schijnen te zijn. Hij vraagt of de numismaten
een dusdanige penning kennen.
He heer Dirks gist dat die van het midden der
17d• eeuw is en zal nader onderzoek instellen.
Bij de commissie voor de overblijfselen der
oude Vaderlandsche kunst zijn ontvangen: be
richten enz. van den Minister van Binnenlandsche
Zaken over plannen en teekeningen van gesloopte
gebouwen te Maastricht en bestekken van de
onlmantelingsvverken te Maastricht, Venlo, Breda
en Bergen-op-Zoomvan den burgemeester van
Gravestein, eene teekening met plattegrond van
een onlangs gesloopt oud kerkje te Nederlangel
in het land van Ravestein, met toelichtingen; van
den heer J. G. Horsthuis te Amsterdam, teeke
ningen met toelichtende aanmerkingen van een
geschilderd glasraam in de Hervormde kerk te
Zaandam, O.-zijde, van een basreliëf in hout ge
sneden en van een fraai bewerkten waaier uit
de 17de eeuw.
Dat het Schoolverbond hier te lande genoeg
te doen zal vinden, moge uit de volgende cijfers
blijken, ontleend aan de uitkomsten der jongste
volkstelling in een plattelandsgemeente van Zuid
Holland, en die ongelukkig genoeg geen excep-
tioneelen toestand wedergeven.
In de zeer welvarende gemeente, welke wij
bedoelen, van 2800 zielen, waar het openbaar
onderwijs kosteloos gegeven wordt, heeft zich de
Burgemeester persoonlijk belast met een nauw
keurig toezicht op het invullen der volkstellmgs-
biljeiteu, en daarbij met zorg onderzocht, hoe het
met het schoolbezoek stond.
Op 1 December bleek aldaar woonachtig te zijn
het volgende getal kinderen:
van 5 en 6 jaar 36 j., 31 m.
7 tot 9 95 91 u
9 12 63 88
12 14 68 44
262 j., 260 m.
Te zauien 522.
Van dezen bezochten de zeven aanwezige bij
zondere en openbare scholen of de bewaarschool
van 5 en 6 jaar 18 j., 24 m.
7 tot 9 i77 82
9 12 46 65
12jaarenouder28 9
169 j., 180 m.
Te zamen 349.
Dus zijn niet minder dan 173 kinderen, ruim
33 geheel verstoken van onderwijs, en, wan
neer men de schooljaren op het gewoon tijdvak
van 5—12 jaar berekent, dan blijft die verhou
ding toch nog ruim 24
uu opicaeu we nog in 't geheel niet van
geregeld schoolbezoek. Want de statistiek leert, dat
het schoolverzuim soms in een verhouding van
28"/o en meer tot het getal schoolberoekers
staat. Vad.)
Te Batavia heeft zich, gelijk wij reeds gemeld
hebben, eene commissie gevormd uit algemeen
geachte mannen, om een fonds bijeen te brengen,
in de eerste plaats bestemd om in de opvoeding
der zes onmondige kinderen van wijlen H. J. Lion
op onbekrompen wijze te voorzien. Overal elders
in Ned. Indië hebben zich sub-commissiën bereid
verklaard om mede te werken tot hetzelfde doel.
Ook hier te lande is thans een commissie ge
vormd om bijdragen voor dit opvoediugsfonds te
verzamelen. Het zijn de heeren Dr. W. R. Van
Hoëveii, Mr. H. A. Des Amorie van der Hoeven
en Mr. J. Van Gennep.
Aanstaanden Zaterdag zal in het gebouw der
Tweede Kamer het examen plaats hebben voor
degenen die als kweekeling-stenograaf bij de
Staten-Generaal wenscheu geplaatst te worden.
Slechts een klein getal adspiranten moet zich
aangemeld hebben, hoogstens twee zullen aan
genomen kunnen worden. Bij de hervatting
der zitting van de Tweede Kamer zal een cur
sus geopend worden onder leiding van den eersten
stenograaf, den heer Steger, voor jongelieden, die
zich op dat vak wenschen toe te leggen.
Naar wij vernemen, bestaat bij de Haagsche
afdeeling der Holl. Maatschappij van Landbouw
het voornemen in den loop dezer maand een
avondvergadering te houden tot het bespreken
van de belangen van den landbouw bij eventueele
inrichtingen tot wegvoering der fecale stoffen, en
meer in het bijzonder in betrekking tot de voor
gestelde plannen, in den Haag uit te voeren. Tot
die vergadering zullen waarschijnlijk belangstel
lenden en deskundigen uitgenoodigd worden.
