N°. 3288.
Au. 1870.
Zaterdag
29 October.
PEIJS DEZUB COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco .per post3.85.
Afzonderlijke Noiamere0.05.
Deze Courant wordt tjagehjks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PBIJB DEB ADVKBTKNÏIKN
Voor iederen regelj 0.15.
Grootere lettert naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 28 October.
Wie als vreemdeling m den loop dezer week
oor het eerst'met de stad onzer inwoning ken-
gemaakt en de openbare bijeenkomsten bij -
rewoond had, die hier van l.l. Maandagavond af
ijn gehouden, kon wel eens in verzoeking zijn
ekoinen aan Leiden den bijnaam te geveD van
de stad der bekrompen localiteiten."
Gisterenavond althans waren er zelfs twee
olaatsen te gelijk die het bewijs hadden kunnen
everen dat Leiden werkelijk aan dat euvel
jor®>ank gaat en daaronder de groote zaal in 't
;ebouw van 't Nut waar de Leidsche koraal ver
eniging onder de zinspreuk: „Oefening baart Kunst"
ie eersle barer jaarlijksche openbare uitvoerin-
:en hield.
Ten aanhoore van een talrijk publiek, uit
Donateurs en familiën der werkende leden be
slaande, droeg de vereeniging, onder leiding van
haren verdienstelijken directeur deb heer K. De
Jong, de op het pogramma vermelde 16 zang
stukken voor.
De zorg, zooveel aan de keus dier stukken als
,an de uitvoering daarvan besteed, getuigde van
ien ijver waarmede directeur en werkende leden
,ijo bezieldde ruime bijvalsbetuigingen, die hun
'na de uitvoering van elk nummer te beurt vie-
'len, mochten dan ook welverdiend heeteu en
leverden het bewijs dat het publiek zich niet
teleurgesteld zag in zijne verwachting van, als
naar gewoonte, een aaDgenamen en genotrijken
avond te zullen doorbrengen.
Na afloop der uitvoering was Ds. Inckel dan
ook ongetwijfeld den tolk aller aanwezigen toen
hij een woord van dank richtte tot de vereeni
ging en zoowel den werkenden leden als hun
nen directeur lust, kracht en gezondheid toe-
wenschte om voort te gaan op den weg der
oefening en zoodoende de vereeniging tot steeds
hoogeren trap van bloei op te voeren.
Toen gedurende de pauze de werkende leden
met hunnen directeur zich in éen der boven
lokalen van het gebouw hadden vereenigd, meldde
zich bij hen aan eene deputatie uit de Commis
sie voor de Volksvoorlezingen alhier, die, bij
monde van haren voorzitter, Prof. Van Geer, het
verzoek richtte tot de vereeniging om, evenals
in de laatstverloopen jaren, ook nu weder éen
der volksbijeenkomsten in de Stads-Gehoorzaal,
door hare medewerking op te luisteren.
Wij weten met zekerheid dat we den bezoe
kers dier bijeenkomsten eene hoogst aangename
tijding brengen, wanneer wij bun mededeelen
dat dit verzoek als naar gewoonte met de meest
mogelijke welwillendheid is opgenomen en het
vooruitzicht bestaat dat daaraan, wellicht reeds
zeer spoedig, zal worden voldaan. Evenals nu de
zaal van 'tNut, zal dan wej weer de Stads-Ge-
hoorzaal te klein zijn opt het aantal hoorders
le bevatten.
Over het noorderlicht, dat dinsdag-avond ook
door veten alhier met bewondering werd aan
schouwd, wordt ons uit den Alblasserwaard dd.
