NAAR EGYPTE.
Vervolg.)
De hoofdvoorwaarden van de concessie; waarbij
den heer de Lesseps uitsluitend volmacht werd
gegeven tot het oprichten en besturen eener al-
gemeene maatschappij voor de doorgraving van
de landengte van Suez, komen in hoofdzaak
hierop neder:
Dat door de maatschappij een zeekanaal gemaakt
zoude woorden voor de groote vaart tusschen
Suez en de golf van Pelusium, benevens een
zoetwater-kanaal, geschikt voor de Nijlscheepvaart
ter verbinding van dien stroom met bovengemeld
zeekanaal.
Alles binnen 6 jaren te voltooien. Dat zeeka
naal moet voortdurend door de maatschappij, op
hare kosten, in goeden staat worden gehouden.
De Egyptische regeering daarentegen stelt de
maatschappij in het genot van al de gronden die
benoodigd zijn en niet aan particulieren behooren,
en zij verplicht zich tot het leveren van viervijfde
der benoodigde werklieden. Zij machtigt de maat
schappij tot het heffen van sleep-, jaag- en plaats
gelden, die evenwel zonder eenige uitzondering
of voorrecht voor alle schepen in gelijke omstan
digheden verkeerende, dezelfde zijn moeten. Door
de maatschappij zal tien ten honderd der jaar-
lijksche opbrengst worden toegekend aan de op
richters of hunne erfgenamen. De duur der
maatschappij is 99 jaar; na dien tijd treedt de
Egyptische regeering in het bezit van het zee
kanaal.
Ten slotte beloofde de Egyptische regeering bij
die concessie getrouwe medewerking, terwijl de
beide Egyptische ingenieurs ter beschikking der
maatschappij gesteld werden om het oppertoezicht
te houden over de werklieden Tevens zouden zij
belast zijn met de uitvoering der reglementen
die betrekking hebben op de te verrichten werk
zaamheden.
Zie daar in hoofdzaak den inhoud der con
cessie.
Thans een enkel woord over het kanaal en de
wijze waarop het werd uitgevoerd.
Het kanaal heeft eene lengte van 32 uren gaans
eene diepte van 8 meters en eene breedte afwis
selende tusschen 60 tot 100 meters.
Het loopt van de golf van Pelusium alwaar thans
de stad Port Saïd is verrezen, naar en door het
Menzalehmeer, dat uitgediept en gevuld moet
worden met water. Van dit meer loopt het ka
naal door een zandwoestijn, die op sommige plaat
sen 16 meters boven het grondvlak van hel ka-
uaal verheven is, naar het Timsahmeer; vandaar
door de Bittermeeren, die uitgegraven moesten
worden, door een rotsgrond dien men moest laten
springen en verder door verschillende terreinen
naar Suez. Wijders moesten twee steenen hoofden
te Port Saïd worden uitgebracht, waarvan de
eene 2250, de andere 1600 meters lang is.
Te Suez moesten havens worden aangelegd en
ook twee hoofden uitgebracht worden van onge
veer 2000 meters lengte.
Het zoetwater-kanaal, dat behalve voor trans
port van materiaal tevens moest dienen om de
werklieden van drinkbaar water te voorzien, heeft
eene lengte van 31 uren gaans. Dit kanaal
heeft eene wijdte van 15 meters, beginnende aan
het zoetwater-kanaal (dat door den Onderkoning
gemaakt is van Caïro naar Ouadij) bij Gasassin
oopt van daar naar het middenpunt van het
Suez-kanaal Ismailia, en vervolgens langs en
nagenoeg evenwijdig met het groote kanaal, naar
Suez.
Te Ismaila gaan tevens twee buizen ten dien
ste der waterleiding naar Suez. Beide kanalen het
groote en het zoetwater-kanaal, vereischten eene
uitgraving van 95 milioen kubiek meters grond.
Om dit kolossale werk uit te voeren, werden i
vermetel voornemen te onderhouden. Daar hij
over niets liever dan over zijn toekomstige loop
baan sprak, gaf hij allen gaarne de verlangde
inlichtingen.
De dag, waarop hij vertrekken zou, was reeds
bepaald. Te G. zou hij zijn uitrusting halen en
van daar per trekschuit naar Harlingen reizen.
