In de laatste driejaren was het aantal school
gaande kinderen alhier:
openb. sch. bijz. sch. totaal.
1S66 2269 1799 4068
1867 2418 1905 4323
1868 2678 1951 4629
De verhouding der schoolgaande kinderen tot
de bevolking was alzoo in 1866 10.7 pCt., in
1867 bijna 11.2 pCt., in 1868 bijna 11.8 pCt.
Het aantal kosteloos onderwezenen was in die
jaren aldus:
openb. sch. bijz. sch.
1866 763 793
1867 832 1118
1868 948 1000
De kosten van het openbaar onderwijs hebben
bedragen in 1868 f 63,300.49.
Aan het verslag der plaatselijke schoolcom
missie ontleenen wij het volgende:
//Op alle openbare scholen, zoo verklaart zij, is
het onderwijs goed en zijn de vorderingen der
leerlingen daaraan geëvenredigd."
Terwijl in het personeel der hoofdonderwij
zers en hoofdonderwijzeressen geene verande
ring is gekomen, hebben er vele mutatiën in het
personeel der hulponderwijzers en hulponder
wijzeressen plaats gegrepen.
De schoolcommissie acht het overbodig in
het breede uit te weiden over het gebrekkige
van het lokaal der school van mej. Renssen
in ruime mate ondervonden in het verloopen
jaar leerlingen en onderwijzeressen denadeelen
der gebreken van het lokaal.
De toestand der openbare bewaarscholen is
verre van gunstig de commissie wenscht dat
de nieuwe regeling zoomin mogelijk vertraging
moge ondervinden.
Wat de bijzondere scholen betreft, zoo zegt
de commissie ten slotte, dat zij hieromtrent
weinig belangrijks heeft mede te deelen.
De toestand van de openbare vormschool is
voortdurend gunstig te noemen. Zij telt 9
onderwijzers en éen onderwijzeres, en als leer
lingen 42 hulponderwijzers, 14 hulponderwij
zeressen, 30 jongens en 23 meisjes-kweekelingen.
Yan de scholen voor middelbaar onderwijs,
telde de burgeravondschool van het genootschap
M. S. G. 5 onderwijzers en 20 leerlingen, van
welke 4 na afgelegd examen het diploma van
bekwaamheid ontvingen.
De hoogere burgerschool telde 14 onderwij
zers en 103 leerlingen. De nieuwe cursus ving
aan met 100 leerlingen. De plaatselijke com
missie van toezicht vermeldt in haar uitvoerig
verslag weder met lof de wijze waarop direc
teur en leeraren hunne werkzaamheden vervul
len. Uit dit verslag blijkt dat zoowel het phy-
sisch en chemisch kabinet als de leermiddelen
voor de andere vakken, door aankoop en ge
schenken, zijn verrijkt geworden.
De Kweekschool voor Zeevaart verkeert in
zeer gunstige omstandigheden: van de 125jon
gens, die zich in 1868 aanmeldden, werden 73
voor 's Rijks zeedienst geschikt bevonden en
4 erlangden eene plaatsing ter koopvaardij.
Onder de scholen van bijzonderen aard en
strekking, worden genoemd de volkszangscholen
van het Leidsch Departement der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen, waarvan de volks
zangschool 331 (180 meer dan in 1867), de
burgerzangschool 215 leerlingen telt, doch het
Mannenkoor kwijnt (en is later opgeheven).
Voorts behoort hieronder de Gymnastiekschool,
waar onderwijs wordt gegeven aan leerlingen
van openbare scholen, aan particulieren, en aan
het personeel van bijzondere inrichtingen.
Het Gymnasium heeft 12 onderwijzers en 30
leerlingen.
Het aantal studenten nam toe en bedroeg
op 31 December 1868 546, (lett. 61, geneesk.
92, rechten 292, godgel. 45, wis- en natuur
kunde 56). Buitendien waren er nog 70 stu
denten ingeschreven, die aan Athenaea studee-
ren. Het aantal promotiën in 1868 bedroeg 56.
De Rijksinstelling van onderwijs in taal-, land
en volkenkunde telde in 1867/68 8 jongelieden
voor al de lessen en 14 voor slechts enkele.
