft.
lov. Op den 15 en 16 November a. s. vertrek-
er van het instructie-bataljon te Kampen 42
- iporaals-titulair naar de verschillende regimen-
infanterie, ten einde aldaar in den effectieven
van korporaal over te gaan. In verband
mede zal er later weer een oproeping van
;eliogen voor genoemd bataljon plaats hebben.
|Ji schrijver van het bekroonde antwoord op
door de directeuren Van Teijlers Godgeleerd
lootschap uitgeschreven prijsvraag: „Over het
band tusschen Godsdienst en Zedelijkheid,''
lekend geworden den hoogleeraar Otto Ptleide-
te Jena.
Is nieuwe prijsvraag wordt voorgesteld: „Een
handeling over de verhoudiüg van de leerstel
der Protestantsche Kerkgenootschappen, tot
leerbegrip van den apostel Paulus."
tl
'eijlers tweede Genootschap, heeft besloten de vol-
ide vraag uit te schrijven: Eene critische te
ïenstelling van al hetgeen zoowel door waar-
oing als door theorie omtrent het vliegen gele-
isverder om de volgende vraag opnieuw
te schrijvenMen verlangt een historisch en
isch onderzoek van de beoefening der houtsnee-
in Nederland, van den oorsprong af tot bet
|de der 17de eeuw. Hierbij begeert men tevens
ie zooveel mogelijk volledige beschrijving der
rken van hen, die in dat tijdvak hier te lande
deze kunst hebben uitgemunt.
)e prijs voor het best en voldoend gekeurd
antwoord op ieder van deze beide vragen bestaat
in een gouden eerepenning, op den stempel van
het Genootschap geslagen, ter innerlijke waarde
van vierhonderd gulden.
Met ingang van den 20sten dezer zal het Rijks
telegraafkantoor te ilaarssen open zijn: op Zon
en feestdagen van 8 tot 9 uren voor- en van 12
tot 3 uren namiddagsop werkdagen van 9 uren
voor- tot 2 uren na- en van 4 tot 7 uren namiddags.
De luit. ter zee der 2de kl. Jhr. P. J. Vegelin
van Claerbergen, behoorende tot de rol van Zr.
Ms. raderstoomschip de Valk, wordt met den
15den dezer op non-act. gesteld en met den 16den
daaraanvolgende vervangen door den luit. ter zee
der 2de kl. J: J. De Bruyne.
Z. M. heeft het eereteeken, tot belooning van eer
vollen langdurigen werkelijken dienst bij de schut
terijen, ingesteld bij Kon. besluiten van 5 Dec.
1851 Staatsblad n°. 149) en van 30 Decemb. 1866
Staatsblad n'. 244), toegekend aan: C. L. Van
Aardenne, offic. van gez. der 2de kl. bij de dd.
schutterij te Dordrecht; Mr. A. M. L. De Leth
en J. H. Van Cranenburgh, beiden kapit. bij de
dd. schutterij te 's-Gravenhage; W. J. De Vries
van Heyst, kapit. bij de dd. schutterij te Gorcum;
R. F. Schrassert Bert, kapit. k la suite bij de dd.
schutterij te HellevoetsluisH. T. Wilkens, maj.,
en A. J. Van det Schalk, 2den luit.-kwartierm.,
beiden bij de dd. schutterij te Rotterdam C. Van
Iperen, J. C. J. Van der Meer, D. Houtzager en
F. Dommenie, allen muzikant bij de dd. schutterij
te Delft; K. J. C. Kokkeel, serg.-maj., W. Van
Hemert, serg., A. Zwang en J. Joosten, muzik.
allen bij de dd. schutterij te Dordrecht; J. Van
der Poll, serg. bij dedd. schutt. te's-Gravenhage;
G. J. Van Diemen, muzik. bij de dd. schutt. te
Gorcum; J. P. Duy verman, serg.-maj.,J.Lensveld
en F. J. Landzaat, sergn., allen bij de dd. schutt.
te Leiden J. W. Van Langeveld, serg. bij dedd.
schutterij te Rotterdam.
