N°. 2985.
Dinsdag
A°. 1869.
2 November.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COTJïfc A.NT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post...,.-3.85.
Afzonderlijke Nommersn 9.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DKR ADVERTENTIEN.
Voor iederen regelf 0.15.
Grootere letter naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Leiden, 1 November.
In het voorloopig verslag over het
hoofdstak van Justitie worden eenige aanmerkin
gen gemaakt over de sommen aangevraagd voor
den bouw van gevangenissen.
Ten eerste wordt de vraag gedaan of het raad
zaam is, om zoolang in ons land de quaestie
nog niet is uitgemaakt welk stelsel van gevan
genissen zal ingevoerd worden, steeds nieuwe
cellulaire gevangenissen te bouwen. Wat zoo bijv.
het Iersche gevangenisstelsel werd ingevoerd?
Deze vraag kan, dunkt ons, gemakkelijk beant
woord worden: zelfs in dat geval toch zouden
cellulaire gevangenissen noodig zijn: en het is
niet waarschijnlijk dat men hier te lande eenig
gevangenisstelsel zal invoeren waarvan het cellu
laire stelsel niet althans een deel zal uitmaken.
Maar des te meer reden bestaat er, om met
kracht zich te verzetten tegen eene andere uit
gaaf, ook in het V. V. besproken: de eerste kos
ten voor de overbrenging van de gevangenis van
Leeuwarden naar Medenblik. Want is het zeker
dat het cellulaire stelsel een deel van het een
maal aan te nemen gevangenisstelsel in Neder
land zal uitmaken, even zeker is het, dat een
gemeenschappelijke gevangenis als die te Leeuw
arden nooit in dit stelsel zal opgenomen wordeD.
Zijn de gevoelens ook zeer verdeeld, dit staat bij
allen vast, dat gemeenschappelijke opsluiting het
beste middel is, 0111 de misdadigers allen tot het
laagste peil te doen afdalen.
Wanneer.men dus mocht besluiten en moge
het spoedig zijn! 0111 het tuchthuis te Leeuwar
den af te breken, dat men dan tevens breke met
het lang verouderde stelsel, waarop het is gebouwd,
dat men dan eene keuze doe over het gevange
nisstelsel, dat men zal invoeren
Twee schoone beloften zijn door het
dagelijksch bestuur aan den gemeenteraad gedaan
Ten eerste dat binnenkort de quaestie van het
nieuw rioolstelsel, de waterverschingen duinwater
leiding in behandeling zal gebracht worden; en
ten tweede dat vóór 1 Mei a. s. eene opgave van
de werken die jaarlijks aanbesteed zullen worden
aan den gemeenteraad ter goedkeuring zal Inge
diend worden, waarbij als beginsel zal aange
nomen worden, dat alleen in eigen onderhoud die
werken zullen verblijven, welke hier vatbaar
zijn voor aanbesteding.
Wij verheugen ons van harte over die toezeg
ging. Het jaar 1870 zal alzoo voor Leiden zegen
rijk worden.
Een woord van dank zeggen wij ten slotte aan
hem, die onze klacht over het sectie-verslag in
den Raad gebracht, en daarover een beslissing
uitgelokt heeft.
Wij ontvingen heden een overdruk van de zoo
belangrijke artikelen over Koloniale Politiek, met
name over de agrarische wet en de suikerwet,
die dezen zomer in het Vaderland hebben gestaan.
Velen zal het voorzeker welkom zijn, om al die
doorwerkte artikelen, thans in den meer handigen
vorm van een brochure uitgegeven, nog eens te
kunnen herlezen.
