V. H. A. NEEB.
PK 2857.
Zaterdag
A°. 1869.
5 Juni.
BINNENLAND.
LEIDSCH
_ivV-
V
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf Ö.00.
franco per post3.85.
Afzonderlijke Nomraers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels t 0.75iedere regel meerf 0.12*.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.96; iedere regel meer0.15.
DE VERSCHILLENDE PARTIJEN BIJ DE
STEMBUS.
De Ultramontanen spannen met de conser
vatieven bij de ophanden verkiezingen voor de
Tweede Kamer óene lijn en met hen gaan ook
sommige Protestantsche orthodoxen mede, niet
tegenstaande de heer Groen van Prinsterer, hun
generaal (altijd generaal, hoewel zonder leger),
hun dat ten sterkste heeft afgeraden. Een grap
penmaker (er zijn menschen, die bij het ernstigste
kunnen lachen) maakte onlangs de opmerking,
dat wij een vermakelijk kluchtspel zouden be
leven, indien de trits dezer bondgenooten on
verhoopt eens de overwinning mocht behalen.
Natuurlijk zou er genoeg leven in de brouwerij
zijnwant elk der bondgenooten wil daar
kan men zeker van zijn geheel iets anders,
dan zijne twee vrienden, die hij wenscht mede
te nemen naar de stembus, alleen om zijn eigen
bedekt gehouden plan te volvoeren.
Aardig werd dat teruggegeven op een plaat,
waarop de geestige teekenaar voorstelt, hoe een
Ultramontaansch voorvechter de conservatieve
partij in den persoon van haar tijdelijk hoofd met
een touw om den nek te gelijk met een persoon
voorstellende de Protestantsche orthodoxie, naar
,de stembus sleepte. Den tegenstand van zijn cleri-
jcalen Protestantschen collega overwon de slimme
klant door hem toe te fluisteren//ga maar
[mee, ik geef jou je school". Voor de conserva
tieve fractie had hij 't geen zij wenscht, de
[ministerieele zetels en 't geen daarbij hoort,
oor zich zelf zeide hij ter zijde: //Als zij
iaar met mij gaan, dan volgt de rest
an zelf". Nu ja, waarheen de Ultramontaan
ederland brengen zou, als het maar met hem
er stembus wilde gaan, kunnen wij wel raden,
et is echter te denken, dat de Protestantsche
dericaal ook nog wel een slag om den arm zal
lebben gehouden, toen hij zich door zijn Ultra-
'Ontaanschen broeder in het touw liet brengen.
conservatief heeft misschien op fijne wijze
'en knoop in het koord zoeken te brengen,
aardoor hij ter geschikter tijd zou meenen te
[ontsnappen aan den leider, die hem met zijne
stevige koorden wil medetrekken.
Gesteld eens, dat het dezen drie met al hun
kunsten, waarin zij ongetwijfeld bedreven zijn,
eens gelukte, de goê gemeente ook in hare strik,
ken te verwarrendan ja dan, zou het
wij geven het den grappenmaker toe een won
derlijk tooneelspel kunnen opleveren, hoe die
drie heeren hun wespennest van slimme combi
natiën en fijne verzwijgingen en dubbelzinnige
beloften zouden ontwarren. Vrede zoutusschen
ben niet lang durenwant geen der drie zou zeker
'Q het vermakelijk kluchtspel zich gaarne belasten
met den rol van den bedrieger bedrogen.
Wij geven toe, dat het Nederlandsche volk
in het kijven en het afspelen der rollen en het
uiteenspatten van deze trits menige ongewachte
klucht zou te zien krijgen. Maar toch raden wij
voorshands af, het daarheen te laten komen,
dat wij dat kluchtspel zouden beleven. Het Ne
derlandsche volk zou de kosten van het spel
hebben te betalen. Het onderwijs en de belan
gen der Nederlandsche jeugd zijn te gewichtige
zaken, om er mede te spelen, al zij het ook het
hooge spel van ministerieele portefeuilles.
De mannen, die zich door den Ultramontaan-
schen broeder op het sleeptouw laten nemen}
zijn dan niet te best vertrouwd op de ministe
rieele zetels. Wij zijn nog niet vergeten, hoe
zij zelf met de handen in het haar zaten,
evenals de toovenaarsleerling, die bij afwezigheid
van den meester de elementen had losgelaten,
en de formule niet vinden kon, om ze weder
tot bedaren te brengen. Zoo ging het ook bun,
toen zij door hunne onberaden opeenvolgende
dwaze en onstaatkundige ontbindingen der
Tweede Kamer den stroom van politische harts
tochten hadden opgewekt, waardoor zij destijds
van hunne ministerieele zetels werden afgeworpen.
