3103,
Donderdag
A». 1870.
24 Maart.
LEIDSCH
PRIJS DKZER COUR INT.
Voor Leiden per 3 maandenƒ3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVKRTKNT1KN
Voor iederen regel0.15.
Grootere letter naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, S3 Maart.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
De politiek in Frankrijk wordt steeds door een
opvallende kalmte lieheerscht. De omstandigheid
dat het Wetgevend Lichaam doorzijn bekwaamste
leden overstelpt is met vruchten uit het recht
van iniatief gerijpt, doch die onmogelijk zouden
verteerd kunnen worden indien men den tijd
verspilde, met nuttelooze en doellooze oppositie,
manoeuvres tegen een bewind dat hoe langer zoo
meer blijkt de vurigste wenschen van het Fran-
sche volk met bedaarden maar zekeren stap te
willen bevredigen, heeft in de vorige week het
Wetgevend Lichaam er toe geleid om de openbare
zittingen voor eenigen tijd te schorsen, om zich
in de afdeelingen naar hartelust, een weg te baneu
door de stapels wetsontwerpen en die voor de
openbare behandeling geschikt te maken. Op
deze wijze kan het een gedeelte van den tijd
goed maken, die in het oog der natie verloren is
gegaaneen gedeelte, want het is ver van ons
af te beweren dat de orde van zaken zooals die
in den jongsten tijd vooral zich heeft voorgedaan,
van belang ontbloot, noch ijdel was; neen, wij
doelen op dat tijdperk waarvan de ziel thans te
Tours, laten wij hopen voor de laatste maal, een
rol vervult in een drama, welks aanleiding in
onmiddellijk verband staat tot het wroeten van
dien enkelen mensch, voor wien wellicht alseenige
verontschuldiging kan ingebracht worden, dat
hij als zoovele anderen behoefte heeft om zich
voorop te stellen, ten koste van wat ook; wien
alles om het even is, als zij maar de aandacht
trekken; de kraam van een kwakzalver, de plan
ken, een troon of het schavot, het is hem onver
schillig, mits het oog slechts op hem gericht zij.
Een verblijdend feit was de welkomsgroet aan
de afgevaardigden bij de hervatting der werk
zaamheden, te verrassender omdat men wel verre
van dit te vermoeden juist het tegendeel vreesde.
En daarvoor waren geldige redenen aanwezig,
want wie kon verwachten, dat, na de liberale her
vormingen, de vijandige gezindheid van den senaat,
welk lichaam men dan terecht of ten onrechte
beschouwde als de alter ego van den keizer, als
de door hem in hinderlaag verschanste legermacht
die op een gegeven oogenblik Ollivier zou toe
roepen tot hier en niet verder, Keizer Napoleon
gisteren zijn, gelijk het nu blijkt, veelbeteekenend
stilzwijgen zou afbreken met een officieel schrij
ven aan zijn eersten Minister, waarin aan het
volk een van de heiligste rechten, dat van het
uitoefenen van grondwetgevend gezag, een pre
rogatief tot dusver het uitsluitend erfdeel van
den senaat, in vereeniging met dat lichaam wordt
toegekend. Nog vóór veertien dagen, men her-
innere zich slechts de redevoeringen van de
heeren Jules Favre en den Minister Ollivier bij
de interpellatie over Algerië, lag deze nieuwe
vrijheid nog zoo aan ketens, dat in de zitting
van Maandag, toen het schrijven van den Keizer
nog niet in het Journal Official was verschenen,
een verzoek werd gedaan namens tweeëndertig
leden om de Regeering te mogen interpelleeren
over hare bedoelingen en voornemens met de
Kamer omtrent het punt in quaestie
Wanneer wij de jongste wendingen in Frank-
rijks binnenlandsche politiek aandachtig gade
slaan, dan heeft het al den schijn alsof al dat
interpelleeren, al dat op liet tapijt brengen van
nieuwe hervormingen door de invloedrijkste leden
van de liberale linkerzijde in overeenstemming
geschiedt met den Keizer en het Ministerie, zoo
dat, na alle menschelijke berekening wij hij
lange na nog niet aan den mijlpaal zijn van het
betreden gebied.
