N°. 2841.
Dinsdag
A0. 1869.
18 Mei.
BINNENLAND.
LEIDSCH
■sfe>
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf o.OO.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0-10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagenuitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meerf 0.12.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels/0.90 iedere regel meer0.15.
LEIDEN, 15 Mei.
Vestigden wij voor eenigen tijd de aandacht
p een artikeltje in den Tijdspiegel van Da.
cheltema, over de inrichting der weeshuizen,
hans is in een ander tijdschrift, door een
nderen predikant, den heer D. Lodeesen, het
zelfde onderwerp behandeld. Naar aanleiding
an een stukje in de Sammlung gemeinverstand-
icher wisenscbaftlicher Vortrage, uitgegeven
loor R. Virchow en Fr. Von Holtzendorff,
voorkomende, behandelt deze het Rummelsbur-
~er weeshuis bij Berlijn, als een voorbeeld
waaruit voor ons veel te leeren is.
Terwijl in ons land reeds tal van weeshui
zen bestonden, toen te Berlijn nog het eerste
[Weeshuis moest gesticht worden, mag men uit
de beschrijving, die de heer Lodeesen van het
tegenwoordige weeshuis aldaar geeft, wel bet
besluit trekken, dat thans in vele opzichten
Berlijn ons nu is vooruitgestreefd. Daar wor
den de weeskinderen niet in groote massa's
bijeengepakt. Terwijl velen onder toezicht der
directie van het gesticht worden uitbesteed,
wonen ook de 480 a 490 kinderen, die in het
gesticht zelf verzorgd worden, niet in éen ge
bouw maar in afzonderlijke huizen, die ieder
voor 50 kinderen zijn ingericht, en die allen
gebouwd zijn rondom het hoofdgebouw. De ge-
keele inrichting beslaat een terrein van eenige
bunders.
Zoowel van de kinderen, die buiten het ge
sticht, als van hen, die in het gesticht verpleegd
zijn, heeft men zeer gunstige resultaten ver
kregen. Over het algemeen worden de meisjes
meer uitbesteed, de jongens meer in het ge
sticht zelf verzorgd. De kosten in het gesticht
zijn voor elk kind 115 thaler of ruim f 200.
Het stukje is zeer de lezing waardig. Het is
opgenomen in den Evangelie-Spiegel. Eene op
merking echter ten slottemen wachte zich
vooral om waar over de hervorming der wees
buizen ten onzent geschreven en gesproken
wordt, den strijd, die thans op kerkelijk gebied
gevoerd wordt, ook hierop over te brengen. De
vraag hoe het onderwijs in den godsdienst be
hoort ingericht te worden, moet hiervan nood
wendig geheel afgescheiden blijven.
Is de bestaande orde van zaken hier te lande,
het opeenhoopen van weeskinderen in éen groot
donker gesticht, midden in eene stad, goed of
slecht, zijn de resultaten bevredigend of niet,
is de inrichting van de weeshuizen alhier voor
hervorming vatbaar zijn zoovele vragen, welker
beantwoording geenszins afhankelijk behoeft te
zijn van de godsdienstige richting, die men
voorstaat.
In de gisteren gehouden algemeene vergadering
van deelhebbers in het hier gevestigd Uitkee-
rings- en Kansfonds, die door een groot leden
tal, ook van elders, werd bijgewoond, bracht de
in de vorige vergadering benoemde commissie
van onderzoek, bij monde van den heer Graf-
dijk, een uitvoerig gemotiveerd rapport uit.
Daaruit bleek niet alleen dat alles in de meeste
orde was bevonden, maar bovendien dat de
finautieele toestand van het fonds alleszins gun
stig was. Verschillende omstandigheden, waar
onder vooral de circulaire Folkers, hadden er
in den laatsten tijd evenwol toe medegewerkt
om de deelneming in het fonds sterk te doen
afnemen, en het vertrouwen der leden te schok
ken. Die abnormale toestand was dan ook de
reden dat het fonds voor de toekomst onhoud
baar was geworden, en de commissie conclu
deerde, op grond daarvan, om tot de dissolutie
of ontbinding er van over te gaan.
Daarop gaf de voorzitter mededeeling dat
er bij de directie verschillende voorstellen in
dien geest waren ingekomen, en gaf te kennen
dat hij, zonder in verdere discussie te tredeD,
de vergadering in de gelegenheid wilde stellen
om over de conclusie van het genoemd rapport
en dus over de ontbinding van het fonds te
stemmen.
Hoezeer het niet-toelaten van discussie over
het rapport der commissie, zoomede over de
vraag hoedanig de dissolutie zou plaats hebben,
in den aanvang van de zijde van een der leden
ernstige tegenkanting ontmoette, handhaafde de
voorzitter zijn voornemen en werd daarop met
936 tegen 4 stemmen tot de dissolutie besloten.
