Mr. HeDgst heeft zich voorloopig geconstitueerd de
vereeniging tegen schoolverzuim, en is eene com
missie benoemd voor het ontwerpen van een
reglement. In afwachting zal een onderzoek wor
den ingesteld omtrent liet al of niet schoolgaan
der kinderen.
Zaandam, 30 October. Door den raad dezer ge
meente is op de begrooting voor 1871 de som van
f500 uitgetrokken tot het doen van proefnemin
gen ter verkrijging van goed drinkwater, hetzij
door middel van Nortoupompen of op andere
wijze.
Texel, 30 October. Gisterenmorgen is in de
buitengronden van het Eierland gestrand het
Noordsche schip Ceret, kapit. Gabrielsen Van Dro-
bak, geladen met hout. De equipage heeft zich
met de scheepsboot gered en is hier behouden
aangeland. Men vermoedt dat het schip totaal
weg zal zijn.
's-Gravenhage, 1 November. Bij 't geen wij
reeds gisteren omtrent de tentoonstelling van
voorwerpen van Kunst en Smaak ten voordeele
van het Roode Kruis hebben gemeld, valt nog het
volgende te berichten, te meer daar heden nog
eenige geringe wijzigingen in de schikking zijn
aangebracht, als 't ware Ie dernier coup de toilette.
De schoone vormen der ruime zaal zijn be
houden geblevenhet goudgele van het decoratief
doet te ten toon gespreide voorwerpen helder
uitkomen; de nationale kleuren zijn door wim
pels aangegeven. De hoofddecoratien zijn die bij
de opgaande slanke nissen, waarin vazen met
passiebloemen zijn aangebracht; in 't midden
prijkt het wapen van 't Roode Kruit, waarop alle
ücht gecoucentreerd isdaarvoor is het orgel
gesteld door den heer Lefèbre welwillend afgestaan
en waarop die heer gisteren reeds bij de openings
plechtigheid de vaderlandsche liederen statig aan
hief; naar men verneemt zal hij, gedurende de ten
toonstelling dagelijks eenige uren het publiek op
muziek vergasten, een waar genot in de zoo wel
klinkende zaal. Dit orgel wordt gemasqueerd door
het 's Rijks wapen, dat luistervol op den voor
grond treedt. Bij de entrée der zaal is een
smaakvol gedecoreerde vestibule afgeschoten. Vóór
de hoofddecoratie, heeft men een tafel waarop
de geschenken der Vorstelijke familie prijken,
bestaande in die van Z. M. den Koning (een
Christotle zilveren theeservies, stuks op plateau,
twee Christofle zilveren candelabres, een Christolle
zilveren pièce de milieu, twee Christofle zilveren
candelabres); van H. M. de Koningin (twee por-
celeinen Japansch geschilderde moderateurlampen
met ballons op vergulden voet); van Z. K. H. Prins
Alexander (een bruiu marmeren nendnle iww
dito coupés); van h. H. Prins Hendrik (twee
groote bronzen beelden); van H. K. II. Mevrouw
Prinses Hendrik (een bronzen pendule op zwart
marmeren voetstuk); van Z. K. H. Prins Frede-
rik (twee kristallen vergulde en twee geschil
derde porceleinen vazen); van H. K. H. Mevrouw
Prinses Frederik (een kristallen pièce de milieu
op vergulden voet en een vergulden standaard
met blauw porceleinen schaal voor bloemen of
visitekaarten); van H. K. H. Prinses Maria der
Nederlanden (twee groote vergulde candelabres),
Wat al verscheidenheid van schitterende, sier
lijke, prachtige voorwerpen, kroonen, mandjes,
bloemen hangers, tapisseriewerken, canapékus
sens, vazen, lampen, werktafeltjes, beeldjes, toilet-
of schrijfbenoodighedeu, werken in émail, in
schelpen, strikken met medailjons, waaiers, kortom
allerlei keurige fantaisiewerken en eene einde-
looze verscheidenheid van voorwerpen van kunst
van luxe en comfort. Onder de boek- en plaat
werken merkt men o. a. op (bet manuscript)
het Roode Kruis, door J. J. L. Ten Kate, en de illu-
stratiën daarop door Herman ten Kate. Onder
de zeer luisterrijke bijdragen vermelden we nog
meer bepaald die van den baron Van Harden-
broek die, ofschoon wegens gezondheidtoestand
te Parijs en niet van daar hebbende kunnen ver
trekken vóór het beleg, aan de edele roepstem
der commissie mede gehoor gegeven en deze ten
toonstelling ruimschoots bedacht heeft. Welk
eene taak de schikking van zoovele en zoo veel
soortige voorwerpen moet geweest zijD, zullen
zij het best beseffen die bij ondervinding het
moeilijke daarvan weten. De heeren Vogels
hebben de Commissie daarin wakker gesteund
evenzeer als de heeren Gebroeders Jacobs bij her
haling lof zij gebracht voor de uitmuntende wijze
waarop zij al wat tot het decoratiefin betrekking
staat hebben geordend en kosteloos geleverd; ook
de heer Mouton heeft zich kosteloos belast met
al wat het timmeren betreft; door die en andere
welwillende medewerking heeft de Commissie er
in mogen slagen in den betrekkelijk korten tijd
eene Tentoonstelling tot stand te brengen, die
zoowel om haar doel als om hare beteekenis en
de plaats waar zij is ten toon gespreid ruimschoots
bezoekers uitlokken zal. Het behaagde H. M. de
Koningin gisteren reeds onderscheidene heeren
die van hunne bijzondere medewerking hadden
doen blijken, de heeren Jacobs, Mouton, Lefèvre
en anderen, HD. tevredenheid deswege te betuigen.
