menten en daggelden die door elk hunner geno
ten wordt.
Te Heusden is dezer dagen door de kanton
rechter uitspraak gedaan in de veelbesproken
rechtsvraag, of geneeskundige ouderstand volgens
de armenwet van 185-1 verhaalbaar is. Voor het
burgerlijk armbestuur te Heusden werd dit door
Mr. Schlesinger bevestigend beantwoord, terwijl
Mr. Sassen voor de gemeente Eethen c. a. het niet
verhaalbare trachtte te betoogen. He kantonrech
ter heeft zich bij een zeer gemotiveerd vonnis
met het gevoelen van het armbestuur van Heus
den vereenigd en het zijne vordering toegewezen.
Men schrijft o. a. uit Batavia het volgende:
Men is hier nog geheel ouder den indruk van
den ramp die de prachtige directie van de
Maatschappij van Lijfrente over Iudië heeft ge
bracht, en blijkt het dagelijks dat het aantal slacht
offers veel grooter is dan uien aanvankelijk meende.
Waren zij Javanen, dan zou reeds van menige
amok-partij gehoord zijn; nu het evenwel lijd
zame blanken zijn bepaald zich een enkele tot
wanhopige wraakzuchtige plannen. Zoo verneemt
uien dat een geruiueerde onlangs getracht heeft
tot den heer Sauthagens door te dringen om
hemaf te ranselen. Men berekent, dat als
alle stortingen hebben plaats gehad er toch niet
meer dan 2D percent van het kapitaal zal terecht
komen.
Uit Leipzig schrijft men: Ik heb in de win
kelkas van een onzer boekverkoopers de nieuwe
kaart van het Duitsche rijk gezien. Dat rijk om
vat, in Frankrijk, Lotharingen, den Elzas en
Franche-Comté; de lijn gaat dan van Doubs naar
Zwitserland tusscheu Bern en Freiburg, loopt om
den St. Gothard, ten zuiden, en richt zich door
de Alpen, tot Triest, vanwaar zij opklimt door
Gratz en W'eeuen tot aan Pruisisch-Silezië, om
vattende, in den loop door Uosleurijk, al het ter
rein ten westen van die linie. Ten noorden is
niets veranderd.
Volgens een bericht der Fransche Regeering,
is, bij vergissing, in het Journal 0//ïcie/ van 25
Augustus jh, het begin der blokkade der kusten
van den Noord-Duitschen Bond aan de Oostzee,
gesteld geworden op 15 Augustus 1870 (zie Staats-
Courant van 19 Augustus jl.).
Eerst te rekenen van den 19den Augustus is de
blokkade werkelijk daargesteld.
Z. M. heeft benoemd tot ridder der orde van den
Nederlandscheu Leeuw, de heeren: Mr. J. De
Wal Hzu.Mr. H. \V. Du Perron; beiden vice-
presidenten van het hooggerechtshof van Neder-
landsch ludië; J. J. Meijer, adsisteut-resident vaD
Amoenthaij, Zuider- en Oosterafdeeliug van Bor
neo; G. L. Dorrepaal, koopman te Samarang; en
Mr. F. Alting Mees, laatst advocaat en procureur
te Batavia, thans president der Javasche Bank.
N aarden, 2 September. Heden zal Z. M. de ko
ning de vesting Naarden inspecteereu. Aldaar zal
aan Z. M. in het weeshuis een collation worden
aangeboden, dat naar wij vernemen, door den
heer Schroder, van het Ca/é Suisse te Amsterdam
zal worden geleverd.
Texel, 1 September. De Eugelsche brik, Zon
dag jl. alhier gestrand, is geheel verbrijzeld en
aan stukken op strand geslagen. Tusschen het
Barg- en Vogelzand ontwaarde men eergisteren
een schooner aan den grond zittende. Adsrstentie
is derwaarts vertrokken. De schooner is gebleken
de Engelsche schooner Isabella te zijn. Met adsistentie
van twee Texelsche schuiten is zij na een deel
der lading te hebben gelost, eergisterenavond af
gebracht en hedenmorgen in het Nieuwediep bin-
nengeloopeu.
Eergisterenmorgen bij hoog water is een
binnenkomende Eugelsche boot, geladen metsteen-
kolen, op den steeuen dam in de Nieuwedieper
haven geloopen. Zij is des namiddags na een deel
der lading te hebben gelost, door den vloed weer
vlot gekomen.
