Zaterdag
22 October.
N°. 3282,
A°. 1870.
■la):
PRIJS: DEZER COURANT.
[ivoor Leiden per 3 miandén/3.00.
[franco per posti.i.v3.85.
Afzonderlijke?!Nomroers'.w* v v-k.v0.05.
Déze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRUb DER ADVERTENTIEN.
Voor iederen regel. j 0.15.
Grootere lettors naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 21 October
tóen van de Vereeniging' Voorwaarlt;" die-
i doel stellen de verdediging vaw de vrij-
beginseleu, - waren Woensdag-avond ter
Iring' opgeroepen. Aan de orde was ge-
s vraag: of.de vereeniging ook> een adres
geest'- van het1 bekende Goessche adres
hM. den i Koning zourichten Breedvoerig
[deze vraag besproken. Algemeen was men1
ivoelen-da t-het. in -hooge mate weoseheiijk-
L dat het recht van oorlogsverklaring niet
i persoon' berustte:-Men was zoo sterk- mo-
Toorhet vervallen van de bevoegdheid;
Isd Koning bij art. 56 der grondwet verleend,
f ingenomen was men vooralsnog ,met •den-
die bewandeld moest worden om- dezen
te bereiken».; n. 1.. grondwetsherziening.!
d kon. gewichtige gevolgen-na. zich slepen-»
loest niet uit het oog verliezen dat veran-
in de grondwet ontbinding der. kamers
i sleepte. ,;,B aavadxuO
dit in de tegenwoordige omstandigheden
jielijk? iloe, was de vraag, zullen de nieuwe
zijn samengesteldZal het voorptel in de
kamers de vereischte meerderjtejd van
|r uitgebrachte stemmen verkrijgen? Dit -
I alle bezwaren die de vergadering krachtig
elden, maar er was nog meer, men was
fsd dat wanneer men eenmaal aan den Ijoek-
|van ops staatsgebouw raakte, het wel eens,
met het oog op het bijeenkomen van nieuwe
fs, zou künnen gebeuren dat artikelen voor
behoud de vrijzinnigen ijveren, gewijzigd
worden. Was het niet zeker dan behoorde
bch ook niet tot de onwaarschijnlijkheden
Ie mijn verkeerd kon springen en de vrij-
le beginselen meer zouden verliezen dan
In-
wikte het vraagstuk nog uit een ander
iktpunt. Het gevoelen werd verdedigd, dat
grondwetsherziening noodig was, onze
iitie bepalingen inhield die dringender
jiDg vorderden dan artikel 56. Men had
meer bepaald 'op het oog de bepalingen
iet stuk der defensie en op de uitoefening
'et kiesrecht. Algemeeue dienstplicht en uit-
pg van het kiesrecht, in dien zin dat niet
geld, maar maatschappelijke positie of
I van ontwikkeling stemrecht gaf, waren
wel te verkrijgen zonder grondwetsherzie-
de tijd niet wel eens spoedig komen,
e hooge noodzakelijkheid van die wijzi-;
i beaamd werd, en zou dan bij dergelijke
nheid de aandacht niet gevoegelijk op art.
onen gevestigd worden?
deze argumenten behieldén de bovenhand
et 3/4 stemmen" van de aanwezige leden
besloten: aan een adres in bovenbedoelden zin
tie te werken als lijnde: 1°. de tijd niet geschikt
de laak niet zoo spocdeischcnd, daar het ge-
is dat de regeering onze onzijdigheid heefixoeten
ihaven -en wij niet-zoo gemakkelijk in een'oorlog
jswikkeld worden.
irna werd de vraag besproken; of de ver
iets zou doen tot het in hét leven roe-
.870. an -eene-afdeeling van een of anderen vrede*
iels: r
ti kwam..echter tot de conclusie dat zoo iets
vereeniging-Voorwaarts, welke eene bepaalde
tg volgde, niet thuis behoorde, daar een
tiond.ueene..instelling.is -waaraan noodwen-
lie partijen moeten kunnen deelnemen.
Staats-courant behelst het verslag van den
der Rijksinstelling van onderwijs in Indi-
aal-, land- en volkenkunde te Leiden, over
itudiejaar 18691870, ingediend door den
ran Bestuur van gemelde instel'iug.
