stellen dienaangaande door het centrale comité
te Utrecht gedaan. Daarna teekenden de leden
op de gedrukte lijsten, vier categorien bevattende,
die naar het centraal comité zullen worden op
gezonden. De overgroote meerderheid verbond zich
om bij de eerste oproeping uittetrekken, mits
en corps ingedeeld.
Evenals te Amsterdam en elders is ook te Til
burg in de zitting van den gemeenteraad met 12
tegen 5 stemmen besloten om de kermis die den
laatsten Zondag in Augustus begint, ten gevolge
der tijdsomstandigheden niet te gehouden.
Bij de eergistereu plaats gehad hebbende her
stemming te Zullen voor een lid der Prov. Staten
is gekozen, de heer Dr. W. C. W. Staring te La
ren met 262 van de 498 geldig uitgegebrachte
stemmen. De heer Mr. H. J. Adresch v. Hamel
bekwam 236 stemmen.
De redactie der Groninger Courant heeft een
brief gelezen van een Groninger, die te Parijs
werkzaam is en aan zijne familie o. a. de vol
gende interessante bijzonderheden over den tegen-
woordigen toestand in in de Fransche hoofdstad
mededeelt:
„Bijna al de winkels zijn geslotener valt hier
weinig of niets meer te werken, en zij, die zich
nog verheugen in werk, ondervinden een groote
teleurstelling, daar zij van hunne patroons de tij
ding krijgen, dat ze voor de te verrichten werk
zaamheden eerst betaling zullen krijgen als alles
beslist is.
„De onder de wapenen geroepen manschappen
worden uit gebrek aan militaire kleederen in
een kiel gestoken met een nationaal lint omgord,
en tot hoofddeksel dient hun een pet.
„De wapenoefening wordt hun geleerd door
middel van een stok, voorloopig ter vervanging
van een geweer ter voorkoming van revolutie.
„Duizenden doorkruisen dagelijks de stad onder
het zingen en schreeuwen om wapens, ten einde
de stad te kunnen verdedigen.
„De om de stad liggende vesting heeft een ver
schrikkelijk aauzien, tengevolge van de vele ka
nonnen en audere vuurwapenen, die daarop ge
plaatst zijn en dagelijks door een menigte wachten
en posten worden bewaakt/'
Uit Leiden behelst bet Dagblad van Zuid-Holland
de mededeeling dat door het hier werkzaam zijnde
comité van het Roode Kruis pogingen worden
aangewend om het feestgebouw op de Ruïne
of eeu gedeelte van het Invalidenhuis op den
Middelweg beschikbaar te krijgen
Het is mogelijk dat er pogingen aangewend
zijn. Ons, en wij worden doorgaans van de ver
richtingen van het comité van het Roode Kruis,
goed ingelicht, is daarvan niets bekend, maar
zeker is het dat het gebouw op de Ruïne daar
voor niet meer iu aanmerking kan komen, want
het is door werkzaamheden vau gisteren en heden
zoo goed als verdwenen.
De Noord-Duitsche bpoorwegdiensttelegraafkan-
toren ziju weder voor het telegrafisch verkeer
opengesteld.
Ha afgelegd examen is door het prov. kerkbe
stuur tot de Evaugeliebediening in de Ned. Her-
\ormde kerk toegelaten: de heeren C. Rogge en
A. W. Van Kluiven, caud. in de godgeleerdheid
te Utrecht; door dat vau Utrecht, de heer H.
Koops.
Z. M. heeft met ingang van 1 September 1870,
aan Mr. F. L. Kumbuiiuet eervol ontslag verleend
als officier van justitie bij de arr.-rechtb. te Tiel, en
benoemd tut officier vau jusutie luj de arr.-rechtb.
te lïel Mr. J. Cohen de Markas, timna officier van
justitie bij de arr.-rechtb. te Appmgadam.
Z. M. heeft goedgevonden bij het wapen der inf.
te benoemeuby het reg. gren. en jag. ra, tot lsien
luit. (uuar ouderdom vau ruug), den 2deu luit. T. C.
