Woensdag
19 October.
N°. 3279,
A0. 1870.
J a
LEIDSCH
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIÏÏN.
V«or iederen regel0.15.
Grootere letters naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 18 October.
De vragen uit de vakken waarover het verge
lend examen voor de betrekking van hoofdon-
irvvijzer aan de openbare school, gisteren in de
sdsgehoorzaal alhier gehouden, geloopen heeft
jn de volgende:
lit uur tijd Opstel.
Het onderwerp te kiezen uit het tijdvak der
roote Fransche revolutie, b. v. een hoofdpersoon,
ene belangrijke episode, oorzaken of gevolgen.
Beoordeeling naar stijl en inhoud. Zuiverheid
an taal wordt ondersteld.
1% uur tijd
Natuurkennis.
Op welke wijzen bepaalt men het specifiek
ewicht eener vloeistof?
Teeken den loop der lichtstralen in een sa-
tengesteld microscoop.
8. Wat is de samenstelling van melk?
4. Hoe komt het, dat men niet telkens als de
naan tusschen de zon en de aarde instaat, eene
onsverduistering heeft en welke zijn de voor-
vaarden voor zulk een verduistering?
5. Welke verschillen bestaan er tusschen wor-
sl en stengel?
C. Hoe geschiedt de bloedsomloop bij den mensch?
7. Wat weet men van het ontstaan des hagels?
lü uur tijd Bekenkunde.
1. Een graanhandelaar koopt 300 hectoliter
ogge, a 10.30 de hectoliter. Hij verkoopt die
iartij terstond met eene winst van lOpCt. in het
aar, te betalen een gedeelte coDtant, en ƒ600
ninder over 9 md. Men vraagt naar den geheelen
erkoop.
2. Een kapitaal brengt in den tijd van drie jaar
tan enkelvoudigen interest op, eene som van
600; wordt het kapitaal uitgezet, interest op
uterest, dan bedraagt de samengestelde interest
Lne som van ƒ630.50. Hoe groot is het kapitaal
I3. Van drie getallen, die met elkander uitma
ten eene harmonische evenredigheid, is de som
20 en die hunner vierkanten 244. Welke zijn die
;etallen
4. Eene kuip is op den bodem wijd 18 D. H.;
Be wijdte van het bovenvlak is 14 D. M. en de
loogte der kuip 20 D. M. Hoeveel water moet
de kuip worden gedaan, opdat deze gevuld zij
ot eene hoogte van 6 decimeter?
5. Zoo men een getal, bestaaude uit een wil
lekeurig aantal cijfers, vermindert met een getal,
ontstaan door de rangorde der cijfers om te kee-
ren, dan is dit verschil door 9 deelbaar. Men
vraagt dit te bewijzen?
6. Een hefboom van gelijkmatige zwaarte, die
kilo weegt en 15 D. M. lang is, is aan het
eene einde met 200 en aan het andere einde met
SO kilo belast. Waar moet die hefboom onder
tand worden, opdat er evenwicht zij?
7. In een manometer met samengeperste lucht,
die eene doorsnede heeft van 1 centim., neemt
de lucht eene ruimte in van 70 kub. centim., bij
een spanning van éen atmospheer. Als het kwik
dan 38 centim. in de buis rijst, vraagt men naar
de spanning van het gas, dat die rijzing doet
ontstaan
114 uur Opvoeding en Onderwij».
1. Wat is het ware verschil tusschen lager en
middelbaar onderwijs, en wat is meer in 't bij
zonder de taak der lagere school?
2. Waarom is het goed, dat de geschiedenis
onder de leervakken der lagere school is opge
nomen, en welke methode moet bij dit onderwijs
gevolgd worden
3. Geef eene kritiek van de Nederlandsche
wijze van vorming der aanstaande onderwijzers.
Samen 114 uur Taalkunde.
Wel, laat u dit geval, dan leeren,
Mijn lieve Jan!
Dat een verstandig kind
Geen dingen moet begeeren,
Die hij te voren weet,
Dat hij niet krijgen kan.
VAN ALMBN.
1. In welk verband staan de zinnen van dit
versje tot elkander?
2. Zijn de woorden laat, moet en kan hulpwerk
woorden, zoo ja, welke?
Worden zij nog anders gebruikt?
3. Is de ee van weet scherp of zacht?
4. In welken naamval staan de woorden u en
'•f geval f
5. Tot welke klasse van woorden behoort het
woord geen t
Gij, zanggodinnen! daalt, o daalt,
En laat mij van uw oog, uw gunstig oog, bestraald,
Gekuischler, zoeter toon dan Tempes Boschchoor men-
Kroont zelve uw kruin met myrthenblad, [gelen!