De familie te X. hoorde in 't eerst vreemd toe
toen Kornelis haar berichtte dat hij op zee ging
varen en eerstdaags afscheid zou komen nemen,
„'t Is goed," dacht ze, //dat hij heengaat. Een boe-
reuknecht doet zijn naastbestaanden meer schande
dan eer aan."
,,'t Zal voor 't laatst zijn, dat je graan naar den
molen brengt," zei Broers, terwijl hij Kornelis de
paarden voor den wagen hielp spannen. (,Je moogt
echter wel voorzichtig zijn, want de driejarige
is in geen week in de touwen geweest en is
bang voor den molen."
yk Zal goed oppassen," zei Kornelis.
Of zijn gedachten zich meer bij het groote
schip en den wijden oceaan dan bij den onefl'e-
nen weg bepaalden, of dat hij meer aan de wal-
visschen en zeerobben dan aan de moedige ros
sen dacht; niemand weet met zekerheid door
welke oorzaak de dartele paarden met den wa
gen aan 't hollen raakteu. In pijlsnelle vaart
vlogen ze over den hard bevroren grond. De plan-
er stapelplaatsen opgericht, waarvan zeker Port
Saïd de voornaamste kan genoemd worden.
In die nieuwe stad, die thans eene bevolking van
ruim tienduizend inwoners telt, werden smede
rijen en de gebouwen voor de administratie op
gericht; er verrezen kerken, hospitalen en scholen,
winkels, hotels, woningen voor de arbeiders en
zelfs een schouwburg.
Een ander station bij Toussoum werd er opge
richt, waarin ongeveer 1500 arbeiders wonen,
ook daar vindt men eene kerk een, hospitaal,
winkels, enz.
De overige stations zijn Raz-El-Ech-Kantara-
El-Guisr en Chalout, die aan 6000 arbeiders een
behoorlijk onderkomen verschaffen. Bovendien zijn
er nog verschillende kleinere stations en onge
veer in het midden van het kauaal is een geheele
nieuwe stad, Ismaïla genaamd,gebouwd, die thans
ongeveer 8000 inwouers telt.
Aldaar is de generale-directie gevestigder
bevindt zich een paleis voor den Egyptischen
gouverneur, die over de nieuwe landstreek is
aangesteld. Kerken, een moskee, koflij huizen enz.
De stad heeft een zeer vroolijk aanzien er zal
zeker na de opening van het Suez-kanaal zeer
in belangrijkheid winnen. Hoe gaarne ik ook
meer uitvoerig sommige bijzonderheden zoude
willen mededeelen betreffende de wijze waarop
deze reuzenarbeid tot stand is gekomen, moet ik
daarvan afzien omdat de beschrijving daarvan meer
tijd vordert dan een tourist ter zijner beschikking
heeft.
Men zal zich evenwel een klein denkbeeld
kunnen vormen van den omvang van het werk,
wanneer men nagaat dat er in den aanvang van
dit jaar nog 15,000 man aan den arbeid waren,
en de maatschappij beschikte over 10,000 paar
denkrachten door stooui verkregen.
Volgens de opgaven van F. Fokkens*) bestoud
het materieel in gebruik uit 32 groote stoom-
baggermolens, elk verwerkende -10,000 kub. me
ters grond per maand 30 dito, verwerkende 20,000
kub. meters per maand8 dito, verwerkende IS,000
kub. meters per maand10 breekmachines, 25
sleepbooten 220 lichters, 90 dito voor de binnen-
meeren, 109 stoomschepen, om den grond weg te
voeren; 10 stoomlichters, 700 los- en laadbakken,
30 stoomkranen, 45 locomotieven, 1800 zandwa-
gens. Om de dammen te Port Saïd aan te leggen,
zijn gebruikt 250,000 stuks betonblokken, we
gende elk 20,000 kilo.
Er werd bij de werken een geneeskundig de
partement opgericht onder de leiding van Au-
bert Roche.
Eene afzonderlijke post- en telegraaf dienst werd
ingesteld onder toezicht van Geyler.
De finantieële zorgen waren in handen van
Magnan, terwijl de namen van Laroche-Gioia en
Larousse als hoofd-ingenieurs der verschillende
werken zeker bovenaan de lijst der namen ge
plaatst mogen worden, die tot de volvoering van
het technisch gedeelte het meeste hebben toege
bracht.
Aan de politie was opgedragen om zorg te dragen
dat er goede provision geleverd werden, en zij
regelde de prijzen.
