[iiensch, onbekend met de buitenwereld, te laten
rerkondigen „de zekere overwinning der kerk
over hare tegenwoordige vijanden"waarlijk, de
ivereld verlangt krachtiger getuigen voor de on
feilbaarheid der kerk en van den paus. Zoo de
jeugdige Mortara slechts een oogenblik zijne po
sitie begrijpt, den zal hem wel de vraag voor
den geest zweven: Hoe ben ik roomsch katho
liek geworden? En het antwoord, dat daarop
moet volgen, kan hem dan geen hoog denkbeeld
geven van de liefde en de deugdelijkheid der
middelen, die men aangrijpt om iemand zalig
te maken. Het is bespottelijk, neen, het is droevig,
Mortara te doen optreden, 0111 de roomsehe kerk
te verheerlijken. De dag, waarop deze kinder
roof door die kerk niet alleen gewettigd, maar
ook als eene vrome daad beschouwd werd, staat
in de geschiedenis zwarter aangeteekend dan de
dagen, toen inquisitie en brandstapel aan de orde
waren. Israid heeft eenigen zijner zonen door roof
verloren! dat is een ongelukkig feit; maar den
paus is een gedeelte van zijn grondgebied ont
nomen, waardoor de kerk van haar glans is
beroofd.
Het zal ons niet bevreemden, zoo het aanstaande
concilie ook Mortara's geschiedenis hemelhoog ver
heft en den paus dankzegt voor zijne genomen
moeite, in dezen. Maar, vergeten wij niet, boven
den paus, boven het concilie, boven beiden staat
God, die over Israël waakt en geen onrecht duldt.
Mortara's geschiedenis heeft de wereld wakker
geschud en ons vrienden geschonken, die overal
voor ons en onze belangen werkzaam zijn.
Het concilie moge besluiten nemen, de paus
onfeilbaar verklaard worden, der waarheid hin
dert dit niets; zij is krachtiger dan de stem van
honderden bisschoppen; zij verkondigt luide:
kinderroof is niet te vergoelijken! de stem van
het bloed .uiag niet gesmoord worden! Mortara
heeft het katholicisme meer verzwakt, dan het
concilie het kan versterken. Het is een levend
getuige, dat Rome de leer huldigt: het doel hei
ligt de middelen."
Eene deputatie uit Noord Sleeswijk, die den
koning van Pruisen eene petitie moet overhan
digen, waarin op de naleving van art. V van
het Prager tractaat wordt aangedrongen, is te
Berlijn aangekomen.
De petitie is van meer dan 27,000 onderteeke-
ningen voorzien, maar zal waarschijnlijk geener
lei gevolg hebben.
De koning van Pruisen heeft uit Baden-Baden
het volgende schrijven aan zijn minister van
eeredienst, alsmede aan den evangelischen opper-
kerkeraad, het hoofdbestuur der protestansche
kerk van Pruisen, gericht; het stuk is den 21""
der vorige maand gedagteekend, maar nu eerst
Openbaar gemaakt:
„De groote bewegingen onzer dagen in het gods
dienstige leven der volken en der individuen, die
tot ernstige beslissingen dringen, en de taak die
zij aan de evangelische kerk des vaderlands op
leggen, loopen aan een iegelijk in het oog en
maken ons indachtig aan den plicht om den bij
stand van den almachtigen God af te smeeken.
5 „Het is derhalve mijn wil, dat er in de evan
gelische kerken mijns lands een buitengewone
algemeene bededag worde gehouden, om Gods
zegen in te roepen voor de aanstaande gewich
tige beraadslagingen over de organisatie onzer
evangelische kerk, maar ook 0111 voor die kerk
Gods hoede in alle haar bedreigende, gevaren af
te smeeken, alsmede versterking harer gemeen
schap in zich en uiet de algemeene christenheid.
Ik heb den 10aen November, den geboortedag van
doctor Martin Luther, voor die kerkelijke plech
tigheid bestemd; den minister voor de geestelijke
aangelegenheden en den evangelischen opperker-
keraad draag ik op, dienovereenkomstig maatre
gelen te nemen."