Dezer dagen deed in de dagbladen een bericht
de ronde, dat alle grenzen van waarschijnlijkheid
overschreed. Het gold een jongmensch, die niet
krankzinnig was en toch in een krankzinnigen
gesticht was opgesloten, waar zijn broeder hem
vond en waaruit deze hem verloste. Bij onze wet
geving op krankzinnigen-verpleging kost het, zoo
als men weet, veel moeite om een van die on-
gelukkigen in een gesticht te doen opnemen; en
oin een niet-krankzinnige op te sluiten zou men
aan eene samenspanning van rechterlijke ambte
naren, verscheidene geneeskundigen en bloedver
wanten moeten gelooven. Het bericht wordt dan
nu ook reeds in zooverre tegengesproken, dat de
heer Van Andel, eerste geneesheer in het gesticht
te Zutfen, welke instelling niet onduidelijk werd
aangewezen, in de Zutf. Ct. schrijft:
„Ter voorkoming van onjuiste gevolgtrekkin
gen uit een bericht in de Pr. Gr. Ct., overgeno
men in het DM. v. Z.-H. en 's-Gr., dd. 22 October
11., betrekkelijk een jongeling, die, zonder krank
zinnig te zijn, in het krankzinnigengesticht te Z.
zou verpleegd worden, verklaart de ondergetee-
kende, ook namens den heer officier van justitie
hij de arrondissements-rechtbank te Zutfen, dat
hem van een dergelijk geval niets bekend is."
(Arnh. Ct.)
Opgaven betreffende de sterfte in eenige groote gemeenten, over de maand September 1869.
GRMKENTBN.
- r>
•5 eO
00
O rH
Overleden op den
leeftijd vaD:
Overleden ten gevolge van:
Amsterdam
Arnhem.
Dordrecht
's-Gravenhage
Groningen
Haarlem
's-Hertogenbo-cli
Leeuwarden
Leiden
Maastricht.
Rotterdam.
Utrecht
271764
31792
24378
90058
37634
30916
25038
25048
39294
28679
118837
60999
775
87
79
301
132
94
70
71
130
75
385
170
40
16
19
N
'la
(Overgedrukt uit het Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde. Jaargang 1869.)
AANMERKINGEN.
a. 4 verdr.; 1 verbranding;
2 zelfm.
b. verdr.
c. verdr.
d. 3 verdr.
e. beiden verdr.
Aan het rapport der finantieele commissie aan
den gemeenteraad van Delft, betreffende hetcre-
eeren eener nieuwe belasting van ƒ30,000 ter
vervanging van den accijns op het gemaal, die
met 1°. Januari 1870 wordt afgeschaft, ontleenen
wij het volgende:
De commissie stelt voor eene belasting te hef
fen op de vermoedelijke vertering, en in het bij
gevoegd plan van zoodanige belasting zijn de be
lastingschuldigen verdeeld in 10 klassen, naar hun
uiterlijken staat, voornamelijk op te maken uit
hunne woning, meubileering, bediening en ge
bruik van paarden van weelde, waarbij hoofd
zakelijk tot punt van. uilgang is genomen het
geen in de hoofdsom van de rijks-belasting op
het personeel betaald wordt.
De klassen van betaling zijn als volgtls,° klasse
ƒ5, 2d® kl. S, 3d® kl. 13, 4d® kl. ƒ20, 5d° kl. ƒ30,
6d« kl. ƒ12, 7d® kl. ƒ56, 8«« kl. ƒ75, 9d® kl. ƒ95,
10d» kl. ƒ120.
Om tot eene berekening te komen, waarnaar,
zoo goed mogelijk, die verteringsbelasting kan
worden geregeld, zijn de belastingschuldigen ver
deeld in verschillende klassen, naar gelang van
hetgeen door hen in de hoofdsom der rijksbelas
ting op het personeel wordt betaald en wel als
volgt
1® kl., zij die daarin zijn aangesl. van
2®
3"
5»
T-f
10
15
25-„
40-„
60-„
85
10
15
25
40
60
ff 85
ff 115
10»
115 150
150 190
190 en hoog.
maatstaf kan
terwijl aan belasting naar dien
worden opgebracht ongeveer 80,500.
Meerderjarige ingezetenen, eigen middel van
bestaan hebbende, doch die geen afzonderlijke
panden bewonen maar bij anderen inwonen,
worden in vijf klassen verdeeld, en wel als volgt:
1"° klasse ad 5, 2d» kl. 8, 3d® kl. 12, 4d" kl.
16, 5d« kl. 20.
