de God die Gij aanbidt, „wird sich finden las
sen En te gelijker tijd regent het daarbuiten
bij stroomen, als een symbool van den tranen
vloed der onder dificit gebukt gaande financiers,
en het geknetter der hagelsteeuen tegen mijne
vensteis is als een flauwe echo van een discussie
tusschen De Waal en Nierstrasz!
Maar laat mij deze hooge lyriek vaarwel zeg
gen, - en ten einde niet te vervallen in hetgeen
scheering en inslag vormt van alle couranten
artikels van den dag, mij zorgvuldig wachten
voor alle verdere zinspeling op begrootingen.
Ik noemde zooeven den Eliasen dit brengt
mij te binnen dat wij aan den aanvang staan
van ons winterseizoen, en dat morgen de repetitie
plaats heeft van het eerste Caecilia-concert van
dezen winter. Mijn bedoeling is niet, diegenen
onder uwe lezers die van muziek houden te doen
watertanden, - nog'veel min, Amsterdam ten koste
van andere steden te verheffen: maar ik kan
zonder overdrijving beweren dat wat ookj de
hoofdstad moge missen, zij in het muzikale weL
degelijk nog de hoofdstad des rijks is. Misschien
zult Ge zeggen: ce n'est pas jurer gros! Dat laat
ik aan Uwe appreciatie over. Misschien ook zult
Ge mij wijzen op het gemis aan een eigen opera,
en de vergelijking tusschen de grootste steden
van ons land ten gunste van Rotterdam doen
uitvallen. Maar daarmede overtuigt Ge mij niet:
hoe prijzenswaardig, hoe energiek, hoe volhardend
de Piotterdaminers gedurende eenige jaren hunne
Hoogduitsche opera hebben onderhouden, is alleu
bekend: maar tevens ook, dat het gehalte der
zangers telken jare zwakker en zwakker werd,
totdat eindelijk die onderneming door de vroegere
voorstanders geabandonneerd is, en in alle geval
thans met nauwelijks middelmatig succes voort
sukkelt. 't Was een bewijs te meer van de waar
heid, dat op het gebied der moderne opera eene
vereeuiging van particulieren niet kan concur-
reeren met de groote, door den staat met milli-
oenen gesubsidieerde opera-ondernemingen van
het buitenland, - eene waarheid waarvoor men 't
Amsterdam niet kwalijk kan nemen dat het
heeft moeten onderdoen. Ik ga daarbij natuurlijk
van de onderstelling uit, dat een waar muziek
liefhebber liever geen opera-uitvoering gaat zien,
dan een zeer middelmatige. Beschouwt men de
opera meer als uitspanning, als aanleiding om
uit te gaan en een avond zoek te brengen, dan
geef ik toe dat Amsterdam in dat opzicht achter
staat bij de zustersteden, en dat het wel dank
baar mag wezen voor de bezoeken die het af en
toe van het Haagsche opera-gezelschap ontvangt.
Om mijne stelling, dat Amsterdam in 't muzikale
bovenaanstaat, te bewijzen, heb ik U slechts te vra
gen, in welke stad in Nederland Ge een orkest zoudt
kunnen samenstellen als dat van Caecilia, zoowel
wat de talrijkheid der bezetting betreft als de
voortreffelijkheid der individueele orkestleden?
Waar biedt zich in Nederland de gelegenheid
aan degelijke, waarlijk schoone muziek zoo fijn,
zoo begrijpelijk, indien men 't zoo noemen mag,
te liooren uitvoeren als op de twee Caecilia-con-
certen? Ja, maar dat spreekt van zelf, zegt Ge
wellicht: in een stad van 270,000 inwoners zijn
er meer goede beoefenaars der toonkunst, kan
men een beteren orkestdirecteur bezoldigen, dan
in kleinere plaatsen. Accoord! maar bij dat aan
wezig zijn van groote muzikale krachten behoort
nog iets bij te komen ten einde schitterende
resultaten te verkrijgen: en dat is die vereeni-
ging van krachten, die toewijding aan een ge
meenschappelijk doe', waarin op bijna elk ander
gebied Amsterdam nog te kort schiet. Ziedaar
wat de Maatschappij Caecilia doet bloeien, zie
daar wat haar tot de hoogte gebracht heeft waarop
zij thans staat, ziedaar wat van haar niet alleen
eeu voortreffelijkephilauthropischeinstelling maakt
maar ook een machtig werktuig tot beschaving
en veredeling van den kunstzin!