Het schijnt, dat deze lieden onverbeterlijk zijn,
en dat zij ontbinding tot een staatsbegin
sel hunner partij willen verheftenzeker een
vreemd beginsel voor eene partij, die zich de
conservatieve wil noemen. Gelijk zij het des
tijds hadden toegelegd op de ontbinding der
grondslagen van onze grondwettige vertegen
woordiging, zoo leenen zij thans gaarne de hand
tot ontbinding der grondslagen, waarop ons na
tionaal volksonderwijs rust, evenals zij reeds had
den voorgesteld, om de theologische faculteit
aan onze Academiën te ontbinden. Indien men
dus al wat Nederlandsch is, wil ontbonden heb
ben, dan zou men niet beter kunnen doen, dan
de Ultramontanen en deze ontbindingsmannen
bij de verkiezingen in de hand te werken. Geen
twijfel, of de Nederlandsche staatsinstellingen,
de Nederlandsche verdraagzaamheid en de Ne
derlandsche goede trouw, zouden weldra met
de Nederlandsche school aan de ontbinding zijn
prijs gegeven.
Laat ons daartegen waken bij de stembus en
streven met hen, die er voor uitkomen, wat zij
willen eu de Nederlandsche instellingen betref
fende de volksschool en de bestaande vrijheid
van bijzonder onderwijs eerlijk willen handha
ven. Laten de Leidsche kiezers daarom hunne
stem uitbrengen op Mr. H. A. NEEB, aan wien
niemand de noodige bekwaamheid zal ontzeggen,
om als volksvertegenwoordiger van Leiden op
te treden en die de eerlijke en openhartige be
doelingen der liberale partij op staatkundig ge
bied volkomen uitdrukt door zijn oprecht en
waarheidlievend karakter. Met vertrouwen ves
tigen wij daarom de aandacht voor de verkie
zing op Dinsdag 8 Juni op
LEIDEN, 4 Juni.
Men schrijft ons uit UtrechtBij de herstem
ming voor een lid van den gemeenteraad is ge
kozen de heer A. G. H. Schuurman, candidaat
der liberale kiesvereeniging en van het Consti
tutioneel Gezelschap, tegenover Mr. J. Yan den
Heuvel. Bij den grooten verkiezingstrijd, die bin
nen acht dagen beslist zal zijn, bewaart Utrecht
een rustigen geest. De candidatuur van het
aftredende lid, den heer Du Marchie van Voort
huizen, wordt bestreden, doch alles behalve
krachtig. Hier niet zooals elders waar
niet? groote vergaderingen van kieavereeni-
gingen, hier geen meetings, hier geen ver
standhouding met de tot het district behoorende
dorpen. Dood-eenvoudig stellen de liberalen een
candidaat, den bekwamen rechtsgeleerde Mr. H.
Verloren van Themaat. Doch de kiezers worden
niet in- niet voorgelichthun belangstelling
wordt niet gaande gemaakt. En waarom niet?
Omdat het toch niet helpen zou I 't Is mogelijk.
Maar waar blijft danfaisjce que dois, advienne
que pourra? Of is dat geen goede spreuk?
Ik voor mij zou gelooven, dat er nog wel libe
ralisme bij de Utrechtsche burgerij, bij de eigen
lijke bourgeoisie schuilt. Doch het wonder
dadige beeld van Memnon in den Lybischen
woestijn liet dan alleen geluid kooren, als de
zonnestralen er op schenen. "Welnu. Hier schat
ten de leiders van het liberalisme de werking
van hun lichtstralen wat al te gering en komen
er niet mee voor den dag. 't Is zeer te betreu
ren. De politieke geest dommelt in. Het zou
niet wonderlijk zijn, als geen kiesdistrict Dins
dag e. k. minder leden aan de stembus zag
dan het onze.
De anti-revolutionnairen zullen opgaan ter
bussede conservatieven zullen er heen getrok
ken worden door de Algemeene Kiesvereeniging,
en de groote massa der liberale burgerij zal
thuis zitten, zal uitslapen en bij het dommelig
ontwaken bevinden dat zij in de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal vertegenwoordigd wor
den door Mr. Du Marchie van Voorthuizen, den
ijverigen volgeling van bet ontbindings-minis-
terie.
Dat het niet alleen de periodieke pers is,
die zich thans met de groote schoolwet-quaestie
bezighoudt, spreekt van zelf. Verschillende
brochures komen thans over dit onderwerp uit.
Zoo ontvingen wij heden//Een woord tot
allen die belang in het volksonderwijs stellen"
Hoe is de volksschool in Nederland
in betrekking tot art. 23 ingericht?