moest zich verschrikkelijk gehavend langs Chiers
terugtrekken.
Het gevecht duurde tot ver na het invallen der
duisternis; de dag was moorddadig. Te negen
uur bulderde liet kanon nog. Het leger van Mac-
Mahon overal teruggeslagen, was in aftocht op
Sédan.
Onze soldaten hadden in 48 uren niets gegeten.
Zij waren uitgeput.
Toch marcheerde men nog den gansehen nacht.
Jleu hield stand voor Sédan; de rechtervleugel
steunde op den Maas, de linkervleugel strekte
zich uit naar de Belgische grens tot Carignan en
vormde met de rivier een scherpen driehoek.
Het gevecht werd te vier uur iu den morgen
hervat.
Een gedeelte van het Pruisisch leger was ge
durende den nacht den Maas overgetrokken; al
de heuvels van den linkeroever i\ aren met hun
kanonnen beplant tot zelfs tegenover Bazeille.
Men verwachtte een aanval van die zijde;
de brug die over dit dorp ligt werd ondermijnd.
Het gevecht begon evenwel aan den rechteroever
tegenover Carignan; de Fransche infanterie door
stond gedurende een paar uren bewonderens
waardig den aanval, eerst tegen lit uren toen zij
door de vijandelijke artillerie werd aangetast,
die haar van de heuvels hevig mitrailleerde,
trok zij allengs en in goede prde af in de rich
ting van Francheval, en gaf alzoo (fe linie van
den rivier op, door een evenwijdige stelling in te
nemen met de Belgische grens. Maar de Pruisen
wierpen onuiiddelijk hun cavalerie op het cen
trum van het Fransch leger om dit van den lin
kervleugel af te snijden en op Belgisch grondge
bied terug te slaan.
Eenige regimenten linietroepen die achter waren
gebleven werden verstrooid en in wanorde terug
gejaagd in de bosschen van Francheval, maar
die manoeuvre werkte niet uit hetgeen de vijand
zich had voorgesteld. Een divisie Fransche caval-
lerie maakte op haar beurt een charge. De Prui
sen die reeds veel van het infanterievuur te
lijden hadden, moesten met aanzienlijke verliezen
terugtrekken. Dit is, naar ik meen het eenig
ernstig cavaleriegevecht gedurende dezen veld
tocht, en het succes toont hetgeen men had kunnen
verwachten van de Fransche cavallerie, zoo men
een beter gebruik van haar had gemaakt, in stede
van haar door het kanonvuur te laten dooden.
Aan den rechtervleugel was het gevecht niet
minder heet. De Pruisen hadden Bazeille ge
bombardeerd en verscheidene uren eeu hevige
fusillade volgehouden zonder eeu beslisseud resul
taat.
Tegen 1 uur, trokken zij de brug over. De
I bewoners van het dorp wachten met vluchten
I totdat de brug in de lucht zou springen. Men
kon zich niet verklaren, dat de brug niet sprong;
de vijand trok er over, liet dorp werd uitgeplun
derd, verschillende bewoners werden over de
kling gejaagd.
Het gevecht hield op tegen het invallen van
de duisternis.
Deze dag had het Frausch leger alweder geen
beslissende nederlaag geleden, want het had de
gewichtigste van zijn stellingen behouden; de
verhezen van den vijaud waren groot.
De toestand was nog niet hopeloos. Mac-Mahon
bracht geen verandering iu het front van zijn
slagliuie gedurende deze weinige uren van ver
ademing. Het is echter van gewicht ziju stelling
juist aan te geven, om de bewegingen begrijpe
lijk te maken die de Pruisen des nachts volbrach
ten en die, gelijk men weet, den volgenden dag de
volkomen insluiting van het Fransche leger ten
gevolge hadden.
De rechtervleugel van Mac- Mahou bleef steunen
op den Maas, met het front naar Bazeilles. en
voor De Balan; het centrum steunde opGivonue
en de linkervleugel, trok over la Chapelle en
nam een gebogen stelling evenwijdig uietde Bel
gische grenzen in. De linie van slagorde vormde
aldus met den rivier niet meer een scherpe drie
hoek, maar eeu stompe driehoek, wieus eene
zijde zich iu het noorden uitstrekte.
De Pruisen hadden aan deze zijde een aanzien
lijke strijdmacht bijeengebracht, liet Fransche
leger had integendeel zijn rechtervleugel goed
versterkt.