In de overtuiging dat dit zoo is, en met de
kennis toegeiust van het prachtige programma
voor het eersLvolgend concert, zal ik morgen de
repetitie gaan bijwonen: en ik durf wedden,dat
geen haar van mijn hoofd gedurende dien tijd
zal denken aan de onthulling van het monument
van 1813 in den Haag.
t.t.
Q. N.
BUITENLAND.
Kei-lieiyiie Staat.
Aan de Kulnisclie Zeitung wordt uit Weenen ge
schreven
„Niemand kan er nu meer aan twijfelen, dat
de kostbare concilie-zaal half verknoeid is. Het
feit wordt officieel erkend en men mag het ook
te Rome, zoo niet drukken, dan toch zeggen en
betreuren, dat de acoustiek gebrekkig is, en dat
de heeren redenaars er zeker van kunnen zijn,
door het meerendeel der vergaderden niet te wor
den verstaan. Wat te doen? Verbouwen, uitstel
len of verhuizen? Het eerste zou moeilijk gaan,
voornamelijk wegens de kosten, die de voorge
nomen metamorphose der zaal in eene soort van
glazen paleis zoude hebben meegebracht. Het
tweede ging nog minder aan, reeds daarom niet,
omdat de booze wereld niet eindigen zou om
allerlei toespelingen te maken op het uitstel. Het
derde plan zou verreweg het eenvoudigste zijn
geweest, namelijk om de zaal voor de openbare
feestelijke zittingen te gebruiken en de eigenlijke
vergaderingen naar eene andere kerk te verleg
gen. Gedurende eenigen tijd scheen men dit plan
te willen uitvoeren, maar de paus, die, zooals
bekend is, veel zin heeft voor schoone versierin
gen en passende decoratiën, kon er niet toe over
gaan om afstand te. doen van de prachtig inge
richte vaticaansche aula. Men zal nu maatrege
len nemen, dat ten minste de stenographen de
redenaars kunnen verstaan; zij zullen tot dat
einde andere plaatsen dan de hun oorspronkelijk
aangewezene (op het zoogenaamde Kaltenbankje)
erlangen en de beste plaatsen krijgen, die er te
vinden zijn. De voorstellen zullen dadelijk gedrukt
en onder de kerkvoogden verdeeld worden, maar
de stemming eerst den volgenden dag plaats vin
den, opdat degenen, die niets hebben gehoord,
ten minste door het gedrukte zich een denkbeeld
kunnen vormen van het gesprokene."
Duitsclilaiid.
In het Pruisische Huis van afgevaardigden is
eene interpellatie aan de regeering gericht over
de Brunswijksche staatsspoorwegen. De Bruns-
wijksche regeering is namelijk van plan om al
have spoorwegen te verkoopen aan een particu
liere maatschappijdaar deze nu over eene lengte
van 9 a 10 Duitsclie mijlen Pruisisch grondgebied
overgaan, moet de goedkeuring van het Prui
sisch gouvernement worden gevraagd. Dit alles
is zeer eenvoudig; doch minder voor de hand
ligt de reden, waarom de interpellaut, en met
hem bijna geheel Pruisen (de Kreuzieitung gaat
hier bijv. hand aan hand met de Kölnische), den
wensch te kennen heeft gegeven, dat Pruisen
zijne toestemming niet zal geven.
Met den tegenwoordigen hertog van Brunswijk
stei'ft zijn geslacht uit; de gekke hertog van
Brunswijk, die in den Haag een tijd heeft ge
woond, is vervallen van den troon verklaard. Nu
is er indertijd tusschen Hanover en Brunswijk
een conventie gesloten, waarbij bepaald is, dat,
zoo in een der landen het regeerende huis mocht
uitsterven, beide landen met elkander zullen ver-
eenigd worden. Hoe die conventie recht luidt weten
wij niet. Of wellicht de ex-koning van Hanover nog
door eene of andere bepaling van deze conventie
voor zich aanspraak zal kunnen maken op den
Brunswijkscheu troon laten wij daar, maar zeker
is het dat in Pruisen het gevoelen algemeen
verdedigd wordt, dat Brunswijk, bij den dood
van zijn hertog, aan Pruisen zal komen.
