N°. 2948. Maandag A°. 1869. 20 September. LEIDSC DAGBLAD PRIJS DEZEE COURANT. Voor Leiden, per 3 maandenƒ3.00. Franco per post3.85. Afzonderlijke Nommers0.05. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DKR ADVERTKNTIKN. Voor iederen regel0.15. Grootere letter naar de plaatsruimte die zij beslaan. Lelden, 18 September. De vo-lgende bijzonderheden ontlee- nen wij aan het dezer dagen in het licht versche nen verslag aan den Koning over den toestand der telegrafen in Nederland in het jaar 1868. Het personeel van den Rijkstelegraaf bestond op 1° Januari 1869 uit den referendaris, chef der afdeeling telegraphie; éen controleur, chef van het rekenplichtig beheeréen ingenieur, chef van het technisch beheer; éen ingenieur, ter assis tentie van den ingenieur; éen assistent-ingenieur; 4 comtniesen bij het hoofdbestuur4 geëmployeer den bij het hoofdbestuur; 9 lijninspecteuren; 81 directeuren van kantoren; 27 onderdirecteuren; 230 telegrafisten; 93 klerken; 12 opzichters; 39 leerlingen-telegrafist; 11 lijn wachters; 175 vaste bestellers aan de kantoren14 werklieden aan de bestellingswerkplaats. De batterij volgens Leclanché, waarvan 46 kan toren geheel en het hoofdkantoor te Amsterdam gedeeltelijk werd voorzien, beantwoordde ten volle aan de verwachting. De heer Metzelaar uit Koudekerk zet de proe ven voort met zijne nieuwe vinding, waarmede hij zich voorstelt meerdere berichten te gelijker tijd, door middel van éen draad, over te seinen. De seintoestel volgens Hughes werd in 1868 bij den Rijkstelegraafingevoerd. Zooals men weet, bestaat het verschil in werking der toestellen volgens Morse en volgens Hughes hierin, dat met den tweeden twee- tot driemaal zooveel berich ten kunnen worden overgebracht en dat, terwijl op den eersten het geseinde in voor het publiek onverstaanbare teekens verschijnt, die dus in ge woon schrift moeten worden overgebracht, de tweede het geseinde met de Latijnsche letters op de papierstrook afdrukt, welke strook zelf aan het publiek wordt afgeleverd. Bij het gebruik van den Hughes-toestel wordt dus zoowel aan spoed als aan nauwkeurigheid gewonnen. Met den uitvinder is den l"en Januari 1868 eene overeenkomst gesloten, waarbij hij zich tegen eene belooning van 25000 verbond tot het leveren van 4 toestellen en tot mededeeling van hetgeen verder door hem tot meerdere volmaking van zijn stelsel mocht worden uitgedacht; maar vooral ook tot het onderrichten van ambtenaren in de bediening en het in goeden staat houden van den toestel, zoodanig dat die tusschen Amsterdam en Berlijn en tusschen Amsterdam en Rotterdam in werking kon komen. De heer Hughes is zijne verplichtingen in allen deelen nagekomen. Het aantal berichten dat in het uur wordt overgebracht, bedraagt thans in het verkeer tusschen Neder- landscho kantoren gemiddeld 86, het maximum dat bereikt werd 61, in het internationaal ver keer bedragen die cijfers respectievelijk 28 en 45. Het binnenlandsch verkeer is 70 pCt. toegeno men, als gevolg der op 1 Januari 1S6S ingevoerde tariefsvermindering. Het aantal berichten beliep in 1868; 838.948 binnenlandsche. 68.440 naar en door België verzonden. 87.800 a Duitsehland 52.635 a over Engeland 73.955 van en door België ontvangen. 91.339 a h a Duitsehland 60.431 I, over Engeland 222.996 doorgezonden. 1.496.544 telegrammen, waarvan de opbrengsten op 497,719.62 en de uitgaven op S35,000 zijn geraamd. De uitgaven zijn aldus gespecificeerd; aanleg 200,000, Onderhoud en exploitatie 186,000, per soneel ƒ428,000 en reiskosten ƒ21,000. Over de verhouding van inkomsten en uitgaven schrijft het verslag; De overhand van de toeneming der inkomsten boven de stijging van het verkeer gelijk die in den beginne was, verdwijnt en komt van liever lede in de minderheid, naarmate het publiek zijne telegrammen tot enkelvoudige berichten wist samen te dringen, en de prijzen op groote afstan den verminderden of wel eenvormige tarieven ingevoerd werden Ten aanzien van het bin nenland draagt hiertoe, nevens den lagen een heidsprijs, nog bij dat die eenheidsprijs ook geldt voor het verkeer met kantoren van bijzondere Ne- derlandsche