Het werd den l»1"1 September. Het eerste ka
nonschot werd vóór drie uien 's morgeus gelost.
Het was nog donker. De kauunnade bulderde
onophoudelijk onderscheidene uren achtereen te
genover Bazeilles en iu de richting van Douzy.
He rechtervleugel en het centrum hielden gedur
rende dien tijd stand. Intusscheu vielen de
Pruisische troepen, die op de hoogten van Fran
cheval stonden en des nachts door soldaten ver
sterkt waren die den vorigen dag nog niet ge
streden hadden, den iinkervleugei aan. Hij hield
zich goed zoolang de vijaudelijke infanterie tegen
over hem stond, maar toen drie Pruisische batte
rijen hun vuur van de heuvels openden, moesten
de Fransche soldaten, wier moed en krachten
heiden uitgeput waren na die vier dagen van
aanhoudende gevechten, waarin zij noch rust,
noch bijna voedsel hadden genoten, wijken en
geraakten de gelederen verstrooid. Te 11 uren
was de geheele linkervleugel in aftocht en in de
bosschen verstrooid, waar de Pruisische cavalerie
de vluchtelingen vervolgde en afmaakte die bin
nen het bereik der karabijnen kwamen.
Eeu groot aantal wierpen hun wapenen weg
en overschreden de Belgische grenzen.
Een uur later was Chapelle, dat alleen door een
bataillon scherpschutters werd verdedigd, in den
macht van den vijand. Villers, Cernay, Douzy en
Bazeille waren een prooi der vlammen. De rechter
vleugel van den vijand won steeds terrein en om
singelde meer en meer het centrum au het leger
korps van Mac-Mahon dat nog altijd streed. De
maarschalk reeds 's morgens door een kogel ge
wond, had het bevel overgegeven aan generaal
Wiinpüen.
Eensklaps hoort men het kanon achter het
Fransch leger in de richting vau Sédan. De Prui
sen hadden den Maas overtrokken bezijden de
vesting en tastten de Franschen in de beide
flauken aan.
Er werd toen een een bewonderenswaardige
manoeuvre uitgevoerd: een gedeelte der troepen
van den rechtervleugel die sedert den dageraad
vochten keerde ijlings uaar Sédan terug, trokken
met stormpas de stad door en vielen de Pruisen
aan, die door de hevigheid van den aanval ver
rast, terugtrokken en gedurende eenige oogen-
blikken in den Maas werden gejaagd w aarin een
groot aantal hunner verdronken. Maar weldra
moesten de Franschen alweder voor de overmacht
zwichten en uitgeput door dezen laatsten geduch-
ten aanval moesten zij op hun beurt terugtrekken
en werden binnen Sédan teruggeslagen.
Toen was de slag zoo goed als geëindigd. De
rechtervleugel van het Pruisisch leger legde zijne
beweging ten uitvoer waardoor hij weldra de
hand kon reiken aan de troepen die den Maas
reeos waren overgetrokken. Het Fransche leger
was ingesloten. Het moest in allerijl in de vesting
vluchten, die reeds door de. vijandelijke kogels
werd bereikt.
Er was een oogenbhk van stille wanhoop onder
de uitgeputte strijders. De generaal Wimpffen
liet zijn proclamatie aanplakken. Men had noch
levensmiddelen noch muuitiemen moest zich
overgeven of sterven.
De soldaten waren gedemoraliseerd. Men kapi-
tuleerde.
Evenwel toen een Fransch kolonel op de wal
len steeg met de witte vlag in de hand om eeu
onderhoud te verzoeken, maakte zich van de sol
daten een gevoel van schande en woede meester,
zoodat eenige onder hen op den kolouel schoten
zonder hem te treilen.
Het bombardement duurde nog twee uren,
waardoor lal van soldaten en bewoners die in de
straten opgehoopt waren, gedood werden. Up deze
wijze sneuvelde de generaal Guyot de Lespars,
die door een kogel werd getroffen, die na door
de beeueu van eeu officier te zijn gegaan, die
niet gewond werd, achter den generaal uiteen
spatte en met hem vier personen iu het graf
sleepte.
Te 8 ureu hield het vuur op. De keizer had
zijn degen naar het Pruisische hoofdkwartier
gezonden, met een brief, waarin hij schreef „dat
daar hij niet heeft kuuneu sneuvelen aan de
spits van zijn leger, hij aanvroeg om op eervolle
voorwaarden te onderhandelen."
