N°. 3193.
Maandag
Ao. 1870.
11 Juli.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maandenf 3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTBNTIEN.
Voor iederen regel.0.15.
Grootere letters naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 9 Juli.
Onze eerste opvatting, dat de vrede van Enropa
zeer ernstig wordt bedreigd door de candidatuur
van prins Leopold Von Hohenzollern, wordt meer
en meer bevestigd.
De wijze waarop de regeering in Frankrijk
is opgetreden, maakt het geheel onwaarschijn
lijk, dat zij in eene eventueele benoemiug zou
berusten na hare uitspraak zou de moreele neder
laag in dit geval zoo groot zijn, dat zij haar eigen
bestaan daarmede geheel op het spel zou zetten.
Er bestaat zeker eene partij in Frankrijk, die
den vrede a lout prix zou willen bewaren, en
Lèmoinne predikt namens haar in het Journal
des Débats den Franschen berusting maar de
Pruisenhaat is daarentegen ook zoo diep gewor
teld, dat weet de oorlogspartij hare zaak handig
te verdedigen, de vrienden van den vrede wel
de vlag zullen moeten strijken. En zoo agres
sief is men in Frankrijk gezind, dat de Consti-
tulionel reeds thans, voordat de Spaansehe Cortes
eene beslissing genomen hebben, de Casus belli
aanwezig acht, wanneer van Pruisische zijde
de prins Von Hohenzollern niet gedwongen wordt
van de kroon af te zien.
Prins Leopold nu heeft de candidatuur reeds
aangenomen; en vragen wij dus wat wij van
Pruisen te verwachten hebben, dan moeten wij
dit in rekening brengen. Trekt de prins zijne
candidatuur in, dan is, na de houding der Fran-
sche regeering, Pruisens eer er mede gemoeid.
Pruisen heeft dan het hoofd gebakt voor vreem
den, voor Franschen invloed. Is het waarschijn
lijk, is het denkbaar, dat de leider van de bui-
tenlandsche politiek aldaar dit zou toelaten?
Daarbij komt, dat, naar velen meenen, de man,
die in 1866 zulk een groot werk door een oorlog
tot stand bracht, nog wel gaarne een tweeden
oorlog zou willen beginnen, om dat werk te vol
tooien, en de Duitsche eenheid ook over de Main
uit te breiden. De toestand in Beieren is alles
behalve gunstig voor Pruisen: v. Bismarck ziet
daar wel de waarheid zijner woorden bevestigd,
dat grootsche dingen niet tot stand komen door
onderhandelingen, maar door bloed en door staal
Beieren raakt hoe langer hoe meer van Prnisen
vervreemd. En toch verklaarde de bondskanselier,
toen velen zijner partij den wensch uitspraken,
dat een der Zuid-Duitsche staten, Baden, reeds
tot den Bond toe mocht treden, dat alle staten
tegelijk zich moesten aansluiten. Toenmaals
wezen wij reeds op het eigenaardige van deze
verklaring. Bedenken wij verder dat de oppositie
tegen de militaire lasten in den geheelen Noord-
Duitschen Bond toeneemt, dat zoodra de Rijks
dag hierover te beslissen zal hebben, de tegen
woordige sterkte van het leger zeker niet zal
behouden blijven, dat tot het einde van 1871 het
leger echter op de tegenwoordige sterkte moet
blijven en dat het dus voor den held van Sadowa
van belang is, om voor dien tijd zijn werk te vol
tooien dan is de onderstelling niet te gewaagd,
dat deze laatste althans, buiten wiens medeweten
de candidatuur van een Hohenzollern zeker niet
heeft plaats gehad, en die wist welk eene gevoe
ligheid dit bij de Franschen zou opwekken, een
aanval van Frankrijk niet ongaarne zou zien,
om zijn spel heelemaal te kunnen winnen.
Maar Von Bismarck en zijn partij staan niet
alleener is een groote vredelievende partij, en
aan haar hoofd staat de koning van Pruisen.