Dat natuurlijk niet altijd alles bij het werk
medeliep, spreekt van zelf, en zeker mag
als de voornaamste teleurstelling die de maat
schappij ondervond, beschouwd worden, dat
in den aanvang het Egyptische gouvernement
zijn contract verbrak aangaande de levering
van Egyptisch werkvolk. Niet minder dan
25,000 man werden daardoor in den aanvang
aan het werk ontrukt, en ofschoon de maatschappij
daarvoor 38,000,000 fr. schadeloosstelling ontving,
bracht haar dit in vele moeielijkheden. Ook de
verdeeling van den arbeid der proviandeering
en vooral het voorzien in drinkwater, leverde
H«t Suez-kanaal. Rotterdam 18G9.
ken van den wagen stoven uiteen ;- plotseling brak
er een rad. De loop der piaarden werd hierdoor ech
ter niet vertraagd. Knap! daar brak de disselboom
en zonder wagen vlogen ze voort. Kornelis ver
keerde in een vreeselijk gevaar. Zijn linkerbeen
was in de lijdsels verward geraakt en zoo werd
hij door de hollende dieren meegesleept. God
dank! er daagde hulp. De paarden begonnen hun
loop te vertragen en werden door een paar ge
spierde landbouwers tot staan gebracht.
Men bracht Kornelis bewusteloos bij Broers te
huis. Hij had ernstige kneuzingen bekomen en
zijn linkerbeen was gebroken.
Wat was er 'n schade door zoo'n wilden knaap
aangericht.
,,'t Is Gods vinger, die den jongen van een ver
keerd leven wil terughouden," meende een be
jaard landbouwer.
,,'t Is Zijn oordeel," meenden anderen.
,,'k Wou, dat ik den wildzang nooit gezien
had," zei Broers. „Waar nu heen met den jongen,
die geen ouders of tehuiskomen heeft? Hij kon
en wilde hem ook niet houden. De zwaar ge
wonde zoo aan den dijk te zetten ging ook niet.
De dokter kwam en beval, dat de patiënt zorg
vuldig moest verpleegd worden.
„Nog al mooier! Den jongen nog toe oppassen
schreeuwde de boerin.
zoovele punten op van ernstige zorgen en moeie
lijkheden. Alleen het vervoer van drinkwater
vereischte in den aanvang van het werk 2000
kameelen en zeker is de geheele toestand
goed geschetst door den zooeven genoemden
Fokkens wanneer hij een paralel trekt tusschen
een dusdanig werk, dat in Europa zoude uitge
voerd worden, of zooals hier in het midden der
woestijn waarin niet alleen geene wegen of ver
voermiddelen bestaan, maar voedsel noch drink
water te vinden is.
„Al het materieel," zegt hij, „moest in Europa
vervaardigd worden; daarop volgdeu de moeite
en risico van het transport en bij aankomst op
de destinatieplaats alweer hetzelfde om de ma
chinerie in elkander te zetten. De verdere moeie
lijkheden en bezwaren alshet inkoopen en uitdee-
len van levensmiddelen, kleedingstnkken, huisraad
en andere behoeften voor duizenden van werklieden
van verschillende natiën, waren ontzettend. Vier
jaren lang was de maatschappij verplicht voor
eigen rekening en risico op elk station een
toko of winket te plaatsen, waar alles te ver
krijgen was. Ten tijde dat het Egyptische gou
vernement de werken met 20,000.man assisteerde
was eene speciale dienst en toezicht noodzakelijk
om te zorgen voor het transport van levensmid
delen en watereen generaal-cominissariaat werd
deshahe gevestigd onder het bestuur van den
heer Angot, die zijn plicht met groote nauw
gezetheid volbracht.
„Langzamerhand begon de maatschappij even
wel de proviandeering en kleeding-departementen
aan particuliere kooplieden over te doendoch
steeds werden de prijzen door het genoemde
commissariaat gecontroleerd.
„Weldra vestigden zich er handelaren, huur
den woningen en bouwden hunne eigene winkels
en uiagazijnen. In 1S66 waren er ruim 1800 van
deze kooplieden.
„Hierdoor leverde dus de landengte van Suez
eeu tot hiertoe in de wereld onbekend schouw
spel voor. Eene bijeen verzamelde menigte men-
schen van alle natiën en godsdiensten, werkende
alle voor dezelfde onderneming met eene
bewouderingswaardige orde, onder den scepter
van het moreel gezag.
