Zaterdag
2 April.
1
i\°. 3111.
LEID
A°. 1870.
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DEB ADVEBTKNTIKN.
Voor iederen regel0.15.
Grootere Iet!-■ r naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 1 April.
Hoe meer de tijd nadert dat de Eerste Kamer
1 geroepen worden over de agrarische wet te
■slissen, zoo meer gaan van vele zijden stemmen
or dit wetsontwerp op. Zijn er sommige spe-
liteiten zooals het oud-lid van den raad van
die Jiir. Van der Wijck, voor wieu deze wet,
llijkens zijn brochure, niet ver genoeg gaat, er
lijn er ook anderen, wier gezag zeker niet minder
leteekent dan dat des heeren Van der Wijck,
lie voor de wet in het strijdperk treden. Zoo
I eeft de voormalige inspecteur der cultures op
I ava, de heer A. Kinder de Camarecq, in een
I rochure, getiteldDe Agrarische Wet en haar Be
ltrijder, de argumenten van den heer Van der
I vijck op den voet gevolgd en wederlegd. Hij ein-
I igt zijne beschouwingen aldus:
I „Met alle aandacht, aan den naam des schrijvers
Verschuldigd, heb ik de bedenkingen overwogen,
In de brochure van 14 Maart 11. tegen de agra-
ische wet in het midden gebracht. Mijne con-
I lusie luidtdoor de toepassing dier wet zal de toe-
lland in Indië verbeteren.
„Voor het oogenblik biedt die wet het mogelijk
liereikbare.
J „Het grondbezit van den inlander wordt ge-
I leid onder de hoede der wet.
I „Nieuwe bronnen van inkomsten zullen zich
I penen voor den staat.
„Het oude stelsel brokkelt weg onder onze
I oeten.
I „Ten gevolge van omstandigheden, door geene
lienschelijke macht te keeren, gaat het langzaam
loch zekerlijk zijn ondergang te gemoet.
I „Dank hunne eendrachtelijke samenwerking,
9 un wijze matiging, hebben de liberalen de eerste
roote schrede gezet op de baan van practische
9 ervormiog in Indië.
"U/Voor de eerste maal na jaren zoeken heelt
dé Tweede Kamer, door het votum harer meer
derheid, tiaar zegel gehecht aan het wetsvoorstel
van den minister.
„De beslissing ligt nu bij de Eerste Kamer.
„Zij zal in hare wijsheid weten te wikken en
wegen."
1869.
5 p(
.87
tugetf
t «1
!i
- b
■6 it
1
per
irg,
0-
6/v
ld.
i 1
Rd
5 t.U
- n
lir. B
lypt'
Z. M. heeft benoemd tot ridder van de orde
l aa deu Nederlaudsciieu Leeuw, Dr. A. Ficker
e Weenen.
Naar men verneemt, zijn de antwoorden der
legeering op het verslag der Tweede Kamer
I Ier Staten-Generaal, nopens liet ontwerp tot af-
chaffing van de doodstraf, reeds gereed en zullen
l ij spoedig gedrukt worden rondgedeeld. Het is
I chter de vraag, of dat ontwerp nog vóór de
raasch-vacantie zal worden behandeld.
De Leidsche Courant is van bevoegde zijde onder
licht, dat bij het gemeentebestuur het voornemen
iestaat tot invoering van eene nieuwe numme
ring der huizen, met behoud evenwel van de
I ilhcieele wijk- en huis-nummers, zooals die thans,
ugevolge het voorschrift van de aigemeene po-
itieverordening, aan den hoofdingang der woning
fijn geplaatst. Die nieuwe nummering zoude, even-
lils dit in audere groote gemeenten wordt aan
getroffen, geschieden door middel van een porse-
ein cijl'erbordje, aan den bovendorpel der huisdeur,
|i( op eene andere geschikte plaats aan deu hoofd-
ngang, vast te hechten, en wel in dier voege
Ilat op elke straat of gracht met N". 1 begonnen
'i'Ordt, terwijl aan de eene zijde der straat of
pacht de evene, aan de andere zijde de onevene
rummers zouden worden gebracht. Die cijfer-
ordjes, waarvan de kosten ongeveer 40 cents
indragen, zouden echter dour de zorg der inge-
etenen zelveu moeten worden aangeschaft en
astgehecht, volgens een model te bezichtigen ter
lamer van de commissie van fabricage, alwaar
evens de noodige aanwijzing omtrent de volgorde
'er nummers zal worden gedaan. Aan de inge-
etenen wordt nogtans de bevoegdheid gegeven
lie nummers ter plaatse voor de cijferbordjes
wigewezen, mits op dezelfde grootte, met verf
:e doen plaatsen. Wijders ligt het iD de bedoeling
'an het gemeentebestuur dat voorloopig, bij wijze
ran proefneming, een aanvang zoude worden ge
naakt met het Noordeinde, het Rapenburg, de
jnreêstraat en de Hoogewoerd.