5 Oct. geschrevenGisterenavond, maar vooral
gedurende den avond van heden werd ook in
deze streken een zeldzaam prachtig noorderlicht
waargenomen. Bloedrood gekleurde wolken be
dekten schijnbaar den ganscben noordelijken he
mel, en wanneer deze als onmerkbaar verdwenen,
schoten waaiervormige purperkleurige, gele of
helder witte stralen van uit den horizont tot verre
lover het Zenith opwaarts. Voortdurend nam men
zeer duidelijk trillingen of zoogenaamde bevingen
iu die stralen waar, en zelfs flikkerde het in den
laten avond, kort aan den horizont, alsof even
daar beneden een gewoon, maar sterk onweer
woedde. Op de magneetnaald was de invloed
van het magnetisch onweder duidelijk waar-
te nemen, daar een vrij zwevende gemagnetiseerde
staaf voortdurend in slingerende beweging was.
Volgens sommigen zouden sterke noorderlichten
eene aankondiging zijn van voortdurend ruw en
ongestadig weer zijn.
De uitslag der verkiezing voor een lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal in het höofd-
kiesdistrict Alkmaar, is dat uitgebracht werden
2018 geldige stemmen.
GekozeD is Jhr. Mr. C. Van Foreest met 10S3
stemmen, Jhr. Mr. L. J. C. Janssens bekwam,91-1.
dienst 1S71, verklaarde een groot aantal leden
zich tegen het denkbeeld om ditmaal voor dien
aanleg in plaats van tien, slechts acht millioen
beschikbaar te stellen. Die vermindering is eene
bepaalde afwijking van het voorschrift van art. 5
der wet van IS Augustus 1S60 Staatsblad n°. 45),
waartoe de regeering althans niet bevoegd is en
waarvoor zij dus het initiatief niet had moeien
nenien. Geen wezenlijke bezuiniging wordt daar
door verkregen, maar alleen uitstel te weeg ge
bracht ip de krachtdadige voortzetting van wer
ken, welker spoedige voltooiing ook in het belang
der schatkist zoo weuschelijk ware. Daartegen
voerde men aan, dat de bepaling der wet van 1S60
iu een gezundpn zin moest worden opgevat. Zij
heeft, ja, bevolen, dat op de Staatsbegrooting
jaarlijks ten minste tien millioen voor de spoor
wegen moest worden uitgetrokken; maar heeft
dit gedaan op een tijdstip, dat de geheeje daar
voor te doene uitgave op honderd millioen be
raamd werd. Dit totaal cijfer is thans reeds over
schreden. Bij de oorspronkelijk in de spoorweg
wet aangewezen werken, 2ijn later onderscheidene
gevoegd, waarop niet gerekend was; met pauie
de overbrugging van liet Hollandsch diep, het
kanaal door Walcheren en de verbinding door
Amsterdam. Men eindigde echter met de bepaalde
vraag aan de regeering, of inderdaad niet meer
dan de thans aangevraagde som in 1S71 aan de
spoorwegen zal kunnen worden verwerkt, van
het antwoord op die vraag zouden deze leden
hunne beslissing over het behandelde punt doen
afhangen. In eene der afdeelingen werd de hou
ding der regeering omtrent het bekostigen van
verdedigingswerken, noodig geworden ten gevolge
van particuliere concessiën van spoorwegen,
door verscheidene leden afgekeurd. De minister
van oorlog had de bezwaren, die bij in Decem
ber 1869 aanvoerde, geheel laten varen bij de
indiening der vestingwet, en nu te veel ten laste
van het Rijk gebracht. Verscheidene leden wensch-
teu te welen, of de regeering ook iets naders had
mede te deelen, wegens de uitzichten op aan
sluiting van den noorder spoorweg aan het Duit-
sche spooi weguet door het leggen van den tak
Nieuweschans-lhrhove. De stoombooleu die voor de
Staatsspoorwegen den Moerdijk met Rotterdam
verbinden, verkeeren in slechten toestand, ol ko
men althans dikwijls te laat aan, waardoor te
leurstelling veroorzaakt wordt voor de passagiers
die met spoorwegtreinen, op welker aansluiting
zij rekenen, wenschen te vertrekken. Ook laten
de aansluitingen van den Graud Central Beige
met de Staatsspoorwegen veel te wenschen over.