De Commissie heeft in haar inleidend woord
tot den catalogus o. a. de talrijke subcommissiën
vermeld die haar door 't gebeele land hebben
bijgestaan, en wie zij hare erkentelijkheid uit
drukt.
Gisteren avond werd de 37ste jaarkring van
het letterkundig genootschap Oefening kweekt kennis
in Diligentia, geopend met eene toespraak van
den voorzitter, den heer W. J. Van Zeggelen,
waarin hij den leden het welkom toeriep en ze
wees op de verschrikkelijke gebeurtenissen, die
sedert de sluiting van het vorige leessaizoen,
elders waren voorgevallen en die den staatkun
digen hemel ook voor ons vaderland bewolkten.
Met genoegen sloeg hij een blik op den toestand
van ,het genootschap dat steeds in bloei toenam,
maar herinnerde ook aan de verliezen, in den
letterkundigen kring geleden, bepaaldelijk door
het afsterven van den heer A. Bogaers, te Rot
terdam, aan wiens nagedachtenis de voorzitter
rechtmatige hulde bracht. Hij besloot met de
hoop te uiten, dat het sprekers en bestuur aan
geen welwillendheid en medewerking zou ont
breken, en dat als het jaargetijde weder mocht
verstreken zijn, men zich dan zal mogen ver
heugen in vrede daar buiten, en tevredenheid
van binnen.
Als eerste spreker trad nu op Ds. R. Koopmans
van Boekeren uit Leiden. Het onderwerp, dat hij
koos, was: het Roode Kruis. Hij had voor eenigen tijd
geleden een tocht naar Dusseldorp gedaan, en was
door de ondersteuning van den heer L. Mulder,
in staat gesteld veel te bezichtigen en veel bij
te wonen. Nu schetste hij niet al de stuitende
jammeren en ellende, waartoe de vreesselijke
krijg aanleiding heeft gegeven, maar hij bezocht
de hospitalen, de lazarets, de Nederlandsche am
bulance, de kazernen, zelfs kloosters en kunst-
zalen, alles ingericht tot de verpleging der vele
gekwetsten die derwaarts zijn gevoerd. Daar
heeft hij gezien, gehoord, waargenomen en zich
met velen onderhouden en de opmerkingen
waartoe een en ander leidde, deelde hij aan de
talrijke vergadering mede, die deze lezing met
groote belangstelling volgde.
Stomp wijk, 31 October. Tengevolge het onweder
dat gepasseerde week boven deze gemeente los
brak, is de bliksem geslagen in drie watermolens
waarvan twee in den Starrevaart en éen in den
Driemanspolder zijn gelegen. De aangerichte
schade bepaald zich bij éen van de eerstgenoemde
molens, waarvan een roede zoodanig werd ge
troffen, dat zij onbruikbaar werd, en een nieuwe
daarvoor in de plaats is gebracht moeten wor
den. Nog is op datzelfde oogenblik een boeren
knecht in het aangezicht eenigzins getroffen.
Delft, 31 October. Naar men verneemt hebben
Burg. en Weth. dezer dagen zonder eenige
norloro opgavo van rcdcuon wackrootiij n lij Lc
stilzwijgende verwijzende naar de veel besproken
discussie iu den Raad, over de oprichting eener
hoogere Burgerschool voor meisjes geweigerd
toe te staan, dat de localen der bestaande Hoo
gere Burgerschool gebruikt zouden worden voor
een cursus, dien eenige onderwijzers dier school
op verzoek van eenige dames voornemens zijn
en ook na de weigering van Burg. en Weth.
voornemens blijven voor dames te openen.