Vad.)
Men schrijft aan het Handelsblad het volgende:
„In uwe courant en in andere bladen las ik
onlangs verscheidene berichten van processen-
verbaal tegen de Rijnspoor, wegens het te laat
afrijden, enz. der treinen.
„Dat zulks zeer goeden invloed heeft gehad
kan ik u uit eigen ondervinding verzekeren.
„Ik reis namelijk geregeld alle dagen een ze
ker traject van de staatsspoor in Overijsel en,
terwijl ik vroeger dikwijls 10 a 15 minuten te
laat vertrok of aan het station moest wachten,
vertrekt nu sedert een kleine 14 dagen de trein
op de minuut af en komt even geregeld aan."
Door Teylers godgeleerd genootschap is bericht,
dat vier antwoorden ingekomen zijn op de uit
geschreven prijsvraag: „Hoe moet op historische
en wijsgeerige gronden geoordeeld worden over
het verband tusschen godsdienst en zedelijkheid
1°. een iu het Hoogduitsch, geteekend„Ihr sollt
vollkoinmen sein" enz. Matth. 5 48; 2°. een in
het Nederduitsch, geteekend met de spreuk van
Baco van Verulam„Homo naturae minister et
interpres" enz.; 3°. een in het Nederduitsch getee
kend met de spreuk van Seneca-. „Bonus vir sine
Deo Nemo est."; 4'. een in het Hoogduitsch, ge
teekend met de spreuk: „Per aspera ad astra."
Op de andere voor 1869 uitgeschreven vraag naar
„eene beschrijving en beoordeeling van het posi
tivisme" is geen antwoord ontvangen.
Amsterdam, 12 Januari. Onder de zaken, die in
de gemeenteraadszitting van Vrijdag 14 Januari
waarschijnlijk aan de orde komen, behoort ook
een door curatoren van het Alhenaeum Illustre
alhier ontworpen concept-reglement en instructie
voor de professoren aan die instelling. Naar wij
uit eene goede bron vernemen, moeten de pro
fessoren bezwaar hebben gemaakt tegen het onbe-
u.jgoyiouseerue eener daarin voorko
mende bepaling. Deze zou namelijk luiden:
„Professoren zijn gehouden de voorschriften na te
komen hun door Curatoren gegeven." Professoren
zouden daartegen hebben opgemerkt dat hun door
zulk eene bepaling alle waarborgen werden ont
nomen voor hunne politieke en wetenschappelijke
onafhankelijkheid. Curatoren zouden echter ge
weigerd hebben daarin verandering te brengen.
(N. R. Cl.)
's-Gravenhage, 11 Jan. Gisterenavond is er in
het lokaal Diligenlia eene bijeenkomst gehouden
van het comité tot hulp van gekwetste en zieke
krijgslieden in tijd van oorlog. Als spreker trad
op Ds. G. F. Van Dommelen, over de noodzake
lijkheid der uitbreiding van het getal ziekenver
plegers en verpleegsters door de vereeniging het
Roode Kruis.
Gisterenavond heeft de 27ste feestviering
plaats gehad der Typographische vereeniging:
„Door eendracht t'zaam verbonden", en wel in
de zaal de Vereeniging. Evenals in vorige jaren
werden verschillende tooneelstukjes uitgevoerd,
die veel genoegen verschaften. Na den afloop der
twee eerste stukjes had eene uitreiking van eere
medailles plaats aan twee werkende leden van
het tooneelgezelschap der vereeniging (de heeren
Driessen en Ritter). De vice-president, de heer
Grootens, overhandigde de zilveren medailles aan
de dames van het tooneel met eene aanspraak,
waarop die dames de medailles aan de beide
bekroonde leden omhingen. Daarna werden zij
namens het bestuur toegesproken door den eersten
secretaris, den heer J. H. Regenboog, die hun
dank zeide voor de goede diensten, aan de ver
eeniging bewezen. Een en ander geschiedde met
veel plechtigheid en onder uitvoering der muziek.
Gelijk gewoonlijk werd de feestviering druk be
zocht, met een bal besloten, en door vele patroons
met hunne betrekkingen bijgewoond.
