IV0. 3175
Maandag
A°. 1870.
20 Juni.
rol-
op
Kc-
de
ees-
lts.
ICO.
TE,
reg;
i'H,
>ole
Te
hem
aat.
•end
daal
i,È r
'rijs
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVKRTENTIEN.
Voorlederen regel..;ƒ0.15.
Grootere letters naar de plaateruimte die zij beslaan.
Lelden, IS Juni.
Wij zouden de redeneering van het Noorden niet
iegrepen hebben, lezen wij heden. Het kan zijn,
aar dan was het toch ten gevolge van eene
;eer onduidelijke uitdrukking door dat blad ge-
ruikt: voor 't overige blijft onze redeneering
n haar geheel.
Wij hadden gedacht dat het Noorden de bedenkin-
en van hen, die eene belangrijke uitbreiding van
et stemrecht wegens het gemis aan belangstelling
erkeerd achten, wilde oplossenwij dachten dat zij
ildeargumenteeren,nu blijktonsdatzij eenvoudig
ieeft willen zeggen, wat naar haar oordeel zou
eschieden. „Het zal hier ook wel zoo gaan als
in Engeland," bedoelde het blad. Maar dan is
iet slot van de tirade„en na den afloop
al ieder onpartijdige erkennen, dat eene groote
erbetering heeft plaats gehad," niets anders dan
len machtspreuk. Dit moest juist bewezen wor-
en, en wij veroorloven ons de vrijheid daaraan
,e twijfelen.
Nog spreekt het Noorden hier van het zwakke,
hulpbehoevende ministeriede steun die het in
de Kamer vindt bewijst dat het kiesstelsel heeft
uitgediend. Verkiest het Noorden dan een ministerie,
dat met argumenten a la le Boeuf gelijk men thans
in Frankrijk zegt, of met de karawats in de hand,
gelijk de heer Fransen van de Putte eenmaal
zeide, zijn kracht openbaart f
Ook het Dagblad van Z.-H. en 's-Gr. maakt een
opmerking over hetgeen wij ten slotte schreven:
omdat wij waarschuwden tegen uitstel, daar
anders de eischen hoe langer hoe grooter zouden
ivorden en de oplossing ten slotte zeer weinig ratio
neel zou zijn, komt het tot het besluit, dat wij
dus erkennen dat het volk toch zoo geheel on
verschillig niet is, want dat zijn eischen ten slotte
too dringend zullen worden, dat zij moeten gehoord
worden. In 't minst nietde eischen van hen,
die nu om uitbreiding roepen, de eischen van Het
Noorden wellicht, maar zeker die van Mr. Heems
kerk c. s. zullen hoe langer hoe grooter worden
deze laatste, vreezen wij, zullen er een partijquaes-
tie van maken en daarmede hun voordeel beoogen.
Juist zoo als in Engeland, waar Disraëli c. s. een
rationeele uitbreiding zoo lang tegenwerkte, tot
dat hij aan de regeering gekomen, zoo ver ging
als vroeger nooit was bedoeld. Zij hebben zich
misrekend, en de daarop gevolgde verkiezin
gen zijn totaal anders uitgevallen dan zij ver
wacht hadden. Wij nu zijn bang, dat Mr. Heems
kerk nog wel eens zou willen beproeven of hij
niet gelukkiger was dan Disraëli.
Daarom zou wanneer dit geschiedde de wensch
ten slotte nog geen nationale wensch zijn. Even
min als de beweerde grieven tegen de onderwijs
wet nationaal waren, gelijk overtuigend geble
ken is.
Waarheid boven alleslWij hebben bij de laatste
verkiezing den heer Taets van Amerongen bestre
den toch nemen wij den handschoen voor hem
op tegen de Arnhemsche Courantdie in haar nummer
van heden zegt, dat de heer Taets met de
heeren Hoffman, Nierstrasz en Kien uit conse
quentie, omdat hij alles verwerpt, zou hebben
gestemd tegen de Postwet.