Z. M. heeft als blijk van Zr. Ms. goedkeuring
en tevredenheid wegens de redding van een op
de reede van St.-George d'Elmina van Zr. Ms.
schroefstoomschip het Loo over boord gevallen
matroos door den konstabel G. Lap en den ma
troos der 2de kl. A. J. Van der Leest, in Sept.
jl., aan elk dezer beide op genoemden bodem
dienende zeelieden toegekend de bronzen medaille,
ingesteld bij besluit van 22 Sept. 1855, n°. 64,
alsmede een loffelijk getuigschrift.
Z. M. heeft aan L. D. J. Reeser, op zijo daar
toe gedaan verzoek, eervol ontslag verleend als
notaris te Maassluis, en is benoemd tot notaris
binnen het arrond. Rotterdam, ter standplaats de
gemeente Maassluis, Mr. L. Reeser, cand.-not.
en adv. aldaar, een en ander in te gaan den
lsten Dec. 1870.
Bij Koninklijk besluit van den 13den dezer
wordt de offic. van gez. der 2de kl. C. Euthoven,
dienende bij de zeemacht in Oost-Indië, op zijn
daarto! gedaan verzoek, eervol uit den zeedienst
ontslagen, en wel met den laatsten der maand
waarii dit besluit te zijner kennis wordt ge
bracht
Z. K. heeft goedgevonden den kapit. C. F. Pabst,
van let 4de reg. inf. in zijnen rang over te
plaatsm bij het reg. gren. en jagers.
Z. 11. heeft goedgevonden bij het personeel van
den gpneeskundigen dienst der landmacht te be-
noemtn, tot offic. van gez. der 1de kl. (naar ou-
derdon van rang), den offic. van gez. der 2de kl.
C. H. P. Klamberg, van gemeld personeel.
's-Gravenhage, 16 November. Gisterenavond
werd in de groote zaal van het Kon. Zoül. Bot.
Genootschap alhier weder eene algemeene ver
gader,ng van aandeelhouders gehouden, tot vast-
stelliig van het reglement, dat voortvloeit uit art.
28 der statuten van de vereeniging. Dit reglement
heeft slechts een tijdelijk karakter, daar het aan
eene verplichte herziening moet worden onder
worpen. In de vorige week waren door de aan
deelhouders de gewijzigde statuten van het Ge
nootschap vastgesteld. Gisterenavond werd na
langourige discussie, na het voordragen van amen
dementen enz, het bedoelde reglement goedge
keurd. Menig artikel gaf, wat inhoud of redactie
betreft tot beraadslaging aanleiding. Over het
algemeen werden de voorstellen der Commissie
tot herziening van het reglement goedgekeurd, ter
wijl daarvan afwijkende voorstellen, hetzij door het
bestuur, hetzij door sommige leden gedaan, meeren-
deels werden afgestemd. Onder de vastgestelde
bepalingen behoort, dat het bestuur bestaat uit
9 leden en den Raad van Commissarissen uit 12
leden. Toen het reglement door de Vergadering was
vastgesteld, wenschte de Voorzitter van het be
stuur, Jhr. Mr. W. Th. Gevers Deijnoot, haar
daarmede geluk; en gaf hij de hoop te kennen,
dat de nieuwe statuten en het nieuwe reglement
den bloei van het Genootschap zouden bevorde
ren. Wat de statuten betreft, zoodra die's KoniDgs
goedkeuring zouden hebben erlangd, zal het be
stuur zich beijveren met den meesten spoed de
nieuwe maatregelen ten uitvoer te doen leggen.
Daaronder zal behooren de benoeming van een
nieuw bestuur en van den Raad van Commis
sarissen. Hij dankte de Commissie tot herzieniog
van statuten en reglement voor de door haar
volbrachte nnoeielijke taak. Uit naam van de
Vergadering werd den Voorzitter dank betuigd
over zijne leiding der Vergadering, waaraan men
het te danken had, dat de beraadslagingen tot
een gewenscht resultaat waren gebracht,
Rijswijk, 15 November. Vrijdag jl. gelukte het
den ijverigen en ouvermoeden veldwachter H.