In de eerste klasse zullen worden geplaatst zij,
die wonen in panden, waarvan de hoofdbewoner
in een van de twee eerste klassen der verterings
belasting is aangeslagen;
in de 2", waarvan de hoofdbewoner in de 3» of 1",
3®, 5",
ff 4®, 6° of 7®,
ff 5®, een van
de volgende klassen is aangeslagen.
De Dordrechtschc Courant deelt mede dat mejuf-
vrouw Wilheltnina Gips, teruggekeerd van me
vrouw Viardot Garcia te Baden, die aan hare
muzikale opvoeding de laatste hand heeft gelegd,
voornemens is gedurende dit seizoen op de con
certen in ons land op te treden, en daartoe
reeds op het eerste Parkconcert te Amsterdam,
hetwelk in liet begin van November a. s. zal plaats
hebben, is geëngageerd. Deze onderscheiding, die
alleen zangeressen van naam te beurt valt, ver
sterkt de D. Cl. in hare vroeger geuite meening,
dat deze begaafde cantatrice haar geboortestad
tot eer zal verstrekken
De heer M. F. H. W. Van Scherft', oud-gevol
machtigd minister van den Koning der Neder
landen en van den Groothertog van Luxemburg
bij den Duitschen Bond, is overleden.
Heden is op de openbare school N®. 2 voor
onvermogenden alhier, een recht schoon feest
gevierd. De algemeen geachte hoofdonderwijzer
dier school, de WelEd. lieer J. P. Lancel, vierde
zijn vijfentwintig-jarig jubilé.
Uit de onderwijzers had zich een Commissie
gevormd, die reeds gisterenavond namens het
onderwijzend personeel dezer gemeente den ju
bilaris een prachtig cadeau aanbood en die door
bijdragen van de leden van het dagelijksch be
stuur, sommige leden van den gemeenteraad en
andere bekende vrienden van het onderwijs, in
staat gesteld werd ook voor de kinderen der
school dezen dag tot een waren feestdag te maken.
De school was door de zorg van den gemeente
architect met vlaggen en bloemen versierd en
in 't midden stond een stellage, waarop de heer
Bamberg eenige zijner goocheltoeren zou ver
richten.
Nadat de kinderen hedenmorgen te 10 uren
in de school waren gekomen, werd de lieer
Lancel door twee leden der commissie van zijne
woning afgehaald en eveneens de school binnen
geleid, en zoodra hij daar binnentrad hieven de
grootste leerlingen een welkomstlied aan.
Daarop sprak de president van de feestcom
missie, de heer Van Dijk, een hartelijk woord
tot de kinderen en smeekte in hunnen naam
's Hemels zegen over den jubilaris af.
Vervolgens overhandigde een der meisjes-leer
lingen den geliefden onderwijzer met een kort
maar lief woord een geschenk van de leerlingen
der twee hoogste klassen, bestaande uit een porte-
uianteau.
Daarna hield de heer Bamberg de kinderen
een geruiinen tijd bezig op eene wijze zooals al
leen hij dat kan.
Toen weer gezang, weer eene voorstelling van
Bamberg, en dat alles nog eens en nog eens weer;
terwijl de kleinen onthaald werden op brood en
koek en chocolade Wie begrijpt niet dat liet
jonge volkje somwijlen zijne vreugde lucht gaf
in een daverend hoezee Tegen drie uren verliet
het jonge volkje de school, nog met een krenten
bol en St.-Nicolaas beladen, en keerde in de vroo-
lijkste stemming huiswaarts.
Onder de vele belangstellenden, die door hunne
tegenwoordigheid de feestelijkheid opluisterden,
zag men ook deleden van het dagelijksch bestuur.
Een woord van dank aan die allen die het hunne
hebben bijgedragen om den heer Lancel op die
wijze een feestdag te schenken, is hier zeker
niet misplaatst.
Namens de onderwijzers wordt den jubilaris
hedenavond een feest aangeboden in de Stads-
Gehoorzaal. Morgen deelen wij ook van die feest
viering iets mee.