Schoonhoven, 31 October. De gemeenteraad heeft
onlangs met algemeene stemmen besloten de ge
maalbelasting op de tarwe ook gedurende de
laatste 8 maanden van het jaar 1871 te blijven
heffen, terwijl de aanvragen ter goedkeuring reeds
aan het gewestelijk bestuur dezer provincie zijn
opgezonden. Op 31 Dec. 1871 eindigt de termijn,
aan deze gemeente bij de wet van 10 April 1866;
voor de heffing dier belasting toegestaan.
Cillaarshoek, 30 October. De nieuw benoemde
burgemeester, de heer W. J. Klaar bezocht dezer
dagen voor het eerst de openbare school, die
door de zorg van den onderwijzer smaakvol ge
drapeerd was met vlaggen en guirlandes. Bij het
binnentreden werd de burgemeester en zijne
echtgenoote door de schooljeugd op blijden toon
en hartelijk welkom toegezongen. De school werd
met belangstelling bezichtigd en de burgemeester
sprak een hartelijk woord van dank tot den on
derwijzer en de kinderen, die hij mededeelde
dat hij hen den volgenden dag feestelijk zou ont
halen. Bij het verlaten der school werd ook door
de kinderen een lied aaDgeheveD.
Loevestein, 31 October. In de laatste dagen zijn
de Maas en Waal zoo sterk gewassen, dat de
kaden van de Middelwaard overliepen en de Bra-
kelsche boeren zich genoodzaakt zagen hun vee
biDnen in het veld te brengen en het nog bij dui-
zende kilogr. op de benedenwaarden staande hooi
met groote kosten en schade huiswaarts te halen.
De prijs van f 21 pr. 60U kilogr. was dezer dagen
nog door eenige boeren geweigerd. Men is dade
lijk begonnen het water door kistingen te kee-
ren, dat aanvankelijk gelukt is. Blijft echter de
was aanhouden, of steekt er een harde westen
wind op dan zal de stroom niet te bedwingen
en de benedenwaarden met het aangrenzende
Munnikenland spoedig geheel geïnnundeerd zijn.
Utrecht, 30 October. 53 personen hadden aan
de uitnoodiging van de heeren De Jong van
Beek en Donk, Hubrecht en Testas, tot het hou
den eener vergadering ter bespreking van een
paar vraagstukken, zeer aan de orde van den
dag, namelijk dat van de deelneming der werk
lieden in de ondernemingen der patroons- en dat
der postkantoorspaarbanken, gevolg gegeven en
waren gisteren in het gebouw van Kunsten en
Wetenschappen alhier bijeeD.
Met een korten welkomstgroet opende de heer
De Jong van Beek en Donk de vergadering, en
deelde daarbij mede, dat in 't voorjaar te Amster
dam reeds een vergadering werd gehouden ter
bespreking van de sociale quaestie, en hoewel
die vergadering niet tot tastbare resultaten heeft
geleid, kwam zij toch tot dit gewichtig besluit,
dat het toen fungeerend comité was uitgenoodigd
een nadere vergadering zoo spoedig mogelijk, al
thans in 't najaar, te beleggen. Dat comité kon
het echter niet eens worden noeh over de wijze,
noch zelfs over het tijdstip waarop aan het be
sluit der vergadering zou worden gevolg gegeven.
Daarom hadden de drie genoemde heeren beslo
ten tot het doen houden van de gewenschte ver
gadering. Het doel is tweeërleivooreerst,
twee vragen te bespreken, die zeer aan de orde
van den dag zijn, en waartoe het comité geluk
kig genoeg geweest is twee mannen te vinden,
die op zich genomen hebben haar in te leiden,
en ten tweede een permanent comité te benoe
men, om van tijd tot tijd vergaderingen van den
zelfden aard te doen houden. Het comité acht
het wenschelijk, meer of minder periodiek ver
gaderingen te houden van belangstellenden in de
sociale quaestie, om die quaestie te bespreken en
de publieke opinie voor te lichten; doch het
wenscht die vooral ook te bespreken in tegen
woordigheid van en met den werkman.
't Zal van de medewerking van den werkman
afhangen, of dat doel zal bereikt worden of niet.
Slaagt de poging, het zal een stap nader tot den
vrede zijn. In ieder geval hoopt Spr., dat zoowel
niet dadelijk of reeds bij de eerstvolgende ge
slachten, er toch over niet al te langen tijd zal
kunnen gezegd worden, dat hoe goed ook in eenig
land de toestand van den werkman zijn moge,
die nergens zoo goed is, als in het vrije, onaf
hankelijke en volksgezinde Nederland.