Haarlem, 12 Jan. In eene der gedurende dezen
winter gehouden vergaderingen van het depar
tement Haarlem der Ned. Maatschappij ter be
vordering van Nijverheid heeft een punt van
behandeling uitgemaakt de. wijze, waarop in het
gesticht Meerenberg, nu sedert ruim twee jaren,
de fecale stoffen volgens het plan, ontworpen
en uitgevoerd door den lieer A. Van der Linden,
worden afgevoerd. De discussie over dit onder
werp gaf aanleiding tot de vraag, of het te
Meerenberg zoo gunstig werkende stelsel, ook in
steden en bepaaldelijk te Haarlem in werking
zou zijn te brengen. Tot het instellen van een
nader onderzoek daaromtrent werd eene com missie
benoemd, die in de vergadering van 17 Decem
ber jl. rapport heeft uitgebracht.
In dat rapport werd door de commissie o. a.
het volgende aangevoerdZoowel te Haarlem,
als in andere steden van ons vaderland, kan de
vrije afvoer van fecale stoffen, door verzameling
en kunstmatige verwijdering vervangen worden.
De tegenwoordig dienaangaande bestaande toe
stand is onverantwoordelijk en mag niet blijven
bestaan. Zoowel uit een hygiënisch, als uit een
oeconomisch oogpunt moet daarin verandering
worden gebracht, en het is de plicht van een
ieder, zoo veel hij kan, mede te werken om dat
doel te bereiken. Hier toch geldt het eene zaak
van algemeen belang; met niets te doen wordt
de toestand van jaar tot jaar erger; de lucht zal
onreiner worden en de bestaande pompen zullen
allengs minder zuiver water geven en eindelijk
geheel bederven, zoodat men dan te eerder tot
buitengewone middelen zal moeten overgaan om
drinkwater in genoegzame hoeveelheid te ver
schaffen de gemeente in het algemeen of de
ingezetenen in het bijzonder zouden daardoor tot
meer uitgaven worden verplicht. Daarenboven
mogen de ingezetenen er wel opmerkzaam op
worden gemaakt, dat niet alleen als gezondheids
maatregel de zaak niet mag worden voorbijgezien,
maar dat in het vervolg, wanneer de inzameling
der fecale stoffen op doeltreffende wijze ge
schiedt, daarin een groot voordeel voor de ge
meentekas ligt; men lette slechts op Groningen,
waar, bij eene nog gebrekkige en kostbare wijze
van inzamelen, in dit jaar eene bate van f 37,000
overblijft, zoodat men met zekerheid bij eene
goede inrichting nog betere resultaten mag ver
wachten
De commissie merkt verder op, dat het zeer
moeilijk is om dadelijk met juistheid op te ge
ven, welk systeem voor Haarlem aanbeveling
verdient, en dat dit zelfs niet mogelijk is dan
na een uitgebreid en plaatselijk onderzoek.
Hoezeer toch ook het systeem van den heer
Van der Linden voor den afvoer van fecale
stoffen, zooals zulks te Meerenberg is toegepast,
niets te wenschen overlaat en geheel is ingericht
om aan alle vereischten te voldoen, stuit men
toch op bezwaren, indien men het wil toepassen
op eene geheele stad. De heer Van der Linden
heeft, op bepaald verzoek der overige leden, een
plan opgemaakt, dat door hem voor de stad
Haarlem geschikt, wordt geacht. Dat plan met
toelichtende memorie is bij het rapport overge
legd.
De commissie heeft voorts in overweging
nomen het systeem, door den heer J. Sr.
uitgewerkt in zijne brochure, getiteld„Een vr
stel tot oplossing van de quaestie der fecalif_
Dit systeem heeft het groote voordeel van
eene geleidelijke wijze de in eene oude stad
staande toestanden te veranderen, hoewel
niet zoo volledig en afdoende is als dat van
heer Van der Linden.
II
tal
Eindelijk is het systeem van kapitein Liermn
door de commissie behandeld; doch dit wc'at
door haar niet aanbevolen, omdat het soortgeli'8^
bezwaren oplevert als dat,Vt welk te Meerent.
in werking en, naar de meening der commive^
niet zoo voldoende is. 'at
H
Naar aanleiding van het uitgebrachte rapp
had daarop eene uitvoerige gedachtenwissel"0"
plaats, hoofdzakelijk looperide over de meerd'aa
of mindere doelmatigheid en uitvoerbaarheidien
de beide stelsels Liernur en Van der Linden.iu."