En laat ik, op uw bijstand prat,
Mijns levens schoonsten dag, mijn Bruid, mijn wei-
Een Orfeus zong voor zijne Euridicé, [lust zingen 1
En 't bruiloftslied wist luchtgewelf en zee
Tot luisteren, tot wederklank te dwingen.
Men vraagt eene uitlegging van de cursief ge
drukte woorden.
Hierbij behoort nog een schoonschrift, waarvoor
het laatste vers kon dienen.
1 uur Staatsregeling en Aardrijkskunde.
1. Hoe komt in Nederland eene wet tot stand?
2. Welke zijn de voordeelen der ministerieele
verantwoordelijkheid en sedert wanneer bestaat
die in Nederland?
3. Verklaar de beteekenis van de termen amen
dement, recht van initiatief, recht van enquête, petitie,
interpellatie in onze staatsregeling.
4. Geef eene schetskaart van Frankrijk met de
oude verdeeling in provinciën.
De sollicitanten waren bijzonder tevreden over
het vergelijkend examen te Leiden: het muntte
uit door het degelijke, leerzame werk, en wat
zelden gebeurt, 't was aangenaam. Het ruime,
frissche lokaal, dat in de pauzen gelucht werd
de humane behandeling; het flinke diner in het
hotel den Burg"-, in éen woord! de meesten ver
klaarden nog nimmer zulk een examen te hebben
bijgewoondAan het einde van den dag nain
een der sollicitanten het woord; en zijne dank
betuigingen aan Examinatoren en Gemeentebe
stuur werden met luide bijvalsbetuigingen onder
steund!
Met bijzondere ingenomenheid vernemen wij,
dat ter voldoening aan het verzoek van vele
belangstellenden om gedurende de aanstaande
wintermaanden het muziekcorps der dd. schut
terij alhier in de gelegenheid te stellen eenige
uitvoeringen te geven, de Commissie belast met
de regeling en het beheer van dat muziekcorps
het voornemen heeft, bij genoegzame deelneming
zes Heeren-concerten te doen plaats hebben.
Ofschoon onvermijdelijk vele onkosten aan der
gelijke uitvoeringen verbonden zijn, is de prijs
voor deze zes concerten zeer laag gesteld en be
paald op twee gulden negenenveertig cents per per
soon, met vooruitzicht dat bij eene zeer talrijke
deelneming ook nog daarenboven éen of twee
concerten met Dames in den Schouwburg zullen
gegeven worden.
Wij vestigen hierop de aandacht onzer stad-
genooten en noodigen hen uit, om door onbe
krompen wijze van deelneming te toonen, dat
Leidens ingezetenen prijsstellen op het bezit van
een muziekcorps, dat niet alleen in de bestaande
behoefte voorziet, maar herhaaldelijk heeft be
wezen voor deze taak, vooral door de goede
leiding, voldoende berekend te zijn. Dan twijfe
len wij niet, of de lijsten die ter inteekening aan
de huizen der ingezetenen zullen worden aan
geboden, zullen aan het denkbeeld der Commissie
ten volle recht doen wedervaren.
Thans ziet, met machtiging van den Minister
van Justitie bij Gebroeders Belinfante het licht,
het verslag der Staatscommissie voor de herziening
der wetgeving op de eigendoms overdracht van
onroerende goederen, het hypotheekstelsel en het
notariaat. Het bevat verschillende ontwerpen tot
wijziging van sommige bepalingen van het Bur
gerlijk Wetboek, het Wetboek van Koophandel
en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering,
een ontwerpbesluit betrekkelijk de hypothecaire
boekhouding, een ontwerp van wet tot regeling
van het notariaat en een ontwerpbesluit tot uit
voering van eenige bepalingen dier ontworpen
wet, alles met memoriën en nota's van toelichting.
Waar sommige leden zich niet konden vereeni
gen met het besluit der meerderheid omtrent een
of ander punt, hebben zij hunne bezwaren en
tegenvoorstellen in afzonderlijke nota's opgeno
men. Die nota's zijn achter het verslag gedrukt.