Den volgenden morgen te vijf uren, ging eeu
Fransch generaal den graaf Vou Bismarck zeggen
dat de keizer hem op eenigen afstand in zijn
rijtuig wachtte. Hij wachtte twee uren; waarna
de graal Von Bismarck aankwam en hem be
duidde, dat daar hij krijgsgevangene was, hij
noch onderhandelen, noch voorwaarden kou stel
len. De keizer begreep dit en stelde zich ter
zijner beschikking.
Voor zijn vertrek zag hij 70,000 Franschen
voorbij trekken, door hem naar het noodlot ge
voerd. Dit schouwspel scheen zeer weinig indruk
op hem te maken. Ziju Calèche, zijn groene
knechten, postillon en adjudanten wachten hem
op het plein. Doch hij reed met meer npar de wed-
renneu.
Gij weet het slot van deze treurige geschiede
nis. Ik zal dus niet verder gaan.
Rlieims, 5 September. (Officieel.) De koning
heeft heden, 5 September, zijn intocht binnen
Rheims gedaan.
Parijs, 8 September. Het ministerie, van binnenl.
zaken deelt, onder reservedépêches mede van
den Franschen consul te Bazel, gedateerd Saint
Louis (bij Bazel) 7 September, en aldus luidend:
„Hedenmorgen hebben 3000 Pruisen, iu garni
zoen te Muttersholz .(bij §chlestadt in den Elzas)
bevel ontvangen om zich onmiddelijk voor Straats
burg te begeven, waar de belegerden in eeu uit
val 8 a 10,000 man hebben gedood en onderschei
dene kanonnen buit maakten.
Van Donderdag op Vrijdag is de vijand op
pontons tusschen de Porte des Juifs eu de Porte
d'Austerlitz (Port des Pêcheurs) de stad genaderd
en door de Porte des Pêcheurs tot op den laatsten
man met schroot vernield.
Groote bewegingen van vrijwillige scherpschut
ters en gewapende boeren ziju in de bosschen
van de Hardt, tusschen Chalampé en Kembs ge
zien. Een kleine kolonne der Badensche land
weer met twee houwitsers bevindt zich op den
rechteroever; te Freiburg is slechts 700 man gar
nizoen.
Brussel, 8 September. De Moniteur verzekert
dat het getal Duitsehe soldaten, die over de gren
zen gekomen zijn, hoogst onbeduidend is.
I,natste Fransche (lag bladtin rich ten.
De Figaro schrijft;
Wij ontvingen van onzen vriend en medewer
ker Albert Mdlaud, de volgende dépêche gedag-
teekend van Jemele
„De maarschalk Mac-Mahon is dezen nacht om
twee uren, in het hospitaal vau Bouillon aan de
gevolgen zijner wonden, overleden."
Dit bericht is zoo duidelijk gesteld, dat het
onmogelijk schijnt om daaraan te twijfelen. Het
secretariaat der voorloopige regeering be,,eert
echter, dat Mac-Mahon niet dood en zelfs niet
eens ernstig gekwetst is. Binnen 24 uren kunnen
wij weten, welke van de twee berichten waar
heid bevat, God geve dat het laatste zich bewaar
heid. Frankrijk is genoeg beproefd, om op dit
oogeublik te mogen hopen, dat zij ook niet het
verlies van dien dapperen generaal te betreu-
reu hebbe.
Op het oogenblik dat de keizerin de Tuile-
nën zou verlaten en toen het volk zich reeds aan
het hek deed hooien, meldde zich een hoofdoffi
cier van de éclaireurs a clieval die geenerlei
officieele positie aan liet hof of bij het gouvernement
waarnam, maar den keizer en de keizerin kende
aan het paleis aan, trad de salon der keizerin
Eugènie binnen en bood de onttroonde keizerin
aan, oui haar te geleid^u eu uaar het station te
vergezellen. Men schaamt zich bijna om het te
bekennen, dat zij nagenoeg alleen was! II Het
hof was des nachts vertrokken!! De admiraal
Jurieu de La Gravière en de heer Chevreau heb-
hen alleen de keizerin aan het spoor gebracht.
De prefect had ongeveer een uur te voren eepe
dépêche iu cijfers ontvangen, geteekeud Chevreau
van den volgenden inhoud
„Ons leger heeft een groote nederlaag geleden,
maar de volkeu die zich overgeven verdienen de
verachting der geschiedenis; laat ons sterker
zijn dau het noodlot. Chevreau."