telegraafondernemingen maar waar van ook het gevolg is, dat de Rijkstelegraaf in het voordeeligst geval 10 cent van een enkelvou dig telegram geniet en verder zijne tusschenkomst kosteloos, soms met schade, verleent. Zonder over drijving mag dan ook worden beweerd, dat de tariefsverminderingen de grenzen naderen of be reikt hebben, welke zonder dadelijke schade niet overschreden kunnen worden. De ongelijkheid tusschen post- en telegraafdienst in dit opzicht is te bekend, om bijzondere herinnering te behoe ven. Daarbij komt, dat van geen enkelen tele graafdraad het arbeidsvermogen tot bet maximum is op te voeren, daar de berichten zich nimmer gelijk verdeelen, maar op enkele gedeelten van den dag zich ophoopen en vóór alles naar spoe dige overseining en aflevering gestreefd moet wor den. De nieuwe draden volgen dus de toeneming van het verkeer in de orde van meetkunstige reeksen, evenzeer de toestellen en het bedienend personeel. Door de invoering der Hughestoestellen wordt aan dit bezwaar wel eenigszins tegemoet gekomen; toch stijgen de kosten van aanleg en exploitatie in sterkere mate dan de inkomsten; terwijl de eerste, meer bijzonder sedert 1865, door de overbrenging der lijnen van gewone wegen naar de Staatsspoorwegen en den bouw van ver schillende aanzienlijke telegraafkantoren, buiten gewoon werden opgedreven. Bovendien mag niet vergeten worden, dat de kantoren, welke hunne onkosten bestrijden of eene bate afwerpen, allengs in de minderheid komen, en de groote bron van inkomsten voor de Piijkstelegraaf, het interna tionaal verkeer via Nederland, door de toene mende mededingende wegen, in den laatsten tijd begon op te drogen. De slotsom van den zestienjarigen dienst van de Rijkstelegraaf uit een geldelijk oogpunt is; dat het verkeer per jaar gemiddeld toenam met 21 ten honderd; de opbrengst met 19.95 en de uit gaaf, aanlegkosten uitgezonderd, met 15.46 ten honderd; dat de kosten van exploitatie en perso neel gedekt zijn en bovendien een batig slot van omstreeks 400,000 overblijft, waaruit, des noods, voor het aanlegkapitaal een jaarlijksche interest van ongeveer 2.5 ten honderd betaald zou hebben kunnen worden. Omtrent het kantoor alhier wordt het navol gende vermeld Het aantal in 1868 behandelde berichten was 27575, de onzuivere ontvangst 5691.56, het aan tal verzonden binnenlandsche berichten van 120 woorden 11646, van 21—30 953, van 3140 223, van 4150 28 en van 51100 14 stuks; daarvan handelden over regeeringszaken 6, effecten 5S2, handel en scheepvaart 4525 en gemengde zaken 7751. Bovendien zijn door het kantoor van de llollandsche Spoorwegmaatschappij 1849 berich ten verzonden en 2438 ontvangen De opbrengst van het verkeer met en over Duitsehlaud is eene uitzondering op den regel. Die inkomsten, die pondsponds gewijs naar zekere grondslagen verdeeld worden, hangen voor iede- ren staat niet alleen van zijn verkeer af. Het Statistisch Congres levert aan verschillende bladen stof tot nabetrachtingen. Een conservatief blad vindt in de beschouwingen van twee statistici een argument tegen de inkomsten belasting. Ziehier de redeneering „Zoo heeft de Engelsche statisticus Duddley- Baxter berekend dat het nationaal inkomen van Groot-BrittaDje jaarlijks bedraagt 814 millioen. „De heer Valpy deelde daarentegen mede dat „in dit jaar de income-lax geheven wordt over een „inkomen van 374 millioen. Zijn beide gege- „vens juist, dan ontduiken niet minder dan 440 „millioen de inkomstenbelasting. Een leering al- „weer voor Nederland, dat de inkomstenbelasting „niet gelijkelijk drukt, zooals eenige bewonde raars van die belasting ons wel willen doen „gelooven: Integendeel: de grootste helft van het nationaal inkomen wordt niet getroffen." Niet alle conservatieven schijnen echter met het gebruik der statistieke cijfers evenzeer inge nomen. Een conservatieve courant laat zich over de statistiek aldus uit; Reeds moet alle vertrouwen op de Statistiek" „zijn geschokt geworden door het feit, dat hare talentvolste vereerders tot de erkentenis moesten „komen niet eens te weten wat „Statistiek" „eigenlijk was. Wetenschap, kunst, beiden, geen „van