Dit is bepaald onjuist: de heer Taets heeft in
den laatsten tijd menigmaal vóór een wetsont
werp gestemd: hij stemde vóór de agrarische
wet, vóór de afschaffing van de doodstraf, vóór
de suikerwet. Eere wien eere toekomt I
Op verzoek van het voorloopig comité der
Nederlandsche Juristenvereeniging richten wij tot de
HH. rechtsgeleerden die nog voornemens zijn
zich voor het lidmaatschap der vereeniging op
te geven, het beleefd verzoek, dit spoedig te doen.
Wij herinneren er hen aan, dat zij daartoe slechts
hun naamkaartje met bijvoeging op het adres
der letters J. V. franco hebben te zenden aan Mr.
0. A. Van Hamel te Leiden. Binnenkort zal een
tweede lijst in het Weekblad worden gepubliceerd.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
werkhuis alhier opgenomen van 105 tot 117 vol
wassen personen en van 39 tot 55 kinderen.
Aau de zwem- en badinrichting Rhynügt zijn
gedurende deze week 770 baden genomen.
Men schrijft ons heden uit de residentie
Het voorrecht onze edele Vorstin te beurt geval
len, van gisteren haar 52sten geboortedag te mogen
beleven, deed de residentie, en zeker ook in alle
deelen van ons land, een dag van ware vreugde
vieren. En kan het anders, waar H. M. de Ko
ningin bij ons volk zoo innig geliefd is, om de
belangstelling waarin het zich van die voorbeel
dige vrouw mag verheugen.
Kan het anders bij de uitmundende hoedanig
heden en eigenschappen, waarvan deze liberale
Koningsdochter een zoo uitstekend gebruik maakt;
bij de schitterende geestes gaven, die haar een plaats
onder de meest beschaafde en verlichtste Vorstin
nen van Europa doen innemen 1 Het Nederland-
sche volk is fier op het bezit van zulk een moe
der des vaderlands, en het is zijn vurige wensch
dat HD. zich bij het klimmen harer levensjaren
aan de zijde van een dierbaren echtgenoot en te
midden van twee beminde telgen, steeds in ge
luk en voorspoed zal mogen verheugen 1
Hoewel uw nummer van gisteren reeds het
een en ander behelst van de onbekrompen wijze
waarop onze Hagenaars dien dag gevierd heb
ben, immers van de meeste woningen wapperde
het dundoek, zij het mij vergund, even den heer
lijken indruk weer tegeven,dien de prachtige avond
van gisteren op ons maakte. Het was een avond
van effect, van natuur-, illuminatie- en knal-effect.
Trouwens aan dit laatste ontbreekt het ons Ha
genaars nooit, misschien wel aan hetgeen men
door bijvoeging van twee letters aan een van de
bovengenoemde of onderstaande woorden ver
krijgt. Apropos, de Parijzenaars hebben er iets
nieuws op gevonden, het klinkt ook veel senti-
menteeler dan het woord knal-effect: zij noemen
het Frou-Frou.
Maar stil, daar hoor ik den rechter uit maitre
Pathelin mijn ooren verdooven en daarom niet
verder van mijn onderwerp afgedwaald.
Het was dan gisterenavond op een uur dat het
lommerrijke Bosch anders in schilderachtige duis
ternis gehuld is, dat wij ouze schreden in de Ja-
coba-laan zetten, en al dadelijk werd ons oog
getroffen door de illuminatie. De geheele rij boo-
men prijkte in den waren zin des woords met
astres de nuit. Men kan zich dus voorstellen, en
vooral de bewoners uwer stad, die in de laatste
dagen nog al van fraaie verlichtingen getuigen
waren, welk een helder schijnsel op die laan
werd neergeworpen. Onze oogen waren zelfs zoo
verblind, dat wij niet hebben kunnen onderschei
den of dit effect werd teweeggebracht door de
ontelbare glaasjes ofde volle maan. En zoo
naderden wij de Sociëteits-tent, welker ijverig aan
deel aan alle Bosch-recreatiën genoeg bekend is, dan
dat wij vele woorden behoeven te bezigen over
het gewicht, dat zij tot de opluistering van het
heerlijk plekje gronds, waarop zij staat en dat
haar omgeeft, in de schaal lag. En daar vleiden
wij ons neder op een dubbeltjes-stoel, haalden
adem en onwillekeurig schoten ons de woorden
uit „Fidelio" te binnen
O welche Liiat, in freier Luft,
Den Atbem leicht zu hebenl
Nor hier, nur hier ist Leben."