„Port Saïd werd als een zeehaven erkend kreeg
zijn eigen gouverneur en de gezanten van nage
noeg alle mogendheden zonder er hunne verte
genwoordigers."
De Nederlandsche regeering nam niet het
minste aandeel aau de geheele zaak.
Voorschoten, 29 November. Hedenavond is door
het personeel der Koninklijke fabriek van gou
den en zilveren werken alhier, in vereeniging
met de ingezetenen der gemeente eene serenade
gebracht aan de heeren J. M. en L. J. S. Van
Kempen, om hen geluk te wenschen met hun
nen volbrachten arbeid aan de beelden en groe
pen voor het Nationaal Monument van 1813 en
de daarop gevolgde Koninklijke goedkeuring.
Amsterdam, 27 Nov. Burgemeester en Wethou
ders hebben bij den gemeenteraad conform het ad
vies van den inspecteur van het middelbaar onder
wijs Dr. Steyn Parvé de oprichting eener hoogere
burgerschool met vijfjarigen cursus voor meisjes
voorgesteld.
Het onderwijs op die school zal omvatten de
Nederlandsche, Fransche, Hoogduitsche en En-
gelsche taal en letterkunde, aardrijkskunde, ge
schiedenis, rekenen, wiskunde, natuurlijke histo
rie, natuur- en scheikunde, boekhouden, degron
den der staathuishoudkunde, het teekenen, hand
werken, zingen en gymnastiek. Aan deze school
zouden worden benoemd vijf onderwijzeressen,
elk op een traktement van f1600. Eene dezer
onderwijzeressen zou als directrice aan het hoofd
der school staan en f 1000 bovendien genieten,
benevens vrije woning.
Meer nog naar den geest, dan naar het lichaam
leed de gewonde. Zijn heerlijke toekomst was in
rook verdwenen. En waar nu heen? Hatelijke
woorden drongen soms tot zijn legerstede door.
„Ha dominé, ben jij daar?. Wij hebben je in
lang niet gezien. Je komt zeker den jongen eens
onderhanden nemen. Hij heeft ons wat schade
berokkend, en nu kunnen we hem nog toe op
passen," zei de boerin met een kijvende stem tot
den leeraar.
Kornelis deed het goed, toen hij hoorde dat
de predikant hem tegenover zijn meesteres in
bescherming nam, en hoe hij haar wegens haar
liefdelooze uitdrukkingen eens duchtig „onder
handen nam."
„Ja, dominé heeft goed praten," hervatte de
boerin, „maar misschien is onze driejarige nu
wagenloops geworden." Ze mocht er niet aan den
ken. Welk een schade!
„Gaat niet een inensch een dier te boven?"
viel de predikant met ernst in.
De boerin hoorde evenals menigeen zelden een
Godswoord in haar binnenste. Des te dieper boög
ze zich, althans voor een oogenblik, voor het ge
schreven woord. De bijbelwoorden, die de predi
kant haar, als zoovele geboden, voörhield, deden
haar zeggen „dat dominé gelijk had."
Langs een half sporteloos laddertje, klom de
's-Gravkmuge, 29 Nov. Het Indisch genootschap,
alhier gevestigd, zal op Dinsdag-avond 7 December
eene algemeene vergadering houden, en daar er
geene sprekers tot inleiding der discussie over
het een of ander bepaald onderwerp zijn uitge-
noodigd en niemand zich daarvoor ook heeft aan
geboden, wordt door het bestuur de gelegenheid
geopend tot het doen van mededeelingen of het
voeren van gedachtenwisseling over de volgende
onderwerpen: 1°. belangrijkheid van Java's lig
ging ten opzichte van het algemeen handelsver
keer; 2'. statistische opneming van Java; 3°. kust-
verlichting in Ned. Indië; 4°. telegrafische ver
binding van Java met het overige gedeelte van
Azië en met Australië; 5°. is militaire bescher
ming van gou ver neme nts wege onmisbaar voor
particuliere ondernemingen op de Buitenbezittin
gen (bijv. voor mijn-ontginning)? en 6®.de toekomst
der koffiecultuur in Ned. Indië.