Niet of wel een dwarskijker op het concilie;
niet of wel een krachtig protest van de Fransche
en andere Regeeringen tegen het onfeilbaarheids-
dogma of andere leerstellingenniet of wel on-
eenigheid tusschen Ollivier en Daru over dit
godsdienstig-staatkundig vraagstuk.; ziedaar het
manna waarmede de Fransche pers en in na
volging van haar de geheele Europeesche jour
nalistiek de bevolkingen de maag overlaadt, en
het zal er met die indigestie niet beter op worden,
zoolang Rome niet een krachtige bruispoeder
toedient, die alleen daarop eene onfeilbare uitwer
king zal hebben.
Na deze quaestiën is er wel geen die meer
aandacht trekt dan de schrikbarende uitbreiding
van het Fenianisme in Ierland. Het Engelsch
Ministerie wordt in de beide Huizen met inter-
pellatiën bestormd, telkens wanneer er tijdingen
van de vele agrarische misdrijven in Londen be
kend worden deputatie op deputatie maakt hare
opwachting bij Gladstone om hem te bewegen
geduchte maatregelen in het werk te stellen, eu
ot' hij nu al een bill heeft ingediend ter bescher
ming van den eigendom en op de veiligheid van
personen in Ierland, het baat niet; men wil
tort et a travers maatregelen van geweld. Dit
blijkt ook al te duidelijk uit de discussiën, die het
I Lagerhuis over de bovenbedoelde bill voert.
Dat die toestand treurig is, wie zal het ontken
nen, maar wie durft de verdediging vau Enge
land op zich te nemen, dat eerst sedert de laatste
jaren een begin heeft gemaakt met de banden
te slaken, waarin het dat zwaar geteisterd Ier-
sche volk zoovele eeuwen gekneld hield Kan
de levendige herinnering aan eeuwenlanggeleden
smaad en onrecht wel zoo spoedig worden uit-
gewischt, al is door de opheffing van de Iersche
staatskerk een reden van groote verbittering
weggenomen, al zal de Iersche landbill de treu
rige overblijfselen van vroeger wanbestuur aan
merkelijk lenigen? En is het niet zoo dikwijls
opgemerkt, dat rebellie zelden uitbreekt wan
neer de onderdrukking het hevigst is, maar schijnt
het niet vaak alsof de eerste poging tot verbete
ring des toestands steeds het sein is tot het begin
van onlusten, en of het spel er mede speelt, de
Iersche ontevredenheid neemt schijnbaar toe naar
mate er minder onrecht gepleegd wordt.
Een onder de vele bewijzen dat Engelnad in
dit opzicht nog dagelijks harde verwijten moet
hooren, is de brief, dien de talentvolle schrijver
Louis Blane dezer dagen over den oorsprong der
ellende in Ierland aan het Fransche blad le Temps
schreef. Louis Blanc vvenscht het niet te beslissen,
of de Iersche landbill aan Ierland de eeuwenlange
onderdrukking zal doen vergeten, welke de treu
rige geschiedenis van zijn verbinding met Enge
land kenmerkt. Hij komt er rond voor uit, dat
de ellende van den landbouw in Ierland hoofd
zakelijk zulk een sclirikbarenden omvang heeft
genomen, omdat Engeland vroeger den Ierschen
uitvoerhandel en de Iersche lakenfabrikatie
vernietigd heeft, zoodat het plekje akker alles
was hetgeen den Ier overbleef. De geschiedenis
van deze grove onbillijkheid en ongerechtigheid
beschrijft Louis Blane aldus: Een besluit van
Koningin Elisabeth verbood den uitvoer van
Iersch vee naar Engeland. Een ander besluit be
lastte. den invoer van gezouten vleesch binnen
Engeland met een hoog invoerrecht; en daar
nu den Ier nog de huid overbleef, zoo verbood
een derde besluit den invoer van Iersch leder.