's-Grave.nhage, 2 September. Volgens eeue na
dere opgave van den ridder der Johauitterorde,
baron W. J. d'Abiaing van Giessenburg, be
loopt de totale opbrengst der gehouden inzame
ling ƒ9.327.80; terwijl eeue zooveel mogelijk spe
cifieke opgaaf van de ingezamelde waren nader
zal worden medegedeeld. U. a. is ontvangen een
paard van den Frauschen gezant.
Scheveningen, 2 Sept. Gisteren namiddag is eene
stoomboot voor den wal verschenen, om het door
het scheepsvolk verlaten schip, waarover reeds
bericht gegeven is op sleeptouw te nemen en het
in de Maas binnen te brengen. Het volk van het
loggerschip van den heer Pollen, dat zich aan
vankelijk aan boord van het verlaten, zwaar lek
hebbend vaartuig begeven had, meende het daarop
niet te kunnen houden en was met de sloep,
niet zonder levensgevaar, naar den wal geroeid.
Terwijl die visschers, na een poos aan land te
hebbeu vertoefd het toch weder wilden wagen
naar het schip, dat zonder bemanning heen en
weder dobberde terug te keeren, maar daarin door
den storm zeer werden bemoeielijkt, zag men met
den verrekijker een bomschuit (een zoogeuaamden
overlooper), die van de hariugvisscherij huiswaarts
zeilde, het schip naderen. Kort daarna vertoon e
zich ook de reeds bestelde en verwachte stoon-
boot. Intusschen was er volk van de haringschut,
die herkend werd als een schuit van den reedir
Maarten de Niet, stuurman Pieter Roeleveld, am
boord van het verlaten vaartuig overgegaan cn
het als bergers te aanvaarden. Nadat dit eigenlik
tweemaal gevonden schip op sleeptouw genoinm
was door de stoomboot, duurde het niet langof
men verloor beiden uit het oog.
Rotterdam, 1 September. Voor eenige dajen
zonk in de Wijnhaven een groot Rijnschip Br
was beslag op het schip gelegd, en daar er o'er
getwist werd, wie den eigendom van 't sciip
toekomt, bleef bet rustig onder water liggm.
Toen echter de gemeente dreigde het schip te
lichten, dat het vaarwater versperde, heeft de G'e-
dietvereeniging, een der strijdvoerende partifcn,
besloten, om grootere kosten te vermijden, de
hand aan het werk te slaan, zoodat het schipnu
weer nagenoeg vlot is gemaakt.
Numan'sdorp, 31 Augustus. Heden vierde orze
verdienstelijke burgemeester, de heer A. Vlieau-
der, zijn 50jarige ambtsbediening. Algemeen vas
de hulde, den waardigen jubilaris gebra-.ht.
Prachtige geschenken vergezelden de gelukvten-
sclien, hem van wege den gemeenteraad en de
ingezetenen aangeboden.
Zwolle, 1 September. Met belangstelling ter-
nemen wij, dat deze stad eertsdaags met een
bezoek van Z. M. den Koning zal worden vereerd.
Enschede, 30 Aug. Door de Vereeniging tdt be
vordering en uitbreiding van politiek levsn te
Lonueker worden thans krachtige pogingen aan
gewend, om verbetering aan te brengen in den
toestand der hoofdonderwijzers in die gemeente.
Men telt daar negen openbare lagere sclolen,
waarvan slechts twee door een kleiner aantal dan
100 kiuderen bezocht worden, op een dier scho
len telt men zelfs gemiddeld 220 a 230 kinderen
en de hoofdonderwijzer dier school, zoo wol als
al de anderen, geniet slechts een tractemenï van
f 4i00 met vrije woning.
Blokzijl, 1 September. Door de ingevderde
wijziging in de armenwet is in deze genu-ente,
waar het burgerlijk armbestuur in de laatste
jaren, aanzienlijke sonnnen voor het armwezen
uittrok, eeue overeenkomst ontstaan tusschen de
verschillende armbesturen waarbij de burgelijke
gemeente op zich heeft genomen, tot wederop-
zeggens toe, een jaarlijksche subsidie te verleeneu.
Onze kostbare uiterdijken zijn door de aan
houdend sterken wind grootendeels overstroomd,
dat onberekenbare schade veroorzaakt, daar het
gras door het zeewater veel van ziju waarde
verliest.
Enkele perceelen waren voor 2000 verhuurd.
's-Bosch, 1 September. De rijdende artillerist \an
wien wij vroeger melding maakten wegens de
gruwelijke mishandeling van ziju paard is ter
beschikking van den auditeur-militair in het huis
van verzekering alhier overgebracht.