De ex-secretaris-generaal van het ministerie
van binneulaudsche zaken, heeft aan een zijner
mede-arbeiders een brief geschreven, vvaaraau
wij het volgende ontleenen:
Brussel, 5 September.
„Gij weet wat ik u gisteren gezegd heb, tjopn
ik het beheer aan den heer Gambetta overgaf.
„Mijn broeder eu ik, zulleu de hovelingen van
het ongeluk zijn: wij zullen de keizerin niet
verlaten.
„Wij hebben ons voornemen ten uitvoer gebracht,
wij hebben Frankrijk verlaten. Ik wenschte
dat men de beweegreden van ons vertrek wist
en vertrouw op u dat niemand hiervan onkun
dig blijve. Toen wij de keizerin in den waggon
hielpen, zeide zij:
„„Gij zult unj immers volgen, niet waar?
Als men ongelukkig is, heeft men niet veel vrien
den." Wij zullen doen wat zij verlangt.
Men zegt dat hel voorloopig bewind besloten
heeft om als auibassedeurs bij de vreemde mo
gendhedeu de politieke baunelmgeu te benoemen
die iu de verschillende lauden geruiuien tijd
hebben doorgebracht. Louis Blauc zou gezant te
Londen, Vellelier te Waslungtou, Cernuschi te
Florence, en eindelijk, Victor Hugo te Brussel
worden.
Het gerucht is in omloop,, dat de generaal
Wimplfen, die zoo als meu weet het bevel van
Mac-Mahon had overgenomen, zijne soldaten ver
laten heeft eu zich over Luik uaar eene Duitsehe
vesting begeven heelt oui zich daar krijgsgevan
gen te stellen. Wij vermelden dit gerucht dat wij
voor onjuist houden zonder er eenige gevolgtrek
king bij te voegen.
TELdEGKAWAlEN.
Farfjs, 8 September. Het Journal official bevat
het besluit, waarbij het arrondissement Havre in
staat van beleg wordt verklaard.
De minister van buitenl. zaken heeft, bepaald,
dat de heer Mosbourg, als buitengewoon gezant
te Weenen zijn betrekking zal blijven waarnemen.
Bij besluit van den prefect van politie zijn de
gesaineulijke sergents de ville ontslagen en is er
een nieuw korps opgericht, onder den naam van
bewakers der openbare orde.
Het Journal officieI bevat verder een brief van
den heer Was burn, gezant der Vereenigde Staten,
waarin hij mededeelt dat hij in last heeft ont
vangen de nieuwe Fransche Regeering te erken
nen, eu haar de gelukwenscheu van de Regee
ring en het volk der Vereenigde Staten, over te
brengen. Zij hebben, schrijft hij, met geestdrift
de afkondiging dezer Republiek vernomen, die
tot stand is gekomen, zonder dat er een droppel
bloeds is gestort, eu vereeuigeu zich met het hart
en ouder betuiging van sympathie met de groote
beweging welke zij gelooven dat vruchtbaar zal
zijn in gelukkige gevolgen voor het Fransche
volk eu de geheele menscbheid. Verder wordt in
dien brief herinnerd aan de traditioueele vriend
schap der Vereenigde Staten en ten slotte het
Voorloopig Bewind geluk geweuscht met de keus
van den heer Jules Favre als Minister van Bui-
j tenl. Zaken.
In eene circulaire van den minister van binnenl.
zaken, den heer Gambetta, wordt gezegd „Denkt
aan niets als aan den oorlog en aan de maatre
gelen welke hij vergt. Verspreidt kalmte en ge
rustheid om eendracht en vertrouwen te bevor
deren. Stelt alles uit wat geen betrekkiug heeft
op de nationale verdediging, of wat haar zou kun
nen belemmeren1.'"
Eindelijk logenstraft het Journal officiel het ge
rucht eeuer nieuwe leening eu verklaart dat
Parijs genoegzaam geproviandeerd is om de voe
ding, gedurende twee maanden, van twee mil-
lioen zielen te verzekeren.
Londen, 8 September. De gezanten van Oos
tenrijk, Turkije en België en de zaakgelastigde
van Frankrijk hebben gisteren en eergisteren aan
het ministerie van buitenlandsche zaken confe-
rentiën gehouden met Lord Granville.
De administratie in Frankrijk heeft bevolen
dat de eerstvolgende Engelsch-ludisehe overland-
mail over Amiens, Rouaan en Tours naar Mar
seille zal verzondeu worden.