Toen legde Ierland zich toe op de wolindustrie.
Maar niet lang duurde het en door Ivarel II
werd de Iersche wol tot oorlogscontrabande ver
klaard. Toen vervolgens Ierland de lakenfabri
katie begon uit te oefenen, hieven de Engelsche
fabrikanten klachten aan, en door Willem III
werd de uitgebreide lakenfabrikatie verboden en
geheel opgeheven, hetgeen 40,000 mannen broo
deloos maakte. 20,000 fabriekarbeiders verlieten
hun vaderland en zochten werk op het vaste
land. Nu ving men in het zuster-koninkrijk met
de zijdefabrikatie aan, maar ook daartegen kwam
een verbod uit Londen. Dit ontzettend stelsel,
zegt Louis Blanc, was drie en een halve eeuw
van kracht. Het kon dus niet uitblijven, dat de
geheele natie zich op het eenig middel van be
staan dat de landbouw aanbood wierp, en dit
gaf aanleiding tot groote overbevolking en de
grootste ellende.
Zij die van. een en ander meer wenschen te
weten, lezen de uitstekende verhandeling van
den heer Chs. Boissevain „Ierland en de oorzaken
van het Fenianisme," een deel dat in aangena-
men en onderhoudenden stijl, het lijden van het
Iersche volk onder Engelands tirannie op grond
van ernstige studie en eigen ervaring beschrijft.
Een ander vraagstuk, dat de hartstochten van
het Engelsche volk in de afgeloopen week den
vrijen teugel liet, was het belangrijk debat bij
de tweede lezing van de schoolwet. De oppositie
kwam ditmaal van de liberale zijde van het
Lagerhuis, die in de bill geen genoegzame waar
borgen zag, dat op de school niets onderwezen
werd dat in strijd is met de kerkleer, waartoe
de kinderen van alle godsdienstige gezindheden
behooren en dat hun ergenis zou kunnen geven.
Integendeel vreesde meo, dat de zorg, die de re
geering aan de gemeentebesturen over de open
bare school opdroeg, volstrekt geen waarborgen
opleverde dat onder die besturen er niet gevon
den zouden worden, die wel degelijk het gods
dienstloos karakter der school zouden aanranden.
Vandaar het amendement van den heer Dixon,
dat, om de volkomen onzijdigheid der school met
uitsluiting van alle godsdienst-onderwijs te be
schermen, alle zorg, die de wet hen opdroeg,
aan de gemeentebesturen wilde onttrekken.
Toen echter de heer Gladstone al die vrees-
achtigen geruststelde door te laten doorsohemeren
dat alles van de toepassing der wet afhing en
men daaromtrent gerust kon zijn, trok de heer
Dixon zijn amendement in, dat, van andere zijden
weder aangevat, moest ondervinden welk gewicht
men aan Gladstones woorden hechtte, want het
werd met een verpletterende meerderheid ver
worpen. Daarop is de bill bij de tweede lezing
aangenomen. Zeker hebben tot een en ander veel
bijgebracht de overige uitmuntende, elementen
van de wet, waaronder in het hoofd de school
plichtigheid onder bedreiging van straften prijkt.
De Noord-Duitsche Rijksdag in Pruisen hield
zich bijna onafgebroken bezig met liet ontwerp-
wetboek van strafrecht.
liet is nog altijd niet uitgemaakt, welke maat
regelen de Bondsraad zal nemen ten opzichte van
de leemte in het ontwerp-wetboek, ontstaan door
de verwerping van liet behoud der doodstraf.
Naar alle waarschijnlijkheid zal dit lichaam de
bekrachtiging van het wetboek weigeren, zoodra
liet in zijn geheel aangenomen is. De beraadsla
gingen in de afgeloopen week liepen hoofdzakelijk
over de straften voor hoogverraad en landverraad.