Daar het nu het voornemen der Brunswijksche
regeering schijnt te zijn, om de gelden, die zij
voor hare spoorwegen ontvangt, in de eerste plaats
te gebruiken voor het aflossen der schuld, die
niet zeer groot is, en in de tweede plaats om
aan de verschillende Kreisen een fonds in handen
te geven, en alzoo de Brunswijkers te garan
deeren dat zij zelfs bij een annexatie aan Pruisen
niet zwaar belast zullen worden, verzet men zich
in Pruisen hier tegen, daar thans een deel der
voordeelen uit een annexatie van Brunswijk, dau
zullen verloren gaan. Buitendien wordt ook wel
het bezwaar geopperd, dat Pruisens spoorwegen
dan in vervolg van tijd niet éen geheel zullen
uitmaken, maar de groote quaestie schijnt toch
te wezen, dat men in Pruisen gaarne reeds nu
alle voordeelen wil gewaarborgd zien, die een
inlijving van Brunswijk kunnen mede brengen.
In Saksen wordt ieder vader van een kind,
dat zes jaren oud wordt, gewaarschuwd dat de
schooljaren voor zijn kind begonnen zijnindien
de ouders in gebreke blijven om het kind naar
eene school te zenden, zoo ontbiedt de overheid
hen en leest hun de wetsbepalingen voor. Blij
ven zij dan nog nalatig, dan past men de boete
toe. Opmerkelijk is de verklaring van een in
specteur, die bij eene bevolking van 50,000 zie
len, in 8 jaren slechts 42maal de boete had be
hoeven toe te passen.
F l-auUrflk,
Een nieuw manifest van Ledru-Rollin is ver
schenen en heeft beteren indruk gemaakt dan
zijn eerste; ongetwijfeld zal hij er dan ook wel
eenige stemmen door winnen. Félix Pyat heeft
van zijn candidatuur afgezien, ten behoeve van
een ouvrier, maar uit alles blijkt toch, dat men
te Parijs wel eene omwenteling wil langs vrede-
lievenden weg, maar volstrekt niet gediend is
met eene geweldadige revolutie eh zich niet wil
laten leiden door de barricade-mannen. Intusschen
is het gouvernement op zijne hoede en streelt
op alle. mogelijke wijze het leger, zijn grootsten
steun. Op den naamdag der keizerin hebben
weer talrijke promotiën plaats gehad. Evenwel
blijft de regeering stilzwijgend den verkiezings-
chaos gadeslaan.
Men legt den keizer deze woorden in den mond:
„Indien de democraten het verkiezen, ben ik ge
reed om af te treden, maar dan word ik com
missaris van politie om de orde te helpen hand
haven, waartoe ik jegens de Fransche natie de
verplichting op mij heb genomen."
Terecht verheft de Figaro zich tegen al die
volksredenaars, die weder eene miniatuur-voor
stelling van de Fransche revolutie zouden wil
len geven en elkander met de namen van Ma-
tar, Saint-Just of Danton begroeten. De scherpste
pijlen heeft de Figaro tegen deze lieden gericht
in een beroep op „les honnêtes gens", waarbij
gevraagd wordt: tot hoelang de mannen, die
hun gezond verstand bezitten, nog het stilzwijgen
bij dit alles zullen bewaren:
Jusques a quand, enfin, ces Marat de théütre,
Ces faux Saint-Just, ces faux Danton,
Ces Robespierre en zinc, ces girondins de platre,
Et ces montagnards de carton,
Iront-ils, - sans trouver d'obstacle la traverse
Des grands travaux intelligents, -
Arrêter l'industrie, effrayer le commerce
Et troubler les honnêtes gens?
België.