Bedriegen wij ons niet, dan is reeds uit enkele
tegenstrijdige berichten uit Duitschland op te
maken, dat werkelijk die twee partijen in Duitsch
land bestaan. Wellicht zal het alleen daarvan
afhangen, wie sterker blijkt te zijn, Von Bismarck
met de zijnen of de koning met zijne partij, of
de vrede behouden blijft.
■^Gelijk de telegraaf heden meldt, moet de koning
van Pruisen zijne toestemming er toe geven, dat
de prins van Hohenzollern, als lid van zijne
familie, een vreemde kroon aanneemt. Te Berlijn
wordt dus thans erkend de verantwoordelijkheid
der Pruisische regeering voor hetgeen Leopold
teri opzichte van de Spaansehe kroon zal doen,
geheel in overeenstemming met wat de Fransche
regeering beweert. Ligt hierin niet, dat men consta
teert dat de toestemming, in de gegeven omstan
digheden door den koning gegeven zooveel als
eene oorlogsverklaring tegen Frankrijk zou ziju?
Het bericht kau, dunkt ons, onmogelijk van eene
andere zijde komen, dan van hen die den vrede
verlangen,
Maar geheel anders luidt de Nordd. Allgem. Zlg.
en de Köln. Zlg. Zij denken er niet aan, om de
Franschen te apaiseeren of om Pruisens verant
woordelijkheid voor hetgeen er zal geschieden
te erkennen. Wij deelden reeds gisteren een uit
treksel mede uit het artikel, dat het laatste blad
gisteren aan deze quaestie wijdde, en dat, naar
ons voorkomt, meer dan alleen het persoonlijk
gevoelen der redactie verraadt. De Köln. Zlg. is
in den regel heel voorzichtig in het uitspreken
van een oordeel, zij had den vorigen dag een
gansch anderen toon aangeslagen, en in haar arti
kel komen enkele bijzonderheden voor, die zij
alleen van regeeringspersonen moet gehoord heb
ben. En in dit artikel nu wordt juist het
tegendeel gezegd van hetgeen heden uit Berlijn
wordt getelegrafeerd: de koning van Pruisen
heeft met hetgeen Leopold wil doen niets te
maken; zoo ook heeft prins Karei de kroon van
Rumenië zonder diens toestemming aangenomen.
Of prins Leopold familie is van den koning is on
zeker, en de titel van prins heeft hij in 1849 alleen
gekregen als een kleine vergoeding voor het
verlies van zijn rang als regeerend vorst. Zoo
redeneert het Keulsche bladen het ontkent dat
Pruisen eenigzins verantwoordelijk zou kunnen
gesteld worden voor hetgeen prins Leopold zou
doen. Is daaruit na de verklaring van Frankrijk,
niet de oorlogzuchtige partij te proeven?
Zoo dus in Pruisen op dit oogenblik die strijd
wordt gevoerd, dan hebben wij in de eerste dagen
vooral op de mededeelingen uit Duitschland te
letten, om de vraag: vrede of oorlog te beant
woorden.
Men schrijft ons uit 's-Gravenhage, dat het plan
zou bestaan om het examen A voor de Indische
ambtenaren af te schaffen. Wij juichen dit zeer toe.
Sedert overal hoogere burgerscholen bestaan, en
jaarlijks in alle provinciën eindexamens worden
gehouden, is een examen geheel overbodig gewor
den, dat slechts tijdelijk moest dienen om in de
voortdurende behoefte aan ambtenaren te voor
zien, zoolang het middelbaar onderwijs nog niet
overal was geregeld. Maar men zegt er bij, dat
dit examen reeds het laatste geweest zou zijn.