Gisterenavond omstreeks 8 uren is een be
gin van brand ontstaan in het achtergedeelte van
de woning bewoond door Verhoeven, Mr. kleeder
maker en winkelier aan de Haarlemmerstraat
alhier. Door spoedig toegebrachte hulp heeft men
den brand in het begin onderdrukt. Naar men
verneemt, zou hij ontstaan zijn door het omval
len van een brandende kachel.
Delft, 30 October. De vrienden van wijlen Dr.
G. Simons, die voor eenigen tijd een gedenksteen
op zijn graf plaatsten, hebben ook eene buste
van hem doen vervaardigen. Dit werk, opgedra
gen aan den heer Lacomblé, is tot hun volkomen
genoegen uitgevoerd. De buste is den beeldhou
wer van den Faam op 't Loo en de Genius op
Tollens' graf te Rijswijk waardig. De heer La
comblé heeft deze buste gedurende de volgende
week ter bezichtiging gesteld in zijn atelier.
Tiel, 30 October. Aan den gemeenteraad alhier
is een voorstel van B. en W. ingediend tot het
oprichten van een hoogere burgerschool met vijf
jarigen cursus.
Zwolle, 29 October. Het vervoer van paarden
voor de Noord-Hollandsche slachterijen neemt
hier in groote mate toehedenochtend zijn per
stoomboot naar Amsterdam 30 a 40 stuks ver
zonden. Vroeger had de verzending in den re
gel per zeilschip plaats, maar daar het geble
ken is, dat die manier van vervoeren minder
wenschelijk is, omdat de paarden zeer daaron
der lijden, getroost men zich thans de hoogere
stoombootvracht.
Groningen, 29 October. In eeiio zeer talrijk
bezochte vergadering van de leden der Sociëteit
de Harmonie, is hedenavond besloten tot de ver
bouwing der sociëteitslokalen over te gaan, en
wel zoodanig, dat daaraan verbonden worden
een schouwburglokaal en een groote concertzaal.
Daarvoor is noodig een kapitaal van 100,960,
hetwelk zal worden bijeengebracht door eene
leening, verdeeld in 10,000 aandeelen, elk van
10, met jaarlijksche aflossing door uitloting en
toekenning van prijzen, waarvan de hoogste be
draagt de som van 1500.
Tot secretaris van den academischen senaat
is voor het academiejaar van 1869 tot 1870 door
HH. curatoren benoemd Mr. G. Diephuis, hoog
leeraar in de faculteit der rechtsgeleerdheid.
Maastricht, 28 October. Met algemeene stem
men is, in de raadsvergadering van hedenna-
middag, door den gemeenteraad besloten, zich in
hooger beroep bij den koning te verzetten tegen
een besluit van Gedeputeerde Staten van Lim
burg, waarbij deze ambtshalve op de .gemeente-
begrooting van dit jaar hebben doen brengen
eene som van 7400, bestemd voor de invoering
der schutterijwet alhier.
Naar men weet, is onze gemeenteraad van ge
voelen, dat het hier niet geldt eene eerste oprich
ting, maar eene continuatie van de schutterij, die
in 1828 alhier in haar geheel is opgericht, doch
in 1830 is geschorst geworden; en het is over
dit, door het gemeentebestuur opgeworpen ge
schilpunt, dat thans spoedig op advies van den
Raad van State door den Koning een beslissend
oordeel zal worden uitgesproken.
Gemengde Berichten.
De universiteit van Weenen heeft een verlies
geleden door het afsterven van M. R. Heur, pro
fessor in de zoölogie.
De regeering van Potsdam heeft onlangs be
kend gemaakt, dat de ervaring de onderstelling
der geleerden heeft bevestigd en de gewone ber
beris berberis vulgaris door het overbren
gen van den roest in het koren, als schadelijk
voor den landbouw moet worden beschouwd. Zij
verbiedt daarom het planten of kweeken van de
berberis, in haar district, binnen 7 nieters afstand
van de grenzen van een aan een ander toebe
hoorenden akker of tuin.
In het dorp Marveil (Pas de Galais) heeft men
een belangrijke oudheidkundige vondst gedaan.
Benevens een menigte geraamten, heeft men
een grooten voorraad van antieke wapenen ge
vonden, alslansen, spieseu, bijlen, zwaarden en