Juist liet het muziekkorps van het regiment
grenadiers en jagers de roerendeen wegslepende
tonen hooren van een souvenir uit de opera
le petit Faust Van Hervé, dat gevolgd werd door
Rossini's „Guillaume Teil." Het slotnummer, de
marsch, „zehn Miidcheu und kein Mann," was het
sein dat alle heeren de dames hun arm aanbo
den om de schreden naar de Maliebaan te rich
ten, waar het feest van den dag grandios zou
besloten worden met een vuurwerk, dat inder
daad eene schitterende vergoeding was voor het
rookwerk dat bij gelegenheid van het letterkundig
congres werd afgestoken.
De Maliebaan leverde een uurtje op, waarin
met recht vreugde in het leven werd geschept.
Het ging er zeer jolig toe onder die ontelbare
groepjes en gezelschappen, onder die over het
gras rollende en stoeiende gamins, waarbij vooral
niet onvermeld mag blijven het voortdurend
zingen van het en vogue zijnde liedje: „geld,
geld, geld," enz., dat zijn ontstaan te danken heeft
aan een huwelijksgift van een ton, die onlangs
door eene voorname familie alhier, aan een jong
paar van een andere aristocratische familie niet
zoo met aardsche goederen gezegend, geschonken
werd.
De muziek van het regiment huzaren verle
vendigde het geheel nog meer.
Daar doet zich eensklaps een vervaarlijk geraas
hoorenhet is de eerste vuurpijl, het teeken dat
de proef waarop men het geduld gesteld had,
was doorstaanhet afsteken van het vuurwerk
nam een aanvang. Dit was ongemeen prachtig,
zoodat men dan ook spoedig daarin de hand er
kende van den kunstvuurwerker, den heer v. d.
Brugh. Vooral aan de slotdecoratie, gewijd aan
H. M. de Koningin, was niets gespaard. Zij ver-
eenigde alles wat het gezicht bekoort. Eene
smaakvolle bouquet besloot de stukken en ter
wijl zij hare geuren tot Mars opzond, ging een
ieder opgeruimd huiswaarts of nam eerst nog
een kijkje aan de departementen van de Minis
ters, die gisterenavond zeer verlicht waren.
De heeren Dr. L. Mulder te Arnhem, C. J.
Geertsema te Zuidbroek en J. B. Snellen te Moor
drecht hebben een circulaire verspreid, waarin
zij het plan ontwikkelen van een op te richten
landbouw-club. Zij noodigen belangstellenden uit
tot eene voorloopige vergadering op Maandag 27
Juni, in het stationsgebouw te Arnhem.
Als zetel der club stellen zij voor, Utrecht te
kiezen, omdat dit het middelpunt is van het rijk,
en omdat aldaar de veeartsenijschool en het rijks
kabinet van landbouw-werktuigen gevestigd zijn.
(Dïr. D.)
De trein, die gisterenmiddag te tien minuten
voor halfdrie van Rotterdam is vertrokken, is
tusschen Nieuwerkerk en Moordrecht op de baan
blijven staan, waarschijnlijk doordien aan de
machine iets gebroken is. Er zijn geene ongeluk
ken gebeurd.
De Provinciale Staten van dit gewest zullen
tot het houden hunner gewone zomervergade
ring op Dinsdag den 5den Juli bijeenkomen, en
waarschijnlijk hunne zittingen houden in het ge
bouw Diligenlia, daar hunne gewone vergaderzaal
ditmaal niet beschikbaar is.
Donderdag is, naar vernomen wordt, de tweede
spanning van de brug over het Hollandsch Diep
bij Moerdijk met het beste gevolg op de peilers
geplaatst.
Men schrijft ons uit Leeuwarden: „Naar men
verneemt, is Jhr. T. M. Lycklama 5, Nijeholt,
wiens overgang tot de R.-K. Kerk meermalen is
gemeld en tegensproken, en die belangrijke rei
zen in het Oosten heeft gemaakt, sedert eenigen
tijd te Beetsterzwaag teruggekeerd en heeft daar
een museum opgericht van Oostersche antiquitei
ten en rariteiten, zoomede eenige gebouwen in
Oosterschen trant. Ook moet door hem daar eene
R.-K. kapel worden opgericht." (d. D.)