Naar wij vernemen, is de bibliotheek van de
.Maatschappij der Nederl. letterkunde dezer dagen
verrijkt met een kostbaar geschenk. Dr. Hacke
van Mijnden le Amsterdam heelt eene pracht
uitgave van zijne vertaling van Dantes Vagevuur,
met de platen van G. Doré, aan genoemde boe
kerij toegezonden. Van denzelfden letterkundige
ontving de Maatschappij voor een paar jaren
Dantes Hel.
Onze stadgenoot Ds. R. Koopmans van Boe-
keren, hield gisterenavond in de Stads-Gehoorzaal
zijne aangekondigde lezing, waarvan de opbrengst
geheel ten voordeele van de Vrouwenvereeniging
hier ter stede zou strekken. Om het doel, dat
deze vereeniging zich voorstelt, hadden wij meer
belangstelling verwacht, dan wel blijken kou uit
het niet zeer talrijk gehoor. Den spreker komt
alle lof toe, dat hij tot de bevordering van dat
doel heeft willen medewerken. Hij hield ons
eenige uren bezig over een drietal Nederlandsche
maimen uit liet verledene, die wel verdienen
wat meer bekend te worden: Johan VanBever-
wijck, Daniel Joncktys en Jan Luykeu. De beide
eerste, als twee collega's opgevoerd ze waren
beide doctoren in de medicijnen te Dordrecht
werden vooral in hunne letterkundige verdien
sten, uit hunne werken geschetst, waartoe De
schat der gezondheid van den eerste en Roselyns
oochies van den laatste overvloedig stof leverden.
Na eene pauze deelde spreker een en ander
mede uit eene lezing over Jan Luyken, die
eerst werd geteekend in zijn jeugd, als dichter
van de Duitsche lier, en daarna op verderen leef
tijd als een godsdienstig dweeper. De juiste ka-
rakterteekening van dezen ook als etser zoo
beroemden landgenoot, deed het ons bejammeren,
dat wij deze lezing niet in haar geheel konden
hooren.
Op de in het Paleis voor Volksvlijt te Amster
dam te houden tentoonstelling van bloemen is
de directie van den Acclamatatietuin alhier be
kroond met een zilveren medaille en 10 als eerste
prijs voor een verzameling bonte koude kast
planten.
De Staals-Courant van heden deelt het verslag
mede betreffende den afloop der lichting voor de
nationale militie over het jaar 1869.
Het aantal militieplichtigen was 33,962, terwijl
de lichting weder 11,000 man bedroeg. Er was
een tekort van 57 man.
Er werden in 't geheel vrijgesteld 17,136, tegen
14,691 van de 28,697 ingeschrevenen in 1868,13,027
van de 25,922 in 1S67, 12,315 van de 27,235 in
1866, en 14,747 van de 30,659 in 1865.
Als te klein en wegens ziekelijke gesteldheid
of gebreken werden er vrijgesleld 3933, of bijna
11.6 pCt.
De verschillende provinciën komen hierbij in
de volgende rangorde voor: Limburg met 9.5 pCt.,
Zeeland met 9.6 püt., Enesland 10.4 pCt., Zuid-
Hoiland 11 pGt., Utrecht 11.4 pGt., Noord-Brabant
en Groningen 11.6 pCt., Gelderland 11.7 pCt.,
Noord-Holland 13.1 p(Jt., Drenthe 13.3 pCt. en
Uverysel 13.6 p(Jt.
De Minister van Km ancien heeft bij resolutie
van 5 dezer, de proviuciale inspecteurs der directe
belastingen, in- en uitgaande rechten en accijnzen
uitgeuoudigd, om, aan te vaugeu met het dienst
jaar 1870/71, ieder voor zooveel deu kring zijner
inspectie betreft, namens den Minister te beschik
ken op de verzoeken om afschrijving van het
pateutrecht, krachtens art. 15 der wet van 21
Mei 1819 (Stbl. u». 34).
Woensdag 11. is te Middelburg overleden de
griffier der Stalen van Zeeland, de heer Mr. S.
Van der Swaluie.
Men leest in de Avnhemsche Courant het vol
gende
Voor eenige maanden hield de heer Tideman
iu verscheidene steden eene redevoering over
Ahasverus. Men zal zich herinneren hoe die rede
aan sommigen aanstoot gaf, daar zij er eene
miskenning van de Joden in zagen.