beiden, of iets anders dat nog geen naam „had? Wanneer een man als Quetelet die be lijdenis aflegde; wanneer een Dr. Engel zelfs „sprak van 180 definitiën, welke van den aard „en het karakter der statistiek te geven waren, dan vragen wijof het niet gegronde verbazing „mag wekken, dat zoo vele bekwame mannen zich met ernst wijden aan eene zaak, die meer „en meer blijkt tot de liefhebberijzaken te be- „hooren, gelijk het paardrijden, het schermen en „het dansen?" Vreemd, dat twee homogeene bladen zoozeer in gevoelen verschillenVan die conservatieve po litiek kan men ook, zoo al niet ISO, dan toch zeker een vrij groot aantal zeer uiteenloopende defini tiën geven, naarmate van den persoon met wien men te doen heeft! Vraag excuus, lezer, gij slaat den bal geheel mis. 't Is waar, dat is een weinig onze schuld, want wij vergaten er bij te zeggen, dat beide bovenstaande citaten voorkomen in éen zelfde hoofartikel van het Haagsche Dagblad van 18 Sep tember jL! Dat de tegenspraak van het Vtr. Dagblad over de mishandelingen van den cadet te Breda, helaas voorbarig is geweest, blijkt uit de volgende cor respondentie van de Midd. Ct.: „De instructie in de zaak van de mishandeling van een onlangs geplaatst cadet wordt voortge zet. Er is geen twijfel aan of de schuldigen zullen gestreng gestraft worden en waarschijnlijk het gepleegde misdrijf met hun ontslag moeten boe ten. Het lastigste is evenwel dat de daders niet bekend zijn, daar de mishandelde hen nog niet kende en hen niet weet aan te wijzen." Volgens den Moniteur Universel zou de Turksche Pascha te Tripoli Ikhenouken, een der opper hoofden van inlandsche stammen, hebben aange schreven, dat zoo hij niet schuldig was aan den moord op freula Tinne gepleegd, hij dan de moordenaars streng moest straffen en de bagage terug doen bezorgen. Het blad voegt er bij dat Ikhenouken, een stoutmoedig man, die Duverrier ook in zijne gevaarlijke ondernemingen steunde, dit bevel naar genoegan ten uitvoer zal leggen. Hij is de rechte man om Boubeker en allen die hem bij den laaghartigen moord zijn behulpzaam geweest daarvoor voorbeeldig te laten boeten. De volgende waarnemingen werden tijdens den in het begin dezer week gewoed hebbenden storm aan het provinciaal observatorium te Nieu- wediep gedaan; Eene buitengewoon sterke daling des barome ters op jl. Zaterdag en Zondag-morgen voorspelde reeds, dat men regen en stormweder kon ver wachten. Die daling was van 751.0 tot 731.4 mil limeters. De richting van den wind, aanvanke lijk Z. O., veranderde in eene Westelijke. De windruk was Zondag-middag 12 uren nog 11 kilogram per vierkanten meter, te 1 uur 23, te halfvijf 52.5 en te 6 uren 69 kilogram. Ofschoon de winddruk 's nachts te 12 uren nog 66.5 was, verminderde die echter van lieverlede. Jl. Maan dag-middag was de winddruk weder 39 kilogr., toenemende tot 's namiddags 5 minuten voor zes sen, toen de hoogste winddruk tijdens dezen storm werd waargenomen, namelijk 74 kilogr., per vierkanten meter. De waterstand in het Marsdiep op 12 en 13 dezer was als volgt: 1ste vloed 0.922 meter boven A. P.; 1ste ebbe 0.417 boven A.P.;2de vloed 0.962 boven A. P.; en 2de ebbe 0.464 meter onder A. P. De Belgische poststoomboot Louise Marie, ge zagvoerder Michel, met de mail en acht passa giers Maandag van Douvre naar Ostende vertrok ken, is des avonds, na voor Vlissingen met veel moeite van een loods voorzien te zijn, behouden te Nenzen in de haven gekomen. Door het hevige stormweder was het niet mogelijk te Ostende binnen te loopen en moest men, na alvorens tegen het paalhoofd aldaar de verschansingen verloren en andere schade bekomen te hebben, wederom zeewaarts stevenen en naar Vlissingen afhouden. Per eerste spoorgelegeDheid zijn Dinsdag-morgen de Engelsche postpaketten van Neuzen naar Gent vervoerd en is de boot ook wederom naar Ostende teruggekeerd. Volgens het zeggen der bemanning had men tusschen Blankenberg en Heist een barkschip in nood gezien, zoomede vóór het zeegat een En gelsche vischsloep in reddeloozen toestand. Voor den Hoogen Raad der Nederlanden is gisteren als advocaat beëedigd de heer Mr. W. K. S. Van der Mandele, van Delft. Aan de Zwem- en Bad-inrichting Rliynzigt zijn gedurende deze week 84 baden genomen. Gedurende deze week zijn dagelijks in het werkhuis alhier opgenomen van 112 tot 129 vol wassen personen en van 48 tot 59 kinderen. De gewone audiëntie van den min. van Kolo niën zal op Woensdag 22 dezer niet plaats hebben. De offic. van gezondh. der 3de kl. Clarisse is van het 8ste reg. inf. te Woerden overgepl. naar het 6de reg. inf. te Gorcum, en in zijne plaats te Woerden bij het 8ste reg. inf. ingedeeld, de 'offic. van gezondh. 