De heer Cappelle van Arnhem ging daarop
over tot het inleiden van het eerst aan de orde
gestelde vraagpunt: „de deelneming der werklie
den in de ondernemingen hunner patroons." In
zijne leiding betoogde deze, na op het verderfe
lijke gewezen te hebben van de communistische
of de socialistische richting, die de arbeidersbe
weging dreigt te nemen, dat de sociale quaestie,
dat is, zoo als zij hier wordt opgevat, de arbei-
dersquaestie, eigenlijk ontstaat uit den strijd tus-
schen kapitaal en arbeid. Om de sociale quaestie
op te lossen, moet men de vechtenden scheiden.
Zij zullen niet dan mokkende uiteengaan, maar
elkander later leereti begrijpeu. Hiermede kwam
Spr. op zijn eigenlijk onderwerp. De participatie
van de werklieden in de winsten van de patroons
berust op een eenvoudig beginsel, de maatschap.
Participatie kan echter alleen gunstig werken bij
die ondernemingen, waar het arbeidsloon op den
voorgrond staat, en het kapitaal in de tweede
plaats komt, en wier controle onmogelijk of
zeer moeielijk is. Waar kapitaal hoofd- en
arbeidsloon bijzaak is, of waar voldoende con
trole kan uitgeoefend worden op de werklieden
en het gebruikte materieel, daar werkt het stel
sel ongunstig. Bij de toepassing moet men dus
letten.op den aard der ondernemingen en verder
onderscheiden tusschen de werklieden, die men
tot de deelneming toelaatdie moeten, van boven
af beginnende, alleen de meest ontwikkelde, de
beste werklieden zijn. Sprekers conclusie was,
dat de participatie van de werklieden in de winst
bij machte is, om de harmonie tusschen kapitaal
en arbeid te herstellen, mits het stelsel met be
leid worde toegepast. 't Kan goed werken in
de industrie, niet in den handel. Ten slotte
stelde spr. een resolutie voor, volgens welke de
vergadering zou besluiten de aandacht ook onzer
industrieelen op dit stelsel te vestigen.
Over dit rapport en die conclusie voerden het
woord de heeren Pekelharing, van Zutphen; Huet,
van Delft; Kuijper, van Amsterdam; v. Hamel,
van Leiden; Ter Haar, van Deventer; Regen
boog en Van Lier, van Amsterdam; Potharst,
van Arnhem; Schuurman, van Zutphen; Held,
van Amsterdam; Plate, van Rotterdam, en Wes
terman, van Amsterdam.
Tengevolge dezer discussie nam de heer Capelle
de volgende resolutie van den heer Huët uit
Delft over:
„De vergadering, overwegende dat de strijd
tu6schen arbeid en kapitaal, die thans meer en
meer op den voorgrond treedt, niet anders dan
schade kan doen aan de belangen van de nijver
heid, en dat alle middelen, die tot voorkoming
van dien strijd kunnen strekken, de aandacht
van alle Nederlandsche industrieelen en patroons
verdienen
Vestigt de algemeene aandacht op het deelne
men der werklieden in de winst der onderne
ming, als een stelsel, dat reeds in verschillende
vormen in het buitenland met goed gevolg is
toegepast, en ook in Nederland door samenwer
king tusschen kapitalisten, ondernemers en werk
lieden, in menigen tak van nijverheid goede
vruchten kan voortbrengen."
De heer Van Raalte van Rotterdam kwam
echter met een motie van orde om de stemming
over de resolutie tot een volgende bijeenkon j ft
uit te stellen. De vergadering, die reeds d« vet
vele leden verlaten was, was niet meer in op<
stemming om een beslissing te nemen over zu. ni
een gewichtig stelsel dat door industrieelen b ,r c
streden, door de werklieden ter vergadering as la
wezig bijna eenparig verworpen, en door vo: efd
en tegenstanders met zoo uiteenloopende arg we
men ten verdedigd en bestreden was. ire:
Na eenige discussie hierover, kwam de ma he
in stemming en werd aangenomen met 26 te« :ch
1-1 stemmen. ieu
Daarna zou de heer De Hartog het twee; an
vraagpunt, de postspaarbanken, hebben moet; i z
inleiden, maar zag daarvan af, wegens het te; de
gevorderd uur. De vergadering vereenigde z> >a
hiermede. B
Daarop werd overgegaan tot het laatste pu: n:
het instellen van een permanent comité, datrei
taak zal hebben, van tijd tot tijd dergelijke vi
gaderingen te houden. Kr zal geen Vereenigi
gemaakt worden, vooral geen reglement, engt
contributie worden geheven; vrijwillige bijdt
gen zullen de kosten der vergaderingen go
maken.