Z. M. heeft aan J. O. Van Bemmelen te Haar
lem vergunning verleend tot oprichting eener
tweede Hollaudsche Maatschappij van Levens
verzekering.
Z. M. heeft aan M. Van Vliet, commies met den
personeelen titel van hoofd-commies bij de Algemeene
Rekenkamer, eervol ontslag verleend uit 's Rijks dienst,
behoudens aanspraak op pensioenen voorts bij de
Algemeene Rekenk. bevorderd tot commies, J. H. Van
Randwijk en J. A. Appel, thans adj.-commieBen.
Z. M. heeft bevorderd met ingang van 1 Juli a. s.
bij het Departement van Marine: tot referendaris,
den hoofdcommies L. J. T. Broekhoff; tot hoofd
commies, den commies S. Straatman; tot commies,
de adj.-commiesen J. W. Van den Berg en S. Wolf-
son; tot adj.-commies, den lsten klerk A. Van Loe-
nenen tot lsten klerk, den 2den klerk JA. Sillevis.
Z. M. heeft op verzoek eervol ontslagen bij de dd.
Schutterij te Rotterdam, H. R. Croockewit, als ka
pitein; te 's-Gravenhage, M. L. Schroot en Mr. E.
H. Karsten, beiden als kapit.en bij de dd. Schut
terij benoemdte Rotterdam, tot kapit. W. Bouwman,
thans lsten luit.tot lsten luit M. Zeewoldt, thans
2den luit.tot 2den luit. T. E. J. Oppenheim, thans serg.;
te 's Gravenhage, tot kapit. Jhr. Mr. H. M. A. Van der
Goes en J. E. G. Noordendorp, beiden thans lsten
luit., onder bepaling dat zij achtereenvolgend in rang
orde zullen plaats nemen tusschen de kapit. W. T. Van
Essen en Mr. A. E. Elias; tot lsten luit. JH. Lintz
Jr. en Jhr. Mr. H. Van der Wijck, beiden thans
2den luit., onder bepaling dat zij achtereenvolgend
in rangorde zullen plaats nemen tusschen de 1ste luit.
Jhr. Mr. W. V. R. C. Baud en A. D. Slotboom;
tot 2den luit. J. A. Mutsaers, thans schutter, en Mr.
P. W. A. C. Van der Linden; te Delft, tot 2den
luit. A. Brester, C. Muysken, beiden thans schutter,
S. B. H. Heys en A. Van der Leeuw.
Z. M. heelt vergund aan Dr. M. P. Lindo, in
spect. van het lager onderwijs in de prov. Zuid-Hol
land, te 's-Gravenhage, het aannemen en dragen der
versierselen van offic. der orde van de Kroon, hem
door Z. M. den Koning van Italië geschonkenen
aan H. Halswijk te Nieuwer-Amstel en J. Van Hau-
ten te Vaals, het aannemen en dragen van het kruis
Fidei te Virtuli, aan ieder hunner door den Paus ge
schonken.
Amsterdam, 17 Juni. Gisterenavond werd alhier
op eene door de timmermans-vereeDiging Con
cordia Inter Nos gehouden meeting van timmer-
gezellen, door ruim 500 personen bijgewoond,
beraadslaagd over de door het bestuur van ge
noemde vereeniging genomen maatregelen tot
verbetering van den algemeenen toestand en tot
verkrijging van loonsverhooging.