Daarop is besloten, dat het departement
tot het gemeentebestuur van Haarlem zal vve^
den om er op aan te dringen, dat aldaar sp
dig worde overgegaan tot het brengen van
,e
vers
van
lag
M
,en.
betering in de wijze, waarop de fecale sto|
worden afgevoerd.
Het aan den gemeenteraad ingediende ai'
luidt als volgt:
„In den laatsten tijd is de aandacht meer
meer gevestigd op de gebrekkige wijze, waai
vooral iu de steden, de fecale stoffen word
afgevoerd. Algemeen begint men de wensoijS
lijkheid te erkennen, dat daarin verbeter:
worde gebracht, en de geschriften, die over t,
onderwerp verschijnen, de bijeenkomsten, dies D
de bespreking er van gewijd worden, levegeli
het bewijs op, dat deze aangelegenheid behoritti
tot die zaken, waarvan eene behoorlijke regelden
verlangd wordt. Ie i
„Ook het departement Haarlem der Nedaiet
landsche maatschappij ter bevordering van Jmiii
verheid heeft gedurende dezen winter het riaad
stelsel tot een punt van onderzoek en bespreDog
gemaakt en meer bepaaldelijk de vraag, wbev
rioolstelsel hier ter stede met vrucht zou zijnhee
te passen. Het ligt in den aard der zaak, i b
eene volledige beantwoording dier vraag, waaraal
een uitgebreid en plaatselij k onderzoek noodzakelhet
zou moeten voorafgaan, niet ligt op den wegvlak
het departement. Men heeft er zich dan ook de
bepaald om in het algemeen de verschilled*'11
systeems tot afvoer van fecale stoffen, met d'b
oog op deze stad, te onderzoeken en te besp:
ken, doch alleen die systeems, waarvan de strtolii
king is om de stoffen zooveel mogelijk onvermeif1et
te verzamelen, ten einde ze voor den landto.belc
te kunnen gebruiken. Het zoogenaamde doden
spoelsysteem, waarbij de stoffen, na met w.van
te zijn vermengd, wegvloeien, is bij het ingesiBeti
onderzoek geheel buiten aanmerking gelal n'
omdat het departement van oordeel was, dattchi
systeem hier in geen geval moest worden ireg<
gepast. Overigens heeft het departement uitab'lii
merking van het tusschen deskundigen bestaak"
verschil van gevoelen over de systeems van iI0n'
zameling en afvoer van fecale stoffen, zich t
elke appreciatie of aanbeveling van een d
systeems onthouden. hoo|
„Ondertusschen is bij het departement de oinan
tuiging zoozeer gevestigd, dat in het algen»lvel
belang eene betere regeling dezer zaak ook l3"'1
ter stede gevorderd wordt, dat het gemeend
zijne stem omtrent deze aangelegenheid te moew"
doen hooren. Het is daarom, dat het departemt'00'
geheel in het middeu latende de meerderfaaa:
mindere waarde en doelmatigheid van de tlirij|
meest besproken systeems van verzameling
alvoer van fecale stoffen, de vrijheid neemt
uwe vergadering den wensch kenbaar te mal3n 1
dat het bestuur dezer gemeente er toe moge itat<
sluiten om spoedig eene afdoende en ook
5na
'ezt
schuwelijke gemaakte nederigheid in stem en
houding aannemen, die mij vroeger zoo drukte
bij mijne eigene meesteressen? Ik ben nieuws
gierig welke ondervinding ik dit jaar zal op
doen." Zoo dacht ik voort totdat de klok drie
sloeg, toen ik opstond en bedaard naar huis wan
delde.
Ik behoef nauwelijks te zeggen dat mijn on
verwachte voornemen, omdut het allen verraste,
door elk lid mijner familie werd afgekeurd. Mijn
vader zeide dat hij de meisjes, vooral 's avonds,
graag om zich had; mijne moeder voegde er nog
het bezwaar bij, dat het leven vol verzoekingen
is voor jongelieden, vooral voor meisjes, en dat
zij geen gerust oogenblik meer zou hebben wan
neer ik onder vreemden was. Mijne zusters be
nijdden en veroordeelden mij te gelijk, omdat ik
de eentonigheid ging outloopen, die, volgens haar,
alleen door een huwelijk voegzaam kon vaarwel
gezegd worden.