Overeenkomstig het reglement werd alsnu
tot het benoemen der arbiters overgegaan on
der wier leiding de liquidatie geschieden moet>
waarvoor de meeste stemmen op zich vereenigden
de heeren P. Venker alhier, en J. C. Van der
Lee te Amsterdam; terwijl door het bestuur
werd benoemd de heer Mr. A. J. Wijnstroom,
advocaat en notaris alhier.
In de zwem- en badinrichting Rijnzicbt zijn
gedurende deze week 105 baden gebruikt.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
werkhuis alhier opgenomen van 99 tot 117
volwassen personen en van 44 tot 63 kinderen.
Maandag 11. had ten stadhuize te 's-Herto-
genbosch de gewone vergadering der administra
tieve vereeniging van burgemeesters en secreta
rissen plaats, onder voorzitterschap van den heer
J. F. Jansen, burgemeester der gemeente Tilburg.
Wij vernemen dat deze vereeniging voornemens
is, zich tot Z. M. den Koning te wenden om
rechtspersoonlijkheid te verkrijgen.
(Prov. N.-B. en 's-IJ. Ct
Bestuurderen van de Maatschappij tot bevor
dering der Bouwkunst hebben aan de Tweede
Kamer der Staten-Generaal aangeboden een
afschrift van het adres, door hen gericht aan
den minister van binnenl. zaken, naar aanlei
ding van hot wetsontwerp tot regeling van het
onderwijs in de beeldende kunsten. Zij wenden
zich met eerbiedigen ernst tot de Tweede Kamer
met den wensch, dat hare beraadslaging over
dit gewichtig onderwerp moge leiden tot het
opnemen, in het genoemde wetsontwerp, van
het onderwijs in de schoone bouwkunst in haren
geheelen omvang, gemeenschappelijk met de
andere schoone of beeldende kunsten, en tevens,
dat de te stichten kunst-academie gevestigd
worde in de hoofdstad des Rijks; ten einde
eene noodzakelijke en lang gewenschte regeling
tot stand kome ten aanzien van die oudste en
eerste onder de dusgenoemde schoone kunsten,
welke elders zoo hoog in eere staat, doch in
ons vaderland aan ondersteuning en erkenning
zoozeer behoefte heeft.
Terwijl men op de meeste plaatsen van ons
vaderland reeds bezig is met zich te wapenen
voor den aanstaanden verkiezingsstrijd, blijft
het in de provincie Groningen rustig en kalm.
Het lijdt dus ook geen twijfel of de aftredende
heeren Mr. Olivier, Dr. Westerhoff en Dr.
Jonckbloet zullen worden herkozen, daar de
meeste invloedrijke kiesvereenigingen in deze
provincie geene andere candidaten zullen stellen,
maar het mandaat dier heeren zullen trachten
te hernieuwen.
Te Brielle is door de liberale kiezersvereeni-
ging Koning en Vaderland de heer Rombacb
candidaat gesteld voor de Tweede Kamer.
Ook in het onder-kiesdistrict Rozenburg was
de heer Roinbach als zoodanig gekozen.
Als opvolger van den heer Rochussen, die
voor het lidmaatschap der Tweede Kamer niet
in aanmerking wenscht te komen, wordt te
Amsterdam genoemd de heer Wichers van
Kerchem.
Donderdag jl. is de procedure gevoerd tegen
den drukker en uitgever der Middelburgsche
Courant.
De beer H. P. Abrahams had zich ter te
rechtzitting doen vertegenwoordigen door den
heer Mr. W. A. Van Hoek, advocaat te Mid
delburg. De rechtbank besliste echter, dat de
beklaagde zich in dezen niet kon doen verte
genwoordigen, en verleende verstek tegen hem.
Het O. M. eischto veroordeeling, ter zake
van hoon, tot eene geldboete van f 8 tot 100
met de kosten. Uitspraak a. s. Donderdag.
Eergisterenavond werd op verschillende plaat
sen van ons land een prachtig noorderlicht
waargenomen. Schier een derde gedeelte van
het hemelrond werd nu eens sterker dan weder
zwakker verlicht door een gloed, die uit do
noorderkim scheen op te rijzen, en beurtelings
helder wit, licht groen, of prachtig rosé en
violet gekleurde vlammen en stralen uitschoot.
Tu8schen 10 en 11 uren was het hemelver
schijnsel het krachtigst.
Bij den gemeenteraad te Amsterdam
is ingediend een advies van curatoren van het
gymnasium over het voorstel-De Vries en Buch-
ner tot verhooging van het minerval van f 100
op 150- Het advies is ongunstig. Eene ver
hooging met 50 pCt. achteu de curatoren voor
de ouders te belemmerendverhooging met 20
pCt. zou kunnen, zonder veel belemmering voor
de classieke studie.