C. Vau Oreoy Vceren, van het 3ae reg.bij het late
reg., tot laten luit. (n. o. v. rdeu 2deu luit. J.
P. De Veer, van bet korps; bij het 5de reg., tot
laten luit. (n. o. v. r.), di-n 2den luit. H. Koppeu,
van het korps; bij het 8sie reg., tot kapit. vau de
3de kl. (n. o. v. rden laten luit. M. A. A. J.
Vau Neck, van het reg. gren. en j igers, en den laten
luit.-udj. J. G. Arensma, van het late reg.krachtens
puut 4 van art. 3a der wot vau den 28->löU Augustus
1851 (Staatsblad N°. 128), in afwachting van nadere
beschikking, op non-activiteit te stellen den kapit.
F. A. Loggere, vau het late reg. inf.
Z. M. heeft naar aanleiding van art, 34 der wet
van 20 Juli 1870 (Staatsblad n#. 131) de commissie
van deskundigen beuoemd in dat artikel bedoeld, en
wel: tot lid en voorzitter: C. Geertsema, lid van de
Eerste Kamer der Ütaten-Generaal, te Zuidbroek
tot leden: Dr. P. H. J. Welleuber^b, directeur van
's Rijks veearaenijschool te Utrecht; K. De Jong,
burgemeester te Hoogcarspel; H. J. Prakke, provin
ciaal veearts in Friesland, te Leeuwarden; VV. F.
Bteygerwald, Rijkaveearts der 1ste kl.te Leiden;
Dr. L. Ali Coheu, inspecteur voor het geneeskundig
Staatstoezicht voor Friesland en Grouingen, te Gro
niugen, eu Mr. N. J. Vau IJsselsteyn, commies bij
het Departemeut van Bioueulandsche Zaken te 's-Gra-
veuhage; en is bepaald dat voornoemde commissie
hare zitting zal houden te 's-Qravenuage.
Z. M. heeft aan C. W. Mieling, te's-Gravenhage,
vergunning verleend tot het aannemen en dragen
der versierselen van ridder der orde van Frans Joseph,
hem door Z. M. den Keizer vau Oostenrijk gescuon-
ken.
Z. M. heeft J. W. C. Doijer, secretaris der ge
meente Uiepeuheim, herbenoemd als burgemeester d.er
gemeente.
Z. M. heeft aan W. M. Kok op zijn verzopk
eervol ontslag verleend als kap t. kouim. der dienstd.
scnutterij te Oud Bt-ijerliind eu hem tevens vergund
de uniform der achu torij met de "Ddvrscheidingstee
kenen aan zijnen rang vjn kapit. verbonden, te blij
ven dragen, en den lsten luit. J. P. E G. E. JJelpy,
van het depöt van het 3de reg. int'., de tijdelijke
waarneming opgedragen van de betrekking r an k nmn.
der dienstd. sebuttenj te Oud-Beijerlund, totdat daarin
nader zal zijn voorzien.
Hlllevoltsluis, is Aug. Men wacht hier heden
Z. M. den Koning, hoewel er niets officieels van
hekend is. Menis druk in de weer om door het
oprichten van eerepoorten als anderzins de stad
een feestelijk aanzien te geven.
's-Gbavisnahgjs, 19 Augustus. Z. M. heeft giste
renmiddag van 5 tot ongeveer 7 uren in de Ma
liebaan de exercitiën bijgewoond van het eerste
bataljon der 's Gravenhaagsche schutterij, uit
makende den eersten ban, en van 2 kornpag-
niën van het tweede bataljon. Vooral heeft Z.
M. zich beijverd de manschappen goed te doen
exerceeren en zijne tevredenheid betuigd over de
vorderingen die zij iu den laatsten tijd hebben ge
maakt.