Het bestuur gaf den aanwezigen kennis van een
adres aan Z. Exc. den minister van justitie, ten
einde aan te dringen op betere regeling van de
prijzen, welke voor den arbeid in de gevange
nissen worden besteed. Vervolgens deelde 't be
stuur den aanwezigen een voorstel mede, tot
loonsverhooging en tot betere regeling van werk
en werktijd, waardoor uur-en dagwerk de grond
slag der loonsverhooging zou worden, en 't aan
nemen van werk zou vervallen, op grond der
algemeen erkende waarheid, dat de werkman,
indien hij flink arbeidt en zijn best doet, Diet
bezwaard moet worden met de eigenaardige
moeilijkheden, aan 't aannemen van werk ver
bonden. Daardoor toch verlaat hij min of meer
de gelederen zijner metgezellen, om in die der
ondernemers op te treden. Voor de ondernemers
of patroons acht men dit ook beter, omdat zij
toch altoos 't best in staat zijn, de bekwaamhe
den der werklieden te waardeeren, Daar de ge
aardheid van 't werk, dat door hen geleverd
wordt, zoodat zij ook daarin 't middel hebben,
de loonen voor uur- en dagwerk tot aller ge
noegen te regelen. Ook 't Zondagswerk werd
afgekeurd, op grond dat op de zes werkdagen
éen rustdag noodig was, om de krachten te be
houden.
Nadat de ter tafel gebrachte voorstellen, be
houdens kleine wijzigingen van ondergeschikt
belang, waren goedgekeurd, traden ruim 100
nieuwe leden tot de vereeniging toe.
Uit het verslag van de verrichtingen der
Bischoffsheims-Verceniging over 1S69, ter vergade
ring van 28 April jl. door den secretaris uitge
bracht en thans in druk verschenen, blijkt dat
deze jeugdige inrichting in het afgeloopen jaar
veel nut heeft gesticht. Gelijk bekend is, heeft
zij ten doel voorschotten te verleenen, en wel uit
een kapitaal van /^S.OOO, door onzen vroegeren
stadgenoot den lieer L. R. Bischoffsheim geschon
ken, nadat de Tweede Kamer het handelstrac-
taat met Zwitserland verworpen had, omdat de
gelijkheid van alle gezindheden daarbij niet on
voorwaardelijk was erkend.
In 1869 zijn van rqjm 100 aanvragen 67 inge
willigd en dat tot een bedrag van 10,075 en wel
aan 30 Hervormden, 7 Katholieken en 30 Israë
lieten. Het is te voorzien, dat de aanvragen,
vooral sedert de vereeniging meer bekend is ge
worden, spoedig een hooger vlucht zullen nemeD
en dat een groot aantal personen van de gele
genheid zal gebruik maken, die zij aanbiedt, om
tegen matigen interest de voorschotten te ont
vangen, die zij anders slechts tegen woekerrente
konden verkrijgen. Hoe nuttig de vereeniging in
dit opzicht reeds gewerkt heeft, blijkt uit de
mededeeling, dat menigeen reeds de getuigenis
kwam afleggen, „dat het hem gelukt wa3 met het
hem verstrekte voorschot door eigen arbeid in de
behoeften van zijn gezin te voorzien en dat hij
daardoor tevens uit de handen van gewetenlooze
geldschieters was vrijgekomen. Een zelfs ver
klaarde bij de betaling van het nog onverschul
digde saldo der hem ter leen verstrekte sommen,
dat hij thans, dank zij de hulp van de vereeni
ging, zijn broodwinning gevestigd zag en verdere
ondersteuning kon ontberen."
Reeds het toenemen der aanvragen iD 1869
heeft eene uitbreiding der administratie noodigge-
maakt, welker kosten tot dusver uit de interesten
konden worden bestreden. Opdat echter die od-
kosten het bedrag der renten niet overschrijden
en noodzaken het kapitaal aan te spreken, is het
zeer wenschelijk, dat een groot aantal personen
hunne belangstelling in deze nuttige vereeniging
aan den dag leggen door als leden toe te treden
en aldus het geringe bedrag van 50, dat in 1869
aan contribution is ontvangen, aanmerkelijk te
doen stijgen. Wij sporen onze stadgenooten daar
toe ten zeerste aan.
Het bestuur bestaat thans uit de HH. J. N. W.
C. Sieburgh, voorzitter; Mr. M. C. Van Hall, pen
ningmeester; Mr. D. L. De Leao Laguna, secre
taris; Mr. E. J. Everwijn Lange en Mr. C. A.
Cosman. Het kantoor is gevestigd in de Dam
straat, passage Wyuand Fockink, kamer N'. 19/20
en geopend 's nam. van 4 tot 7 uren.
Niedwediep, 16 Juni. Het gerucht loopt, dat
alhier eerstdaags verwacht wordt een Noord-
Duitsch eskader.