In een brochure, ook uitmuntend door vorm,
heeft de heer Moscoviter de rede van den heer
Tideman treffend weerlegd of liever vernield.
Vooreerst merkt de schrijver op, dat Ahasverus
geen Joodsche naam is, en oorspronkelijk dus ook
niet de type van een Jood kan wezen.
Vervolgens weerlegt de schrijver het thema van
den heer Tideman, dat het realisme vooral bij
de Joden zou te vinden zijn, en onbetwistbaar
zijn de bewijzen, die hij van het tegendeel aan
voert. De Joden zijn te gering in aantal en te zeer
verspreid over de oppervlakte der aarde, om aan
de volken hun karakter mede te deelen, en daar
waar zij niet eens gedoogd werden, is juist het
realisme het sterkste. „Is," zoo vraagt de heer
M., „is het de Joodsche wandelaar, die in Mexico
Montezuma roosterde om diens schatten meester
te worden; of die de roodhuiden uitroeit, om
hunne jachtgronden te bezitten; of het groene
Erin uitzuigt en aan den honger prijs geeft; of
Indië martelt om hem suiker en koffie te leve
renof China door opium vermoordt, gedreven
door een realistisch verlangen naar diens rijk
dommen; of de Zuidzee-eilanders door vuur
water demoraliseert? Was hij het, die het stelsel
van lijfeigenschap schiep, de roofzucht der vorsten
aanwakkerde, de edelen aanzette, om het goed
der zwakkeren en minderen zich toe te eigenen,
de kerk aanspoorde, om zich in het bezit van
onnoemelijke schatten te stellen?"
Integendeel, juist de Joden hebben den burger
stand doen ontstaan en gesteund.
Maar nog verplettender is hetgeen de schrijver
antwoordt op het verwijt van den heer Tideman,
dat de Joden in de kunst het realisme huldigen.
Hij bestrijdt dit wat de muziek betreft, en wijst
daarna op de Joodsche schilders en letterkundigen,
wier werken van een geheel anderen geest ge
tuigen. In de journalistiek bezitten de Israëlieten
niet overal dien overheerschenden invloed, maar
waar wij optreden is het aan de zijde der libe
ralen; de enkele verloochening van richting, die
in ons land zooveel gerucht maakt, is geen be
wijs van het tegendeel. En evenzoo hebben de
Israëlieten in de qnaestie van het onderwijs de
zaak der humauiteit en verdraagzaamheid tot de
hunne gemaakt.
De heer Moscoviter eindigt met eenige opnier
kingen. Aan deu leeraarde grijsheid heeft recht
op eerbied: het Joodsche volk is ouder dan eemg
Europeescli volk. Aan deu lederecliterhet nationaal
gevoel van de Joden wordt door geeo volk geë
venaard. Aan den opmerker de gebreken der Jo
den zijn liet gevolg van de verdrukking, waaraan
zij blootstonden. Aan deu chnslenleeraarhet Chris
tendom is in zijne hoofdtrekken de Joodsche gods
dienst. Aan deu wijsgeerigen historicuselke natie
heeft hare bestemming te volbrengen; die der
Joodsche is nog niet afgeloopen: zij is de drager
van het zuivere godsbegrip.
Met de sage van Ahasverus, den vorst der Per
zen en Meden, en zijne veroordeeling van de Joden
besluit de heer Moscoviter dit geschrift, dat, ge
lijk wij reeds zeiden, wegslepend is geschreven,
en eene voortreffelijke verdediging bevat van
onze door zoo velen miskende landgeuooten.
De vergadering van Moderne Godgeleerden zal
op 26 en 27 April e. k. te Amsterdam in het
lokaal De Keizerskroon plaats hebben.
üp de avond-vergadering, den 26"ei1, zal de lieer
A. Réville spreken over de godsdienstige bewe
ging te Neufchatel.
Voor den 27,tojl zijn de volgende vier onder
werpen aan de orde gesteld1°. Hoe te oordee-
len over de tegenstelling van een ethische en
een intellectualistische richting onder de Moder
nen? Rel'.: J. liooykaas en L. H. Slotemaker.
2". De moderne richting en het liedeudaagsclie
Katholicisme. Ref.: J. De Vries. 3". Wat hebben
de Modernen te doen om de feitelijk beslaande
leervrijheid in de Proteslautsche Kerk te hand
haven? (Doopsformule.) Rel'.: W. De Meijier.