Het debat, dat uit den aard der zaak meerendeels
aan de juristen werd overgelaten, was bijwijlen
zeer levendig. Ten slotte werd vastgesteld dat
tuchthuisstraf en vestingstraf alternatief zijn be
dreigd voor hoogverraad en eenvoudige gevan
genisstraf voor landverraad. Voorts keurde de
Rijksdag goed het tractaat van uitlevering met
België en evenzoo eene wet tot uitgifte van bank
papier.
De Zuid-Duitsche Staten en voornamelijk Bele
ren en Wurlcmberg roeren de trom de trom
des vredes, om alle voorstanders op te roepen van
bezuinigingen in de oorlogsuitgaven. In de Ka
mers van beide koninkrijken is het oorlogsbudget
het mikpunt van eene oppositie, die met den dag
veld wint: men heeft daar genoeg van de Prui
sische legerorganisatie.
In het groothertogdom Baden heeft de Eerste
Kamer opnieuw het bewijs geleverd, dat die
staatslichamen hoe langer zoo meer dammen
zijn tegen de practische gevolgen van den voor
uitgang onzer eeuwde groothertogelijke senatoren
hebben hun adhesie geweigerd aan de verklaring
der Tweede Kamer omtrent de afschaffing der
doodstraf.
Het Ministerie in België heeft onlangs drie
wetsontwerpen ingediend, die het gansche land,
en vooral hen die in het Kabinet een zekere
indommeling op behaalde lauweren meenden te
bespeuren, aangenaam verrassen, en die in hooge
mate geschikt zijn om den Minister van Financiën,
den heer Frère-Orban, in de gunst van het volk
te doen stijgen. Het zijn wetsontwerpen vol be-
teekenis: afschaffing van de zoutbelasting, af
schaffing van het invoerrecht op viscli eu een
vormige brief belasting van vijf centen port.
Als aequivalent voor de verliezen, die de schat
kist door de opheffing dezer belasting zal lijden,
heeft de Belgische regeering eene verhooging van
de belasting op den brandewijn voorgesteld. Voor
zeker heeft het volk meer belang bij de afschaf
fing van zoutbelasting en bij goedkoope visch, en
de handel meer belang bij laag briefport dan
bij goedkoopen brandewijn.
Men mag deze maatregelen als een gevolg be
schouwen van krachtige uiting der openbare
meening.
de onschuldige oorzaak is geweest van dit ge
rucht; want toevallig ontdekte zij dat op den
scheurkalender bij den datum van Zaterdag 11.,
19 Maart, staat vermeld dat op dien dag in het
jaar 1702 overleden is Willem III, stadhouder van
Holland en Koning van Engeland.
Ten overvloede verneemt men, dat Z. M. a. s.
Vrijdag in de residentie wordt terugverwacht.
Men verneemt, dat de heer Ruyssenaers, onze
consul le Alexandrië, benoemd is tot groot-officier
der orde van de Eikenkroon; en dat de heer
Anslijn, onze vice-consul aldaar, het ridderkruis
dierzelfde orde heeft ontvangen.
Het gerucht nopens ongesteldheid, ja zelfs het
plotseling overlijden van Z. M. den Koning, dat
reeds Zaterdag te Rotterdam en Zondag te 's-Gra
ven hage verspreid was, schijnt heden in Leiden
rond te waren.
Reeds Zondag hebben wij omtrent dit bericht
stelligeinformatiën ingewonnen, ten gevolge waar
van wij kunnen verzekeren dat deze geruchten
geheel uit de lucht zijn gegrepen. De Maasbode
is geneigd te gelooven dat hier de scheurkalender
Wij vestigen in het bijzonder de aandacht
op de gelegenheid door het Gezelschap Vermaak
door Toonkunst alhier aangeboden, om ook hen,
die niet het concert in den Schouwburg bijwoonden,
in de Stads-Gehoorzaa! kennis te laten maken met
het nieuw opgericht muziekkorps der dienst
doende schutterij onder directie van den heer
Müller. Het bal, waardoor dit concert gevolgd zal
worden, kan voorzeker voor velen de aanlokke
lijkheid ran den avond van Woensdag 30 Maart
a. s. verhoogen. De advertentie, die hierachter
voorkomt,-deelt de bijzonderheden mede.
