daarenboven zeer bevriend is met den schepper
daarvan, moest ik tot mijn leedwezen verder.
Na vluchtige beschouwing van het lieve Berch-
tesgaden, dat reeds zijn winterkleed had aange
trokken, en na de bezichtiging van het beroemde
Saltzwerk aldaar, stoomde ik langs het prachtige
Saltzburg naar Weenen.
Hoe het er in Weenen uitziet, kan men elders
lezen. Theater en Concert spelen er de hoofdrol
naast de omnibussen, want dat getal is voor de
bevolking dier stad hoogst aanzienlijk. Onlangs
is het nieuwe Operahaus geopend, dat vóór de
opening der groote opera te Parijs zeker zijn we
dergade niet kent. Door bemiddeling van den
K. K. Intendant kreeg ik vergunning het inwen
dige te zien. Om een klein denkbeeld te geven
van de schaal waarop dit is aangelegd, heeft men
slechts af te dalen in de souterrains, waarin men
6 groote stoomketels en 3 groote stoomwerktuigen
vindt, dienende tot verwarming, ventileering en tot
het doen bewegen van het decoratief en de „Ver-
zenkungen". Een handgreep, en een luik dat de
geheele breedte van het tooneel heeft, met 20
tot 30 personen daarop, rijst of daalt naar wille
keur van den machinist op ieder punt van't too
neel. De mise-en-scène is dan ook voortreffelijk,
even als de keurig gedecoreerde zaal en het flink
geteekende trappenhuis met zijne fresco's.
Een „Ruhmes halle" in de artillerie-kazerne is
mede onlangs voltooid, en in 't portaal dat u daar
heen leidt staan op consoles tegen de 12 pilaren4-8
marmeren, levensgroote beelden, voorstellende de
groote mannen die Oostenrijk heeft opgeleverd.
Weenen beroemt zich thans op eene groote Han
delsacademie, die door 600 leerlingen bezocht
wordt, en waarvan er telken jare 12 der besten eene
reis langs den Donau naar Konstantinopel ma
ken, onder begeleiding vau een der leeraars. Het
gouvernement verleent hun daarbij de meest moge
lijke hulp.
Deze Handels-academie is gesticht door vrij
willige bijdragen en heeft ruim een half millioen
guldens gekost,- de cursus is een tweejarige en
ingericht om na afloop der Realschulen bezocht
te worden. De directeur verzekerde mij dat ieder
die de school verliet niet alleen dadelijk geplaatst
werd, maar binnen korten tijd op een ruime
bezoldiging kon rekenen.
Dat ik de Bierhalle van Dreher, of liever den bier
kelder niet vergat, behoeft geen betoog; het dag
licht dringt echter nimmer door in dat beroemd
etablissement; het schaadt evenwel niet aan het
bier, dat voortreffelijk is.
En wat er nu verder in Weenen te zien en
niet te zien is, laat zich maar niet zoo met een
enkele pennestreek beschrijven; hoewel Weenen
Parijs in vele opzichten verre ten achteren staat,
is zeker een bezoek aan Oostenrijks hoofdstad
de moeite waard. Men ga dan echter niet in
October, maar in 't voorjaar of in den zomer,
want het climaat is er slecht evenals de hotels.
De winkels met hunne bekende Weener waren
en het uiterlijke (want een tourist oordeelt slechts
zeer oppervlakkig) der Wiener schoonen beloonen
ruimschoots eene wandeling door de smerige,
nauwe, en drokke straten. Daar ik Weenen vrij
spoedig afgezien, en een paar vrije dagen over
had, kon ik die niet beter besteden dan om even
een nitstapje naar Pesth en Ofen te doen, en een
kijkje in Hongarije te nemen. En Baedeker zoude
zeggen van dat uitstapje „sehr lohnend."
Verbeeld u Coblenz aan den Rhijn in het pano
rama daar op veel groot.er schaal en men kan zich
een vrij goed denkbeeld vormen van Ofen en
Pesth en den Donau daar ter plaatse. Wandelt
men dan door de straten van Pesth dan wordt
men ras gewaar niet meer in het westelijk
Europa te zijn. Wallachijers, Serviers, Hougaarsche
boeren, in hunne Hongaarsche wagens met eigen
aardig aanspan van drie 3 of 4 paarden, waar
omheen de veulens vrij rondloopen, rollen en
ken de knapen in 't rond of ze hier of daar ook
een stuk wild konden ontdekken, dat ze met een
langen stok of met een steen konden werpen.
Grooten bijval vond het plan van den wees
jongen om gezamenlijk een geweer te koopen
en daar in 't vervolg mee op de jacht te gaan.
