N0 2729. Zaterdag A0. 1869. 2 Januari. LEIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden, per 3 maandenf '3.00. Franco per postT 3.85. Afzonderlijke Nommersn 0.J0. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagenuitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 1-6 regels 0.75iedere regel meerf (MS1 Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van 4-4 regels ƒ0.90iedere regel meer0.45 BINNENLAND. LEIDEN, 3L December. Dinsdag-avond had in het lokaal der Physica op de Ganzenmarkt te Utrecht eene openbare vergadering plaats van de //Maatschappij tot nut van den Javaan", waarin Prof. P. J. Yeth, van Leiden, als spreker optrad. De hoofdstrekking dezer hoogstbelangryke rede was: het betoog te leveren, dat de Maat schappij tot N. v. d. J. ook onder deze regee ring recht van bestaan bad. De tegenwoordige minister van koloniën had namelijk, by do jongste debatten over de koloniale quaestie in de Tweede Kamer, beweerd dat het eene scha delijke overdrijving was, indien 'yen het onder vijs ook tot deu minderen mn cp Java wilde uitstrekken; maar dat men zich daarmee tot de hoofden bepalen en door hen op de beschaving des volks moet trachten te werken. De //Maat schappij tot N. v. d. J." daarentegen stond het volkocnderwijs voor en had nog onlangs eene ooio: 8810 benoemd óm advies uit te brengen over de beste middelen, die daartoe konden worden aangewend. Uit de schets, die de spreker eerst leverde van de verhouding, waarin bet volk op Java tot zijne hoofden staat, namelijk die van diepe afhankelijkheid en slaafsche onderwerping, bleek dat er van die hoofden weinig voor het volk te wachten is. In de tweede plaats bestreed hij de meening van sommigen, dat het Polynesische ras voor alle hoogere ontwikkeling ongeschikt was. De geschiedenis gaf tot die stelling geen recht. Dat de Javaan veelal onverschillig, traag en zorgeloos was, kwam uit den toestand van ver drukking voort waarin hij sinds eeuwen geleefd haddoch tredende bewijzen werden door den 'spreker aangehaald, dat diezelfde Javanen ook zee.* ijverige en spaarzame werklieden konden zijn, indien zij slechts de zekerheid hadden, dat zij de vruchten van hun arbeid genieten zouden. Ook omtrent hunne geschiktheid tot intellectueele ontwikkeling werden bevoegde getuigenissen aangehaald. Ten slotte wekte de spreker de aanwezigen om zich aan de Maatschappij aan te slui ten en zoodoende hare pogingen tot heil der Javanen te bevorderen. Ar. Utr. Ct. Onder het opschrift //Een pleidooi van Ber- ryt.leest men in een der Fransche tijdschrif ten le volgende bijdrage uit het leven van dien ^roemden advocaat//Een vriend had hem een angrijk geding opgedragen, dat zoowel eene \estie van eer en heerlijkheid als van per soonlijk belang betrof. Door vriendschap en plichtgevoel gedrongen, beloofde Berryer die zaak met zorg te bestudeeren doch drie of vier dagen daarna vroeg hem de advocaat der te genpartij inzage van de processtukken Berryer j gaf ze hem, maar dacht verder niet meer aan de zaak. Op zekeren morgen treedt zijn cliënt zijn studeervertrek binnen. Gij weet, zeide hij, dat het heden de dag is. Heden "Wat? antwoordde Berryer met eei afgetrokken voor komen. Wel, onze zaak. Drommels,ja! Gij hebt ze toch niet vergeten? Wel neen, komt gij met rijtuig? Ja. Dan rijden wij dadelijk weg. Maar destuk ken Die vinden wij wel in de pleitzaal ik heb ze den advocaat der tegenpartij ter inzage gegeven. Den geheelen weg langs babbelde de cliënt over zijne zaak, doch Berryer hoorde hem nauwelijks aan, daar hij iutusscben aan de redevoering dacht, die hij in de kamer van afgevaardigden wilde uitspreken. In de gehoor zaal gekomen, drukte Berryer zijne tegenpartij de hand en vroeg zijne stukken terug, die hem uit de proceszak werden ter hand gesteld. Terwijl de rol van den dag werd afgedaan, doorliep Berryer zijne papieren en overzag in dien korten tijd de ganscbe toedracht, zoodat hij zijn vriend in het oor kon fluisteren: //Het spel staat goed, wij zullen het winnen". Inmid dels was door den president, het woord gegeven aan den heor Berryer, die nu een pleidooi van een vol uur begon to houden. Eerst werden door hem de feiten met eene bewonderenswaar dige helderheid blootgelegdvervolgens behan delde hij de rechtspunten en deed de krachtig ste argumenten gelden. In het vuur der schit terendste improvisatie scheen hij echter de opgewondenheid van zijn cliënt niet te bemer ken, die geen oogenblik rustig op zijne plaats