Wij hopen dat dit niet waar is, en wij hebben
te goed vertrouwen op de billijkheid van den
minister van koloniën, dan dat wij dit zou
den kunnen aannemen. Want onbillijk zou het
zijn in de hoogste mate, indien men niet éen
jaar te voren het laatste examen aankondigde,
onbillijk 1°. tegenover zoovele jongelieden, die
thans met een ougunstigen uitslag dat examen
hebben afgelegd, en in éen jaar zich niet kunnen
bekwamen voor het eindexamen, dat zooveel meer
omvat, 2". tegenover zoovele anderen, die met het
oog op een volgend examen hunne studiën in
den afgeloopen cursns hebben ingericht, 3°. tegen
over hen vooral, die uit Indië hierheen komen,
gelijk van tijd tot tijd geschiedt, om gedurende
een verloftijd van 2 jaren, hier de examens A en B
af te leggen en nu zeer teleurgesteld zullen zijn,
omdat dit besluit niet tijdig genoeg in Indië be
kend is geweest. Wij hopen dus eerlang in de
Staals-Courant te lezen: dat examen A zal worden
vervangen door het eindexamen, en dat in 1871
het laatste examen van dien aard gehouden zal
worden.
Na afloop der openbare les van gisteren op de school
voor meer uitgebreid lager onderwijs lste klasse, voor
meisjes, hoofuonderwijzeresse inej. A. J. W.llenssen,
zijn aan de volgende leerlingen prijzen geschonken:
10de klasse: T. S. De Haes; 9de klasse: J. J.
M. Montagne, A. J. I. Tengbergeu, C. F. M. De
Geus, M. W. C. J. Piper, T. vV. Piper, J. A. Wol-
ters, P. De Blaauw; 8ste klasseJP. Sijthoft', E.
H. Liefrinck, C. J. A. Bierens de Haan, A. J. VV.
Barnaart, M. A. C. De Haes, A. C. Prins, J. C.
Seelig, R. Rutgers van der Loefl, B. Polano, A. A.
Beets; 7de klasse: C. G. Van Thielen, A. J. Da
niels, H. C. Van Leeuwen van Duivenbode, A. P.
G. Molenaar, VV. N. Rappard, S. O. A. Sluyter, B.
H. J. Van Beeten, O. Van Raalte, H. P. Degon,
H. J. M. Verboom Soumain, M. P. Parmentier, S.
S. M. Taets van Ainerongen, H. Hoogendyk, T. A.
S. Rijke, J. Krieger; 0de klasse B. A. Greeve,
S. H. Van Heukelom, A. E. T. Driessen, YV.E. Co-
ninck Lielsting, G. P. Simon Thomas, M. Pruys van der
Hoeven, I. Liel'rinck, J. C. De Haes, A. Fabius, W. M.
F. J. Swemer, J. C. E. Van 't Hooft, W. E. Brutel
de la Rivière, C. H. Rappard; 5de klasse: M. E.
Van der Kaay, M. E. Pijnappel, B. J. Wilhelmy
Damsté, H. J. De Geus, C. Q. Barnaart, M. A.
Ter Laag, G. J. C. Slothouwer, A. Sepp, J. M.
Hoogend.jk, L. J. F. ML Vervooren, A. L. Rappard,
C. G. Doijer, E. M. Juta; 4de klasse: P. H. J.
Bierens de Haan, C. VV. Coninck Liefsting, J. M,
Heynsius, M. E. Boogaard, J. E. Van Hettinga
Tromp, A, M. J. H. Kluit, J, J. Van Beeten, J.M.
L. Le Riitte; 3de klasse: T. W. J. Coninck
Liefsting, M. F. E. Verboom Soumain, G. F. Vos,
A. L. H. Brutel de la Rivière, J. M. U. Brutel de
la Rivière; 2de klasse G. Van Hettinga Tromp, J.
F. J. R. Simon Thomas, M. H. Zirkzee, J. M. De Loos,
C. J. Rijke, N. D. A. Van 't Hooft, E. L. Le Rütte,
E. L. He Riitte, C. A. Pijnappellste klasse
E. W. Van 't Hooft en V. A. De Fremery.
Hedenmorgen te 9 uren had alhier in de Ge
hoorzaal de jaarlijksehe openbare les plaats voor de
leerlingen van de openbare school der 2de klasse
voor meisjes. Behalve de burgemeester en de wet
houders, waren eenige leden der schoolcommissie
daarbij tegenwoordig, benevens enkele ouders der
leerlingen.