Oostcnryh-Hongaarsche Monarchie.
De provinciale landdagen van Cisleitaansch
Oostenrijk hebben voor het meerendeel hunne
zitting geëindigd, maar de uitslag hunner beraad
slagingen is er verre van af, aan de verwachting
van het gouvernement te beantwoorden.
De Tyroolsche landdag is bijna ontbonden ge
worden, door den geest van verzet, dien hij
tegenover de liberale, hervormingen aan den dag
leide. De landdag van Bohemen, waar de Czechen
door hunne afwezigheid schitterden, heeft een
adres aangenomen, waarin de autonomistische
neigingen afgekeurd, en de grondwetten van
December 1S67 beschouwd worden als de eenige
bases vormende voor het politiek bestaan zoowel
van het keizerrijk als van Bohemen. In den
landdag van Gallicië, waar de aanhangers der
vigeerende staatkunde van het gouvernement
de minderheid vormen, is men op het punt een
adres aan te nemen, waarin diezelfde wetten
worden afgekeurd, en met kracht wordt aan
gedrongen op de autonomie van Oostenrijksch
Polen
Den keizer zullen die adressen bij zijn terug
keer uit het^ Oosten worden aangeboden, maar,
geheel weerspreken als ze elkaar doen, zullen ze
zeker niet strekken, om Z. M. een duidelijk in
zicht te geven van den toestand in zijn rijk.
Eiig-elaiid..
Te Londen eischt de scharlakenkoorts vele
offers.
De markies \an Westminster, die verschillende
hooge staatsambten bekleedde, is in den oudeidom
van 74- jaar op zijn landgoed Eaton jHill gestor
ven. De overledene werd geacht de rijkste edel
man van het Vereenigd Koninkrijk te wezen.
Koniiigin Victoria zal a. s. Zaterdag twee
groote werken in de City van Londen, de brug
bij Black-friars en den viaduct van llolborn, in
wijden. Er worden groote toebereidselen voor
deze feesten gemaakt. De plechtigheid van een
bezoek der koningin aan de City is niet iels
alledaagsch. Zoo wordt nu als een gewichtige
quaestie besproken de vraag, of de koningin door
Ternple-bar of van den kant van Surrey ol'langs
Holborn de City binnen zal komen. De Lord
Mayor moet verlof geven aan de koningin om
de oude stad Londen, de City binnen te gaan,
terwijl hij tevens, zoodra de koningin zich aan
meldt, om het gebied der City te betreden, van
zijn heerschappij tijdelijk afstand doet ten be
hoeve van de binnen de City dan tegenwoordig
zijnde Majesteit; ten blijke waarvan hij het
symbool van zijn macht, het staatsiezwaard, aan
de koningin overhandigt.
Fi-aiilci-yii.
De kerkelijke feestdag van 2 November is rustig
geëindigd; dit is het eerste wat de Fransche bla
den, die ten gevolge van het feest ons niet ge
werden, te melden geven. Maar geen wonder!
aller gemoederen ondervonden eene vrome stem
ming en aandrang, om zich van elke buitenge
wone handeling te onthoudenzelfs de particuliere
correspondenten van uienig blad bewaarden dien
dag het stilzwijgen. Wel had de prefect van po
litie eene aanzienlijke hoeveelheid politie-agenten
onder de menigte verspreid, maar met uitdrukke-
lijken last, om niet alles op te merken, maar
zooveel mogelijk door de vingers te ziendie
handelwijze moge verstandig heeten, 't, is zeker
te betreuren, dat men de ontbinding van eene
kiesvergadering, waarin de quaestie van den eed
zou worden besproken, gelijktijdig te vermelden
heeft.
Omtrent de verschillende kandidaturen wordt
gemeld, dat de heer Arthur Picard zich geen
kandidaat stelt, ten minste, dat zijn broeder hem
uiet steunt. Ledru Rollin zal zich waarschijnlijk
geen kandidaat stellen, Cremieux heeft in het
vierde district de kandidatuur aanvaard; naast
hem staan de heeren Allou en Glais Bizon.