"aan is ontleend: Aan de lessen is deel
ien door 30 ingeschrevenen, waaronder 12
alle en 18 voor sommige lessen, te weten:
het Javaansch 12, voor Javaansche wetten
or het Maleisch 12, voor de land- en vol-
5 10, voor de godsdienstige wetten 7,
het publiek recht en stelsel van bestuur 12,
oor de gesciedenis 6. In vergelijking met
orige jaar, toen slechts 25 jongelieden waren
;hreven, is op nieuw vooruitgang waar te
de 30 ingeschrevenen waren 5 meesters
tandidaten in de rechten, 1 candidaat en
'ent in de letteren en hadden er 16 het
tarnen der hoogere burgerschool, examen A
ie:
(vVaarfrüder' tfvee:' in Indië)' of examen A- voor
ingenieurs afgelegd. Ben der ingeschrevenen be
reidde zich" nog voor' liet eind-examen der I oo-
gerè' burgerschool Vóór, Onder hen bevonden zich
7, die' reeds in het vorige 'jaar dèfi ciirsifs aan de
Rijksinstelling hadden bijgewoond,' en twee die
rdeds met voldoêii'den uitslag examen B hadden
afgelegd/ maar niet-als ambtenaar'konden ge
plaatst worden. Beiden zijn dit jaar na een nieuw
examen te hebben ondergaan, tot ambténaar tér
beschikking aangesteld.
Aan' het examen' in Juni jl. gehouden' is door
.12 kweekeiïngen der instelling, waarónder 4
.méésters, deelgenomen. Van hen"slaagden 1, tèï-
vvijl er 4'werden'afgewezen. Onder de laatstge
noemde bevond'zich echter slechts éen, dié voor
alle lessen had geteekend', tèrtvijl de drie an
deren slechts enkele lessen volgden:' Wij ge-
vqelen ons, naar' aanleiding' hiervan verplicht
de aandacht van Uwé" Exc. te vestigen op de
slechte gevolgen, verbonden 'aan de aangenomen
uitlégging van art. 1, alio: 3 der wet van 10
Juni '1864 (Staatsblad 44), volgëüs' vV&lkfe het vrij-
stdat'ook voor meer' dan éeü lés of hoogstens
twee te teekenen, zonder dat zulks tót het volgen
vap: den geheëlén cursus en de betaling der
geheele inschrijvingssom verplicht.' Velen' toch
vergenoegen zich mët' slechts vóór enkele ëollfeges
te teekenën, en stellen zich voor het overige met
hier' eh daar verkregen dictaten tevreden, iets
dat 'op hun eind-examën en daardoor oók op den
naam der Rijksinstelling 'een allés behalve gun-
stigen invloed uitoefent. Naar ons oordeel zoude
van eene andere interpretatie, reeds vfoeger bij
schrijven van'21 Augustus'1866, n°. 43; door den
raad van bestütir voorgeslagen, een'zeer gunstigen
invoed op de loop der stadiën kunnen verwacht
worden.
Bij het bovengenoemde examen hadden 6 het
Javaansch alleen; 5 het Maleisch alleen, 1 het
Javaansch en Maleisch beide,' 10 de godsdienstige
wetten en' 1 het landmeten en waterpassen als
'verplichte vakken gekozen. Hij die het Javaansdh1
'en Maleisch' als verplichte vakken gekozen bad,
voegde daaraan 1 de godsdienstige wetten als on
verplicht vak toe.
- Burgemeester en Wethouders alhier gezien de
adressen van:, a. J. Bernard, vleeschhouwer, wo
nende binnen deze gemeente, waarbij hij verzoekt
om in het huis aan de Haarlemmerstraat eene
slachterij te mogen uitoefenenen b. P. Weijers Pz.
koperslager, mede alhier woonachtig,..houdende
verzoek oin in het huis aan de Haarlemmerstraat
eene smidsvuring te mogen doen plaatsendoen te
weten, dat tot het hooren der eigenaars en be
woners van de naastbij gelegene en belendende
panden, ten opzichte der informatiën de commodo
et lincommodo, door Burgemeester en Wethouders
zal: worden gevaceerd op het Raadhuis dezer Ge
meente, op Maandag den 24sten October aanst.,
's vóormiddags te elf uren.