Na afloop van de les werden er prijzen uitgedeeld
aan de navolgende leerlingen:
lste klasse: F. Broekbuizen, M. Planjer, M. Van
der Reyden, F. Broekveld, A. Cramer, S. Fontijn,
A. Segaar, C. Van Bwijk, L. Van Leeuwen, H. Van
Ameroin, H. Matblener, C. Oostveen, A. Beenakker,
A. Helder, E. Van Leeuwen, M. Groenereld, S. Van
Wesel, M. De Wilde, G. Leeinbroek, A. Haremaker,
C. Bock, A. Van der Meer, N. La Bree, J. Van
Vlaanderen, H. Jïïoogenstraten, H. Bartelsman, I.
Beljer, A. Bollinger, S. Hasselbach; 2de klasse:
S. Hendriks, J. Brouwer, J. Schretlen, J. Van Pijpen,
H. Van Dam, A. Roos, C. Van den Bosch, C. Nie-
meher, C. Pander, M. Sweiner, E. Heintz, M. Duy-
véJnan, C. Groen, C. Christiaanse, M. Blok, G.
Aloijer, A. Cnjghton; 3de klasse: E. Kodbard,
M, Couvée, A. Van Leeuwen, C. Van Dorsten, C.
Lem, AC. Leeinbroek, O. Los, M. Cramer, A. Oost
veen, M. Borgerding, Al. Ewijk, F. Poelgeest, S.
Van Kampen, O. Sala, A. Van Dijk, Al. Van Leeu
wen, J. Rietbergen, Van der Reyden, J. Hoek,
A. Van Wesel, C. Dikshoorn; 4de klasse: C.
Hofkes, C. Van Wijk, J. Van der Kaay, E. Van
Dijk, C. Ruter, J. Brouwer, AI. Broekveld, M. Ver
hoeven, H. Van Dorsten, G. Godefroy, J. Martijn,
H. Meijers, S. Van Pijpen, C. Hotkes, F. Vruggink,
Al. Privé, G. Knotter, F. Bernard, R. Hendrias;
5de klasse: H. Duyster, E. Boucher, G. Goudsmit,
A. Rozier, A. Schreuder, A. Van der Meer, J. De
Munck, A. Van den Bosch, C. Aiaryt, C. Van Dor
sten, H. Alanjt, C. Aiulié, M. Van Dam, S. Van
Ewijk, AI. Dee, J. Horrée, C. Marks, C. Plantfeber;
6de klasse: Al. Van Driesten, Al. Boucher, J. VVeijers,
J. Plevier, C. Leget, D. Van Pijpen, P. Klinkenberg,
Al. l'aber, G. Diepenbach, J. Bau, J. Verbeek, O.
Kuyk, AI. La Feber; 7de klasse: E. Oudshoorn,
W. VVynnobel, M. Van Wijk, S. De Munck, J.
Bourgeois, AI. Van der Eist-, J. Sonsbeek, G. Van
der Aleer, G. Aliddelkoop, C. Cattel, C. La Feber;
Sste klasseC. Slothouwer, Al. Regenbogen, A. Rod-
bard, C. Vink, J. Couvée, E. Borgerding, A. Eigo-
man, G. Van Ewijk, E. Livingston, E. Hoogeboom,
M. Eigeman, Ai. Van Dnel, Ai. Privé, J. Van Driel,
J. Engels; 9de klasseAi. Vink, A. De Alunck,
G. Kleyn, P. Marijt, A. Van der YVeydo en J.Van
der Upwich.
De publieke les van de leerlingen der open
bare school voor meer uitgebreid lager onderwijs
der 2de klasse voor jongens had plaats in de Stads-
Gehoorzaal Vrijdag-avond te 6 uren.
Het dagelijksch bestuur, sommige leden van
den gemeenteraad en de plaatselijke schoolcom
missie, alsmede eenige belangstellenden toonden
door hunne tegenwoordigheid, dat zij de zaak
van het openbaar onderwijs op lioogen prijs
stelden.
