HMEMSË1IMMVMÜN1&ÏM,
ADVERT EHTIEW.
Kantoor LEIDEN.
De Wed® BROUI1A heeft de eer te berichten, dat zij op nieuw eene
schoone keuze WINTERMODELLEN uil Parijs heeft ontvangen.
ring met eene troonrede, hetgeen meer gebeurd
was, volstrekt geen 'grond gaf om het tegendeel
te onderstellen. Men had alleen de troonrede
nagelaten, om tot geene tijdroovende diseusien
aanleiding te geven, aangezien er vele werk
zaamheden te verrichten waren en de zittingen
der kamers, uithoofde van de verkiezingen in
het jaar 1870, vermoedelijk van korten duurzouden
wezen. Niets belette overigens den leden der ka
mer, om de regeering te interpelleeren en bij
de behandeling van het budget de verlangde
inlichtingen te vragen. In een land als België,
welks buitenlandsche aangelegenheden van
beperkten omvang zijn, achtte de minister
een soortgelijk boek, als hierboven vermeld
is, geheel onnoodig. Dit incident liep hiermede
af, nadat het lid verklaard had zich eene nadere
interpellatie voor te behouden en onder verze
kering //dat men daarbij niets zoude verliezen,"
hetgeen reeds van nu af levendige debatten doet
voorspellen. De Senaat is uiteengegaan, na in eene
tweede zitting zijn bureau te hebben samenge
steld. In de kamer van vertegenwoordigers heeft
de heer Dolez het voorzitterschap, waartoe hij
andermaal verkozen is, met eene redevoering
aanvaard, waarin hij o. a. te kennen gaf, dat
zijn streven zou zijn de discussiën zooveel moge
lijk te bekorten, hetgeen door eenige dagbladen
zeer wordt toegejuicht.
Ook de eerste onder-voorzitter, de heer Moreau,
is herkozen; terwijl tot tweeden onder-voorzit
ter, in de plaats van den heer Crombez, die wegens
persoonlijke redenen verzocht had niet weder
in aanmerking te komen, is benoemd de heer
Van Humbeeck. De candidaat der oppositie voor
het onder-voorzitterschap, de heer De Naeijer,
heeft 32 en 30 van de 92 uitgebrachte stemmen
op zich vereenigd.
Den 25,ten dezer zal de heer J. J. Cremer, de
schrijver der Ovcrbetuwsche novellen, te Gent
optreden.
telegrammen.
Konstantlnopel, 11 Nov. De fondsen rijzen ten
gevolge van het gerucht, dat de Ministerraad een
gunstige schikking getroffen heeft ten opzichte van
de Ottomanische algemeene crediet-bank.
Londen, 12 Nov. De Times zegt, dat de Itali-
aansche domeinleening meer dan volteekend is.
Het Comploir d'escompte de Paris heeft zich be
last met de uitgifte der nieuwe 6 pCts. Turksche
leening.
St.-Petersburg, 12 Nov. De Keizer ontving den
nieuw-beuoemden Franschen gezant, generaal
Fleury.
De Russische gezant in Constantinopel vertrok
den 10a°n dezer naar Suez om de plechtigheid der
opening van het kanaal van Suez bij te wonen.
Parijs, 12 Nov. De dagbladen deelen mede dat
gisteren te Marseille eene talrijk bezochte mee
ting werd gehouden, waarin werd geconstateerd
dat men zich in den heer Gambetta bedrogen had.
Men noemde hem ziekelijk en onbekwaam.
De Rappel zegt dat Rochefort en Louis Blanc
heden worden verwacht en Barbès morgen.
Men verzekert dat Ledru-Rollin weigert naar
Parijs te komen. Volgens een gerucht zouden de
voorstanders der onbeëedigde candidaten thans
besloten hebben om Louis Blanc candidaat te
stellen in plaats van Ledru-Rollin.