Rotterdam, 29 Nov. Naar men verneemt, is
gedurende den nacht van Zaterdag op Zondag 11.
alhier eeu brutale diefstal gepleegd door middel
van over- en inklimming, ten huize van den loge
menthouder C. De Groot, in de Raamstraat.
De daders zijn in een naast de woning van
genoemden logementhouder gelegen gang, welke
aan de straatzijde open is, over een ruim twee
twee meters hoogen muur geklommen, waardoor
zij op de binnenplaats van het logement kwamen
zij hebben aldaar het raain opgeschoven van het
slaapvertrek, waar de logementhouder met zijn
vrouw te bed lagen, en zijn aldus binnengeko
men. Na zich van een gesloten lessenaar te
hebben meester gemaakt, zijn zij langs denzelfden
weg verdwenen.
De lessenaar is des morgens vroeg, geopend,
op een openbaar privaat aan de Coolvest terug
gevonden, doch ontdaan van de geldswaarde ten
bedrage van f 133.
Woerden, 27 Nov. Ook hier ter stede zal zich
waarschijnlijk eene afdeeling vormen van het
onlangs te Utrecht opgerichte Schoolverbond. Er
hebben zich reeds een lOtal belangstellenden
daartoe verbonden. Het is te hopen, dat dit getal
spoedig zal vergroot worden.
De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen is
hier steeds werkzaam verlichting, onder de min
dere standen vooral, te verspreiden. Hare volks
voordrachten worden steeds goed bezocht, en vin
den evenals de volksbibliotheek den meesten
bijval.
Hoorn, 28 November. De vereeniging tot af
schaffing van den sterken drank, die hier vroe
ger een bloeiende afdeeling had, is bijna geheel
hier uitgestorven. Men vindt slechts hier en daar
een enkel getrouw lid, inaar andere teekenen
van leven zijn reeds in verscheidene jaren niet
gegeven.
Enkhuizen, 27 Nov. Op uitnoodiging der heeren
Pannebakker en Van Vlissingen hebben zeven
enzestig ingezetenen dezer gemeente zich bereid
verklaard, eene afdeeling van het Schoolverbond
alhier te helpen oprichten. Gisterenavond had,
onder voorzitting van den heer Van Vlissingen,
de eerste vergadering plaats, die talrijk bezocht
werd. Er is een voorloopig bestuur van drie le
den benoemd, en voorts is besloten, de ingeze
tenen door middel eener circulaire tot deelneming
op te wekken en pogingen aan te wenden
om eene Vrouwen-hulpvereeniging in het leven
te roepen.
Deventer, 27 November. In den laatsten tijd
is er weder sprake van het aanleggen van een
spoorweg, waarbij ook Apeldoorn niet vergeten
wordt. Ook zou er een plan zijn tot het aanleg
gen van een spoorweg van Zutfen naar Utrecht
via Apeldoorn. Reeds zouden de noodige opme
tingen voor deze lijn hebben plaats gehad.
Dezer dagen zijn herhaaldelijk expres-trei
nen hier voorbij gespoord, die bestonden uit 20
tot 30 wagens, geladen met vee, hetwelk, voor
predikant naar de vermolmde zoldering, waar
zich de akelige legerstede des lijders bevond. Het
zachte gesteun, dat er uit gehoord werd, deed
hem den zieke bemerken. Hem te zien in dat
donkere hok was schier onmogelijk.
Zijn deelneming was zeer opbeurend en ver
troostend voor den lijder.
De leeraar had geen tal van teksten tegenover
hem in den mond, maar hij wees op de liefde
des Vaders en op het geduld en de onderwerping
des Grooten Meesters.
De goedhartige toon waarop hij sprak, wekten
het vertrouwen van den jongeling op en deden
hem voor den leeraar zijn geheele hart uit
storten.
De predikant beloofde hem zoodra hij ver
voerd kon worden een beter verblijf, en nam op
zich de tijding van het ongeval aan den onder
wijzer M. mede te deelen.
Spoedig daarop ontving de leeraar van dezen
het bericht, dat hij eeu som Ier verzorging van
den lijder disponibel stelde.
„Ik hoop niet," schreef hij, „dat de jongeling ten
gevolge eener verkeerde of gebrekkige verpleging,
voor zijn geheele leven'ongelukkig zal blijven.
't Is beter dat inen te veel, dan te weinig aan den
lijder ten koste legt."
(Wordt vervolgd.)