O, zorgelooze gedachten en plannen der jeugd
Den onder-directeur, die voor hun onderkomen
zorgen moest, werd door den sectiebaas een briefje
overhandigd, waarin hem vanwege een ambtge
noot beleefdelijk verzocht werd, Kornelis onder
zijn bijzondere zorg te stellen. Weldra was de
jongen in de naastbijstaande woning, bij fatsoen
lijke menschen onder dak. De twee anderen
werden een uur gaans verder gebracht.
Het verblijf te Frederiksoord bracht een gun
stige verandering in den toestand van Kornelis
teweeg. Al was de voeding er niet zoodanig, als
hij zich voorgesteld had, het aardappelbrood
smaakte hem lekker en gebrek leed hij niet.
Ook was 't een geregeld gezin, in 't welk hij
opgenomen was. Het hoofd er van was een oud-
militair, die een klein pensioen genoot. De vrouw
had, zooals ze zich uitdrukte, „lang onder de
groote lui" verkeerd. Maar ze had geen weerstand
kunnen bieden aan den storm, dien de knappe
grenadier op haar hart ondernomen had. Weldra
Jiad ze haar dienst opgezegd en was ze door den
draven door elkander in het slecht en dikwijls
onbestrate Pesth. En hoewel geen marktdag,
was dat aantal wagens en paarden zoo aanzien
lijk, dat in die breede straten, even breed als
de boulevards te Parijs, het gaan somtijds zeer
bezwaarlijk was. De oevers van den Donau,
waarover een kolossale kettingbrug ligt vrij
wat imposanter dan de spoorbruggen over den
Rhijn, met de groote paleizen en de menigte
groote en kleine Donau-stoombootenen daarbij
het groot vertier maken op den toeschouwer
een hoogst aangenamen indruk.
En wil men poëtische taal hooren, dan moet
men zich op het plein bij de brug, waarop zicli
de krooningsheuvel bevindt door een Hongaar
laten verhalen op welke wijze in 1867 daar ter
plaatse de Oostenrijksche Keizer tot Hongaar-
schen Koning is gekroond.
Op dien heuvel, bijeengebracht door zand uit
ieder Hongaarsch comitaat zwoer de koning
trouw aan zijn volk door, gezeten op zijn prach-
tigen schimmel in groot Hongaarsch kostuum, zijn
zwaard op te heffen naar het noorden, het zui
den, het oosten en het westen, ten teeken dat
door hem, zijn volk, levend in alle windstreken,
gelijkelijk beschermd zou worden.
't Moet een prachtig gezicht geweest zijn toen
dat gebeurde, die krachtige Hongaren in geest
drift ontstoken te zien, omdat zij eindelijk door het
verkrijgen eener constitutioneele monarchie verlost
werden van dwang en willekeur.
Het gaat iu Pesth dan ook beter en de menigte
spaarbanken die men er vindt, zijn daarvan het
sprekend bewijs.
Pesth mag men niet verlaten zonder éen dei-
vele Turksche dampbaden te hebben bezichtigd.
Geen Pesth bewoner voelt zich „onlekker"
of hij gaat een Tursch dampbad nemen en geen
Hongaarsche boer of boerin kom in Pesth of
zij gaan voor eenige kreuzers in het warme
volksbad. Dat volksbad, afkomstig van de Romei
nen, is een slecht verlichte cylindervormige ruimte.
In het midden is het bassin; daarom heen be
vinden zich steenen rustbanken waarop de ba
dende mannen en vrouwen door elkander liggen
uitgestrekt en in die positie blijven zij uren lang.
Een hoogst onsmakelijk gezicht en onwillekeu
rig dacht ik aan een vischmarkt, waarop de
visch door menschen vervangen was.
Een „anstiindig" dampbad kost veel tijd
men gaat van al warmer en warmer wordend
water eindelijk in stoom en men daalt weder
af tot nagenoeg koud water. Ten slotte komt
men weder in zijn natuurlijken toestand door
een uur zich te laten behandelen, door likdoorn-
snijden, friseeren enz. Het geheele gebouw is
kunstmatig verwarmd en doorloopt men dat, dan
vindt men in ieder appartement de lui in de
eigenaardige periode van het bad. Daarbij is de
patient immer in Adonis kostuum.
Wordt vervolgd.)