Berlijn, 12 Nov. Het Huis van Afgevaardigden
heeft het voorstel des heeren Eberty aangenomen,
waarbij de bevoegdheden der jury worden uit
gebreid, zoodat zij uitspraak zal doen ten opzichte
van politieke en drukperswet-overtredingen.
Dresden, 12 Nov. In het Huis van Afgevaar
digden is het voorstel der regeering, om er op aan
te dringen dat uit het strafwetboek van den Noord-
Duitschen Bond de doodstraf en het verlies van
den adel zou wegvallen, met eenparige stem
men aangenomen.
Cattaro, 12 Nov. De dorpen, in den omtrek van
Castelnuovo en Ubli gelegen, hebben zich onder
worpen. De insurgenten hebben hunne wapenen
overgeleverd.
Crivoxie zal door geweld van wapenen moeten
worden bedwongen.
IVew-York, 12 Nov. Een oorlogstoomboot met
troepen heeft Albany verlaten, om bezit te nemen
van de Samana-baai.
De inkomsten gedurende de drie laatste maan
den hebben 110 millioen bedragen.
Utrecht, 12 November. Heden is aan deze hoo-
geschool bevorderd tot doctor in de rechten, de
heer G. H. Buskes, geb. alhier, na verdediging
van zijn academisch proefschrift, getiteldEenige
Aanleekeningen over Notariecle Aden.
staten-generaal!
Marktberichten.
Amsterdam, 12 November. Tarwe O. B. Pools.
338, levering onveranderd, flauw. Rogge Peters-
burg 190; dito 188 bij partijGalatz 198; Taganrog
193, 195 N. Pruis. 210 op tijd, alles c. z./k.; Ga
latz 203, Petersburg 195, N. Pruis. 215, alles op
tijd. Maart 190, 191; Mei 189, 190, 189. Koolzaad
p. April 78; Aug., Sept. 70*4. Raapolie vliegend
39%; voorjaar 1054, 4054, Sept., Oct. 3S, 37»; Dec.
3S«. Lijnolie vliegend 30»; voorj. 31»naj. 3054.
Pro m o t i n.
Leiden, 13 November. Bevorderd tot doctoren
in de rechten de heeren C. De Witt Hamer, geb.
te Goes, en H. D. Van Ketwich Verschuur, geb.
te Zwolle, beiden met Stellingen.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Zaterdag 13 November.
Begrooting voor Ned. Indié, dienstjaar 1870, en wel
over onderafdeeling 94 geniewerken f 1,886,029.
De heer De Roo heeft, even als in 't vorig jaar,
bezwaar tegen de inrichting van deze afdeeling. Al
leen voor het materieel is uitgetrokken eene som van
f 1,640,000, ter vervanging van twee vroegere posten
voor gewone en buitengewone geniewerken. De even-
gemelde som nu strekt voor gewoon onderhoud en is
reeds f 140,000 hooger dan in de vorige begrooting.
Hij zou wenschen den post met die som te vermin
deren, ook als blijk dat de Kamer prijs stelt op de
verdediging van Java, op den meest eenvoudigen
vorm.
De heer Stieltjes deelt mede, dat hij in 1860 naar
Java gezonden werd voor de zaak der spoorwegen
en tevens, ten gevolge van speciale opdracht, .'n han
den heeft gehad al de stukken omtrent het defensie-
stelsel op Java. Het is hem toen gebleken dat een
aantal vestingwerken naar het oorspronkelijk plan
van defensie gebouwd zijn die geheel nutteloos zijn
en millioenen schatten aan aanleg en onderhoud
hebben gekost. Bovendien heeft die vestingbouw veel
druk op de bevolking gelegd en geloofwaardige per
sonen verklaarden hem dat de hongersnood in Demak
en Grobogan voor een gedeelte was toe te schrijven
aan de vestingwerken te Ambasawa. Spr. dringt ook
aan op splitsing uit vrees dat anders daaronder
niet alleen kosten voor gewoon onderhoud, maar ook
die tot een begin van invoering van nieuwe plannen
of werken verscholen liggen.