Prins Napoleon heeft sinds zijn terugkeer te
Parijs voortdurend conferenties gehad met aan
zienlijke personen, als ambtenaren, kamerleden,
enz. Aan allen heelt hij als zijne overtuiging te
kennen gegeven, dat aan de openbare meening
en aan de wenschen der Kamer de meest ruime
concessiën moesten worden gedaan. Onder de
personen, die de prins ontvangen heeft, behoort
ook de heer Ollivier, die van het bezoek aan
zijne kiezers is teruggekeerd, een bezoek dat
hij niet, zooals gemeld is geworden, gebracht
heeft op last des Keizers; zijne vrienden had
den den heer Ollivier aangeraden zijn terug
keer nog wat uit te stellen, uit vrees, dat hij,
tegenover mogelijke ministeriële crises, in dezelfde
moeielijke houding zou geplaatst worden, als hij
in den laatsten tijd voortdurend is geweest, eene
houding, die men spottenderwijs aldus heeft om
schreven: „De heer Ollivier brengt zijn leven
door met het weigeren van portefeuilles, die hem
niet worden aangeboden.'1
Men spreekt van eene verzoening tusschen
generaal Fleury en den heer De Lavalette; de
eerste, de volslagen antagonist van Rouher, de
laatste diens innige vriend.
In den Conslilulionnel leest men: „verscheidene
bladen deeleu mede, dat er plan bestaat de wet
van 1869 op de drukpers te wijzigen. We achten
dit bericht echter geheel onjuist. Nu men toch,
en terecht, besloten is aan de pers alle mogelijke
vrijheid te laten, begrijpen we waarlijk niet,
waarom men eene wet zou gaan wijzigen, die
men niet van plan is toe te passen."
Een on-dil zegt, dat Rusland het Oostenrijksclie
kabinet zijne bemiddeling heeft aangeboden bij
dc opstandelingen van Cattaro, maar dat Von
Beust verklaard heeft, van dat vriendelijk aanbod
geen gebruik te zullen maken.
Het bevestigt zich, dat de ontwerper en uit
voerder van het plan tot doorgraving van het
kanaal van Suez, de heer De Lesseps, een nieuw
huwelijk zal aangaan, en wel met eene zeer
jeugdige vrouw. „Gisteren (schreef dezer dagen
een Parijsch berichtgever vau het Journal de
Bruxelles) is aan den maire van het 88tc arrondis
sement dezer hoofdstad wettelijk afgekondigd, dat
de heer Ferdinand De Lesseps, geboren te Ver
sailles, in 1805, in den echt treedt met mejufvrouw
Louise Autard de Bragard. De bruid, dochter van
een zeer rijken grondbezitter, is 24, de bruidegom
is 64 jaren oud. Het schijnt dat de zoon van
den heer De Lesseps, op denzelfden dag als zijn
vader, met eene zuster van mejufvrouw De Bra
gard in het huwelijk zal treden."
De Droit deelt mede, dat)het verhoor van Traup-
mann voor den rechter van instructie, den heer
Douet d'Arcq, verleden Vrijdag is afgeloopen. De
processtukken zullen tegen het einde der volgende
week naar de griffie van het keizerlijk gerechts
hof te Parijs kunnen worden gezonden. Zonder
de geheimen van het voorloopig onderzoek aan
den dag le brengen, zegt het blad, meenen wij
te kunnen uiededeelen, dat uit alle tot dusver
gedane nasporingen en ingekomen inlichtingen
is gebleken, dat Traupmann al de acht hein ten
laste gelegde moorden alléén heeft ontworpen en
ten uitvoer gelegd. Uit. Soultz wordt gemeld, dat
een vierhonderdtal land-en handwerkslieden zich
uit eigen beweging ter beschikking van dc over
heid heeft gesteld, om behulpzaam te zijn bij het
doen van opgravingen in de nabijheid dier plaats
en tusschen Bollwiller en Guebwiller. De opgra
vingen daar ter plaatse zijn met ijver hervat.