Gisleren is in deze residentie aangekomen
de baron Gericke van Herwijnen, nieuw benoemd
gezant van Nederland bij het hof van Groot-Brit-
tannie. Z. M. de Koning heeft dien gezant in een
bijzonder gehoor ontvangen. Heden vertrekt de
gezant weder naar Brussel, ten eiude zich in de
volgende week van daar naar Londen te begeven.
Gouda, IS Aogustus. Op Zaterdag 10 September
a. s. zal alhier de derde provinciale vergadering
van onderwijzers en voorstanders van het onder
wijs in Zuid-Holland plaats hebben, o. a. zullen
de volgende onderwerpen besproken worden
Levert de lagere school tegenwoordig inderdaad
zulke gebrekkige resultaten op als van verschil
lende zijdeu beweerd wordt?
Ingezonden en te leiden door den heer K. G.
Heringa, oud-schoolopziener van Utrecht.
Van welken invloed zou een opheffing of inkrim
ping der scholen voor meer uitgebreid lager onder
wijs zijn, zooals sommigen wenschen?
Ingezonden en te leiden door den heer F. C.
Dellos van Rotterdam.
Het onderwijs in de natuurleer, naar aanleiding
van Dr. Arens, „Malerialien fiir deu Anschauungs-
unterricht iu der naturlehre."
Ingezonden door den heer R. Mars van Gouda.
Voldoet onze volksschool aan de behoeften der
vrouwelijke jeugd en wat kan er gedaan worden
om haar meer vruchtbaar voor het vrouwelijk
leven te maken?
Ingezonden en te leiden door mevrouw Elize
Van Galcar van Wassenaar.
Is eene splitsing onzer groole volksscholen in
klassen voor meisjes en jongens afzonderlijk, al
of niet aan te bevelen
Ingezonden door den heer Jansen van Rotter-
lerdaui.
Na afloop der werkzaamheden zal er voor de
leden gelegenheid bestaan tot vriendschappelijk
samenzijn'.
Klaaswaal, 17 Augustus. De heer Vlielander
mocht dezer dagen het zeldzame voorrecht ge
nieten om zijn öOjarige ambtsbediening als bur
gemeester dezer gemeente te vieren en ontving
vele bewijzen vau hooguehling. Dat de waardige
man nog geruimen lijd aau het hoofd dezer ge
meente moge staan is wel aller wensch.
Giioningen, 17 Aug. De plechtige teraardebe
stelling van Mr. H. R. Eyssonius Wichers, procu
reur-generaal bij het Provinciaal Gerechtshof
alhier, ridder der orde van den Ned. Leeuw had
heden op de Zuider begraafplaats plaats. Behalve
door de familie van den overledenen werd het
lijk gevolgd door de leden van de rechterlijke
macht, deu deken van de orde der advocaten en
een groot aantal vrienden eu belangstellenden.
Wonslradkll, 15 Augustus. De varkensziekte
veroorzaakt in deze gemeente aanmerkelijke
schade. In VVons, tichraard en omstreken is geen
enkel varken meer te vinden. Hier en daar treft
men hoeren aan, die, zooilra de ziekte zich ver
toont, de beesten slachten en het vlvesch onder
behoeftige» uitclceleu Als het gebruik van liet
vleescli mei schadelijk is voor de .ezondheid,
verdient die handelwijze allen lof.
's-Hlutoglnbosch, 13 Augustus. Bij de keuring
van trek- en rijpaarden voor de cavalerie en ar
tillerie die hedenmorgen alhier een aanvang nam
waren uit alle gemeenten vele paardeu aange
voerd die op sommige plaatsen door de landbou
wers vrijwillig zijn aangeboden, zoodat daar de
requisitie en loting kon vervallen.
BUITENLAND.
Frankry k.
Met de hoogste verbazing beschouwde men
gisteren te Parijs het nummer van Le Soir. Dit
blad, tot dusver hoogst keizerlijkgezind, behelsde
eeu artikel van den kuudigen Edinond About,
die vroeger zeer anti-Bonapartisch, onder Ollivier
steeds als publicist het keizerrijk krachtig steunde.