De minister van koloniën bespreekt de bezwaren
over de niet splitsing van ƒ1,640,000. De beer De
Roo meent dat zij voor gewoon onderbond dienen;
de heer Stieltjes dat er uitgaven onder verborgen
zijn tot een begin van nieuwe vestingwerken. De
waarheid is meer aan den kant van den eersten spr.,
en de minister verzekert dat er volstrekt geen plan
nen tot nieuwe werken bestaan. Evenwel is alles toch
niet uitsluitend voor gewoon onderhoudbij aanne
ming zal de Kamer zich op geen gevaarlijk terrein
begeven.
Na nog eenige discussie wordt het artikel aange
nomen, evenzoo artt. 9598.
Art. 99 (levensmiddelen enz.), waarender 8 a 9 ton
voor betere voeding.
De heer De Roo v. Aldewerelt'jzegt dat zeer zeker
de geheele Kamer bereid is mede te werken tot be
tere voeding van den soldaat, ook in Indië, maar
hij wil den minister aanbevelen om bij de uitvoering
bij gedeelten te werk te gaan, zoo als bij ons leger
heeft plaats gehad, terwijl hij nu vreest dat de groote
som die op de begrooting is gebracht, in het volgend
jaar aanleiding zal geven tot een min gunstig ont
haal. Dat de voeding ook zoo heel slecht niet moet
zijn blijkt uit de veelvuldige werving voor het Oost-
Indische leger.
De heer) Rombach schetst den invloed van goede
voeding op de weerbaarheid van 't leger. Hij is zeer
ingenomen met dit plan, vooral daar de voedings
middelen duurder geworden zijn terwijl de soldij de
zelfde is gebleven. Het rapport draagt de duidelijke
blijken dat de voeding noch voor de Nederlandsche,
noch voor de inlandsche militairen voldoende is. Met
het oog daarop vraagt hij, of men den treurigen
moed hebben kan dien post te willen verminderen
of af te stemmen Men wil de zaak nu in eens voor
goed regelenwelnu, wat kan men beter verlangen
Dat de gunstige uitkomsten der werving 't bewijs
zouden zijn dat de voeding goed is, die bewering
gaat niet op. Op zulk een oogenblik denkt de geën
gageerde daar niet aan, verlokt door 't eigenaardige
van een avontuurlijk leven. Hij is zeer voor den
maatregel.
De heer NV. v. Goltstein is het eens dat men iets
moet doen voor betere voeding, maar betwijfelt of
de som niet te hoog is en of niet, zooals de heer
De Roo verlangt, de verbetering geleidelijk kan plaats
hebben.
De heer Idzerda betoogt de noodzakelijkheid van
goede voeding voor den Indischen soldaat, niet alleen
te velde, maar ook in de garnizoensplaatsen, en zulks
omdat hij steeds blootgesteld is aan de werking van
het nadeelige klimaat. Hij betoogt dat de tegenwoor
dige voorstellen berusten op langdurige ondervinding.
Hij, wijst er op dat het rantsoen brood nog minder
is dan bij de marine; en meent ook dat de vermeer
derde verstrekking van jenever, in sommige gevallen
noodzakelijk is, daar alle geneeskundigen het gebruik
daarvan voorstaan voor den Indischen soldaat, en
zelfs in sommige gevallen absoluut noodzakelijk
achten.
Natuurlijk heeit spr. 't oog op het gebruik en
niet op het misbruik.
De heer De Casembroot vraagt of op de eene
garnizoensplaats de levensmiddelen niet goedkooper
zijn dan elders En als dat zoo is, zou de minister
dan niet kunnen besluiten tot trapsgewijze invoering,
opdat de legerkommandant in het meest dringende
dadelijk zou kunnen voorzien, en eerst later voor
het overige te zorgen? De hoofdzaak is vleesch en
jenever; als die twee artikelen in ruimer mate wor
den verstrekt dan is dit vooreerst voldoende.