Het ministerie heeft op de interpellatie van den
heer Dumortier geantwoord, dat er volstrekt geen
verschil bestond tusschen de kroon en de minis
ters; wat de overeenkomst met Frankrijk betrof
ten opzichte van de spoorwegen, deze gold uit
sluitend zaken, die reeds bekend waren. De re
geering was evenwel bereid om het rapport be
treflende de onderhandelingen over te leggen. De
interpellatie is daarmee geëindigd.
In de Wetgegende Vergadering heeft de minis
ter Fiére geantwoord op de interpellatie van den
heer Dumortier en zegd, dat de Fransch-Belgische
quaestie wel aanleiding gegeven had tot zekere
gevoeligheid, maar dat men zich bijna moest ge-
lukwenschen met die quaestie, want dat zij aan
leiding gegeven had, dat de betrekkingen met
Frankrijk nu beter waren dan ooit. De gesloten
overeenkomst was uit een staatkundig oogpunt
zonder eenig bezwaar, en bevatte alleen bepa
lingen, die het handelsverkeer moesten bevorderen.
Onder de studenten aan de Gentsche hoogeschool
waar de colleges in het Fransch gegeven wor
den is eene Vlaamschgezinde beweging ont
staan. Een twintigtal huuuer hebben een Vlaamsch
studentengenootschap tot stand gebracht, hetwelk
zich ten doel stelt door aanleering en versprei
ding der Vlaamsche taal eene aansluiting tus
schen de hoogere en lagere kringen der Vlaamsche
maatschappij te bevorderen.
TELEGRAJMMEN.
Cattaro, 15 November. De dorpen in het ge
bergte, ook C-astelnuovo en Ubli, hebben zich
bijna zonder uitzondering onderworpen. Krivoscie
en Ledenice blijven evenwel den opstand volhou
den.
De vorst van Montenegro wordt te Grahowa
verwacht om zicli van de onzijdigheid van de
bewoners aldaar te overtuigen.
AJexandrië, 16 Nov. Zondag-avond is Prins
Hendrik der Nederlanden met H. D. gemalin
van hier naar Port-Saïd vertrokken.
Port §aïd, 16 Nov. De Keizer van Oostenrijk
en de Prinsen van Pruisen en Hessen zijn giste
ren aangekomen en door den Onderkoning fees
telijk ontvangen. Het Engelsch gepantserd eska
der ligt voor de haven.
De Keizerin der Franschen benevens de
gezanten van Engeland en Rusland zijn van Kon-
stantinopel hier aangekomen.
Londen, 16 Nov. De Koning van België met
zijn oudste dochtertje, Prinses Louise, is heden
avond te halfzeven op het kasteel van Windsor
door de Koningin en de Prinsen en Prinsessen
der Koninklijke familie verwelkomd. Heden zal
de Koning van België op het kasteel van Windsor
de commissie der Londeusche burgers, welke
aangewezen is om hem namens de stad te ver
welkomen, ontvangen.
De Daily News meldt, dat Louis Blanc niet naar
Parijs is vertrokken maar hier blijft.
Parijs, 16 Nov. De dagbladen melden dat gis
teren op de kiesvereeniging te Doudeauville 2000
personen tegenwoordig waren. Het manifest der
linkerzijde is met een uitbundig gelach en ge
fluit ontvangen. De vergadering besliste met schier
algeineene stemmen, dat Gambetta het volk ver
raden en zijn woord gebroken had.
De Figaro zegt, dat de heer Oudet gisteren in
eene kiesvergadering, die in de Rue de Paris
werd gehouden, den heer Lissaguray heeft ge
laakt wegens de aanvallen, die hij zich veroor
loofd had op Barbès en Pyat. De vergadering
verklaarde het met den heer Oudet eens te zijn.
Gisteren is door de rechtbank te Villefronche
uitspraak gedaan in de zaak van Au bin. De
werkman Costal is tot een jaar, Viallars tot zes
maanden, Auguste tot vijf, Beausage tot vier,
Consouly tot drie, Bergon tot twee, negen ande
ren tot een maand, drie anderen tot veertien
dagen en vier tot acht dagen gevangenis, en
allen solidair in de kosten veroordeeld. De be
schuldigde Pascal is vrijgesproken.