4°. Wat hebben de Modernen te doen om hunne
godsdienstige overtuiging onder het volk te bren
gen? Ref.: de heer J. Knappert.
zoo noodig, volgende dagen, en de commissie ver
langt, dat de aan haar toe te zenden stukken
portvrij worden geadresseerd aan den griflier bij
liet Prov. Gerechtshof in Zuid-Holland.
Door het bgstuur der Boekdrukkersverceniging te
Amsterdam is eene circulaire gericht aan patro
nen in ons land, waarin de namen gevraagd
worden van die werklieden, die wegens lang-
durigen dienst zich onderscheiden hebben, ten
einde op eene aigemeene vergadering, die den
8"*n April aldaar zal gehouden worden, aan die
gezellen, die daarop, volgens het gevoelen van
liet bestuur, aanspraak hebben, onderscheidingen
aan te bieden.
Opgaven betreffende de sterfte en de geboorten
in eenige groote gemeenten, over de maand
Januari 1870.
3=H|l=g!?lg-|
Bï s- - 3
Aan de leden van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal is rondgedeeld een werk getiteld: Ver
zameling van wetten, besluiten, verordeningen,
enz., van regeeringswege uitgevaardigd in verschil
lende Staten van Europa, Azië en Amerika, tegen
liet mishandelen van dieren; uitgegeven door de
Ned. Vereenigingen tot bescherming der dieren.
De commissie uit het Provinciaal gerechtshof
in Zuid-Holland tot het afnemen van het examen
voor het notaris-ambt gevorderd (samengesteld
uit de heeren Schuurman en Matthes), heeft de
belanghebbenden verwittigd, dat zij tot voormeld
einde zal vergaderen in liet gebouw bij liet Hof
in gebruik, op Donderdag den Pd3"11 Mei 1870, eu
ffltOKHf-tOtOWWOWM-l
O-COOtXCfO-^Nftyië
rr\ rr-, rv~> ha rct -O Cel
<D -J Q O to CC léMOO tf*-
Wtii-JMWWNJMitOlOWM
O O CO O -J Oi |f- C W O w
CC rf». if. O» CC CU CO cc co <o
O O
C C X 46 j CC it*- cn CO —3
I
•f- to I t-
.1 1 i II Mil-
I I I I I I I I I II I
O I I I I i I tö I 3>
i i I I W M I M S
D- UI I
I M I I I
cc eo 1 M
I I -- I to WJ
I OO I t— I
en 1 1 ;o -
-3®tOOWlOW-3C»HC
ciwotow^taiF'-i'OC
.1 ---I I -I 1
■Ifr'ï'
CJ Ifh' H-> O» h
I CC t
1
O
t?3
t?3
K
Z
H
H
Z
Werkelijke bevolking op
1 Januari 1870.
Geboren,
(met levenloos aangencvenen.) 1
Overleden,
(met levenloos aargegeven'en.) i
Overleden op 10,000 inwoner#.
Levenloos anugegevenen.
Beneden 1 jaar.
(zonder levenl. aangeg.)
16 jaren.
O
514 jaren.
1420 jaren.
s-s
20 65 jaren.
2
65 j. en daarboven.
Typhus en febris
typhoïdca.
Pokken. -
Roodvonk.
Mazelen.
Croup
Keelziekte
(angina dipbtberina).
Kinkhoest.
O
Diarrboc en cholera
nostras.
1.evenszwakte en uitte -
I ring, 0—14 jaren.
sr
3
jl m tering, 14—65 jaren
Mnrasu.us senilis,
boven 65 jaren.
Acute ziekten der
A'Mmbalingswerktuigeu.
Ci.ronische ziekten der
inlcmh.w. waaronder longt.
Ziekten van bet
kraambed.
o_
Guweldadige
invloeden.
Andere ziekten.
Onbekende oorzaken.
I I--1 I I
Zonder geneesk. behandeling
(begrepen in de vorige kolom).
£-2 al -3 ft.0» C" o
2 o ra i
-"5 ZË.a~<
o
9 O H
3 P
e- o
cn 3
o- o,
5" 2 ra r/a
X' c_ 2 c.
adjunct-inspecteur eene enkele opgave ontving van de geneeskuLjJ
digen.
(Overgedrukt uit het Nederlandsch Tijdschrift voor
Geneeskunde. Jaargang 1870.)
Dat het stoomvaartuig Argusofschoon te Ports
mouth binnengeloopen, met het doel om naar
Hellèvoetsluis terug te keeren, niet totaal onzee
waardig is bevonden, zooals door het Dagblad wordt
medegedeeld, kunnen wij uit goede bron inede-
deelen. Vad
De officieren van gezondheid der 2de klasse
J. J. Botst, E. M. Van Lier en M. C. Buyze,
laatst behoord hebbende lol het eskader in Oost-