De dames M. J. P. M. Broekhof!) L. M.Gerike
en L. H. H. De Groot te Leiden hebben gisteren
te 's-Gravenhage met gunstig gevolg aan het
examen voor de vervaardiging van dameshand-
werken deelgenomen.
De in Aug. jl. benoemde 2de luits.' voor den
dienst in Oost'-Indië zullen voor den tijd, dat zij'
in afwachting van Scheepsgelegenheid hier tc
Iartde moeten verblijven; bij de verschillende re
gimenten 'van de wapens waartoe zij belioorën,
ingedeeld wörden.
Naar men verneemt, wordt eene promotie bij
dei militairen geneeskundigen dienst hier te lande
verwacht. (llbld.)
De Prov. Drenlsche en Asser Ct. meldt het volgende:
„Men zegt, dat Fransche krijgsgevangenen in
Hannover inderdaad; tegen' 30 cents dagloon, kan
hel) graven zijn van een kanaal; dat op'de Vecht,
in de nabijheid der Overijsselsche grenzen zal
aanloopen.
„Hoe- lang - de Franschen nog graven 'zullen
aan dit kanaal; hangt af van den duur des oor-
lbgs, en hun bereidwilligheid om voor dat-loon
te averken, maar indien zooals in der tijd werd
medegedeeld 2100 man aan heiwerk zijn; dan kun
nen ze,-wanneer de vorst niet te spoedig invalt, in
korten tijd-een heel eind-ver graven:"
Nadat een inzender in de Prov. Noord-Brab. Cl.
de aandacht heeft gevestigd op eene belangrijke
historische bijzonderheid, dat het namelijk op 8
Dec. 300 jaren geleden zal zijn dat de wakkere
Bósscher ossenkooper Herman De Ruyter met 3
of 4 even onverschokken mannen het-slot Loe-
vestein op de Spanjaarden veroverde en liemalzoo
de eer toekomt, een der eerste, zoo niet de eerste
géboren Nederlander geweest te zijn, die een po-
pibg tot bevrijding van zijn vaderland in het werk
stélde, voegt de redactie van dat blad daaraan het
volgende toe, uit de gesehreven kroniek der stad
's-Hertogenboscb, in het stads-archief berustende
„Dat Herman De Ruyter met omstreeks 30 om
'de troebelen uit den Bosch geweken Bosscher
bürgers, zich tegen de. Spanjaarden, die uit den
B<jsch gekomen waren met grof geschut en andere
ammunitie van oorlog verdedigde; -dat de Ruyter
zidh niet levendig in handen der Spanjaards wil
lende overgeven, zich verweerde zoolang hij staan
kop; dat de Spanjaards zijn lijk het hoofd'af-r
slóegen -en dat, met 17 gevangenen, -brachten: te
's-Hertogenbosoh:; dat het hoofd van De-Ruyter
bijinen 'a-Hertogenbosch op de galg werd geplaatst,
vvéar het lang stond, en de gevangen 17 burgers
„die seer ermelijk laegeu door-het buspoeder, dat
verstrooyt was geweest opt voors. huys" naar
Aétwerpen geroerd -werden, waar zij de dood
straf ondergingen, te vreten Michiel Schamel"le
vendig geradbraakt;- de andereugehaügen."
Richard Wagner zal bij gelegenheid van hét
jubelfeest voor v. Beethoven in December aanst.
een feestrede uitgeven bij den heer Fritzsch te
Leipzig, deze rede zal tevens eene bijdrage zijn
tot eene filosofie der muziek.
De' kapitein luitenant ter zee A. N. L. Koops,
dienende: als 1ste officier op Zr. Ms. fregat met
stdomvermogen Admiraal van .Wassenaer, wordt met
deh laatsten dezer op non-activiteit gesteld, en met
1 November aanstaande vervangen door den kapi
tein-luitenant ter zee J. H. P. E. Kniphorst.
i
Z. M. heeft benoemd tot ontvanger der regis-
trfitiè'voor de gerechtelijke en administratieve
acjen en der domeinen te Middelburg, den heer
Mf. L. J. Bouricius, thans ontvanger dér registratié
en, domeinen te Helder.