De werkende leden der Leidsche Vrouwen-
vereen iging hebben het jaarlijksch verslag van
haren arbeid gedurende den afgeloopen winter
liet licht doen zien.
Uit de toelichting van de daarnevensgaande
rekening en verantwoording blijkt, „dat de jaar-
lijksche contributiën iets, ofschoon weinig, meer
dan in het vorig jaar hebben bedragen. De bui
tengewone giften zijn tot een hooger bedrag ge
klommen door een gehouden Soirée Musicale.
Misschien is de zachte winter oorzaak geweest,
dat er veel minder gemaakte goederen verkocht
zijn dan anders, zoodat de vereeniging thans be
zwaard is met een voorraad, ter waarde van
f 1450. Zij maakt daarop hare vrienden en be
gunstigers opmerkzaam, in het vertrouwen, dat
zij zullen medewerken om dien voorraad te doen
verminderen. Een gift in kleederen is aan ar
men, die hulp verdienen, nooit onwelkom.
Nog altoos blijft de kring, waarin de vereeni
ging werkt, ten gevolge van de beperktheid dei-
middelen, waarover zij te beschikken heeft, klei
ner dan zij wenscht.
Opnieuw worden de belangen der vereeniging
aan alle weidenkenden dringend aanbevolen."
Van harte hopen wij, dat de vereeniging voort
durend mag blijven rekenen op de hulp van alle
weidenkenden, die door giften of anderszins daar
van blijk zullen kunnen geven, door in te
schrijven op het aan de ingezetenen rondgezon
den inschrijvingsbiljet, of door trouw op te ko
men bij de letterkundige voordracht van den
lieer Ds. R. Koopmans van Boekeren, door de
Vrouwen-vereeniging op 31 Maart in de Stads-
Gehoorzaal vastgesteld.
De Leidsche Iioraal-Vereeniging hield gisteren
avond in het gebouw der Maatsch. „Tot Nut van
't Algemeen" eene openbare uitvoering, die tot de
best geslaagde, sedert haar kort bestaan, mag ge
rekend worden. De verschillende nummers van het
programma werden door het vrij talrijke publiek
met belangstelling aangehoord en meermalen moch
ten de leden zich verheugen in de luide bijvalsbe
tuigingen der aanwezigen. Eere kointeene vereeni
ging toe, die op zulk eene, in betrekking tot hare
krachten, voortreffelijke wijze het koraalgezang
in onze stad zoekt te verbeteren. Eere niet minder
den bekwamen directeur, den heer K. De Jong,
die door zijne bezielende leiding zooveel tot het
welslagen der uitvoeringen weet bij te dragen.
Mochten vele onzer stadgenooten deze inderdaad
nuttige vereeniging door hunne'geldelijke bijdra
gen, als donateuren, steunen en, wat wij vooral
zouden wenschen, mochten velen zich opgewekt
gevoelen door hunne medewerking de krachten
der Leidsche Koraal-Vereeniging te vermeerderen
en daardoor bevorderlijk zijn aan den bloei van
het protestantsche kerkgezang.
In de tweede helft der maand Februari zijn
aan het postkantoor alhier bezorgd de volgende
brieven, die wegens onbekendheid der adressan
ten niet bezorgd zijn kunnen worden: K. v. Lee-
wenhoven te Achthoven; D. Van Dijk, J. De
Wilde, Van der Horst, J. L. Bross, allen te Am
sterdam; Gebr Clerwort te Eschwege, v. d. Kok