VANILLE,
GEMBER,
wijl Eigueras, die de eerste was op de lijst der
republikeinen, er slechts 14,969 bekwam.
H Men gelooft dat van de 350 verkozen
afgevaardigden in geheel Spanje er 300 behoo-
reu tot de monarchale partij, 30 tot de repu-
blikeinsche en 20 tot de Bourbonsche.
Turkije. De //Courrier" deelt een particulier
telegram uit Konstantinopel mede, waarin ge
meld wordt dat Turkije het besluit der conferentie
heeft aangenomen, alsook dat de Porte aan Djemil-
Bassa heeft getelegrapheerd om het protocol te on
derteekenen, en dat ook Griekenlands adhaesie
.verwacht wordt.
AMSTERDAMSCiiE BRIEVEN.
XY.
19 Januari 1869.
Waarde Redacteur.
Zou Shakespeare zijn bekende dichtregels.-
A rose by any other name
Would smell as sweet
wel geschreven hebben zoo hij het programma,
de geloofsbelijdenis, of hoe ge 't noemen wilt,
der groote conservatieve centraal-kiesvereeniging
gezien had Zijn het niet de namen, die onder
dat stuk staan, welke er den echten reuk aan
geven Ik althans zie niet in, dat Thorbecke,
De Waal e tutti quanti van de liberalen het
manifest niet even goed konden onderteekenen.
Maar stel eens dat zij 't gedaan haddenwelke
conservatieve neus zou dan niet aan die roos
den ergerlijksten stank ontdekt hebben, hoe
veel conservatieve zakdoeken en reuktleschjes
zouden dan niet te voorschijn gekomen zijn
't Is toch een vreemd verschijnsel dat een
partij die zich zoo zeer op afgerondheid en
vastheid van beginselen te goed doet, die voor
die beginselen tweemaal een Kamerontbinding
heeft durven provoceeren, 't is vreemd dat die
partij niets anders als haar programma te berde
weet te breugen, dan wat elke liberaal ten volle
kau beamen. Ligt in dit programma niet de
bekentenis opgesloten dat de felle strijd waarin
men sedert jaar en dag gewikkeld is alleen een
voortdurende toepassing is van de leus Ote toi
de la, que je m'y mette Of, zoo de conserva
tieve partij werkelijk iets anders (niet slechts
eenige andere personen) dan de liberale wil,
waarom dat niet uitgedrukt in een stuk, dat
met zooveel overleg schijnt vastgesteld te zijn
Ligt het vermoeden niet voor de hand dat het
manifest de strekking heeft om zieltjes te win
nen, dat de bouillon aangelengd is opdat er des
te. meer personen van zouden drinken Waar
om anders niet ruiterlijk verklaard wij wil
len art. 56 van 't Indisch regiem, gewijzigd,
het cultuurstelsel onaangeroerd, de Javaantjes
zoo liefderijk mogelijk behandeld, maar toch
geexploiteerd hebben, wij willen het lager onder
wijs zooveel mogelijk van de openbare op de
bijzondere school overgebracht zien, wij willen
geen fatsoenlijke uitvoering van de wet op het
middelbaar onderwijs? Dan had iedereen ten
minste geweten, waaraan zich te houden.
Wht het laatste punt van dit ongedrukte
conservatieve programma betreft, middelbaar
onderwijs, begint Amsterdam te toonen dat
het in dat opzicht niet conservatief meer wil
zijn. Onlangs heeft hier de inschrijving plaats
gehad op de tweede openbare inrichting van
middelbaar onderwijs, die de stad bekostigt, de
Handelsschool namelijk, die met 1° Februari
geopend zal worden. Er hebben zich wel nog
slechts weinig leerlingen aangemeld, doch
men mag daaruit niet afleiden dat de instelling
niet aan een behoefte voldoet. De gewoonte om
de kat uit den boom te kijken (een denkbeeld
volstrekt niet gelijkstaande met het welbekende
geloot dat bergen verplaatst) is vanouds Am-
sterdamsch; men wil hooren hoe een nieuwig
heid anderen bevalt voor dat men zelf de proef
©r van neemt, en in een zaak van zooveel be-
ang als het middelbaar onderwijs is die gewoonte
zeerj begrijpelijk. Voeg daarbij dat de nieuwe
school geopend wordt te midden van een leer
cursus, en men zijne kinderen dan zelden en
slechts om overwegende redenen van school
doet veranderen. Wij dienen ons oordeel over
de werking der nieuwe instelling dus op te
schorten tot een volgend jaar; en dan zal het
vooral een punt van onderzoek zijn of het
schoolgeld van f 180 niet te hoog is.