De Gazette de France bevat een brief van
den bisschop Dupanloup aan de geestelijkheid
zijner diocees, waarin hij zich verklaart tegen de
opportuniteit van het definieeren der persoonlijke
onfeilbaarhed van den Paus, en een afkeurend
oordeel uitspreekt over de onstuimige dagbladen,
zooals de Univers en de Civilta Catolica, die een
debat openen over deze delicate quaestie en op
de besluiten van het Concilie vooruitloopen.
Berlijn, 16 Nov. De Koningin van Pruisen,
de Groothertogin en de Prinses Wilhelm van
Baden hebben gisteren de plechtige voltrekking
van het huwelijk van den vorst van Rumenië
op het kasteel Neuwied bijgewoond.
Elberfcld, 16 Nov. Een Berlijnsch correspon
dent van de Elberfeldsche Zeitung bericht, dat Prui
sen bij de Nederlandsche Regeering aanzoek heeft
gedaan om onderhandelingen te openen over den
afstand der Banda eilanden aan den Noord-Duit-
schen Bond.
St.-Petersburg, 16 November. Bij de tweede
afdeeling van de Keizerlijke kanselarij is, met
herziening der tegenwoordige bepalingen op de
censuur en de drukpers, eene speciale commissie
benoemd.
Correspourlentie.
Het ingezonden stukje van G. kan niet geplaatst
worden. Dat er gebrek aan wagens bestaat op
een dag als heden, is niet aan den stationschef
te wijten; bovendien is genoemd artikeltje te
uitvoerig voor het gering belang van het onderwerp
en voor de beperkte ruimte van ons blad.
LAiLTSTE BERICHTEN.
Voorschoten, 17 Nov. Hedenmorgen is het per
soneel van de fabriek van den heer Van Kem
pen alhier onder geleide van muziek naar's Hage
vertrokken, waar zij zich zouden aansluiten aan
den feestelijken optocht.
's-Gravenhage, 17 Nov. Het gedenkteeken van
1S13 is heden plechtig onthuld. Goed weder be
gunstigde de plechtigheid, waarbij eene ontelbare
menigte aanwezig was; allerwege heerschte de
grootste geestdrift. De Koning, de Koningin, de Prins
sen van Oranje, Alexander, Prinses Maria waren
tegenwoordig, zoomede het corps diplomatique,
het Chineesch gezantschap, de ministers, de auto
riteiten en ambtenaren. Overeenkomstig het pro
gramma, hebben Prins Frederik, de burgemeester
der hofstad, de voorzitter der hoofdcommissie, de
heer Heemskerk en de hoogleeraar Oosterzee
het woord gevoerd.
De Burgemeester heeft het gedenkteeken aan
vaard namens den gemeenteraad. De Hoogleeraar
herinnerde aan de gebeurtenissen van 1S13 en
hoopte dat de onthulling van het gedenkteeken
een vernieuwden band van trouw moge uitma
ken tusschen Oranje en Nederland, een band,
die sedert drie eeuwen bestaat. Alles is in de
beste orde afgeloopen.
Door Z. M. zijn benoemd tot commandeurs van
de Eikenkroon: de burgemeester der Residentie
en de secretaris der hoofdcommissie, de heer d'En-
gelbronner; tot officieren: de HU. Van Kempen,
vader, de architect Pietersen en de fabriekant
van Koevorden; tot ridders: de heeren Van
Kempen, zoon, Koelman en Simons, ontwerpers
en vervaardigers van het monument.
Amsterdam, 17 November. Rogge Petersburg
193 van boord op tijd, dito 18S c. z./k. van
boord, Tagenrog 195 op tijd, 190 c. z./k., op
lev. p. Maart 187, 1S6, 187, 188; p. Mei 186,185,
186, 1S7. Stemming: Rogge contant onveranderd,
op lev. lager. Raapolie vliegend 3S$j, najaar 37,
37%, 38, voorjaar 39, 39%. Lijnolie vliegend 30S,
najaar 3014, voorjaar 31S4. Koolzaad p. April 76%.