De werkzaamheden van dien ambtenaar zijn
thans niet gering; vele militairen zijn in de afge-
loopen maand voor den krijgsraad alhier terecht
gesteld geworden, en geen wonder, want het
gebied der militaire auditie is sedert dat al de
lichtingen der nationale militie onder de wa
penen zijn geroepen zeer uitgebreid en strekt zich
uit over de provinciën Noord-Brabant, Limburg
en Zeeland, de vesting Gorkum en het fort Loe-
vestein. De uitgebreidheid van dat gebied, dat
door sommigen als eene vereenvoudiging en be
zuiniging wordt aangemerkt komt ontegenzegge
lijk ten nadeele van de personen die voor den
krijgsraad moeten terechtstaan; ten bewijze hier
van kan o. a. strekken, dat twee officieren nit
het garnizoen te Middelburg, die ter zake van
een beklag over eeue opgelegde straf voor den
krijgsraad waren verschenen, ten hunnen koste,
twee nachten en een dag hier hebben moet«n
verblijven.
De gepasporteerde militair Wilhelmus Ge't-
sen, 23 jaren oud, uit de gemeente Heusden die
den lsten dezer met de stoomboot huiswaarts zóu
keeren, werd even voor het aan boord gaan dobr
een hevige bloedspuwing aangetast, waaraan bij
weidi a overleed, lioewei zeer spoedig een genees
heer was toegesneld, tot hulpverleening.
Breda, 1 bept. De gemeenteraad alhier heeft
bij de Hoogere Burgerschool benoemd tot leeraar
in de Fransche cd Hoogduitsche talen en letter
kunde den heer G. N. Sluimers, docent aan h<t
Gymnasium te Winschoten, en tot leeraar in de
Eugelsche taal en letterkunde en de aardrijke
kunde, den heer R. T. Modderman, privaat docent
te Hoorn.
INGEZONÏÏÈN.
mijnheer de RedacteurI
Ik moet eene rectificatie van mijn laatst inge-
zouden bericht verzoeken. Het schoolverbond heef!
geen kmderleest gegeven maar besloten dat tb
zullen doen: tot dat feest zullen alle leerlingen
der lagere scholen zonder uitzondering toegang
hebben, indien zij zij zich niet aan schoolverzuim
hebben schuldig gemaakt.
Het is smartelijk dat hier zoo vele kinderen
niet ter school gaan, en het is te wenschen en
ook te verwachten dat het schoolverbond veel
zal kunnen verbetereu, maar ten opzichte van
het grootste getal weet men inderdaad geen raad
en het is niet denkbaar het kwaad niet de ge
wone middelen te bestrijden. Ik bedoel die kin
deren welke gebruikt worden om in de lijnbauen
het wiel te draaien. Van deze zijn 1UU tusschen
de 6 en 13 jaren dus 5 pCt. der schoolplichtige
kinderen. Deze ongelukkigen worden reeds vóór
zij 6 jareD oud zijn van 's morgens zeer vroeg,
tot 's avonds 8 uren aan het wiel gezet, waar zij
het grootste deel van die jaren slijten, die andere
kmdereu op school of op de speelplaats doorbren
gen. Voor hen bestaat geen leer- of speeltijd, voor
beu bestaat geen jeugd, het zijn de slaven der
nijverheid. En vraagt men ol de ouders dit gaarne
doen, of zij het niet anders wenschen. het ant
woord zou zijn dat niets meer verlangen dan
hunne kinderen te lateD schoolgaan en hen een
ander beroep te laten leeren, maar zij kunnen
met de arme menscheu! De levensbehoeften zijn
zoo duur, de verdiensten zoo gering! Het kind
moet ook wat verdienen anders heeft men niet
te eten. Die kinderen verdienen betrekkelijk meer
dan volwassen menscheu, daardoor zijn ze de steun
van hun gezin en uioeteu zij slaven, werktuigen
blijven. Van die kinderen hangt het brood af
Diet alleen van de ouders, maar ieder kind ver
schaft daarenboven het brood aan een geheel ge
zin, dat van den spinner, want zoodra de spinner
zijn draaier mist, moet hij het werk staken, zon
der die kinderen kan de kleingarenspiuuerij niet
bestaan. Deze zwarigheid mijnheer de redacteur!
is zoo groot dat de vraag nog niet heeft kunnen
beantwoord worden: Wat te doen? Wij, oiezeg
gen liever geen fabrieken, dan fabrieken die
niet bestaan kunnen zonder onschuldigen onge
lukkig te maken, wij hopen of, dat eeue wet
hierin zal voorzien óf dat verbeteringen in de
machines het mogelijk zullen maken, die soorten
van touw met werktuigen te vervaardigen, die
tot nu toe niet op de machinale spinnerijen kun
nen gemaakt worden.