Mij schiet daar te binnen dat ik al lang ver
zuimd heb U te spreken van eene inrichting
die in den vorigen zomer tot stand gekomen
is en ook elders navolging verdient. Ik bedoel
het bureau voor informatie naar behoeftigen.
Door de samenwerking der diaconieën van alle
kerkelijke gemeenten binnen Amsterdam ge
vormd, stelt zich dat bureau voor, om tegen
een zeer matigen abonnements-prijs van f2
'sjaars inlichtingen te verschaffen aangaande
de behoeftigen die zich bij particulieren aan
melden. De geabonneerde heeft daartoe slechts
den naam, de woonplaats en de gezindten van
den behoeftige op te geven en ontvangt dan
een dag of twee later informatiën die hem in
staat stellen te beoordeelen of de persoon die
zich bij hen aanmeldt al dan niet ondersteuning
verdient, 't Is misschien wel niet het ideaal der
christelijke liefde, de weldadigheid zoo bureau
cratisch te organiseeren, en de Samaritaan zou
waarschijnlijk nooit zoo geprezen zijn, indien
hij den Jood op den weg had laten liggen,
terwijl bij een bewijs van een buurtsecretaris
te Jeruzalem ging balen, maar wat wilt
ge In onze zoo kunstig ineengezette maat
schappij zou het meer primitief dan liefderijk
zijn, indien men eiken gewonden of quasi-
gewonden Jood zonder nader onderzoek ging
verplegen. Zoo velen maken er een beroep van,
van huis tot huis aan te kloppen ten einde
zwakke gemoederen met min of meer leugen
achtige verhalen, met min of meer vervalschte
getuigschriften te vermurwen, dat de slimheid
der slang vereischt wordt om de echte van de
voorgewende armoede te onderscheiden en
slim als de slangen zijn de meeste menschen
niet. Al neemt zij de spontanëiteit der liefde
weg, juich ik dus de nieuwe instelling toe,
te meer ook daar zij de strekking heeft, allen
opmerkzaam te maken op het dwaze en ver
derfelijke der onberedeneerde liefdadigheid. Tot
mijn genoegen las ik onlangs in de Times, dat
te Blackheath, een deel van Londen, bijna let
terlijk dezelfde instelling sedert een driekwart
jaar bestaat en uitmuntend werkt. Ik heb echter
niet te weten kunnen komen, of het Londensche
bureau al dan niet tot voorbeeld aan 't Amster-
damsche gestrekt heeft.
Yalé1.1.
Q. N.
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur!
Naar aanleiding Uwer beschouwing over het
middelbaar onderwijs te dezer stede in Uwe
courant van Zaterdag 11. verzoek ik U het vol
gende wel te willen plaatsen
Het is mij niet volkomen duidelijk of Uwe
opmerking over het onderwijs van onze hoogere
Durgerschool ernstig gemeend is, dan wel ofU
dat onderwijs in een bespottelijk licht wilt stel
len. Uwe goede gezindheid jegens onze burger
school uit vele vroegere mededeelingen in het
Leidsch Dagblad vernemende, zoo meen ik tot
het eerste te mogen besluiten.
