l\°. 2744.
Woensdag
A°. 1869.
20 Januari.
BINNENLAND.
leidsch
dagblad:
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00.
Franco per postn 3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon-en Feestdagen uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 1-6 regels 0.75iedere regel meerf 0.124
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90 iedere regel meer0.15
Lelden, 19 Januari.
Sedert eenige jaren bestaat in ons midden
eene Vereeniging tot beoefening van krijgs- en
staatswetenschappen, welke zich ten doel stelt
door het bespreken van zaken, tot het gebied
van die wetenschappen behoorende, tusschen de
leden onderling kennis te verspreiden en te ver
meerderen. De discussie, gevoerd op de wijze
welke in de Engelsche Debating-socie
ties ook hier te lande wel bekend ge
bruikelijk is, moet tevens dienen als oefening
in de moeilijke kunst van nauwkeurig en dui
delijk spreken. Deze vereeniging nu heeft on
langs begrepen, dat, ten einde haar bestaan
vruchtbaarder te maken voor het algemeen dan
tot nog toe het geval kon zijn, het wenschelijk
ware hare grenzen aanmerkelijk uit te breiden.
Zij heeft te dien einde in de maand December
van het afgeloopen jaar eene circulaire gericht
aan een groot getal stadgenooten van allerlei
richting en godsdienst, en dezen uitgenoodigd
tot eenp voorloopige bijeenkomst, ten einde on
derling te beraadslagen over de vraag, of en in
hoeverre het mogelijk zoude zijn door gewij
zigde inrichting te geraken tot het gewenschte
doel.
Eenige weken geleden heeft de bedoelde bij
eenkomst onder leiding van den voorzitter der
Vereeniging, den heer W. Pleyte, werkelijk plaats
gehad. Ofschoon op verre na niet allen waren
opgekomen op wier tegenwoordigheid de Ver
eeniging prijs stelde, zoo ontbrak het op deze
vergadering toch niet aan vele belangstellenden,
die onderling van gedachten wisselden over de
beste wijze om een plan te verwezenlijken,
waaraan allen blijkbaar groote waarde hechtten.
Immers wat men voor alles wilde was het
openstellen van eene gelegenheid voor personen
van allerlei rang en stand, onverschillig welke
richting zij mochten zijn toegedaan, om onder
ling van gevoelen te wisselen over die zaken,
welke op een gegeven oogenblik hier ter stede
of in het land aan de orde mochten zijn en
daarom in bijzondere mate de aandacht wekken
van onze stadgenooten, 't zij dan als burgers
van den staat, 't zij als inwoners van Leiden.
"Was men het omtrent de hoofdzaak volko
men eens, over de vraag hoe de discussie over
deze quaestiën van den dag het best zoude
kunnen worden gevoerdin den vorm tot nog
toe door de Vereeniging gevolgd of in een an
deren, hierover scheen eenig verschil van mee-
uing te bestaan, en van daar dat de definitieve
beslissing van die vraag tot later werd aangehou-
^cn, wanneer men beter dan nu uit ervaring zou
weten of men aan de tot nog toe gevolgde me
thode behoort vast te houden.
•Wij behoeven nauwelijks te zeggen dat wij
groote sympathie gevoelen voor het doel dat
de Vereeniging wil verwezenlijken en dat wij
haar dus de beste resultaten van haar voor
treffelijk streven toewenachen. De Leidsche
burgerij heeft de reputatie van zeer verdeeld
te zijn zoo wel op kerkelijk als op staatkundig
gebied, en waarlijk niet zonder reden. Wij
zouden den naam van onverbeterlijke opti
misten verdienen, wanneer wij verklaarden te
gelooven aan de mogelijkheid om door mid
del eener vereeniging, als hierboven bedoeld
werd, de bestaande verdeeldheid weg te ne
men, maar wat wij wel gelooven, en niet
aarzelen uit te spreken, is dit, dat een geregeld
samenspreken over quaestiën van den dag, zoo
als de Vereeniging bedoelt, tusschen menschen
van verschillende denkwijzen een uitnemend
middel oplevert om tal van vooroordeelen op
te ruimen en alle eerlijke lieden te brengen
althans tot eene betere en meer billijke waar
deering van de denkbeelden hunner tegenstan
ders. Mocht slechts dat loei bereikt worden,
Leiden zou inderdaad groote reden van dank
baarheid hebben tegenover de jonge Vereeni
ging en het publieke leven in onze stad zou
zich al spoedig op beter en gezonder wijze
openbaren dan het nog toe het geval was.
Zijn wij wel ingelicht dan blijft de gelegen
heid tot deelneming aan deze Vereeniging als
nog eenigen tijd opengesteld.