TELEGRAMMEN.
Madrid, 2 November. De heeren Ilios Rosas
en Ardauaz hebben verklaard, dat de liberale
unie het Ministerie zal ondersteunen indien het
de constitutie strikt handhaaft.
De wet betreffende de spoorwegen is door de
Cortes aangenomen.
De staat van beleg zal zeer waarschijnlijk op
geheven worden vóórdat de Cortes stemmen over
de keus des Konings. Ruim een vijftigtal repu
blikeinen zullen alsdan weer in de Cortes ver
schijnen. De candidatuur des Hertogs van Genua
heeft opnieuw vier stemmen gewonnen en telt
nu 132 aanhangers.
Wecnen, 2 November. Berichten uit Cattaro
melden, dat de Keizerlijke troepen, na een gevecht
van drie uren, de insurgenten tot Sutvara hebben
teruggedrongen. De generaal-majoor Dormus ont
moette onder het voortrukken geen wederstand.
Berlijn, 3 November. De Kreuzzeitung verklaart
de geruchten omtrent de spoedige terugkomst van
den heer Von Bismarck voor ongegrond.
De Noord-Sleeswijkers, die met de aanbieding
van het adres der Denen zijn belast, zijn door
den Koning niet ontvangen en hebben hun adres
aan den Minister van Binnenlandsche Zaken over
handigd.
Rouaan, 3 November. De heer Ozenne heeft
op eene meeting gezegd, dat de zaak der tijdelijke
toelatingen heden of morgen in den raad van
Ministers zou worden behandeld. Omtrent de
quaestie der opzegging van tractaten heeft de
heer Ozenne zich niet verbonden, maar gezegd,
dat eene wet houdende een algemeen tarief van
douane-rechten, bij de opening der zitting zal
worden aangeboden, opdat de Kamer het kunne
onderzoeken vóór 4 Februari, het tijdstip waarop
het Fransch-Engelsche verdrag zou kunnen worden
opgezegd. De heer Ozenne zal morgen het indus
trieel comité ontvangen.
New-York, 3 Nov. De republikeinen hebben
bij de verkiezingen in Wisconsin en Massachus-
setts eene kleine meerderheid behaald.
Kerkelijk: Nieuws.
Christelijk Gerep. Kerk.
Beroepen: te BergumJ. Smit te Zuid-Broek;
te Winschoten: E. Harkema te Gasselte-Nieveen.
Bedankt: voor Oldekerk: door J. F. Ten
Hoor te Ferwerd.
Roomsch-Katholieke Kerk.
Bisdom van H a a rl e inIn het bisdom van
Haarlem is een nieuw dekenaat opgericht, te
wetenhet dekenaat van Gouda, waaraan de na
volgende tien parochiën zijn toegevoegd
De beide parochiën van Gouda, vervolgens Bos
koop, Haastrecht, Moordrecht, Oudewater, Raam-
burg, Schoonhoven, Waddinxveeu en Woerden.
Tot deken van Gouda is benoemdL. Th. Bak
ker, vroeger deken van Werfershoef; terwijl A.
J. Ranshuysen, thans pastoor van Wognum, in
zijn plaats tot deken van Werfershoef benoemd is.
STATEN-GENERAAL.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag, 4 November.
Aan de orde is de algemeene beraadslaging over
de begrootiag voor Nederl. Indië, dienst 1870.