De heer Eransen v. d. Putte wijst er op dat in
de Oost-Indische berichten heden in de dagbladen
voorkomt, dat de legerkommandant op reis is om
<^e zaak der voeding van de militairen te onderzoe
ken, terwijl wij hier reeds de zaak zouden beslissen.
Hij heeft eene vraag te doen: waarom maakt men
onderscheid tusschen een Amboinees en een inlander
betrekkelijk het rantsoen? Men zal antwoorden dat
de Amboinezen christenen zijn. Dit mocht eenige
jaren geleden gelden, maar tegenwoordig kan dit niet
meer van invloed zijn op de beoordeeling van de
voeding van den soldaat. Nu vraagt spr. of en welke
reden er dan voor 't onderscheid in de voeding be
staat? Ook ziet hij niet in, waarom de vrouwen
der inlandsche soldaien, ook op kosten der schatkist
onderhoud moeten genieten.
De heer Heemskerk Az. velt geen oordeel over
de som, maar verzoekt naar aanleiding van 't rap
port, eene opmerking te mogen maken over de ver
strekking van jenever. Hij wenscht dat de min. in
overweging neme hoe vele ziekten in het Indische
leger voorkomen, hoe vele soldaten reddeloos verloren
zijn door de hebbelijkhoid om jenever te drinken,
gelijk ook een groot deel van de ziekten der Eran-
sche soldaten in Algerië is toe te schrijven aan 't ge
bruik van sterken drank en wel absinth. Hij wijst
op den oorlog in Amerika, waar al de legerhoofden
afschaffers zijn geweest.
De heer Saaymans Vader zegt dat, wil de soldaat
in Indië gezond blijven, hij zeer matig moet zijn en
zich onthouden van sterken drank.
De heer Nierstrasz treedt niet in de zaak der voe
ding, maar hoopt dat de minisler zooveel sympathie
voor de Javaansche vrouwen zal hebben, dat hij geen
gehoor zal geven aan den raad van den heer v. d.
Putse om in 't rantsoen vermindering te brengen.
De minister van koloniën zegt dat hij na al het
geen de zoo zeer deskundige heer Rombach gezegd
heeft, hij niet in 't algemeen het denkbeeld behoeft
te verdedigen, dat de voeding van den soldaat in
Indië moet verbeterd worden. Daar komt nog bij
dat gebrek aan strijdvaardigheid van vele soldaten
oorzaak is dat soms éene compagnie uit twee andereu
moet geformeerd worden, en dat dit zeer veel toe
te schrijven is aan onvoldoende voeding.
Nu zegt men welgeef geleidelijke verbetering
maar, zegt de minister, dit voorstel is 't uitvloeisel
van een langjarig onderzoek naar 't geen den sol
daat van landswege toekomt.
De minister vervolgt zijne rede.
Per Telegraaf.) De discussiën over Hoofdstuk 2
(uitgaven in Nederland) zijn aangevangen, maar ver
daagd bij art. 19.
Er is ingekomen een ontwerp van wijziging op
het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
laatste berichten.
Rotterdam, 13 Nov. In de gemeenteraadszitting
van hedennamiddag is het plan tot aanleg der
waterleiding aangenomen met 33 tegen éen stem.