LEIDEN, 19 Januari.
De conferentie te Parijs is dan waarlijk tot
een gewenscht einde gekomen, en drie punten
zijn onvoorwaardelijk aangenomen. De mogend
heden verklaren in naam der beginselen van
het internationaal recht de feiten af te keuren
die aanleiding gaven tot het afbreken der di
plomatische betrekkingen tusschen Turkije en
Griekenland, te wetenhet vormen van gewa
pende benden met het doel om op het grond
gebied van naburige mogendheden in werking
te treden, het uitrusten van schepen bestemd
om den inval dier troepen in de hand te wer
ken, en eindelijk de beletselen aan de emigran
ten in den weg gelegd om naar hun land terug
te keeren. Deze verklaring zal van den eenen
kant aan Griekenland, van den anderen aan
Turkije bekend gemaakt worden. Griekenland
zal uitgenoodigd worden zich daar naar te re
gelen en Turkije om zijn ultimatum in te trek
ken, zoodat de betrekkingen tusschen Athene
en Konstantinopel weer aangeknoopt zouden
kunnen worden.
Men leest in het Nieuw Israël. Weekblad:
Terwijl van protestantsch- en roomsch-clericale
zijde wordt geagiteerd tegen de ons zoo dier
bare onzijdige openbare school, is het ons een
waar genoegen te constateeren, dat in de ver
gadering (betreffende een centraal Israël, wees
huis) zoowel de eerw. opperrabijn Chumaceiro,
als de eerw. heer tweede rabbinale assessor J.
M. Content, zich in krachtige bewoordingen
vóór de neutrale openbare school hebben ver
klaard, en zulks naar aanleiding van een inci
denteel ter sprake gebrachte bepaling van het
reglement voor het centraal Israël, weeshuis,
houdende dat de weezen, daarin verpleegd wor
dende, het maatschappelijk onderwijs op de
openbare school zullen genieten en nadat de
voorzitter den eerw. heer Content, naar diens
genoegen had geantwoord op zijne vraag: of
er genoeg tijd overbleef voor het godsdienst
onderwijs, dat, volgens hetzelfde reglement, in
het gesticht zelf zal worden gegeven.
Op 1 Januari 1869 bedroeg het aantal
candidaten tot den heiligen dienst bij de Nederl.
Herv. kerk niet meer dan 60, waarvan 10 als
hulpprediker of als leeraar bij het voorbereidend
hooger- en middelbaar onderwijs zijn geplaatst.
Onder dat 60tal zijn geëxamineerd 4 door het
kerkbestuur van Zuiu-Holiana, 5 dito Noord-
Holland; 10 dito Noord-Brabant; 8 dito Zee
land 6 dito Utrecht2 dito Gelderland5
dito Groningen; 6 dito Friesland; 4 dito
Drenthe; 6 door de commissie voor de Waalsche
kerk.
De Haagsche afdeeling van het Anti-
Dagbladzegel-Verbond heeft besloten mede hare
adhaesie te hechten aan het adres van het hoofd
bestuur aan de Tweede Kamer, waarbij op de
aanneming van het aanhangige wetsvoorstel tot
afschaffing van het zegel op dagbladen en ad-
vertentiën wordt aangedrongen, en tevens om
ook buiten den kring der afdeeling tot het
schenken dier adhaesie op te wekken.
Ook de afdeeling Arnhem van het Anti-
Dagbladzegel-Verbond heeft met algemeene stem
men besloten, dat aan de Tweede Kamer een
adres van adhaesie aan het adres van het hoofd
bestuur zal worden opgezonden.
De //Daily News," de internationale ten
toonstelling te Utrecht besprekende, merkt
op, dat bij deze tentoonstelling het nut, meer
dan anders, op den voorgrond zal staan. Waar
schijnlijk zal de uitsluiting van weeldeartikelen
ook van zelf bezoekers van weelde uitsluiten.
De tentoonstelling, die, naar genoemd blad
meent - en te recht - aan het initiatief der
//Vereeniging ter bevordering van Fabrieks- en
Handwerksnijverheid in Nederland" is te danken,
van welker hoofdbestuur de heer D. J. Mackay
president is en zich als zoodanig bijzonder veel
moeite gaf om in Engeland tot deelneming op
te wekken, schijnt zeer geschikt om alle ketterij
van bescherming van handel en nijverheid, die
juist bij de arbeidende klasse nog diep is ge
worteld, in den grond aan te tasten.
Wanneer de werkman bemerkt, dat eenig
artikel van dagelijkscb gebruik goedkooper en
beter elders dan in zijn eigen land kan worden
verkregen, dan zal hij van zelf geneigd worden
eene andere meening omtrent de bescherming