Men verzekert dat de hertog van Joiuville en
de hertog van Chartres gisteren ook weder te
Londen zijn aangekomen.
De Times verzekert dat prins Metternich zijn
post te Parijs niet heeft verlaten.
Marktberichten.
Aits-mman, 7 September. Rogge, stemming on
veranderd Petersburg 190 OptijdGalatz 200
optijd. Levering, stemming 1 gulden lager; Oct.
189, 1SS. Raapolie 6/m 44S; vliegend 4314 Mei
4254Najaar, 4354, 4354 Lijnolie 6/m. 3454 vlie
gend 3314 Raapkoeken 96,103; Lijnkoeken 11-14.
LAATSTE BER1CHTE1V.
's-Gkavbnhage, 8 September. Heden had al hiel
de eerste bijeenkomst plaats van de Nederland-
sche Juristen-Vereeniging, die zich, gelijk reeds uit
vroegere aankondigingen gebleken is „op het
voetspoor van den Duitscheu Juristentag" lioofza-
kehjk ten doel stelt het vestigen van eene ge
meenschappelijke overtuiging over de hoofdbe
ginselen der hervormingen, inzonderheid iu het
rechtswezen, welker noodzakelijkheid toch ieder
beaamt.
De vergadering werd geopend door den heer
Mr. De Pinto, landsadvocaat als lid van de voor
loopige regelingscommissie, die de vergadering
een hartelijk welkom heette, na in korte trekken
te hebben herinnerd aan het doel, waarmede
deze vereeniging is tot staud gekomen, en daarbij
het vertrouwen te hebben uitgesproken, dat deze
zaak bij de Nederlandsche Juristen sympathie
heeft gevonden, gelijk zij dat verdient, getuige
een cijfer reeds van 36Ü rechtsgeleerden, die zich
als leden de vereeniging hebben aangemeld.
Na nog eenige mededeelingen, betrekkelijk
de door twee vereenigingen alhier aangeboden
gelegenheden tot uitspanning en andere genoe
gens door de regelings commissie hier ter stede
voorbereid, zeide de voorloopige voorz. dat de taak
van het comité voleindigd was en moest worden
overgedragen in handen van een definitief bestuur.
En nadat aan de vergadering was overgelaten
eene beslissing te geven omtrent de wijze, waarop
het definitief bestuur zou worden zaïnengesteld
bij stemming of bij acclamatie, is tot het laatste,
besloten, waarop, op het voorstel van den waar-
nemeuden president, tot voorzitter voor dit jaar
benoemd is de heer Mr. J- E. Goudsmit hoog
leeraar te Leiden.
De heer Goudsmit aanvaardde dat presidium
door eene even breedvoerige als sierlijke en krach
tige redevoering, waarvan de inleiding hoofdza
kelijk ten doel had in het licht te stellen, hoe in
liet oogloopend verschillend de toestand kennelijk
is hier te lande en elders in liet tegenwoordig
tijdsgewricht.
0vergegaan zijnde tot de zamenstelling van het
definitief bestuur der vereeniging voor dit jaar,
zijn op voordracht van den voorzitter, bij accla
matie benoemd: tot ondervoorzitters, de heeren
Mrs. C H. B. Boot, lid van den Raad van State,
en J. W. Tijdeman, advocaat te Amsterdam; tot
secretarissen: de heeren Mrs. G. A. Van Hamel
te Leiden, Vietor, notaris Ie Winschoten, Hengst,
substituut-griffier te Sneek, en G. Belinfaule,
advocaat te 's-Gravenhage.
Up de verdere beraadslagingen komen wij,
wegens plaatsgebrek, morgen terug.
Het prov. gerechtshof in Zuid-Holland behan
delde heden o. a. de zaak van Corn Pierrot, oud
31 jaren geb. en Jaalst wcfiienrie fe J^iden, be
schuldigd van valschheid in authenthiek en publiek
geschrift door het namaken eener handteekening
en het verzinnen eener overeenkomst. Deze per-
soou heeft namelijk in den loop der maand Maart
jl. zich bij eeu commissionair te Leiden aange
meld tot het aangaan eener verbindteuis als plaats
vervanger voor de nationale militie voor eene
som van ƒ3201 Uindat hij daartoe niet bevoegd
was daar hij door den iniiitaij'cp rechter vau den
militairen stand was vervallen verklaard, bediende
hij zich van den naam zijns broeder Jacobus en
onderteekende liet notarieele contract, van ver-.