's-Gravenhagb, 13 Nov. Het officieele programma
der plechtigheden bij het feeft in de aanstaande
week, is nog niet in het licht verschenen. Het
wordt spoedig verwacht. Met zekerheid kan ech
ter worden medegedeeld, dat de onthulling zal
plaats hebben des middags te een uur; dat des
namiddags te halfzes door Z. K. H. prins Fre-
derik een feestmaal zal worden gegeven in het
locaal Diligentia; dat des avonds de feestcantate zal
worden uitgevoerd in het voor deze gelegenheid
opgerichte gebouw op het Buitenhof, en dat er
's avonds, na afloop daarvan, bij Z. K. H. Prins Fre-
derik, aan HD. paleis, receptie zijn zal. Na afloop
van de onthulling zullen volksvermakelijkheden in
de Maliebaan worden gegeven, des avonds bui
tengewone voorstelling in den Kon. schouwburg,
waar scherpschutters en schutters tegenwoordig
zullen zijn. Voegt men daarbij algemeene illumi
natie der stad, dan kan men uit een en ander
opmaken, dat de feestdag allerluisterrijkst en zeer
afwisselend belooft te zijn, wanneer het weder
maar eenigszins gunstig is.
Intusschen worden allerwege toebereidselen
gemaakt voor dit vaderlandsche feest. De paleizen
der leden van het Koninklijk gezin zullen prach
tig verlicht worden hetzij guirlandesgewijze, hetzij
langs al de ramen der gebouwen, ook langs de
balkons. Op verschillende plaatsen in de stad
worden aanstalten gemaakt tot het houden van
eene eenparige illuminatie. Dit zal o. a. het ge
val zijn aan den Stationsweg, Wagenstraat, Hoog
straat enz. In vele buurten is men bezig versie
ringen, ook door groen en bloemen aan te bren
gen, terwijl ook die wijken het hare zullen
toebrengen, om de feesten op te luisteren. Op het
Spui wordt door turfdragers een kolossale eere
poort opgericht, die ditmaal met 1700 lampions
zal prijken.
Te elf uren zullen de scherpschutters aanstaan
den Woensdag moeten aantreden. Ook de andere
korpsen komen tegen dien tijd onder de wapenen.
De weezen der onderscheidene gezindheden
met hunne bestuurders aan het hoofd, zullen de
onthulling van het monument op aanstaanden
Woensdag bijwonen.
Zondag aanstaande groote repetitie in het
feestgebouw van de feestcantate van Beets, mu
ziek van Nicolaï; alsmede in de zaal van de
vereeniging van de cantate van Dr. Wap, muzijk
van Coenen.
Naar wij vernemen zal de optocht, die aan
staanden Woensdag onder leiding van den heer
Dr. Wap zal plaats hebben, samengesteld zijn
uit werklieden der typographische en lithogra
fische vereenigingen alhier, alsmede van de ver-
eenigingen van timmerlieden, meubelmakers, stof
feerders, stukadoors, van de fabrieken der heeren
Enthoven, Sterkman enz. Hun gezamenlijk getal
moet ongeveer 17U0 bedragen, met hunne banie
ren en vaandels. De optocht naar het monument
heeft ten doel, Z. M. den Koning aan te bieden
een prachtig ingebonden album, waarin de na
men van alle leden dezer vereenigingen, die bij
deze gelegenheid van hunne deelneming aan het
feest hebben doen blijken, voorkomen, en welk
keurig uitgevoerd album prijkt met de afbeeldin
gen der banieren en vaandels van de onderschei
dene corporatiën van werklieden. Bovendien zul
len twaalf meisjes, netjes uitgedost, kransen
aan den Koning en aan de leden der Kon. familie
aanbieden. Er zullen drie wagens tot dezen op
tocht behooren. De eerste, de feestwagen, zal
keurig gedecoreerd en getooid en stout van aan
zien zijn, prijkende in het front met het Neder-
lansche wapen, daarboven een kolossale leeuw, en
ter zijde en van achteren met vlaggen, bloemen
en festoenen. Van den tweeden wagen met een
boekdrukpers zullen gedurende den optocht dui
zenden exemplaren van verschillende volksliederen
en van den derden wagen met steendrukpers,
evenzoo afbeeldingen van het monument worden
verspreid.
Gisteren hebben met gunstig gevolg het exa
men als candidaat-notaris afgelegd de heeren Mr.
J. Sickenga en D. K. J. Schoor, van Leiden, P
Sanders Jz., van Rotterdam, en D. La Grappe
Dominicus, van 's-Hage.