Ik heb met genoegen gezien dat verscheidene
bladen hebben overgenomen wat ik over den
briefbesteller Potharst schreef, maar ik heb met
smart ontwaard dat men hier een anderen zin
aan dit stuk geeft dan ik bedoeld heb. Sommigen
zien daarin eene afkeuring van de handelwijze
der postadministratie ten opzichte van Potharst.
Dat was volstrekt mijne bedoeling niet, en ik
moet tegen die uitlegging protestereu. De Direc
teur, die toen tijdelijk hier was, kon niet anders
handelen, waar zou het heen moeten indien de
ambtenaren niet op hun tijd ter plaatse kwamen
waar zij behooren te zijn? De straf was billijk en
rechtvaardig; maar ik heb eens gelezen dat een
officier door, tegen de bevelen van den veldheer
te handelen, eeu veldslag deed winnen, De veld
heer liet hem gevangen nemeu, en de krijgsraad
veroordeelde hem ter dood. Toen schonk de veld
heer hem genade en zeide: Gij hebt de straf
uwer ongehoorzaamheid ontvangen; thans zult
gij die uwer verdiensten genieten en hij beloonde
hem voorbeeldig voor het oog van het juichende
leger. Potharst heeft zijn straf verdiend en onder
gaan maar er komt hem beloouing toe en om
hem recht te doen wedervaren heh ik de zaak
bekend gemaakt.
O! hoe smartelijk moet het den man gevallen
zijn dat de ouders van het kind dat hij het
leven redde hem zelfs geen woord van dank
hebben laten toekomen. Hadden die ouders hem
slechts het portographisch portret van den ge
redde gezonden, dan had lhj het misschien voor
zijn bed gehangen en iederep morgen zou hij bij
zijn ontwaken, kracht tot zijn moeielijken arbeid
geput hebben uit het bewustzijn dat hij nuttig
voor anderen is geweest.
Zeker moeten daden als die van Potharst niet
verricht worden met doel om loon te ontvangen,
ik ben zeker dat hij daaraan niet heeft gedacht,
ik weet dat hij verwonderd was dat men daarin
iets ougewoons heeft gezien. Hij vindt zoo natuur
lijk wat hij gedaan heeft dat hij zich overtuigd
houdt, dat ieder ander dat ook zou gedaan heb
beu. Maar zou het ook niet de plicht van de
maatschappij zijn om zulke maunen te beloonen,
te vereeren en zulke daden aan te moedigen
de V.
buitenland.
Frankry k.
Nadat de zitting van het Wetgevend Lichaam
Woensdag te halfvier was geopend en de lieer
R.aspail een adres had overgelegd met verzoek
om eene algemeene amnestie voor staatkundige
misdrijven en wanbedrijven, beklom de heer
Keiler, afgevaardigde van den Elzas, de tribune
en bracht nagenoeg het volgende in het midden.
Mijne heeren, ik moet u nopens den Elzas en
Straatsburg roemrijke, uiaar tegelijkertijd smar
telijke tijdingen mededeelen. Ik heb langen tijd
geaarzeld, of ik ze wel hier zou mededeelen,
maar de talrijke brieven die ik dagelijks van
daar ontvang, noodzaken mij de waarheid niet
langer te verbergen.
Ziellier ten eerste hetgeen mes mij uit Straats
burg schrijft:
„Sedert 8 dagen wordt onze vesting negen uur
per dag gebombardeerd; het vierde gedeelte van
de stad is reeds in den asch gelegd.
De Kathedraal is door het vuur reeds aange
tast; van de bibliotheek is niets meer te zien
dan een hoop asch; de vrouwen en kinderen zijn
genoodzaakt zich in de stadsriolen (égouts de la
ville) te verbergen (hevige agitatie); de bisschop
heeft een wapenstilstand gevraagd, men heeft
geweigerd; hij heeft toen voorgeslagen de vrou
wen en kinderen de stad te doen ontruimen
maar dit werd eveneens van de hand geslagen
(teekenen van verontwaardiging). In al dien tijd
heeft men niet op de wallen geschoten, maar
steeds op de stad. En toch riepen de inwoners
toen de bisschop terugkeerde uit een adem; Lie-
ver allen sterven, dan ons_over te geven." (Bravo
bravo! Langdurige toejuichingen).
De lieer Picard. Men moet hulp zenden.