Dit artikel moet reeds de aandacht van de auto
riteit getrokken hebben, zoodat eene vervolging
wordt ingesteld. Ziehier de tekst
„Laat ous geen Carthagers, zelfs geen Fran-
schen van 1793 zijn. De natie kan de overwonnen
legerhoofden vergiffenis schenken, maar dat zij
dan van het wereldtooneel aftreden.
En dat wel hoe eerder hoe beter. Men bedriegt
zich zeer, als men waant dat ze, door nogmaals
de toevlucht tot het oude kader der reserve te
nemen, vervangen kunnen worden. Frankrijk,
door het ongeluk verjongd, wil slechts aan jonge,
krachtige mannen gehoorzamen. Maak de kolonels
generaal, verhef de koinmandanten en kapiteins
lot kolonels. Breek met de ellendige traditiën van
het tweede keizerrijk, waar alles door gunst te
verkrijgen was, en ga alleen naar verdienste te
werk. Het leger wil niet meer aan de bevelheb
bers der antichambre en de virtuosen van het
hof gehoorzamen.
„Wat de hoogste chef aangaat, zijne rekening
zal te zijner tijd naar de omstandigheden af
gesloten worden. Keizer is de vertaling van een
latijnsch woord dat overwinnend veldheer belee-
kend. Indien de veldheer overwonnen is, dan is
het de natie niet, noch het leger dat hem van
zijn mandaat vervallen verklaart; het ligt in de
zaak zelve opgesloten. Reeds hebben de boeren
uit den Elzas, die tnodelkiezers het luide gezegd
„Dat zal ons een leer zijn om voor den officieelen
candidaal te stemmen. Wij zouden misschien niet
in gevaar verkeeren als wij bij het plesbiseiet neen
hadden gezegd. Ollivier had ons eerst wel eens
uit kunnen leggen wat hij door zijn „Frausch
Sadowa" verstond„Arm Frankrijk! Alles
hebt gij toegestaan en alles vergeven aan een
man die u eerst zeide: Het keizerrijk is de vrede!"
en toen verklaarde: „Het keizerrijk, is de roem
en de overwinning, de herziening der tractaten,
de herstelling der natuurlijke grenzen, de oorlog
der beginselen, de oorlog der behingen, voortdu
rend de oorlog, maar een voortdurend geluk
kigen oorlog die het prestige van Frankrijks naam
dagelijks schitterender doet uitkomen.
„Frankrijk sloeg geloof aau al die verzekerin
gen. Frankrijk geloofde aan het gunstig gestarn te
van zijn meester, zooals het geloof geslagen heeft
aan de belangeloosheid van Morny, aan de ge
strengheid van Troplong aan het genie van
Rouher en aan de liberale beginselen van
Ollivier. Welk een ontwaken. Het hedendaagsche
keizerrijk is de nederlaag door de ongeschiktheid
der bevelhebbers, de paniek der generaals, den
vijandelijken inval uiet al zijn ellende en smart;
het is de Pruisische soldaat die zich na een veld
slag van 8 dagen van drie of vier departementen
meester maakte!... De schaamte die ons heden
bedekt zal spoedig door de ellende gevolgd wor
den. Ave Caesar 1 men heeft wel gedaan om de
keizerlijke verantwoordelijkheid in de constitutie
van Ollivier te behouden."
HET TOONEEL VAN DEN OOELOG.
De veldslag voor Metz, op Zondag 11 Augustus.
Van den 15d" Augustus wordt aan de Kólnische
Zeitung uit het bivouak voor Metz geschreven:
Het is mij thans, 8 uren 's morgens, mogelijk,
u ten minste een schets te leveren van de ver
kenningstocht op gisteren, die door den leeuwen-
moedigen aanval van de onzen weder een van
de bloedigste veldslagen is geworden. Ik behoud
mij voor nadere bijzonderheden heden in de
bivouaks te gaan vernemen.