Amsterdam, 23 November. Gisteren genoot pro
fessor P. II. Suringar het voorrecht den dag te
gedenken, waarop hij vijfentwintig jaren geleden
zijne intreerede als hoogleeraar hield. Talrijk was
het aantal belangstellenden, die den hooggeschat-
ten, den humanen, den onbaatzuchtigen man hunne
gelukwenschingen en huldeblijken toonden, en
velen waren de geschenken, die leerlingen, vrien
den en dankbare patiënten hem aanboden. Bo
vendien hebben HH. docenten der genees-, heel-
en verloskundige wetenschappen hunnen ambts
broeder geschonken een sierlijk album, bevat
tende alle photographische portretten op groote
schaal genomen, en last not least, boven alles muntte
uit een prachtig en elegant pièce de milieu de
table met zijstukken van zilver en kristal, aan
geboden namens meer dan tweehonderd en der
tig genees- en heelkundigen hier te lande, allen
tegenwoordige en vroegere leerlingen en vrienden
band des huwelijks met hem vereenigd. 't Ging
met het winnen van't dagelijksch brood niet naar
wensch. Na velerlei ontberingen beschouwde ze
't als een gelukkige uitkomst, dat ze te Frede
riksoord eene hoeve konden betrekken.
Wanneer de eerste bevolking der kolonie uit
boerenarbeiders in plaats van uit verongelukte bur
gers bestaan had, de Maatschappij van Weldadig
heid zou wellicht meerdere vruchten van haar
arbeid hebben ingeoogst. Menschen zonder ener
gie en die niet zelden door achteloosheid hun
maatschappelijke positie verloren hadden, werden
in 't eerst bij de vleet naar de jeugdige kolonie
gezonden. Voor het werk der landontginning wa
ren ze meestal ongeschikt. De meeste kolonisten,
voor een groot deel uit de Hollandsche steden
afkomstig, waren doorgaans ontevreden. Toch was
hun toestand wel niet benijdenswaardig, maar
op verre na niet ongunstig te noemen. Elk huis
gezin betrok een woning, die van een paar bun
ders land omgeven was.
Niet ieder bebouwde zijn eigen hoeve. Het werk
dat hij te verrichten had, werd hem door een
sectiebaas of door zijn wijkmeester aangewezen.
Elk gezin hield een koe, die het eigendom der
maatschappij bleef. Met de zuivel kon het naar
welgevallen handelen. Voor elk persoon werd
wekelijks een bepaald gewicht aardappelbrood
van den jubilaris, terwijl in een rijk gebonden
album op meesterlijke wijze de namen vermeld
waren door de ervaren pen van den heer Gre-
venstuk. Zeer toepasselijk waren aan weerszijden
van het middelstuk en relief aangebracht de
beide poorten, die de hoogleeraar gedurende vijf
entwintig jaren dagelijks moest betreden, name
lijk de kort geleden afgebroken poort van het
St.-Pieters Gasthuis en die van het Athenaeum.
Beide poorten zijn van schoone antieke bouworde
en werden trouw en met de meeste zorg door
de graveerstift van den heer Carl H. Helweg
teruggegeven.
Naar aanleiding van het onlangs voorgeval
lene in de Nieuwezijds Kapel, alwaar een ouder
ling zijne gemoedsbezwaren tegen de gehoorde
prediking meende te moeten lucht geven, is dezer
dagen door bijna al de Hervormde predikanten,
waaronder van zeer uiteenloopende richtingen,
een schrijven gericht aan den Amsterdamschen
kerkeraad. Me: volkomen eerbiediging van elks
gevoelen op godsdienstig terrein en van elks recht
op uiting van gemoedsbezwaren, vragen genoemde
predikanten daarin, dat de Amsterdamsche ker
keraad afkeure de wijze waarop door een in
functie zijnde ouderling zijne denkwijze werd
geopenbaard. De Amsterdamsche kerkeraad heeft
bij meerderheid van stemmen besloten, het gedrag
van den heer Ruys niet af te keuren. Handbl
Stompwijk, 24 November. Gisterennamiddag, te
twee uren, is er brand ontstaan bij den bouw
man Jan Van Eijk aan den Veenweg alhier. De
brand ving aan in den hooiberg, naar men zegt
doordien men met vuur te kort in de nabijheid
daarvan is geweest. De geheele woning, behalve
de voorgevel, zoomede de hooiberg zijn een prooi
der vlammen geworden. De naastgelegen woning
van Dk. Van der Helm liep ook groot gevaar,
zoo zelfs dat de hooiberg op diens werf mede
door het vuur werd aangetast; gelukkig heeft
men dit echter nog tijdig weten te blusschen.
De woning door Van Eijk bewoond is tegen
brandschade verzekerd; het vee en den inboedel
heeft men kunnen redden.
Arnhem, 21 Nov. Een poging tot veredeling
van het volksvermaak is ook hier gedaan en
aanvankelijk wel geslaagd. Daartoe had zich een
commissie gevormd, bestaande uit de heeren Dr.