Ofschoon er eenige vermindering in het bij de
Staatsspoorwegen werkzaam personeel heeft plaats
gehad, achtten zeer vele leden dat personeel nog
veel te talrijk en de daarvoor aangevraagde, som
van 258600 buitensporig hoog. Algemeen werd
gevraagd, of de toestand der firma, die den boven
bouw van de brug over het Hollandsch Diep
heeft aangenomen, ook stoornis in dien bouw
zou kunnen breogen.
De Koning Groothertog, heeft den kolonel J
C. J. Smits, kommandant van het koloniaal In va
lidenhuis Bronbeek, het Grootkruis der Orde van
de Eikenkroon geschonken.
Bij de overweging in de afdeelingen van de
begrooting voor den aanleg van Staatsspoorwegen,
Tot tweeden leeraar in het hand- en recht
lijnig teekenen aan de hoogere burgerschool te
Dordrecht, is benoemd de heer A. J. Terwen,
leeraar aan de hoogere hurgerschool te Veendam.
„Volgens een bericht van Zr. Ms. minister-resi
dent te Madrid zijn, bij besluit van 23 Augustus jl.,
de Koninklijke besluiten van 5 Juli j.86^ en 12
Augustus I860, bevattende voorschriften omtrent
de te betalen rechten en, iu het algemeen, om
trent de te vervullen 1'ormaliteiteD ten opzichte
van vreemde schepen, welke na schipbreuk gele
den te hebben in Spaansche havens worden aan
gebracht, ingetrokken en vervangen door de vol
gende voorschriften
A. De eigenaars van schepen welke schipbreuk
geleden hebben, kunnen de overblijfselen dier
schepen uitvoeren. Ouder dusdanige overblijfselen
worden begrepen niet alleen de romp en de mas
ten, maar pok de voorwerpen welke tot het tuig
en de uitrusting behooren, als zeilen, takelwerk,
kettingen enz.
B. Zoo de eigenaars dat een en ander niet willen
uitvoeren, maar willeD verkoopen, zal zulks kun
nen geschieden door tusscbenkomst van den consul
hunner Datie, welke aan den administrateur der
douane zal ilioeten berichten
1". wanneer hij denkt over te gaan tot het
schatten van het schip, opdat gezegde admini
strateur iemand benoeme, welke daarbij tegen
woordig zij en de schatting mede onderteekene,
zoo hij zich met het gevoelen der experten ver-
eenigt, of, in het tegenovergestelde geval, van
zijn afwijkend gevoelen aan zijnen chef doe
blijken
2. op welk tijdstip, na afloop der formaliteiten,
de verkoop zal plaats bebben, opdat daarbij de
administrateur der douane of iemand die hem
vertegenwoordigt aanwezig zij. De consul zal ook
aan den administrateur eene gewaarmerkte kopij
moeten doen toekomen van de acte van verkoop,
of wel een document waaruit blijkt de prijs
waarvoor het schip of zijne overblijfselen zijn
verkocht, on hetwelk als grondslag zal dienen
voor de berekening der douane-rechten welke
de kooper zal hebben te voldoen.
C. Zoo men het schip weder voor de vaart
wil herstellen, zal de eigenaar of de kooper hier
van kennis geven aan den administrateur der
douane.
U. Deze laatste zal een scheepstimmerman aan
wijzen, die gezamenlijk met een ander scheeps
timmerman, aangewezen door de marine-autoriteit
van de haven, het schip volgens de wettige for
mule zal nieten, en de kosten voor zijn herstel
in een dok of op eene werf zal taxeren. Zoo de
belanghebbende deze taxatie aanneemt zal hij
daarvan mét den administrateur en de experten
eene acte onderteekenen. In het tegenovergesteld
geval zal eene nieuwe taxatie plaats hebben door
dezelfde personen, bijgestaan door een derde, be
noemd door de Junta van landbouw, nijverheid
'en handel, of, bij gebreke van die, door den al-
kalde. Deze taxatie zal dan voor alle partijen
verplichtend zijn.