Te kwart over vieren werd bevel gegeven om
een verkenningstocht in de richting vau Metz te
doen, ten einde met de getalsterkte van den vijand,
die uien op 100,900 uiau schatte, ouder bevel van
Bazaine, bekend te worden. Het doel was duidelijk,
de vijand moest hier den doortocht belet worden
om de krijgsverrichtingen iu het zuideu te ver
gemakkelijken eu dil doet is geheel volgens hel oor
spronkelijk plan glansrijk gelukt.
Links van de eerste divisie rukte de 13de
divisie langs den straatweg van Lagueueiy op.
Die divisie begon het gevecht. De eerste divisie
trok door Pont a Chaussy, Flanville en Montoy
voorwaarts. De 2de divisie marcheerde op den
straatweg van Les Etangs. Noiseville en Survigny
waren door den vijand bezet, die op liet zien
aanrukken van onze troepen eensklaps aftrok
naar de defensielinie vau Vantoux-Borny, zijn
hoofdstelling, die door de beste verschansingen
en stellingen zeer veilig was.
Onze voorhoede was iutusschen reeds tegen 5
ureu bij Montoy met den vijand slaags geraakt,
en hoewel zwak, omdat die troepen tegen een ge
duchte overmacht stonden, waren zij sterk door
hun dapperheid. De 13de divisie stootte alzoo met
genoemde voorhoede, het 43ste regiment en i wee
kompagniëu Oost-Pruisische jagers, bij Montoy
op dien vijand,
Dadelijk werd het overige en groolste ge
deelte der voorhoede, twee kompaguiën ja-ers
en het regement n°. 3 iu de richting van Fian-
ville naar Montoy gezonden om aldaar de ver-
eenigiug met de tweede divisie te bewerkstelligen.
Het gros van de eerste divisie, de brigade Geil,
en het 41ste regeinent rukte bezijden Montoy
in de richting vau Nouilly op. Het regement van
deu kroonprins bleef voorloopig ten zuiden van
Noiseville als reserve. Langs de geheele linie
ontstond een woedend gevecht, waarbij aan het
hevigste geweervuur en het gedonder van kanon
non en mitrailleuses geen einde scheen te komen.
De voorhoede en het gros van onze legermacht
hadden gelegenheid, links met de batterijen var
de 13de divisie eu rechts met die van de ij
divisie eene geconcentreerde stelling, in den vort
van een halven cirkel, op de hellingen ten noorj
westen van Montoy in te nemen. Wel veertij,
batterijen van ons eerste legerkorps waren das
in werking.
Men kan begrijpen, dat van 5 uren tot hal
negen, dus tot het invallen van de duisternis,^
geconcentreerd vuur den vijand beduidend
breuk heeft gedaan, terwijl de Fransche artillaj
ons weinige verliezen toebracht, want meesli
verwondingen, als ook die onzer artillerie
waren door geweerkogels veroorzaakt.
Onze artillerie zou nog meer uitgericht het
indien zij niet tegen twee hindernissen te kt,
pen had gehad; de richting van den wind,
de vijandelijke stellingen in dichte rookwolk'
huidenen de zon die ons fel bescheen en ons
het richten van het kanon belemmerde. Het m
onmogelijk langer dan een minuut aan teleggt
of men werd door de zon verblind en dit maali
dan ook een juiste waarneming van de batterij
en de reserve troepen van den vijand onini*
lijk. Het treffen was, gelijk ik reeds hierbon
vermeldde, een woedend gevecht; de linkervleu;
der 2de divisie, meer bijzonder het 4de, 34siet
44ste regiment, heeft daarbij de meeste verhei-
geleden. Ik herinner mij een oogenblik (omstreei
7 uren) dat ons linker centrum, op het gedec.
waar zich de 1ste divisie met de 2de vereeuigc
van alle officieren beroofd werd.