3de kl. Vorst. De luit. ter zee 2de kl. S. T. Land, laatst ge diend hebbende op Zr. Ms. schroefstoomschip de Amstel, ter kuste van Guinea, en deD 9den dezer in Nederland teruggekeerd, wordt met dat tijd stip op non-activiteit gesteld. Amsterdam, 16 Sept. Alhier zal eene Noord- en Zuid-Hollandsche Courant worden uitgegeven, bij de papierhandelaars Klinkert en Comp. Het blad, bestemd om driemaal in de week, des Dinsdags, Donderdags en Zaterdags te verschijnen, zal 2 cents per nummer kosten. 's Gravenhage, 18 Sept. Gedep. Staten van Zuid- Holl. hebben B. en W. dezer gemeente eene resolu tie doen toekomen, waarin deze vergadering, naar aanleiding eener bij haar ingekomen missive van den heer inspecteur voor bet geneeskundig staats toezicht in Zuid-Holland, Dr. J. J. Egeling, het ge meentebestuur uitnoodigt alles aan te wenden, wat eenigszins kan strekken om de verbetering van het rioolstelsel en al wat daartoe behoort; het dem pen der slooten achter de Oranje- en Frederiks- kazernende ligplaats der schepen bij de vuilnis belt en de waterverversching tot een spoedig einde te brengen. Delft, 16 Sept. De cursus voor 18691870 aan de instelling van onderwijs in de taal-, land- en volkenkunde van Nederlandsch Indië alhier is aangevangen. Het aantal van hen die aan de les sen deelnemen bedraagt 45. Op den 6acn dezer werd de nieuwe cursus aan onze hoogere burgerschool geopend met 97 leerlingendaarvan zijn geplaatst op de eerste klasse 22, op de tweede 21, op de derde 20, op.» de vierde 19 en op de vijfde 15 leerlingen. Daar enboven hebben zich 3 leerlingen voor enkele lessen laten inschrijven. De burgeravondschool is geopend met 84 leerlingen, waarvan 54 in de eerste en 30 in de. tweede afdeeling geplaatst zijn. Vóór den aanvang van de vacantie aan de hoogere burgerschool alhier hebben de gezamen lijke leeraren aan die school bekend gemaakt, dat zij hadden besloten aan een jongeling van aanleg, en van minder gegoede ouders, de gele genheid té openen, om op hunne kosten de les sen aan die school gedurende drie jaren te vol gen. Op die oproeping heeft zich een twaalfjarig knaapje aangemeld, die, na afgelegd examen, als leerling dei hoogere burgerschool is toegela ten en nu voor rekening der gezamenlijke leera ren daar verder zal worden opgeleid. Delft, 17 Sept. In de zitting van den gemeen teraad van heden, die hoofdzakelijk aan de be grooting voor 1S70 gewijd was, is ten gevolge van de afschaffing van den accijns op het gemaal met 1°. Januari, besloten om de opcenten op de hoofdsom der belasting op het personeel van 25 tot 40 te verhoogen, en is de opbrengst daarvan op ƒ20,000 geraamd, terwijl voor eene in te voe ren plaatselijke directe belasting ƒ30,000 op de begrootiug voorkomt. Na uitvoerige discussie is besloten, ook de belasting op de honden te be houden en is die op ƒ1100 begroot, ofschoon en kele leden van oordeel waren, dat bij eene stipte invordering dier belasting, een veel hooger be drag zou worden verkregen; de heer Van Willi gen meende zelfs wel van ƒ3000. Ten gevolge van het noodzakelijk geworden zuinig beheer der financiën, zullen onderscheidene werken, waarvoor op vorige begrootingen sommen waren uitgetrokken, onuitgevoerd of onafgedaan moe ten blijven, en is o. a. de post voor verder her stel (restauratie en verfraaiing) van den Nieu wen Kerktoren, voor memorie uitgetrokken. De geheele begrooting, ten bedrage in ontvangst en uitgaaf van ruim ƒ265,000, is aangenomen met 18 tegen 1 stem, die van den heer Wijnaendts,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1869 | | pagina 1