Madkid, 16 Nov. De regent zal aanstaanden
Donderdag den heer Corvo, den Portugeeschen
gezant, ten gehoore ontvangen; vermoedelijk zal
Corvo in het begin van Dec. worden vervangen.
In de Cortes is eene langdurige discussie ge
voerd over de afzetbaarheid der leden van de
magistratuur.
De dagbladen, die de candidatuur van den
hertog van Genua zijn toegedaan, hopen, dat de
koning van Italië zijne toestemming zal geven.
HUWELIJKEN, GEBOORTEN EN STERFGEVALLEN.
Burgerlijke stand van Leiden van den llden tot
en met den 17den November.
Gehuwd: J. A. Bruins jra. cn E. J. Vau Lilh jd. N.
Sampimon jm. en C. A. Van den Endc jd. J. Loebcr jm.
en C. Le"ct jd. W. De Graaf jm. cn M. W. Bink jd.
J. J. Van der Heydeu jm. en S. Bregman jd. A. Van der
Waals jm. cn M. Helfcnsteyn jd. H. Bey jm. en L. Leget
jj_ K. H. Cras jra. cn C. Ouwcrkcrk jd. li. J. Valk
wedr. en M. Wijnkool jd. J. Staleman jm. cn S. Schoonder-
gang jd. G. Tukker jm. cn G. Henscn jd. P. De Graaf
jm. en G. Van Leeuwen jd. J. Hooybcrg jm. cn W. Witte-
naar jd. F. Van Golde Jm. en J. M. Stcenstraten jd.
Bevallen: A. D. Van Sonsbeek, gcb. Kroon, D. C.
Van der Walle, geb. Wiedc, Z. M. Rijken, geb. Bey, D.
A. M. Van Dijk, geb. Van der Voort, Z. C. P. Webbers, geb.
Reynders, D. M. C. Duivcstcyn, gcb. Vau Kempen, D.
S. A. M. StefFelaar, geb. Nabal, D. H. J. C. Holtz, geb.
Schüller, Z. H. Demmcnie, geb. Van der Meer, Z. A. M.
De Water, geb. Van den Burg, Z. J. Miercmet, geb. Van
Gclderen, Z. J. Bekooy, gcb. Dc la Rie, Z. J. Spijker,
gcb. Van Eendenburg, Z. M. J. Stamkot, gob. Van Becracn,
Z. J. L. Van der Koelen, gcb. Verhoeven, D. E. B.
Overdnin, geb. Van der Leek, D. J. l'Ecluse, gcb. Hauselaar,
IX J. Nieuwenhuizen, geb. Langenbroek, C. E. Ver
hoogt, gcb. Niemuldcr, D. M. J. Van Steenbergen, geb. Van
Leeuwen, D.
Overleden: H. Ober Z. 1 ra. C. A. J. Van Haarlem
IX 1 m. W. v. d. Maas Wr. 85 j. H. K. W. Frankstnanu,
geb. Kampenhout, 35 j. J. De Haas 68 j. G. v. d. Voort
41 M. C. Luksenbnrg D. 4 m. G. M. Van der Grift D.
23 ra. H. v. d. Steen Z, 2 j. M. Simon, wed. P. Verraa,
93 j. J. H. v. d. Walle 76 j. J. Van Kampen, geb. Kar-
lie, 45 j. A. Zirkzce Z. 16 d. M. E. Van Beek 5 m.
H. v. Putten Z. 1 j. P. C. Van Booren Z. 14 j. C. Ja-
pikse Z. lm. C. Beuzemaker Z. 11 m. J. B. Busch D.
5 <j. H. B. Cavé 31 j. E. G. M. Van Beemcn D. 20 m.
H Zirkzee Z. 19 d.
Burgerlijke stand van Katwijk van den l"tc"
tot den 15den November.
Gehuwd: F. Parlcvliet jra. 21 j. on J. Haasnoot jd. 21 j.
Bevallen: A. Ouwehand, geb. Dc Jong, D. G. Van Rijn,
gcb. Van Dnyn, Z. A. Ouwchand, geb. Van Dnyvenbode, Z.
J. Hoek, geb. De Rens, Z. W. Van Duyvenbode, geb. Van