E. De herstelling of weder in-orde-brenging van
het schip zal dan plaats hebben zonder verdere
tusschenkomst der administratie.
F. Zoodra het schip weder zeevaardig is, zal
de belanghebbende zulks aan den administrateur
inededeelcn en alsdan verklaren of hij het schip
weder wil uitvoeren dan wel nationaliseren. In
het eerste geval zal de administrateur der douane
zorgen voor de teruggave der reeds betaalde rech
ten. Iu het tweede geval zal, op last van den
administrateur, eene tweede taxatie en meting
plaats hebben overeenkomstig het bepaalde on
der D.
G. Wanneer men zoo doende de juiste waarde
van het herstelde schip zal kennen, zullen de.
rechten bepaald worden welke voor hetnationa-
liseeren verschuldigd zijn, en wel volgens den
regel van drieën: de waarde van het herstelde
schip staat tot de douanerechten, welke volgens
zijn tonneninhoud moeten betaald worden, gelijk
de waarde van het schip vóór zijne herstelling
tot x. Wanneer echter het verschil tusschen het
onbekende getal en de douanerechten geen 10
per cent bedraagt, zullen de volle rechten gehe
ven worden, en indien het verschil meer dan 75
per cent bedraagt, zullen er 25 per cent van de
volle rechten geheven worden.
De rechten welke betaald zijn voor uit het
buitenland ingevoerde, voor het herstel der sche
pen benoodigde materialen, zullen na de nationa-
liseeriug terug gegeven worden, overeenkomstig
het decreet, van 22 November 1868, doch slechts
onder voorwaarde dat in de declaratiën de vol- J
gende punten vermeld worden: soort en nationa
liteit van het schip, opgaven van de materialen j
welke vuur zijn herstel worden ingevoerd, en
van de haven, waar zij worden ingevoerd.
J. Deze voorschriften zijn ook van toepassing
op de schepen welke op dit oogenblik (het be
sluit is van 23 Augustus jl.) tot herstel onder-
haudeo zijn." i
Z. M. heeft J. W. Rosener Manz, te Delfshaveu,
benoemd tot ridder van den orde van den Neder-
landschen Leeuw.
Z. M. heeft herbenoemdals burgemeester van
Broek op Langedijk J. Van Bommel, secretaris
aldaar, en als burgemeester van Texel D. C.Loman.
Z. M. heeft aan Hoogstdeszelfs kunstschilder op
Java, Raden Saleh, vergunning verleendjtot het
aannemen der versierselen van commandeur met
de ster der orde van Franz Joseph, hem door
Zi M. den Keizer van Oostenrijk geschonken
Amsterdam, 26 October. Tot hoofdonderwijzeres
aan een der openbare scholen voor gewoon en
meer uitgebreid lager ouderwijs 1ste klasse voor
meisjes alhier, is benoemd uiej. C. L.Theunissen
van Groningen.
Amsterdam, 28 October. De eergisterenavond
gehouden raadszitting was gewijd aan de verdere
voortzetting der behandeling van de begrootiug
voor het dienstjaar 1870 tot 1871. Er werden
langdurige discussiën gevoerd over de afdeeling
„publieke werken." Van algemeen belang is o. a.
bet besluit our de publieke tribune te verbeteren,
overeenkomstig een daartoe door eenige raads
leden gedane voorstel. Voor reizigers van en naar
het Rijnspoorwegstation is het ook niet van be
lang ontbloot, dat een voorstel van den heer
Jiiger is aangenomen, om een klok in den om
trek van de Weesperbarrière te plaatsen.