De heer Mirandolle geeft te kennen, dat hij en
anderen teleurstelling ondervonden hebben, niet alleen
ten aanzien dezer begrooting, maar ook ten opzichte
van het geheele beleid des ministers Hij schrijft dit
daaraan toe, dat er geen harmonie bestaat tusschen
de beginselen des ministers en de outwerpen die tot
uitvoering dier beginselen moeten strekken Hij wijst
als voorbeeld op de begrooting" zelve, vooral wat be
treft de vaste bydrage in Nov. 1868. De minister
was vrij radicaal omtrent dit punt; er mocht geen
overschot zijn; 6en batig slot was in strijd met den
eersten grondslag van het financieel beheer enz
Doch, wat is er van die beginselen geworden? Be
staat er verband tusschen het beginsel en den maat
regel dieu de minister voordraagt, althans wat de
wijze hoe betreft. Hij ziet daarin inconsequentie die
van invloed is op de teleurstelling door hem althans
ondervonden
De heer Van Eek bespreekt 't financiëele punt.
Hier te lande is het stelsel dat er geen uitgaven
gedaan worden zonder door de inkomsten te zijn
gedektin Indië echter is een omgekeerd beginsel.
Er is op deze begrooting eene vermeerdering van
uitgaven van 2 millioen en eene vermindering van
inkomsten van 1&, dus een verlies van 3& milloen.
Maar waarom niet in Indië datzelfde stelsel gehand
haafd? Hij schrijft dit daaraan toe, dat de Minister
nog geen vast stelsel aangenomen heeft, ten aanzien
der financiëele verhouding tusschen de Koloniën eu-
het Moederlaud. Waarom b. v. rekent de Minister
niet het aandeel van Indië in dc schuld van Neder
laud Is Indië een susercine staat of een deel van
Nederland? Zijn Nederland en Indië niet een? Is
dit laatste 't geval, dan is Indië een deel van Neder
land, en dan is Indië verplicht een deel der renten
te dragen. Is dit zou, dau moet Indié minstens 14 mil
lioen bijdragen als aaudeel in do renten vau Nederland
Hij geeft ook niet toe dat de cultures alleen als
belastingzaak moeten beschouwd worden. Waarom
moet alles voor indic bestemd blijveu Als men
vaste bijdrage wil dan moet men die nemen, zooals
die is en aan Indië tie lasten opleggen, die noodig
zijn tot ilekking der uitgaveu. En nu is de bijdrage
aan Nederland nog niet op de helft van hetgeen zij
wezen moet, of anders mogen die uitgaven niet op
gevoerd, of de inkomsten verminderd worden zonder
aequivalent Men vergete toch niet, zegt spr., dat in
Nederland ook zware druk bestaat Hij is geen vriend
vau heeredieiislcu, maar bier zijn 'ook nog drukkeude
belastingen op de eerste levensbehoeften. Yooral
komt spr. op tegen het stelsel van opdrijvende uit
gaven in Oost-lndic zonder vermeerdering van in
komsten
De heer Stoet v. d. Beele bespreekt de inrichtiug
en de t jelichting der begrooting meer bepaald be
treffende art. 7a van Hoofdstuk II, tot voorberiding
van de reorganisatie der Departementen van algemeen
bestuur. Hij vraagt: welke zal de werkkring zijn van
het nieuw in te stellen Departement? Na nog
eenige opmerkingeu omtrent de toelichting van som
mige posten, zegt spr., dat hij echter wenscht, den
minister ook met zijue eigenaardige bedaardheid eenigen
tijd aan het werk te zien, en, al ware zelfs deze be-
grootmg nog slechter ingericht, zou hij, om redenen
buiten de begroeting, er toch voor steinineD.
De heer Yan Lijnden van Sandenburg keurt de
wijze af, waarop de begrooting aan de beoordeeliug
der Kamer is onderworpen en vooral de onvoldoende
toelichting. Uit eenige voorbeelden, die spr. hiervan
aanhaalt, komt het hem voor, dat «le minister niet
sterk is voor de vaststelling vau de begrooting bij
de wet, dat vooral bleek uit de memorie van toelich
ting. Bij het weinig licht dat er dus bestond, dat
deze begrooting waarheid was, stond sprs. over
tuiging dat zij eeue fictie was, en als hij van deze
meemng niet werd teruggebracht, zou hij tegen stem
men.