In die vooronderstelling dan gevoel ik mij
verplicht op te komen tegen Uwe bewering,
dat het meeste huiswerk der leerlingen bestaat
in het leeren van Duitsche verzen. Ieder zal
toch gereedelijk toestemmen, dat de meeste
vakken niet voldoende kunnen geleerd worden
op de lessen; van daar dan ook dat alleen voor
teekenen, boekhouden en schoonschrijven geen
werk wordt opgegeven voor al de overige vak
ken echter moeten de leerlingen huiswerk ma
ken, hetwelk, al naar het vak eischt, bestaat
in het leeren van een les of een vers, het na
lezen van het op de les behandelde, het oplos
sen van vraagstukken en het vertalen van
thema's of andere stukken.
Hieruit volgt dus, dat voor een leerling, die
al zijn werk behoorlijk maakt, het leeren van
I een Hoogduitsch versje slechts een klein gedeelte
van het huiswerk kan uitmaken.
Dat de nationale zin, welke bij de leerlingen
der Leidsche hoogere burgerschool bestaat, uit
sluitend afkomstig zou zijn van het leeren
van Hoogduitsche verzen, is zeker wel zeer
ongerijmd.
Uit Uwe beschouwing meen ik tot mijne
vreugde te mogen opmaken, dat U de vrees
van den Heer Hartsen, in de Eerste Kamer
aan den dag gelegd, niet deeltzoolang de
aardrijkskunde, de geschiedenis, de staathuis
houdkunde, de Nederlandsche, Eransche, En-
gelsche en Hoogduitsche talen, het handteeke-
nen eene zoo belangrijke plaats innemen onder
de leervakken der hoogere burgerscholen, be
hoeft men werkelijk zoo bevreesd niet te zijn
voor //de positieve, materieele strekking aan
het technisch onderwijs eigen." Men moet
dan ook het onderwijs in de verschillende vak
ken aan eene hoogere burgerschool beschouwen
als een geheel, zoodat alle vakken medewer
ken tot beschaving en veredeling. Daarenboven
kan het gevoel voor het schoone even goed
worden opgewekt door natuurkunde als door
literatuur.
Yan de door U geciteerde woorden van den
Heer Hartsen //zonder fantasie, zonder enthou
siasme, en dus zonder nationalen zin" begrijp
ik het woordje dus niet, en zoo ik mij niet
vergis, is dat U evenmin duidelijk. Of nu die
gevolgtrekking al of niet juist is, zoo meen ik
te mogen verklaren, dat men op de hoogere
burgerscholen er naar streeft om van de leer
lingen goede, bruikbare burgers te maken, niet
lauw en onverschillig voor al wat rondom hen
plaats grijpt, maar opgewekt tot eigen onder
zoek, die een open oog voor het schoone en
goede bezitten en die voor de Nederlandsche
vrijheid en onafhankelijkheid steeds zullen
strijden
Met bijzondere hoogachting heb ik de eer
te zijn
UEd. Dw. Dienaar
D. DE LOOS,
Directeur der hoogere burgerschool.
Leiden, 19 Januari 1869.
GEMENGDE BERICHTEN.
Ieder weet, hoe onaangenaam het afloopen
en afdruipen der stearine-kaarsen is. Om de
nadeelen daarvan te voorkomen, heeft Prof.
Meidinger, te Karlsruhe, een eenvoudig instru
ment bedacht, bestaande uit een koperen hoedje
met glazen klokje, dat op het vet der kaars
rust en naarmate die afbrandt, naar beneden
zinkt.
In Parijs worden thans vele naaimachines
door electriciteit in beweging gebracht. De
werkster behoeft niet meer op de pedalen te
trappen, maar slechts het werk onder de naald
te regelen.
ADVERTENT1EN.
prima kwaliteit, gekristalliseerd, bij het masje
van 50 stokjes, ter lengte van 33% nederl. duim,
in een blikken busje, voor drie gulden.
puike kwaliteit, kort en zacht, niet gesuikerd,
in originele potten van circa 5 ponden, voor
vier gulden.
Brieven franco bij M. CLÉBAN C°., Am
sterdam, Heiligenweg, 321, en Huidenstraat, 278j