P. Kerkhoven voorzitter, J. M. J. Engelberts, pen
ningmeester, Mr. A. De Jong, Dr. J. J. Kerbert,
J. P. De Keyzer, B. Miedema, Jhr. Mr. C. J. C.
H. Van Nispen tot Sevenaer, J. Stemberg, D. A.
Thieme, J. P. C. Van Tricht, C. A. A. Van de
Wall, 11. A. Tjeenk Willink, secretaris.
Haar beginselen waren: het volk moet zich
vermaken en leeren onder het vermaak. De Zon
dag-avond moet gekozen wordendan dreigt het
gevaar van onzedelijk vermaak; het volk moet
betalen, of het stelt niet op prijs wat het krijgt.
Abonnementskaarten voor vier avonden werden
uitgereikt, voor éen persoon a 35, voor twee per
sonen a 50 cents. Het aanmerkelijk tekort wilde
men dekken door vrijwillige bijdragen van meer
gegoede ingezetenen. Deze toonden zich bereid,
en een aanmerkelijke som werd door vrijwillige
inschrijving bijeengebracht, liet volk toonde de
poging te waardeeren; vele belangstellenden
moesten worden afgewezen, toen ruim 800 zich
in de groote zaal van Musis Sacrum verzameld
hadden op den eersten kunstavond van den hand-
werksstand.
Het strijkorkest van het muziekkorps der veld
artillerie, onder directie van den kapelmeester
Riidersdorff, voerde eerst een feestmarsch en daarna
onderscheidene populaire compositiën uit; de voor
zitter der commissie wees op het doel der samen
komst in een toespraak, die door echt populairen
vorm en gezouden humor allen bekoordende
gevierde, declamator, de heer J. A. Vrugtman,
van Zutfen, droeg met orkestbegeleiding het de-
clamatorium de boodschap naar de ijzersmelterij
en een zekere hoeveelheid aardappelen gegeven,
benevens eenig geld, dat alleen in de kolonie
gangbaar was.
Van de kinderen, die op hun twaalfde jaar
lezen en schrijven konden, werden de meesten
op de katoenweverijen geplaatst; de sterksten
werden tot den arbeid op het land gebezigd.
Niet zelden werd er, inzonderheid door de ko
lonisten, op het bestuur der kolonie gesmaald.
In het huisgezin waartoe Kornelis nu behoorde
heerschten zindelijkheid en orde.
Wanneer des winters de avond ingevallen was,
plaatsten de huisgenooten zich om de brandende
kachel. Er werden gezangen of ook wel school
liederen gezongen, of men vertelde 't een of ander.
Veel kon 't hoofd des gezins verhalen uit zijn
militaire loopbaan.
Hij had, volgens zijn zeggen, in Duitschland
eerst tegen en vervolgens voor de Franschen ge
vochten. Aan moed had het hem nimmer ont
broken. Toch was hij in erge mate bijgeloovig.
Hij kon als ooggetuige spookgeschiedenissen
verhalen, waarbij iemand de haren te berge re
zen. Men werd bij 't nanhooren er van soms te
bevreesd om op te staan en licht te ontsteken.
Hevig werd de man vertoornd wanneer Kornelis
het waagde, de waarheid van 't geen door hem
medegedeeld werd, te betwijfelen. Had hij niet dik-
op even eenvoudige als treffende wijze voor,
waarbij het koor der St. Eusebiuskerk de mis
uitmuntend uitvoerde.
De voornaamste plaats in de. 2d» afdeeling werd
ingenomen door den loop der hemellichamen,
door voorstellingen met electrisch licht aanschou
welijk gemaakt door den heer G. II. Timmer;
waarna een solo voor de klarinet verdienstelijk
werd uitgevoerd, terwijl een potpourri van Hamm,
gevolgd door het Volkslied, een avond besloot,
die voor het volk een recht aangename avond
was en der commissie de overtuiging gaf, dat
zij den volksgeest wist te vatten.' De meest ge-
wenschte orde kenmerkte, bij een recht opge
wekte stemming, deze eerste samenkomst, die
zeker velen naar meer doet verlangen. (Vad.)
Gelei- en Eflfecteninarvbt.
Amsterdam, 15—22 Nov.
Sedert geruiuien tijd konden wij geen zoo gun
stig verslag uitbrengen over den afloop der week
als heden. Niet dat juist alles couleur de rose
is, maar betrekkelijk - en de staatkundige, zoowel
als de linantieele toestanden in aanmerking ge
nomen - waren geld- en fondsenmarkt toch goed
gestemd, al blijkt daarvan ook minder uit de
genoteerde prijzen.