De lessen waren zoodanig verdeeld, dat de ver
schillende vakken van het gewoon en meer uit
gebreid lager onderwijs alle een beurt ontvingen.
Nadat de lessen waren afgeloopen had de prijs-
uitdeeling plaats, die zich dit jaar tot alle klas
sen der school uitstrekte, en zich niet, zooals in
vorige jaren het geval was, alleen tot de hoogste
klasse bepaalde.
Tot grondslag van die prijsuitdeeling heeft ge
diend een tabel, die ieder kwartaal door den on
derwijzer voor elke klasse wordt opgemaakt en
waarop staan uitgedrukt: De vorderingen der
leerlingen, in elk vak afzonderlijk, hun gedrag en
het aantal absentiën.
Het resultaat daarvan is geweest, dat van de
260 leerlingen, die gemiddeld in het afgeloopen
jaar de school bezocht hebben, ruim 150 een prijs
hebben bekomen.
Het is ons een genoegen hierbij te voegen, dat
alles op de ordelijkste wijze geschiedde, en ge
tuigde van de goede verhouding die er bestaat
tusschen onderwijzers en leerlingen.
De leerlingen die prijzen bekwamen zijn de
volgende
8ste klasse: E. P. Engels, T. Los, H. Regenbogen,
J. H. P. Speet, P. H. Meijer, J. F. Van Leeuwen,
VV. H. Marks, W. A. Oudshoorn, F. J. Wakerlin,
P. Gestman, F. Van der Kaay, F. J. Du Chattel,
H. D. La Rivière, A. G. Aluié; 7de klasse: J.
M. B. Van Driel, W. E. E. Hendriks, P. Olivier,
B. L. Van Raalte, A. Beuth, J. Staal, H. A. Aley-
burg, A. J. Olivier, H. De Leeuw, B. G. A. Speet,
A. J. Rodbard, P. J. Duyverman, W. De Groot,
C. J. Goudannt, H. W. Van Venetie, P. Van Driel,
A. A. Peltenourg; 6de klasse: J. Du Chattel,
D. Selier, J. Vogelenzang, W. Kuyk, G. Vervooren,
D. Kelder, A. Bakker, J. Qroeneveldt, P. De Baas,
W. Tink, M. Van der Kaay, J. Van Went, J. De
Wekker, J. Hasselbach, A. Witmans, J. Holswilder;
Gde klasse: VV. Broekkoff, W. Arbouw, J. Dee, D.
Onstenk, P. Van der Kaay, G. Bos, C. De Baas,
B. Plevier, J. Witte, G. Slothouwer, F. Schimmel,
L. Boekwijt, F. Rienks, J. Wijnbeek, O. Van Leeuwen,
W. Christiaanse, H. De Vink; 4de klasse (a):
W. Hofkes, H. Rozier, D. Eggink, J. Van Driesten,
N. Leget, J. De l'Eeluse, A. Halberstadt, A. Leus-
veldt, D. Lewenstein, D. Van Raalte, P. Van Driel,
W. De Gooijer, J. Broekveldt, N. Van Went, J. De
Alunck, VV. Van der Reyden, H. Filippo, P. Petri;
4de klasse (6)P. H. J. Rienks, J. Alartijn, F. W.
Wood, N. R. Eggink, W. Van Voorst, G. Vogelen
zang, VV. F. Hofkes, A. D. Kramers, J. F. Smit,
J. Godel'roi, J. Vlaanderen, J. Martin, A. Boekwijt,
L. F. Langeveldt, A. Knijff, P. A. Meerburg, O.
E. Coekuyt; 3de klasse: W. F. Van Wijk, P.
Van Wageningen, C. H. Dee, J. Duyverman, B.
Bollinger, 1'. De Groot, C. Selier, J. Hofkes, P.
Oostveen, H. Eggink, D. Veilbrief, H. Brouwer, A.