De Vries, des nachts een persoon op te sporen
die drie schapen naar Delft bracht, welke bleken
uit het laud van Jhr. Caan van Neck, aan het
jaagpad onder Rijswijk, gestolen te zijn. De dief
is te Delft in verzekerde bewaring gebracht, en
den volgenden dag, na zijne schuld te hebben
hekend, naar de gevangenis te 's Hage vervoerd.
Delft, 15 November. Door Dr. M. Snellen,
jeeraar aan onze hoogere burgerschool alhier, is ten
behoeve van zijn onderwijs in de cosmographie,
in het koor der Oude Kerk, een toestel daarge-
steld, tot waarneming der slingerproef van Fou-
cauld (wenteling der aarde om hare as). Het
slingerkoord heeft eene lengte van circa 30 me
ters de daaraan opgehangen kogel is een zooge
naamde 24 ponder. Daaronder is een cirkelvlak
aangebracht met eene middellijn van 2Ü meter
en verdeeld van 3 tot 3 graden. Door waarne
ming heeft de heer S. bevonden, dat de draaiing
van het slingervlak voor Delft bedraagt 2* 57' in
het kwartier. De toestel is met veel zorg en
juistheid vervaardigdde proefneming, uitmuntend
geslaagd. Behalve door de leerlingen der H. B.,
werd de toestel door verscheidene belangstellen
den, waaronder eenige dames bezichtigd, bij
welke gelegenheid de vervaardiger een zeer
duidelijke verklaring gaf.
Gorcum, 15 November. Gisteren waren op de
St.-Huberts.paardenmarkt alhier ongeveer 1400
paarden aan de lijn; de handel was over het
algemeen niet zeer levendig, alleen vijfjarige
paarden vonden koopers.
Utrecht, 15 November. Gisteren werd op de
algemeene begraafplaats alhier, met militaire eer,
het stoffelijk overschot ter aarde besteld van den
gepens. onder-adjudant J. Nyland. De overledene
die meer dan 40 jaren mat de meeste onderschei
ding in de gelederen van het leger gediend had,
behoorde tot de dappere verdedigers van de cita
del van Antwerpen. Behalve vele militairen, waar
onder de zoon van den overledene, kapit. Nyland,
bevond zich een talrijk publiek op de begraaf
plaats, dat daartoe zeker ook door de treurmu
ziek van het 7de regiment was uitgelokt.
Arnhem, 15 Nov. Men verneemt dat de onlangs
gearresteerde v. d. W. het voornemen schijnt te
hebben zich te laten doodhongeren; althans hij
is niet te bewegen het minste voedsel te nuttigen.
Ook zou hij zijne misdaden reeds bekend hebben.
Veenendaal, 15 November. Het verzoek vau
kerkvoogden en notabelen der hervormde ge
meente alhier, om gratis te procedeeren tegen de
nalatige betalers van den uitgeschreven hoofde-
lijken omslag ten behoeve dier gemeente, is door
den kantonrechter te Wageningen afgewezen, op
grond dat die colleges, op den grondslag van
zoogenaamd vrij beheer verkozen en blijkens het
plaatselijk reglement dier gemeente in geen enkel
opzicht met het kerkbestuur verbonden, niet kun
nen geacht worden een kerkbestuur uit te maken,
zoodat ook door haar vooraf een bewijs van on
vermogen moet worden overgelegd.
Reukdm, 15 November. Gisterenavond had alhier
de eerste volksvoordracht plaats vanwege de com
missie ter bevordering van volksontwikkeling en
volkswelvaart. Een talrijk publiek uit alle slanden
had zich vereenigd. Nadat de bijeenkomst door
den voorzitter met een korte toespraak geopend
was, hield een der leden der commissie eene
voordracht over het onweder, die, naar de orde
en stilte te oordeelen, met algemeen genoegen
I0R EEN STRAATSBURGER PROTESTANT.