Het gevecht duurde lot het invallen der du.
ternis, zoowat negen uren. Onze gezamenlijke:
visiën zijn op het slagveld tot tien uren gebleve
en hebben vervolgeus hun bivouac betrokken
De vijand heeft slechts eenmaal, namelijk tea
onze uiterste rechtervleugel in de richting i.
Nouilly tot Servigny in den laten avond een si
val beproefd, maar werd ten slotte geuoodza:
naar Metz terug te trekken.
Onze verliezen zijn nog niet te berekenen)
zijn echter niet onbeduidend, want het v.,
vooral het geweervuur, dat van de verdedigiu.
linie uitging was zeer heftig en snel op elki
volgend.
De Fransche artillerie schoot ook nu wei-
of te ver of te kort. Vele hunner kogels outpl?
ten in de lucht of verstikten in den slikkenji
bodem.
Tot voortzetting van het gevecht hebben v
nog geen orde bekomen. Het doel is bereikt. B
vijand is in de vesting teruggedreven enhetsli
veld door de onzen bezet.
Op verzoek van onzen bevelvoerenden general
heeft Bazaine zich vereenigd met ons voorstel,c.
eenige uren wapenstilstand tot het wederzijde
begraven van de gesneuvelde dapperen.
Terwijl wij hierboven van Duitsche zijde o
berichten over dit gevecht mededeelden, meent
we ook uit de Fransche bladen een overzicl
omtrent dezen op den 14dan dezer geleverde» sla:
die de Fransche» den veldslag by Borny ne
men, te moeten geven. Wij coustaieeren dat ine
in de£e nadere tijding, evenals in de telegrauiuie
zich van beide zijden de overwinning wil tot
eigenen. Ziehier hetgeen men in de Figaro let:
Toen de maarschalk Bazaine het opperbevel ït
het leger op zich nam, besloot hij rondom Met
het verschanste Fransche kamp, de naar alle zijfc
verspreide troepen te concentreeren, teu eindea
geduchte strijdmacht tegenover deu vijand te kt:
nen stellen. Het punt waar deze troepenveree:
ging met het beste gevolg plaats kon hebben wi
Borny, een klein dorpje, waar de wegen v»:
Buulay, St.-Avold en Forbach zich kruisen. ff
vijand gesteund, rukte iu de zekerheid hunne
overwinning, derwaarts op.
Toen den 14d,>" Augustus het Fransche lege
de Moezel zou overtrekken eu terwijl de genera:
Ladinirault zich gereed uiaakte om Metz aan f
noordzijde om te trekken, en zich daardoor vijj
generaal Decaen afscheidde die de stad door u
trekken, terwijl de vijand in een sterke stelle
tegenover ons stond te Noisseville, Montoy t
Coiiicy, loste de vijaud een kanonschot.
De afdeeliug van Generaal Ladmirault d
reeds opgerukt was keerde terug en rukte op:
Pruiseu aan. In een oogenblik strekte zich b
vuur uit van Vallière tot aan Grigy bij Bo'
op eene lengte van nagenoeg twee mij leu to
Pruisen hadden zulk een aanval nog niet W'
gestaan. Het gevecht duurde tusschen de 4 en
uren, hield toen éen uur op om vijf minuten tolk
halfnegen hervat te worden totdat de vijand tij»1
stelling geheel en al had moeten verlaten. DB
gevecht mag als het roemrijkste wapenfeit v®
den geheelen veldslag genoemd worden. De vijand i
had 8000 dooden en wij ter nauwernood 10®
De generaal Picard kommandant van eene divis>È|
der Keizerlijke garde verklaarde den volgende:
morgen dat hij nog nimmer eeu zoo treffen'
schouwspel had gezieu als het slagveld van Bomt
Geheele gelederen lagen in dezelfde orde a'
zij gestaan hadden neergeveld. We bespeurden nc
levenden onder de dooden I Dit was het tveri
der Fransche mitrailleuses, wij moeten echter be
kennen dat het Pruisische geschut ons ook veel
nadeel toebracht.