bleef zitten en hem met blikken en gebaren scheen te smeeken op te houden. Toen Berryer eindelijk met zijne gewone eigenaardige geste zijne rede wilde besluiten en aan de conclusie was gekomen, werd hij door den ongelukkigen cliënt bij den arm gevat en hem het zwijgen opgelegd. //Maar, ongelukkige", riep deze, //gij pleit voor mijne tegenpartij"Berryer ziet hem met eene natuurlijke verbazing aandoch zich dadelijk herstellende, zet hij zich met waardig heid neder, nadat hij zich tot de rechters met de volgende woorden gericht had//Ik heb nog veel te zeggen, mijne heeren! ik verzoek u mij vijf minuten pause toe te staan." Met de meeste hoffelijkheid werd de zitting door den president voor tien minuten geschorst, van welken tijd Berryer gebruik maakte om zich te overtuigen, dat hij de stukken van zijne tegenpartij had doorgelezen, die zijn collega hem bij vergissing had ter hand gesteld. Het kon niet beter, zegt Berryer tot zijn cliënt, uwe zaak staat nu nog veel beter dan ik ge dacht had. Daarop hervatte hij zijn pleidooien begon nagenoeg met deze woorden: //Yoor het hof heb ik met volkomen openhartigheid de zaak voorgesteld, die het geroepen is te beoor- deelen. Met groote nauwgezetheid, met de meeste zorgvuldigheid deed ik uitkomen, wat in het geding ten gunste van onze tegenpartij kon aangevoerd worden. Ik geloof dan ook niet, dat mijn achtenswaardige tegenstander nog éen argument zou kunnen aanvoeren, dat ik niet voorzien had. Nu" enz. enz.; en hij begon stuk voor stuk met eene onwederlegbare logica het geheele gebouw van redeneeringen af te breken, dat hij gedurende het eerste gedeelte van zijn pleidooi met zooveel talent had opgetrokken. Is het nog noodig er bij te voegen, dat hij het proces won en de rechters en aanwezige advo caten onder den wegslependen indruk liet van een ontzagwekkende rhetorica, die eerst aan den eischer de rol van verdediger der tegen partij oplegt, om deze vervolgens te zekerder te verpletteren onder het gewicht der wapenen, die in haar voordeel gesmeed schenen te zijn. Men schrijft ons uit Boskoop dd. 30 December Ook in het alhier gevestigde departement van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen is de circulaire van het hoofdbestuur betreffende de gewichtige zaak van het onderwijs met be langstelling overwogen. Met onverdeelde sym pathie werd kennis genomen van haren inhoud, en eenparig besloten te antwoorden, dat het departement Boskoop, hoewel den ernst des tijds geheel erkennende, het niet geraden achten zou nu reeds een of anderen stap te doen. De geest van de tegenwoordige regeering, de han delingen van den gemeenteraad te dezer plaatse, tu dv bloei Ier oponbare sohool eadaakc bei' bestaan van eene bijzondere school waren de grondslagen van dit besluit. Gisteren heeft de Hooge Raad der Ne derlanden eene plechtige algemeene vergadering gehouden tot installatie van den heer Mr. E. G. P. Gertsen. Bij gelegenheid zijner installatie hield de voorzitter van den Hoogen Raad, Mr. F. De Greve, eene rede, waarin hij eerst den afgetreden raadsheer herdacht en daarop den nieuwbenoemde toesprak. Het verheugde hem den heer Gertsen als Melorts opvolger te mo gen begroeten, geplaatst op de lijst door den Raad ter aanbeveling aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal gezonden; hij herinnerde hoe het lot beslist had tusschen hem en een ander, mede door den Raad aanbevolen candi- daat. De voorzitter riep den heer Gertsen een hartelijk welkom toe en verzekerde hem van aller welwillendheid. Aan het ministerie van justitie is aanbe steed het leveren van 900 Ned. pond gezwin geld blauw Zuid-Hollandsch vlas1600 Ned. pond dito blank; 1000 Ned. pond Friesch vlas, volgens monster A8240 Ned. pond dito, vol gens monster B; 3500 Ned. pond heede of afval van vlas; 5000 Ned. pond Russische rein- hennep, alles in 1869 voor den arbeid der ge vangenen benoodigd. Minste inschrijvers waren voor het gezwingeld blauw en blank Zuid- Hollandsch vlas, de heer A. Yan der Mey, te Oegstgeest, a ƒ1.24 en 1.12s; voor het ge zwingeld Friesch vlas, volgens monster A en B de Goudsche machinale garenspinnerij te Gouda a 0.99* en ƒ0.876; voor de heede of afval van vlas de beeren St.-Martin en C0., te Rotterdam, a O.55"/100en voor de Russische reinhennep de heeren Yan der Horst, Yan Lil en Wagter, te Rotterdam, a 0.5173/100alles per Ned. pond. Naar men verneemt, zal te Haarlem

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1869 | | pagina 1