Hiertoe besloten zijnde, werden door de vi
gadering de HIl. De .Jong van Beek en Doe
Testas, Hubrecht, Pekelharing, Huet en He
benoemd tot leden van dat comité, met rechte
zich meer leden te assumeeren.
Nadat de president de vergadering en de he;
Van Hamel namens de vergadering het comi
had dank gezegd, werd deze bijeenkomst geslote
Amersfoort, 31 October. De offic. van gez. <k
3de kl., H. E. Horndorffer van het garn. alhif
heeft zich ter beschikking van het Roode Kruis g
steld en is hem daartoe eeu buitenlandsch verb
verleend.
Arnhem, 31 October. Bij het 1ste battaillon v
het Sste reg. inf. alhier, zijn gedetacheerd de l
luitenants der inf. van het O.-l. leger W. Boi
vain, J. G. H. Van der Dussen en E. W. Bich
van Heemskerek, en bij het depot van dat re
ment te Utrecht, de 2de luit. van gemeld leg
G. W. Beeger.
Hoogeveen, 31 October. Door den raad alhi;
is besloten, om met 31 December 1870 het bt
gerlijk armbestuur, opgericht 1 Maart 1867, op
heffen, aan de in functie zijnde leden en den s
cretaris boekhouder eervol ontslag te verleene
alsmede om de administratie der burgerlijke an
verzorging, onder rechtstreeks toezicht van b
dagelijksch bestuur, op te dragen aan een dot
den raad te beuoemen ambtenaar.
Voormalig vierde district van Zeeland, 31 Octet
ber. Naar men verneemt zal de nieuwe provinc/a/a
stoomboot bestemd om dienst te doen op de Vies
terschelde, nog voor 15 November e. k. in de vaat
gebracht worden, de dienst zal daardoor een aat
merkelijke uitbreiding ondergaan; het vaartui:
zijnde een houten raderstoomschip is door de
heer J. Kloos te Amsterdam gebouwd en overtre
alle thans dienstdoende booten in grootte en aants
paardenkrachten en kost f 64150. )i
Onder de punten ter behandeling in de aaa
staande najaarsvergaderingen der prov. Staten vat ti
Zeeland behoort ook het vaststellen van een reg
lement voor de calamiteuse waterschappen ii >s
Zeeland, waarvan het ontwerp door Gedep. Sta ai
ten gereed gemaakt is. Dit reglement zal strekkei e
tot uitvoering der wet van 19 Juli 11. houdend i
vaststelling der voorwaarden, waarop aan cala )i
miteuse polders in de prov. Zeeland tegemoetko li
rning uit 's rijks schatkist kan worden verleen#
Door het in werking treden dier wet zal nie
alleen veel verandering komen in het beheer de
calamiteuse polders, maar tevens belangrijke wij
zigingen gebracht worden in de bijdragen dei
achterliggende vrije polders ten behoeve der ca
lamiteuse.
-
INGEZONDEN.
Er wordt over de directie van den Rijnspooi-
weg algemeen en onophoudelijk geklaagd. Ovet
de directie van den Hollandschen spoorweg wordt
niet geklaagd, en zoo er niet over geroemd word
is het alleen omdat het publiek niet gewoon i
te roemen, maar zijn goedkeuring alleen dooi
niet te klagen aan den dag legt. Anders verdient
waarlijk de Hollandse! e spoorweg in vele opziet'
ten geprezen te worden. Het tarief is matig, het
personeel is beleefd, de wagens zijn goed, de trei
nen komen en gaan stipt op den bepaalden tijd.
Slechts in éen opzicht verliest de directie het
belang van het publiek uit het oog: in haar con
currentie met den Rijnspoorweg. Zij heeft zekei
geen reden om dien mededinger te ontzien of in
de hand te werken. Maar zij zorge dat haar maat
regelen het doel niet voorbij streven en het on
schuldige publiek treffen. Het reizend publiek
en met name de Leidsche reizigers mogen niet
in de plaats van de directie van den Rijnspoorweg
gekweld worden, zoo als thans het geval is.
De Rijnspoorweg lijdt er niet veel bij, dat ij
die uit Leiden over den Haag langs den Ri-'
spoorweg naar Utrecht en verder op willen re
zen, uren lang in den Haag moeten vertoeve#
De Hollandsche spoorweg wint er ook niet bij;
integendeel zij lijdt er onder, want menige Leid-