Z. M. heeft goedgevonden aan den 2den luit.
W. B. Slotboom, van het 4de reg. huzaren, op het
daartoe door hem gedaan verzoek, een eervol
ontslag uit den militairen dienst te verleenen.
Texel, 20 October. Gisteren raakte een Engel-
sche schoener inet' potasch geladen op de „Por-
tu^eesclie rug" aan den grond. Na tweemalen
mét de scheepsboot een werpanker te' hebben
uitgebracht, is het schip weer vlot geworden en
heeft zijne reis kunnen vervolgen.
's-Gravenhage, 20 October. Naar men mét ge-
noègen verneemt, hebben de erfgenamen van den
onlahgs overleden Haagschen Kunstenaar T. S.
Cool, de kapitale en verdienstelijke schilderij vani
zijne hand, Chactus bij het lijk van Attila voor
stellende, aan het Haagsche Museum van Modërne
Kdnst aangeboden, en heeft de directie dezëlvé
in |dank aanvaard.
Bij het heden gehouden examen voor de
vervaardiging van dameshandwerkeh werden' de
verlangde acten uitgéreikt'aan'dë volgende dames
M. E. Jansen, en A. Neukerkë van hier; L. Mv
Van Veen, van Delft; E. A. Van Ommeren en
C. W. v. d. Graaf, van Rotterdam; Z. A. F. Góld-
boöh, van Woerden; N. J. Bogérzeil en M. G.
W.' Van den Broek, van Dordrecht.
Rotterdam, 20 October. In de' he'den gehóuden
vergadering van leden der Vereeniging tot'be
vordering van fabriek- en handwerksnijverhéiü
werd, na de medeóeeling van ï'hgeköméh'stiikkeh
een zeer uitvoerig debat geopend' óver de'resultaten
der pijpwelboringen in Nederland, volgens het
Norton-stelsel. De einduitslag dezer dikcussie was,
dat het stelsel van pijpwelboringen, voot Onze
omstreken althans, niet aante beveled is,daar
er slechts zelden goed water werd verkregen.
Ten slotte werden door den heer'Ulrich Jr. mé-
(^edeelingen gedaan omtrent de tentoonstelling
ip 1871 te 's-Hagé.
Krimpen a/d. Lek, 20 OctébérV Maandag Wétd
alhier de bewaarschool geopend, Öe' 'eerste in dén
Krimpenerwaard. De schóól kaó 150 leerlingen
bevatten en werd 'mét ó0 kinderen' geopfenö:' De
kleinen wérden ruimschoots onthaald.'Tot Hbofd-
ondefwijzeres is aangesteld 1 Mej. Kalkman.'Tof
hoofdonderwijzer aan de openbare lagerè schóól'
alhier is benoemd, de héér J. v. d. Hoevènj hulp
onderwijzer 'te'Amsterdam.
Dordrecht, 20 -Ocotber. Eene gemengde commis
sie uit de besturen van de Vereeniging lot bespreking
van algemeene belangen, van de 'Vrijmetselaarsloge i/La
Flamboyante,'' van het departement Dordrecht der Maat
schappij-tot Nut van 't Algemeen, an de Afdetling
Dordrecht der Vereeniging .tot bevordering-man Fabriek
en Handwcrksnijverheid in Nederland, van het Comité
dek Vereeniging hel Haode Kruis, en van het Genoot
schap Diversa Sed Una deed - eene oproeping aan
-de! ingezetenen dezer stad tot het houden eener
,algemeene meeting der bespreking der oprichting
ivab eene Algemeenen Vredebond, namelijk van
,een Vredebond, die zich-over geheel Nederland
izal -uitstrekken - en\ zich ook met het buitenland
jni verbindig 1 stelleneen Bond, waarvan al de
deéien niet alleen hetzelfde doel: „de hovordering
defc Viodes en het tegengaan des Oorlogs" zullen
beöogen-; maar. die dit doel, uitgaande van en
steunende op dezelfde beginselen en door aan wen-
-dibg van dezelfde middelen, zullen willen' berei-
jketa; een bond, die zal zijn hel gewrocht van den
iuitgedrukten wil, hel overleg, de bespreking en de sa-
mètwerking- van - belangstellenden uil able oorden des
.vaierlandr-iopdat oJntrent-d6el;begmselen-èn mid-
idelen geen verdeeldheid kunne bestaan en de bond
werkelijk algemeen zij: -
De bedoelde meeting heeft op den 6d™ dezer
plaats gehad en werd door-meer daü'200 perso-
ne van alle Startden en van verschillende rich
tingen bijgewoond.