's'-Gravenhage, 28 October. Gisterenavond is er
onder voorzitterschap van den heer Van Cappelle,
in het lokaal der vereeniging eene vergadering
gehouden van de leden der afdeeling 's-Graven-
hage van het Nederlandsche Schoolverbond Daar
de heer Mr. A. P. Th. Eijssell als lid van het
bestuur had bedankt, wérd de heer Mr. J. A.
Kramer Jr. in zijne plaats benoemd.
Vervolgens werd overgegaan tot de herziening
van het reglement der afdeeling, dat vroeger
9lechts voorloopig was vastgesteld. Dat ontwerp
reglement gaf tot geene beraadslagingen van eenig
belang aanleiding en het werd eenparig goedge
keurd. Vervolgens deelde de voorzitter méde,
dat ingevolge het besluit in Juli jl. genomen, een
onderzoek was ingesteld paar de mate van het
schoolverzuim in de lilde afdeeling van 's Gra-
venhage, waarvan de resultaten onlangs aan de
leden zijn bekend gemaakt. Uit het gehouden
onderzoek was gebleken: 1°. dat plaatsgebrek
op vele scholen het schoolverzuim in de hand
werkt; 2'. dat de kinderen, dikwijls eerst laat
op de school komende, haar in den regel
terstond met het 12de jaar of wel Dog vroeger
verlaten en dan niets meer leeren; en 3". dat
hoewel weinig kinderen in het geheel niet on
derwezen worden, er in de 3de afdeeling dezer
stad nog betrekkelijk vele zijn, die te kort on
derwijs genieten om daarvan duurzame vruchten
te plukken. De voorzitter deed opmerken, dat,
wat het eerste punt betreft, het hein aangenaam
was, dat het gebrek aan plaats zou worden weg
genomen, daar door het gemeentebestuur is be
sloten tot de oprichting van eene nieuwe school.
Ten opzichte van het tweede punt had het be
stuur wel overwogen, maar was het nog niet
tot een besluit gekomen, welke maatregelen kon
den worden aangewend om dat kwaad uit den
Weg te ruimen. En dat wat het derde punt be
treft, er pogingen zouden worden in het werk
gesteld bij schoolonderwijzers, industrieelen enz.,
om daaraan le gemoet te komen. Dit rapport
en deze tnededeelingen lokten echter eenige
discussie uit, waarbij de heer Jhr. Mr. De Witte
Van Citters zijn dank betuigde over het gehouden
onderzoek en het uitgebracht rapport, maar deed
opiperkeD, dat men uit de resultaten van het
onderzoek in de derde afdeeling der gemeente
tot geene verkeerde statistieke gevolgtrekkingen
moest komen. Men had toch juist de derde af
deeling gekozen, omdat men zich overtuigd hield,
dat in die afdeeling het schoolverzuim het meeste
bestond. Voorts toonde hij aan, dat het noodza
kelijk was, dat de leerlingen, die de school ver
laten, het genoten onderwijs bleven onderhouden
tot. verwezenlijking van welk denkbeeld zoowel
hij als andere leden van gedachteu wisselden.
De voorzitter verklaarde dat het bestuur de on
derscheidene denkbeelden die door de leden wa
ren aangegeven, om het beoogde doel le bereiken,
in nauwgezette overweging nemen zou, waarna
deze vergadering werd gesloten.
Aenhem, $7 October. Het diner dat gisteren Z. M,
den koning door de gemeente werd aangeboden, en
waaraaD behalve de leden van den gemeenteraad,
de verschillende autoriteiten deelnamen muntte uit
door fijnheid van gerechten. De zaal was fraai ge
decoreerd evenals dc tot receptiezaal ingerichte
vestibule. Z. M. bracht, nadat de burgemeester
bem had toegesproken, een dronk uit op het
welzijn der gemeente Arnhem, en verklaarde,
in hartelijke bewordingen, hoe hoogst aaugenaam
Hem de wijze was, waarop de Arnhemmers
Hem hadden ontvangen, en dat Hij die ontvangst
zeer apprecieerde.
De heer van de Wall beval de belangen der