Om alle langwijligheid te vermijden, zal ik
hier een sprong nemen en alleen zeggen, dat ik
bij mijn plan bleef, dat ik een antwoord kreeg
waarin mijn aanbod werd aangenomen en waarbij
mij tevens verzocht werd onverwijld naar Rij-
sendaal te begeven waar een rijtuig mij zou ko
men afhalen om mij naar mijn nieuw verblijfte
brengen.
Mijn vader en moeder brachten mij samen naar
het station en namen niet zonder tranen afscheid,
terwijl zij mij nog eens verzekerden dat ik het
op „Jachtlust" (de plaats mijner bestemming) zoo
vervelend zou vinden, dat ik het. er niet zou uit
houden „En dan zult gij u herinneren dat ik
altoos gezegd heb dat t'huis de rechte plaats
voor meisjes is," zeide mijne moeder onder eene
teedere omhelzing. „Nu, gij weet waar gij in
dat geval terug kunt komen," voegde mijn vader
er bij terwijl hij haar voorbeeld volgde. Maar ik
lachte eens hartelijk en zeide: „Wat er ook gebeure,
een jaar zal ik het uithouden." Toen ging de
trein voort en gedurende een paar uren gaf ik
mij ook eens aan eene bui van natuurlijke droef
geestigheid over. Maar voor Arnhem reeds be
haalde mijne jeugd en de elasticiteit van mijn
geest de zegepraal bij het bewustzijn dat ik in
derdaad had, iets goeds te ondernemen door voor
mij zelve te willen zorgen.
Het was omstreeks drie uren in den namiddag
toen ik bij het ophouden aan een der mij onbe
kende stations van den Staatsspoorweg hoorde roe
pen „Rijsendaal!" en een oogenblik later stond
ik met mijne bagage op het platlorm; de trein
stoomde voort en een knecht in eene eenvoudige,
grijze livrei vroeg mij of ik jufvrouw Booger
was. Nadat ik toestemmend geantwoord had, be
val hij een besteller mijn goed te dragen en ging
mij daarop eerbiedig voor om mij den weg te
wijzen tot achter het station, waar een keurig
rijtuig met twee flinke paarden mij wachtte.
„Hoe ver is Jachtlust nog?" vroeg ik onder het
instappen, en de knecht antwoordde: „twee uren
ruim". Dat zal dus wel geheel en al buiten zijn
dacht ik. Twee uren van een station af scheen
mij eene meer zalige, afgelegene toekomst dan ik
mij had durven voorstellen. En dan nog wel in
zulk een heerlijk land als dit scheen te zijn, met
een rijkdom van bosscben en korenvelden, van
heuvels en vergezichten. Het was een lot uit
duizenden en ik genoot met hart en ziel.
Ik weet zeker dat het station van Rijsendaal
en Jachtlust waarlijk meer dan twee uren van
elkander liggen, maar toen ik voor het eerst dien
weg reed, was ik zoodanig onder den invloed
van het frissche, bekoorlijke landschap, dat het
mij toescheen alsof wij de buitenplaats al in het
gezicht kregen toen wij pas van het station af
gereden waren. Wij draaiden bij een scherpen
hoek van den straatweg af en kwamen door eene
indrukwekkende poort op het grondgebied van
Jachtlust. Bij den ingang stonden een paar groote,
glimmende hulsten, maar voor ik bijna tijd had
mij te verheugen over dit vooruitzicht van groen
in den winter, was het zware, ijzeren hek ge
opend en wij rolden zacht over den gladden gr«'an
eener donkere laan van iepeboomen die f
een kwartier duurde. H
Al dien tijd brandde ik van nienwsgierigbaeel
naar de menschen met wie ik een jaar zou giRoc
doorbrengen. Ik moet zelfs bekennen dat »en
soort van ongeduld mij bezielde om hen en'Ovei
huis te zien. Nu keek ik uit het éene dan „1
het andere raampje, tna&r trok telkens snel irBon
hoofd terug uit vrees van in zulk een wei! „I
deftige houding gezien te worden. Eindelijk kNap
men wij van onder de donkere boomen uitviell
na een bevalligen zwaai bracht de oprit ons v „1
een groot, statig gebouw van rooden steen dat
tallooze ramen in den voorgevel een ouénoo
wetsch stevig huis zooals onze voorouders plu „I
ten te bouwen. luel
)n
i/I
Wordt vervolgijn 1
wij
tern
part
- Zi
Midi
lie
stra
lag!