Onze Nationale 2% pCt., den 15dcl1 op 53% a
S genoteerd, waren heden 53 H pCt.; de 3 pCt.
klommen van 62* tot 62*, de 4 pCt. van 84%
tot 85% pCt. Aandeelen Handelmaatschappij dob
berden meer dan ooit van 108* a 109% pCt., op
den 15den vielen zij terug op 106*, doch klommen
toen weer gestadig aan totdat zij heden op 113
pCt. sluiten.
De Spanjaards hadden eene gelukkige week.
De oude van 1S51 liepen van 25% tot 25%, de
3 pCt. Buitenlandsche 1867 van 25% tot 26}^,
terwijl die van 1869 den prijs van 24% pCt. be
hielden. 3 pCt. Binnenlandsche, groote stukken,
liepen van 21ij^ tot 22fü pCt. Ook de Portugee-
zen wonnen vrij aanzienlijk: de 1853er van 31%
tot 32* pCt., de lS69er van 31% tot 31?£t.
Rusland willig, zoo zelfs dat de oude 5 pCt.
bij Hope C°. een aanvankelijk verlies van
pCt. weder inhaalden en ten slotte heden blijven
als voor acht dagen op 94* pCt.; Gd« Serie liep
van 75i4 op 75%, 4% pCt. 1850 van S6 op 86*,
van 1860 van 80% op 81% pCt. Loten 1864 van
f 226% op f 236%, 1866 van f21S op 227 Groote
Sporen van 213% op /"219. Jelez Griasi van 200
op ƒ203*. Poti-Tiflis a 100 van SO op Slijfc.
Moskou-Smolensk van 81 op 81* püt. enz.
De geconverteerde Oostenrijksche Schuld be
haalde pCt. winst boven verleden week, ter
wijl ook de Loten merkelijk hooger zijndie van
fl. 250 18-39 van f577 tot f587, fl. 250 1854 van
f217% tot 22%, 11. 500 1860 van f449 tot f459,
II. 100 1864 van f104* tot f114*. Aandeelen
Theiss-Spoorweg van f23S tot f249.
Turkije heeft het verlies, dat het in den loop der
week geleden heeft, naar aanleiding van het bericht
dat de leeuing van 12 millioen ponden sterlings bij
het Comptoir d'escompte gesloten was, weder in
gehaald, zoodat de prijs heden nagenoeg is als
voor acht dagen, nl. 41 a 41* pCt. Egypte viel
van 74% op 74 pCt.
Obligatiën Vereenigde Staten over het geheel
williger: 5 pCt. 1874 van S7 tot 88%, 6 pCt.
1881 van SSi^ tot S9e,f6, 1S85 van 87% tot SS%
pCt. Sommige spoorweg-fondsen waren merke
lijk hooger. Illinois certificaten rezen van 104*
tot 106 pCt. Chicago North West van 66% tot
68* pCt. Pittsburg van 07 tot 68% pCt.
Het geld op Prolongatie liep van 6 pCt. op
5 pCt. terug.
BUITENLAND.
Diiitsclilantl.
Terwijl enkele bladen de mogelijkheid bespre
ken, dat v. Bismarck, die nog steeds op zijne
werf, onder anderen te Maastricht, waar h'j
's nachts menigmaal op verloren posten gestaan
had, dwaallichten gezien, die hem rakelings voorbij-
gezweefd waren? En had een Zwitser niet dui
delijk gezien, dat sommige er van in lïazen ver
anderd waren En nu zouden mannen, die haar
op de kiezen en kruit geroken hadden, tegenge
sproken worden door zoo'n kwajongen I 't Was
wat te zeggen I
't Was dikwerf gebeurd dat er 's nachts een
haas in de wachtkamer gekomen en in 't mid
den der soldaten bij 't vuur was gaan zitten.
Maar elk hunner had zeer goed geweten, dat de
gedaante de geest was van een jonge dame, die
vele mannen had vermoord en daarom niet rus
ten kon. En zoo'n geest was zeer kwaadaardig.
Eens was 't gebeurd, dat bij zijn verschijning
een Duitscher aan zijn kameraden voorgesteld
had, om elk een paar duiten voor een slokje uit
te leggen, dan kon 't haasken ook eens meedrin
ken. Maar toen was hij door dat kleine haasje
zoo vreeselijk door 't vertrek geworpen, te vree-
selijk om te vertellen.
Kornelis wachtte in 't vervolg zich zorgvuldig,
omtrent 's mans mededeelingen den minsten twij
fel te openbaren.
(Wordt vervolgd).