Als voorbeelden van dezen fictieven staat hault hij
aan: de vrij aanzienlijke vermindering der middelen
tegenover do opdrijving der uitgaven. Dit punt was
niet slechts onnauwkeurig toegelicht, maar er werden
ook geen middelen tot verbetering aan de hand ge
daan. Hij wees ook op de fictio in de raming der
koffieprijzeu, op de slechte toelichting van den post.
van in- en uitgaande rechteu en keurt het af, dat
de post der opbrengst van dc pandjeshuizen zonder
genoegzame rechtvaardiging van de begrooting ver-
dweneu is. Sprs. bezwaren tegen de be^rooting zijn
dus: 1°. de wijze harer inrichting; 2°. de oudeugde-
lijkc gronden waarop de raming berust. Nog een
derde bezwaar heeft spr. tegen de vaste bijdrage.
Spr. zal tegen stemmen wegens gemis aan genoeg
zame inlichtiug, om tol. de vaststelling van deze be
grooting mede te werken.
LjjDe heer Nierstrasz heeft steeds gewezen op het.
ondoelmatige eener vaststelling der begrooting bij
de wet Hij had toen niet kunnen denken dat de
Minister van Koloniën het met hem eens was, en
dus niet homogeen met zijn ambtgenoot voor de
financiën, die er zeer vóur was. De Minister van
Koloniën beschouwt de vaststelling der Indische be
grooting bij de wet als een noodzakelijk kwaad. Dat
is een stap v orwaarts eu de Minister zal in hem
deswege geen tegenstand ontmoet en. -- Vervol
gens staat spr. stil bij de gebrekkige inrichting en
toelichting der begrooting Noch de gouverneur-ge
neraal, noch de Raad van Indië, noch de minister,
noch de Kamer heeft tijd gehad om eene begrootmg
van 106 millioen behoorlijk te onderzoeken.
Yerder voeren het woord de HM. Yan Sijpestein,
's Jacob en Hasselmau.
De minister van koloniën beantwoordt de verschil
lende sprekers.
I.AATSTE BEUICIITEN.
's-G raven hag h, I November. Bij Koninklijk be
sluit van 2 November 1869 N°. 17 is den lieer
J. \V. R. Versteeg, op zijn verzoek, eervol ont
slag verleend uil. zijne betrekking van directeur
van liet postkantoor l,e Hatteni, met vergunning
om zijne aanspraken op pensioen te doen gelden.
Het Weekblad voor de Burgerlijke Administratie
deelt de voornaamste punten mede, die behandeld
zullen worden in de tegenwoordige vergadering
van de provinciale staten van Noord-Brabant.
Daaronder behoort een voorstel van gedep. staten
tot heffing eener provinciale belasting oj) de paar
den ter vervanging der thans bestaande tolheffing
op de provinciale wegen. Tot regeling dier belasting
zouden de paarden verdeeld worden in drie ca-
thegoriön: 1°. de paarden, uitsluitend gebezigd
voor landbouw, bet trekken van schépen en schui
ten, het weghalen van asch en vuilnis in de kom
men der gemeenten en het in werking brengen
van molens; 2°. de paarden van landbouwende
personen, gebezigd tot gemengd gebruik; 3°. alle
paarden, niet in de twee vorige cathegoriën be
grepen. De belasting zou jaarlijks bedragen we
gens een paard der 1ste cathegorie f 1, der 2de ƒ3,
der 3de f 10.
Londen, 4 November. De bank heeft haar dis
conto van 2& tot 3°/0 verhoogd.
Madrid, 3 November. Topete volhardt bij zijn
besluit om af te treden. Waarschijnlijk zal het
kabinet worden ontbonden en Prim met de sa
menstelling van een nieuw ministerie worden
belast.
New-York, 3 Nov. Bij de verkiezingen in Min
nesota behaalden de republikeinen de overwin
ning; bij die in Maryland en New-Yersey de
democraten.
Frankfort, 3 Nov. Gisterenavond zijn hier, in
Darmstadt en in Gross-Gerau hevige aardschud-
dingen waargenomen. In Gross-Gerau ontvloden
vele lieden hunne woning.