(Uit de Kirchenzeitung).
(Slot.)
deren verontrust en zouden dus wenschen, dat,
in de spanning]}waarin wij tegenwoordig leven,
en die zoo als lichtelijk te begrijpen is, menigeen
in het onzekere laat, van de zijde van Duitsch-
land met de meeste toegevenheid en zachtzin
nigheid te werk worde gegaan.
Voor deze quaestie, even als voor zoo vele
andere, ware het te wenschen, dat die onzeker
heid plaats maakte voor rustiger tijden, waar
door tevens de omstandigheden definitief geregeld
konden worden. Wat dan ook het staatkundig
lot van onze provincie en onze stad zijn moge,
de kerk van den Elzas zal niet vergeten voor
hare grootsche roeping te strijden en te werken,
opdat het Protestantisme in den waren geest van
het Evangelie vernieuwd worde. Nog veel zwaar
der dan op kerkelijk gebied, drukt die voor-
loopige regeling van zaken op het schoolwe
zen. Daar lost zich alles op, of geraakt ten min
ste in een zeer bedenkelijken stilstaod. Reeds
den 24sten September werd door den Com
missaris des Konings in den Elzas, von Kühl-
wetter, een besluit afgekondigd, waarbij de
leiding van het schoolwezen in den Elzas
en Lotharingen aan de academiën van Straats
burg en Nancy onttrokken werd, en den
genoemden Commissaris de waardigheid van
Minister van onderwijs verleend werd en tege
lijkertijd belast met de bepalingen omtrent het
hooger onderwijs. Het natuurlijk gevolg van dit
besluit is, dat alle instellingen onder direct be
heer van den Minister van onderwijs, zooals het
Lyceum, de Normaalscholen, de Hoogeschool, voor
het oogenbhk aan de heropening hunner gehoor
zalen niet kunnen denkeu, en slechts de onaf
hankelijke inrichtingen, zooals het Katholieke
Seminarium, enz., hunne leercursussen weder
kunnen beginnen; het Seminarium echter
slechts dan, wanneer zijne collegezalen, die bij
den aanvang van den oorlog in lazaretten wer
den veranderd en nog tot dat doel gebruikt wor
den, geheel door de gekwetste soldaten ont
ruimd zijn.
Van verschillende zijden hoort men van de
vrees spreken, dat wanneer de annexatie aan
Duitschlaud plaats grijpt, de Hoogeschool hier
opgeheven wordt en Straatsburg zijne aloude we
tenschappelijke beteekenis zal moeten verliezen.
Daarentegen verneemt men van andere zijden, dat
de Duitsche regeering niet alleen het voornemen
zou koesteren, de Hoogeschool te behouden, maar de
zelve door eene katholieke theologische faculteit
uit te breiden, en door groote voordeelen tot een
schitterenden zetel der wetenschap te verheffen.
Het is echter helaas te voorzien, dat zelfs in dat
geval, vele en gewichtige mannen der weten
schap Straatsburg zullen verlaten. Waut hoewel
de meeste onzer geleerden Duitschlaud kennen
en hoogachten, zoo zijn er toch velen onder hen,
die zich met de gedachte aan eeue aanhechting
aan Duitschlaud niet vereenigen kunnen. De
banden, die hen aan Frankrijk verbinden zijn
te vast gesnoerd, en de uitwerking, die de laatste
gebeurtenissen op hunne gemoederen maakten
te bitter.
Bovendien inag men zich daarover geene
illussiën maken. Straatsburg heeft steeds vele eu
groote sympathiën gehad voor Duitschland, voor
Duitsche beschaving, en Duitsche wetenschap;
maar iedere kanonskogel, iedere bom, die van
den 15den Augustus tot den 2den September 1870
de stad trof, heeft een dier sympathiën verbroken.
Er zal geruimen tijd, en vooral eene zachte,
teedere hand noodig zijn, om al die verbroken
draden weder aan te knoopen, om ons zooveel
leeds te doen vergeten, als door de Duitsche
natie Straatsburg is aangedaan.
EINDE.