Het ambtenaars-examen werd door 8 kweeke-
lingen en 1 oud-kwcekeling der instelling met
gunstigen, door 1 met ongunstigen uitslag af-
De bibliotheek der instelling is met Javaan-
sche en Maleische handschriften aanmerkelijk
verrijkt.
Volgens de lijsten der hoogst aangeslagenen
in '8 rijks directe belastingen, waaruit de leden
van de Eerste Kamer der Staten-Generaal moe
ten gekozen worden, is het bedrag der hoogste
en laagste aanslagen in de verschillende pro
vinciën dit jaar als volgt:
Noord-Brab. n°. 1 f 4,719.01 ;n°. 135 401.40
Gelderland 1 6,053.75s; 134 481.99
Zuid-Holland 1 1S,503.085; 206 938.84
Noord-Holl. 1 6,187.98 175 847.—
Zeeland. ...//I// 3,809.63s; 55 721.09
Utrecht 1 6,717.41 53 //l,026.48
Friesland. 1 8,571.55 91 787,73
Overijsel1 13,958.35s; 78 470.38
Groningen 1 1,887.30 69 548.66s
Drenthe 1 729.47 31 260.45
Limburg4,544.34 71 304.41.
De letterkundige afdeeling van de Konink
lijke Academie van Wetenschappen heeft Maan
dag eene vergadering gehouden. Na de vast
stelling van het verslag der vorige vergadering
verzocht de commissie, in wier handen de missive
van den heer J. A. Van der Chijs gesteld was,
met betrekking tot het door baar uit te bren
gen verslag voor alsnog diligent verklaard te
worden. Dit geschiedde, en het lid de heer Sloet
van de Beele erlangde, met eene kleine veran
dering in de volgorde der punten van behan
deling, het woord om eene mededeeling te doen
over een HS. te Nijmegen, bevattende de ge
schiedenis van den Zwanenridder. Van dit HS.,
dat door zijn meerderen eenvoud aanspraak
maakt op ouderen oorsprong, is een afschrift
aan de afdeeling door den spreker aangeboden-
De inleidende mededeeling en de tekst van het
verhaal zullen in do Verslagen en Mededeelin-
gen worden afgedrukt.
Daarop volgde de mededeeling van het lid
J. A. Fruin over //de Anfang en de slichte
Klage um varende Have naar het oud-saksische
recht." Spreker gaf eene verklaring van de
//Klage um varende Have", eene actie om roe
rend goed. Twee rechtsvorderingen werden ver
meld: de eene, //de Anfang" genaamd, werd
bij het verlies van het geding gevolgd door
boete van den klager; de andere, //de slichte
Klage", had bij verlies zulk eene boete niet ten
gevolge. Spreker handelde over de strekking,
de overeenkomst en het verschil der beide rechts
vorderingen; hij vermeldde en beoordeelde de
onderscheidene dienaangaande bestaande gevoe
lens, en bracht zijne eigene meening in het
midden, waarbij tusschen de twee actiën slechts
een formeel verschil betreffende een onderge
schikt punt werd erkend. Eenige vragen, tot
spreker gericht door de leden Kern, Lintelo de
Geer en den voorzitter, werden door hem be
antwoord. De mededeeling zal bij uittreksel in
de Handelingen worden opgenomen.
De laatste mededeeling was die van den heer
Leemanszij liep over de twee onlangs te Katwijk
gevonden vloertegels met opschriften. Een dezer
opschriften, in Latijnsche taal en schrift, is,
volgens den spreker, zonder eenigen twijfel ge
heel en al valscb, een maaksel hoogstwaar
schijnlijk van den laatsten tijd. Het andere op
schrift, in Runen-schrift, kwam, wegens de op
gaaf van gezamenlijke vinding met het eerste,
onder groote verdenking van gemeenschappe-
lijken oorsprong en dus ook van onechtheid.
Spreker had een nauwkeurig afschrift van het
laatstgenoemde aan het bestuur van het Kon.