Zoo vindt men vijf nota's van den heer Stam,
betrekkelijk de hypothecaire boekhouding, het
toezicht op de hypotheekkantoren, de opneming
van kadastrale kenmerken in geval van over
dracht enz. van gedeelten van kadastrale perceelen
éene nota van den heer notaris Van Berckel
omtrent de hypothecaire boekhouding; eindelijk
eene nota van de heeren notarissen De Bas, Van
Berckel en Bruno Tideman, houdende betoog der
wenschelijkheid eener vervanging van de wet van
22 Pluviöse, jaar VII, en bedenkingen tegen het
daaromtrent door de Staatscommissie genomen
besluit.
Ten gerieve van de lezers is ten slotte opge
nomen het wetsontwerp op de wijze van over
dracht van onroerende zaken en daarmede in
Terband staande verbeteringen van het hypothe-
cairstelsel met memorie van toelichting aan
de Tweede Kamer ingdiend den 5den Januari 1860.
Bij de Zaterdag gehouden verkiezing voor een
lid van de Prov. Staten in het hoofd kiesdistrict
Sliedrecht, ter voorziening in de vacature ontstaan
door het overlijden van wijlen den heer Singels,
werden 393 geldige stemmen uitgebracht. Nie
mand verkreeg de volstrekte meerderheid, maar
er moet eene herstemming plaats hebben tusschen
de heeren Murk Seis die 97 en De Klein die 78
stemmen verkreeg.
Opgaven betredende de sterfte en de geboorten
in eenige groote gemeenten, over de maand
Augustus 1870.
G?2crS,e"S9'?"S,ï'£'
S li llss
'1 s s- 1
ra.3.'
OtOtOi*-» tOWCJOM w-i
O'-coouia'O-itOüiG'*;
fO-lOOlWCDCOOHiFtf
co o «o <o w oo pi »- h <o h1
>-vo t——jt*> tr c
-I'JOCOCICIOOO'OIO»
C5 C I- O» W»taOHBi{
BMtltatitOWtOWMW''
(i
o <p to co -
«too»oa*»»ac>if**-o»QO
M H M H
r I it. m 6i h c»
I O
OtKto^tXHtS
I I I I -M »l 1 I
I - I I I I I I I I I I
tn-to I I I I I I b-> 00 I 4n
r\ I ccH-l I tol
I I ^1 I I - I I I
.1 I) tol II I
<0.1 I I I
MOMtad-titowtoonoc
tOtOOOTCOCOMtfat-'l tOO
KMOCOSiCetOCOlCBO
IIIMImhhI
3 H 65 I I t-J OO
CO f—1 60
H- tO I CO tO I I
5MHMI—i I tO I I I
E* 5 e
&2.S 2
ST."'
.s:s
Werkelijke bevolking op
1 Januari 1870.
Geboren,
(met levenloos aangegevenen.)
Overleden,
(met levenloos aaDgegevenen.)
Overleden op 10,000 inwoners.
Levenloos aangegevenen.
Beneden 1 jaar.
(zonder levenl. aangeg.)
15 jaren.
514 jaren.
1420 jaren.
20 66 jaren.
66 j. cn daarboven.
Typhus en febris
typhoïdea.
Pokken.
Roodvonk.
Mazelen.
Cronp.
Keelziekte
(angina diphtherina).
Kinkhoest.
Diarrboe en cholera
nostras.
Levenszwakte en uitte
ring, 014 jaren.
Uittering, 1465 jaren.
Marasmns senilis,
boven 65 jaren.
Acute ziekten der
ademhalingswerktaigeu.
Chronische ziekten der
ademh. waaronder longt.
Ziekten van het
kraambed.
Gcweldadige
invloeden.
Andere ziekten.
Onbekende oorzaken.
Zonder geneesk. behandeling
(begrepen in de vorige kolom).
In 1869 beliep het getal brieven, in Nederl-
Indië ontvangen 146,506, verzonden van daar
164,461aantal vellen druks, ontvangen 613,919
vellen, verzonden 133,164; zijnde niet onaan
zienlijk meer dan in 1868.
Iu 1869 telde men op Java en Madura 49, in
de buitenbezittingen 19 gouvernements-scholen,
te zamen 68; daarbij waren in dienst: 68 hoofd
onderwijzers, 64 hulponderwijzers, 11 kweekelin-
gen, te zamen 143; het aantal leerlingen was
betalende 2029, niet betalende 2001, te zamen 4030,
waarvan 724 in de hoogste kl., 2024 in de laagste
kl., 193 inlanders en vreemde Oosterlingen. In
den loop des jaars verlieten de school: 171 na
voldoend onderwijs en 1213 zonder voldoend on
derwijs genoten te hebben. Van het gezamenlijk
getal leerlingen telde men er op Java en Madura
3006, waarvan 1435 gratis onderricht erlangden.