Schreuder, J. Goudsmit, J. André, C. Hazenberg,
J. Den Nieuwenboer, Al. Pleyte, J. VVeytenburg;
2de klasse: C. C. Mulié, K. Veilbrief, H. J. Nou-
huys, B. Prins, H. N. Witte, A. J. Van der Stok,
VV. E. Nagel, A. H. Duyser, A. L. Coureé, W. C.
Bock, J. B. Faes, A. Veldhuyzen, D. Pel, A. Stroo,
W. Regenbogen, B. J. De Goey, A. J. S. Beijer,
G. F. Bartelsman; lste klasse: C. J. Duyster,
P. H. Onstenk, W. J. Bik, J. G. Alarks, W. Helder,
J. Cornelissen, Al. De Wekker, J. A. Veldkuys, F.
Lewenstein, L. G. Alartin, H. Niemeijer, P. H. Leus-
veldt, K. Piket, A. H. J. Walle, B. Couvée, J.Van
Ewijck, H. J. Planjer, C. Van Asselen enN. Kloots.
Door B. en W. van Utrecht is aan Jhr. Mr.
W. H. De Watteville, op zijn daartoe gedaan
verzoek, een eervol ontslag verleend als penning
meester van het jaagpad tusschen de steden
Utrecht, Woerden en Leiden, welk ambt hem
voorloopig was opgedragen, nadat het door den
heer G. W. Deketh was nedergelegd.
Op het concert, dat Woensdag-avond te Utrecht
ten voordeele der slachtoffers van den brand te
Bodegraven werd gegeven, traden onder de solis
ten op de heeren Deckers van 's-Boscb en De
Goey van Leiden. Het U. D. zegt omtrent die
heeren het volgende
„De welwillendheid, waarmede beide talenten
hunne taak hadden aanvaard, was reeds lof waar
dig, doch verdient dien nog meer door de uit
stekende wijze, waarop zij zich van die taak
kweten.''
Alen verzoekt ons mede te deelen, dat door da
werkmansvereeniging Nul en Genoegen alhier, in
den afgeloopen winter prijsvragen van practischen
aard zijn uitgeschreven, waarvoor de bekroningen
verschaft waren door de vereeniging Bouwkunst
en Vriendschap, mede alhier gevestigd.
Onlangs had de uitreiking der bekroningen
plaats, welke aan de volgende personen ten deel
vielen: voor een model-wenteltrap, F. G. Zirkzee
voor een boekdrukkerszetraam, M. H. Verhulst
voor een bord beschilderd met spreuken, G. P.
Philippo, en voor een stolp met opgezette vogels,
J. J. Van Rodenakker, allen leden der vereeni
ging Nut en Genoegen.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
werkhuis alhier opgenomen van 117 tot 128 vol
wassen personen en van 52 tot 55 kinderen.
Aan de zwem- en badinrichting Rhynzigt zijn
gedurende deze week 444 baden genomen.
Uit Woerden schrijft men d.d. 7 Juli: Eergis
teren, des morgens vroeg, werd in den Rijn
buiten de Leidscbe poort, in de zoogenaamde
pannenbakkerijen, het lijk gevonden van een der
nachtwakers, die daar de ronde had gedaan.
Naar hier algemeen wordt verhaald, zou de
overledene daags te voren bij den burgemeester
dezer gemeente zijn beklag hebben gedaan over
de slechte behandeling, die hij van zijn vader
(insgelijks nachtwaker) te verduren had, er bij
voegende, dat men zich niet moest verwonderen,
wanneer zijn lijk eerstdaags werd gevonden.
Wat hiervan ook waar zij, zeker is het, dat
gisteren de officier van justitie benevens eenige
deskundigen uit Leiden hier aankwamen, om
een plaatselijk onderzoek in te stellen. Het schijnt
evenwel nog geen uitgemaakte zaak te zijn, wie
hier de meeste schuld had, de zoon dan wel de
vader.
De Gedeputeerde Staten van Groningen hebben
aan de Provinciale Staten een adres aan de
Tweede Kamer voorgesteld over het vestingstel
sel, waarvan de conclusie luidt als volgt: Neemt
niet aan de stelling Groningen-Delfzijl, zooals die
in het ontwerp van wet u is aangebodenkan