Genootschap van Noordsche Oudheidkunde te
Kopenhagen gezonden, om het oordeel van des
kundigen in te winnen en zou dienaangaandt
later aan de afdeeling nadere mededeeling
doen. De leden Janssen, De Wal en Kern voed
den aan het gesprokene nog eenige opmerkin
gen toeeerstgenoemde vermeldde den vrij onbe-
vredigenden uitslag zijner pogingen, om aan
gaande de plaats en de omstandigheden, waar
en waaronder de tegels gevonden zijn, eenige
geloof verdienende inlichtingen te erlangen. Een
kort verslag van het gesprokene zal in de Han
delingen der vergadering worden bekend ge-I
maakt.
Na den afloop der op den be3chrijvingsbriei
vermelde werkzaamheden berichtte de heer Lee
mans, dat bij de commissie voor de overblijf
selen der oude vaderlandsche kunst enz. zijn
ingekomenvan den minister van binnenl. zaken
aanvraag om onderzoek, meening en raad be
treffende de beroemde glazen met ingebrand
schilderwerk in de Groote Kerk te Gouda;
van den burgemeester van Stolwijk bericht oid d
trent de afgebrande kerk aldaar en een zestal
der in den koorwand van die kerk ingemetselde v»®
potjes; van Ds. H. W. Stork, te Windes b
heim, bericht nopens zerken van het voormalige
klooster van dien naam, en van Da. J. A z
Snellebrand, te Twisk, een aantal glasruiten. b
met ingebrand schilderwerk, uit de kerk aldaar u
afkomstig.
Eindelijk vestigde de heer Beets de aandacht! Cl
van de leden nader op de herkomst en de be-
teekenis van het woord ruwaarddoor den heer 61
M. De Vries in eene vorige vergadering in ver- bi
band gebracht met het Fransche regardde D(
zelfde verklaring werd reeds honderd jaren ge- 01
leden gegeven door Frans Burman in //Eenige'I
aenmerkingen de Nederl. tael en verscheidene
oudheden aengaende", te Utrecht in 1757 en TC
nog eens in 1761 in druk verschenen. Ook deze' de
opmerkingen van den heer Beets zullen in de
Handelingen eene plaats erlangen. HG).
ru
or
he
Het Handelsblad bericht, dat het van va
Juli af in het formaat van de //Independence
Beige" zal verschijnen, ook des Zondags. De
abonnementsprijs per 3 maanden zal bedragen W1
f 8 voor de stad, f 9 voor buiten. Afzonder a<*
lijke nommers zullen voor 10 cents verkrijg
baar zijn.
Door de firma H. Regenboog te Amsterdam m<
is het prospectus verzonden van een //Algemeeni ve
Dagblad van Nederland". Het zal aan staat de
kunde en wetenschap zijn gewijd; 30 vierkante j?°
palmen oppervlakte beslaan voor 2500 abonne
mentenvoor elke 2500 meer met de helfi
worden vergroot; f 4.50 franco p. p. in de dri|
maanden kosten. De politieke richting van
blad is niet juist aangegeven. Alleen zegt he'
prospectus, dat het een zelfstandig, onaf haD
kelijk orgaan zal vormen.
Over de opening van het hotel Berg-en-Da
bij Beek zegt de Nijmeegsche Nieuwsbode bel
volgende: Voor hem die in den //Nieuwsbode'!
een kort verslag van het feest op Berg-en-Da f
wenscht te geven, is het hoogst moeilijk inder
daad een Nieuwsbode te zijn. Hij kan slecht:
vertellen wat iedereen weet, want er was eer
gisteren bijna geen oud vrouwtje bij haar spin-
newiel of breikous gebleven. Er heerschte al
gemeen in en door de stad opgewektheid. Bui
ten wisselden rijtuigen van allerlei grootte en
smaak elkander af; groote en kleine vrachtes
werden voor het hek afgezet, dat wel alleen
aan degenen die de entree betalen konden toe
gang verleende, maar toch aan minder bedeel
den een vrij gezicht en een vrij gehoor ver
gunde. De kapel van Mohr deed haar best om
allen in eene goede stemming te houden en
dit gelukte, niettegenstaande de illuminatie, die
dan ook buiten het programma lag, mislukte-
In de zalen, onder de veranda en onder Gods
blooten hemel, overal krioelde het van menscben
u
;il
Wi
dt
ie<
a:
;ii
iCl
lei