Het jaar 1869 was over 't geheel een jaar van
vooruitgang voor het openbaar lager onderwijs
niettegenstaande de bezwaren waarmede het te
kampen had, als de veelvuldige mutatiën onder
de onderwijzers en leerlingen, veelvuldige ab-
sentiën, te weinig overeenstemming tusschen huis
en school, gebrekkige kennis der Nederl. taal,
die de meeste kinderen alleen op school hooien
spreken en voor sommige scholen ook gebrek
aan hulppersoneel.
Wat de inrichting van bijzonder onderwijs be
treft, telde men in Ned.-Indië in hetzelfde jaar,
50 scholen, met 16 hoofdonderwijzers. 28 hoofd
onderwijzeressen, 10 hulponderwijzers, IS hulp
onderwijzeressen, 8 mannel. en 15 vrouwelijke
kweekelingenop die scholen telde men het
volgend aantal leerlingen666 jongens en 1252
meisjes, te zamen 1918.
Volgens deze oijfers zou men in 1869 tegenover
het jaar te voren eene vermeerdering hebben
waargenomen vau 18 scholen en 638 leerlingen,
doch door eene noodzakelijke aftrekking, blijft
die vermeerdering 300 leerlingen.
Betreffende de welgeslaagde zending van den
talentvollen H. J. Burgers tot het nemen eener
copij van het te Darmstadt ontdekte portret van
Sweelinck, den grooten Nederlandschen componist
der 16de eeuw,
volgende:
„Het wordt, nu
reeds aan enkelen
waarschijnlijk, dat
meldt Dr. Ileije thans het
re B
Maastricht: 1 verdr. Van de 60 aan hier niet genoemde ziekten
overledenen, stierven 32 aan anelvcrloopende ziekten der spijsver-
teringswerktnïgendaaronder wazen 29 kmderan beneden 2jaren.
Rotterdam: 6 verdr. 4 zclfm. - Te Utrecht nas ook de sterfte
onder kinderen beneden 1 jaar groot, vooral door dermlijden. Het
schijnt te gelukken de verspreiding der pokken te beletten. De
mazelen-cpidemic schijnt baar einde te naderen.
(Overgedrukt uit het Nederlandsch Tijdschrift voor
Geneeskunde. JsargaDg 1870.)
wij die beeldtenis zagen en
deden zieü meer en meer
het een meesterwerk is van
Paul Moreelse, die (in 1571 geboren) in 1606 in
zijn krachtigsten bloeitijd was. In de volgende
week zullen wij het oordeel der kunstverstand i-
gen daarover inroepen.
„Wij hebben namelijk aan het bestuur der
Maatschappij Felix Meritis, in dank voor de groote
heuschheid, die het aan onze Maatsch. tot. bev.
der Toonkunst bewijst, door haar in bruikleen
de vereischte lokalen af te staan voor hare, in
tal en belangrijkheid met den dag aangroeiende
Boekerij, den voorrang aangeboden, om het por
tret voor de leden van Felix en hunne dames ten
toon te stellen, en deze tevens ruiuier kennis te
doen nemen van het doel en de werkzaamheden
onzer Geschiedenis- Vereeniging.
„Dóch in afwachting van dat oordeel der des
kundigen en kunstvrienden, houden wij het nu
reeds voor zeker, dat wij voor de geschiedenis
der toonkunst zoowel als der schilderkunst een
kostelijk erfstuk van Neerlands glorie wonnen
de belangrijke offers die wij er voor over hadden
(doch die door de nobele mildheid van een aan
zienlijk Amsterdamseh kunstvriend groolelijks
getemperd zijn) overwaardig.
„Zij 't voor elk, die den tijd waarin wij leven
begrijpt, een nieuwe prikkel om ook op dit ge
bied krachtig mee te Werken tot het èn binneu-
en buitenlands doen waardeeren van Neerlands
voorvaderlijken roem, en het helder doen inzien,
dat het nu levend geslacht dien vóórtijd nog niet
ontwaard is gewórden."
De luitenant ter zee 1ste klasse G. Ten Bosch,
laatst behoord hebbende tot het eskader in Oost-
Indië, en die van daar den 8sten dezer in Neder
land is teruggekeerd, wordt met dien datum op
non-activiteit gesteld.
„Blijkens eene mededeeling van Zr. Ms. minis
ter-resident te Madrid is het volgende besluit
door de Spaansche regeering genomen: 1". de
haven van Alicante wordt besmet verklaard
2". in de patenten van schepeD, welke uil ge-