Zij heeft de wenschelijkheid- uitgesproken der i
oplichting, in bovenbedoelden zin, van een Alge-
meeuen Vredebond, en eene commissie van uit-
voéring benoemd, met den last om „de reeds
gevestigde Vrede-Vereeuigingen en andere Maat
schappijen, Vereenigingen of'Genootschappen in
Nederland uit te noodigen tot het houden, door
afgevaardigden, van eene vergadering.
De commissie heeft thans dien last aanvaard
en j Utrecht als - plaats van bijeenkomst gekozen.
Eejie algemeene oproeping tot die bijeenkomst zal
nader in de bladen geschieden.
tfTRECHT, 20 October. Men verneemt dat wegens
geijezen moeielijkheden met den aannemer, de
werkzaamheden aan het fort te Rhijnauwen ge-
staékt zijn. Het werkvolk is daardoor ontslagen,
maar toch tot eergisterenavond ten volle betaald.
Er'moet intusschen hoop bestaan, dat de bezwa-
reii nog uit den weg geruimd zullen worden.
4- Den 27llcn dezer zal Dr. M. Cohen Btuart
uit Rotterdam; alhier eene openbare voordracht
hodden, ten voordeele der zwaarbeproefde bevol-
king van Straatsburg:'
Amersfoort, 20 October. Gisteren arriveerde
Z. M. de Koning per extra trein yau den Centraal-
Spdorweg te- halfeen uur alhier, en werd aan
het perron door burgerlijke en militaire autori
teiten opgewacht. Van de meeste gebouwen wap
perden de nationale en oranjevlaggen en werd
Z. M. die bij aankomst naar de Vlasakkers reed,
om' het hier in garnizoen liggend reg. rijdende
artillerie te inspecteeren, met groote geestdrift ont
vangen. Z. M. werd door den kol. der art. v. Tuy 11
een dejeuner aangeboden, en vertrok te 4 uren
weder per extra-trein naar Harderwijk.
Amersfoort, 20 October. Door de Kamer van
l£oi>phandel en Fabrieken alhier, is aan den
minister van financiën een adres gericht, waarin
geheele dagdienst bij het rijkstelegraafkautoor
wórdt verzocht.
Harderwijk, 20 October. Gisteren kwam 2.M
deh Koning alhier aan om met den extra trein
naar Amersfoort te vertrekken, waar hij inspectie
óver de artillerie zou houden. Aan het station
weird Z. M. door den burgémeester, Mr. D. Van
Meiirs den kapitein Limburg benevens de direc-
i teuts der Oentraal-Öpoorweg-Maatschappij ver
welkomd in de wachtkamer, die zeer net gede
coreerd was. Door de talrijke schare die aanwezig
wak, werd Z. M. met de grootste geestdrift bel
groet.
Deventer, 20 October. Men zegt'dat (ie Exploi
tatie-Maatschappij een gerechtelijk ondérzoek wif
doen instellen) naar 'den' plaatsgehad'hcbbendeb'
brand" aan het 'statión 'dl'hi'ér: Alg'efrié'én worrft
echter gehield) dat 'éen'"feeds "sedert" geftiimen
'tijd' bestaand gebrek aan de 'gaslei'diTig, dat men
derizè'lfden'dag) doch te'vergeefs had'gepöógd te
'lierstelléri, de 'eenige oorzdak van deii brand
moet" zijü.
1 Zwotik, 20 OctöbeK Door deii gemeenteraad
te Kafiipeé ik, in zijne vergadering van Dibsdag,
besloten, in zake de quaestiè' dér' betaling van
ttactetrtèhtén aaii de HH'.1 jiredi'kantéh der Her-