De heer Keiler. Welnu, mijne heeren, ik uia»
met recht zeggen dat Straatsburg zich verdien
stelijk heeft gemaakt jegens het vaderland. Ik
stel voor dat de Kamer deze verklarig zal atlegge
en tevens dat Straatsburg nimmer zal ophouden
eene Fransche stad te zijn. Mijne heeren, verkla
ren wij dit allen door eene plechtige stemming.
(De geheele Kamer staat op en blijft eeuige
oogenblikken in deze houding, om van hare in
stemming met den redenaar getuigenis afteleggen.)
De heer Keiler. Maar, uiijue heeren, ik heb u
nog andere feiten mede te deeleu, die wellicht
meer geschikt zijn om in een geheim comité ver
nomen te worden. De heer Gambetta en de lin
kerzijde. Neen! Neenl Spreek! Spreek!
Welnu, mijne heeren, in het departement van den
Beneden-Rijn, wordt niet alleen oorlogsschatting
en rantsoen geëischt door de geregelde troepen
maar door Badensche boeren die in uniform en
zonder vuurwapenen, maar met sabels te werk
gaan. En dit ailes komt doordien men aan onze
bevolking wapenen heeft geweigerd.
De heer Jules Favre. Dit is een verraad.
De heer Ordinaire. Al de ministers zijn ver
raders.
De heer Keiler. Te Coimar heeft het gemeen
tebestuur door de paniek een groote hoeveelheid
kruit in het water geworpendaar heeft ook
eene botsing plaats gehad tusscheu Duitsche en
Fransche jongeliedende jongelingen werden
allen gearresteerd en geboeid naar het politie
bureau gebracht. In die departementen weigert
men aan de oud-militairen om zich bij hun regi
menten te voegen; dit kan zoo niet langer
gaan, en dit duurt voort omdat men de be
volking niet in de gelegenheid heeft gesteld
zich te verdedigen; ik eisch dat men haar daar
toe in staat stelle en een commissie benoeme
die het kabinet om inlichtingen zal vragen er
in overleg met het kabinet eene buitengewon
commissie van defensie in deze beklagenswaar
dige departementen benoeme.
BeDoem wie gij wilt, mijne heeren; viel nuj
die eer te beurt, ik zou mijn leven er aan op
offeren om de zaken te redderen. (Bravo! Lang
durige toejuichingen).
Daar er geen ministers aanwezig waren, wordt
na eeuige discussie op voorstel van den heer
Keiler besloten de zitting te verdagen tot 's avonds
te zes uren.
Voor het begin der zitting werd er in de neveos-
zalen van het Wetgevend Lichaam druk gepraat
en heerschte er zelf eene agitatie over een ge
rucht dat de keizer die den keizerlijken prins
naar Mézières had gezonden, maarschalk Alac-
Mahon 30.U00 man had aangevraagd om deze
vesting te dekken.
Mac-Mahon moet ten sterkste geweigerd hebbeu
troepen af te slaan, maar zou zich er niet tegen
verzet hebben, dat de keizer dergelijke vraag
tot den minister van oorlog zou richten, die reeds
aan dit verzoek moet hebben voldaan.
België.
Nadat aan het ministerie van oorlog te Brussel
Donderdag de tijding was ontvangen, dat Mac-
Mahon in de nabijheid van de Belgische grenzen
een nederlaag zou hebben geleden, werd er da
delijk een ministerraad ouder voorzitterschap van
den koning gehouden, die twee uren duurde.
In Brussel zelve was het zeer levendig. Solda
ten doorkruisten in alle richtingen de stad om de
officieren uit de Sociëteiten, koffiehuizen en wo
ningen naar de kazerne te roepeD ten einde zich
marschvaardig te maken. Een regiment dat's mor
gens was aangekomen om met de zuiderspoor
weg te vertrekken, werd door eeue groote volks
menigte en onder het zingen van de Brabanjonne
naar het station geleid.
De burgemeester heeft de schutterij van de
hoofdstad aangeschreven om van af Donderdag
avond de garnizoensdienst te verrichten; zij moet
120 man per dag beschikbaar stellen.
De treinen uit Parijs brengen tal van vreemdelin
gen aan die de plaatsen ontvlieden waar de oorlog
zijn verwoesting dreigt aan te richten.
Het station van de zuider-spoorwegmaatschappij,
waar de reizigers van Parijs aankomen is sedert
onderscheidene dagen opgevuld met reisgoederen.
De hotels zijn opgepropt met vreemdelingen.
Men verhaalt dat aan de opperbevelhebbers van
het leger bevel is gegeven om al de vreemde troe
pen te ontwapenen die zicli op Belgisch grondge
bied mochten begeven.
Heeft er verzet plaats, dan moeten de troepen