Parijs, 13 Nov. Het Journal officiel bevat een
keizerlijk besluit van 8 dezer, regelende de ver
houding tusschen het gouvernement en den Senaat,
het Wetg. Lichaam en den Raad van State.
Gisteren heeft te Lachapelle eene openbare
vergadering plaats gehad, waarop de heer Roche
fort het bericht heeft bevestigd, dat Ledru-Rollin
weigert thans naar Parijs te komen, maar der
waarts zal vertrekken, indien hij gekozen wordt.
De heer Carnot heeft zich in het eerste kies
district candidaat gesteld, tegenover den heer
Rochefort.
Florence, 13 Nov. Nopens den toestand des
Konings wordt gemeld, dat de koorts heeft op
gehouden en dat voortaan geene bulletins meer
zullen worden uitgegeven.
Madrid, 13 Nov. Topete is met 133 tegen 5
stemmen tot vice-president der Kamer gekozen.
ERRATUM.
In het artikel over den oorsprong van Delft,
in ons vorig nommer aau de Delfsche Ct. ontleend
staat: Promeroit, moet zijn Promeruit.
De Hoofdcommissie voor het Gedenkteeken van
November 1818 en/, verwittigt bij deze, ten ver
zoeke van het Hoofdbestuur der Vereeniging
,/het Zilveren Kruis", de dragers van het Eere-
teeken 18131815, dat de genoemde Vereeniging
den 17don dezer zal aantreden des middags ten
12 ure precies, om van hare verzamelplaats op
te trekken naar het plein voor de Oranje-ka
zerne (Mauritskade) en van daar naar de voor
haar bestemde eereplaats op het terrein van
het Gedenkteeken. De verzamelplaats is in het
gebouw der Vrijmetselaren aan den Fluweelen
Burgwal.
Namens de Hoofdcommissie,
D'ENGELBRONNER,
Lid en Secretaris,
's Gravenhagb, 12 November 1869.
Wegens plaatsgebrek zijn we genoodzaakt vele stuk
ken en advertenlièn tot een volgend nommer te ver
schuiven.
Tijdig voorzien van de HH. Sacramenten over
leed heden in den ouderdom van bijna 81 jaren,
Mevrouw GEERTRUIDA PAULS, Weduwe den
Heer Paulüs Hemelrijk Gz.
Haarlem, 9 Nov. 1869.
Een burger Jongeling, reeds eenigen tijd in
den Boekhandel werkzaam, zag zich gaarne
in zulk eene betrekking of op een kantoor als
jongste bediende geplaatst.
Brieven franco onder letter M. aan het Bureau
van dit Blad.
In een stil gezin bestaat gelegenheid voor
iemand die Host en Inwoning verlangt tegen
een matigen prijs. Brieven franco letter IV. Bu
reau van het Dagblad.
Wordt te koop aangeboden een Winkelopstand.
Reflecteerendeu vervoegen zich met franco
brieven onder letters J. 9. aan het Bureau van
het Leidsch Dagblad.
De 's Ctravenliaagsclie t om -
mandletkas, Bij-kantoor Lci-
den, neemt gelden in deposito in
chequerekening 2% rente over het kleinste saldo
in de maand; in Rekening-Courant tot rente
onderling overeen te komen, op vaste termijnen
tot volgende conditiën
1 dag zicht
8 dagen 5 °/0.
1 maand 514%.
3 maanden 6
De intrest der gelden a deposito dagelijks opcisckbaar, alsmede die van het credlet saldo
der Rekening Couranthouders wordt van zestien dezer gesteld op vier ten honderd 'sjaars.
Sommen van 500.en daar boven, bij ronde sommen van f i00.kunnen voor een maand
vast worden geplaatst, tegen den koers der prolongatie van den dajg van inbreng (mits voor 12 uren).
Leiden, 13 November 1869.
