N°. 2689.
Zaterdai
A°. 1868.
V
14 November.
BINNENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf o.OO.
Franco per post3.85.
Vfzonderhjke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon-en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-0 regels t 0.75; iedere regel meerf 0.12'
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer0.15
DE AFSCHAFFING VAN DE ZEGEL
BELASTING.
III.
De dagbladen zullen goedkooper en beter
worden door de afschaffing van het zegel.
Dat zij goedkooper zullen worden, en daar
door meer onder het bereik van een ieder zul
len vallen, wordt niet betwijfeld.
Wij kunnen ook volstaan met er op te wijzen,
boe de Nieuwe Rotterdamsche Courant nog
dezer dagen mededeelde, dat ieder exemplaar,
waarvoor betaald wordt f 33, aan zegelrecht
kost f 15.11. Eene vergelijking tusschen den prijs
der dagbladen hier en in die landen, waar geen
zegelrecht geheven wordt, bewijst ook overtui
gend hoe onze zegelbelasting (in geen land, waar
zij bestaat, is zij zoo hoog) op den prijs onzer
dagbladen drukt. Wij nemen daartoe twee lan
den, in bevolking niet veel verschillende van
ons land, België en Zwitserland, en van die
landen de bladen, waarvan toevallig ons de
prijs bekend is: de Echo du parlement van
België, bijna tweemaal zoo groot als de N. Rott.
Courant, kost 20 fr. jaarlijkshet Handelsblad
van Antwerpen, in het Ylaamsch geschreven,
dus zeer beperkt in den kring zijner lezers, is
grooter dan de N. R. Courant en kost 22 fr.
Het Journal de Genève, een uitstekend gere
digeerd blad, tweemaal zoo groot als het onze,
kost 25 franken.
Maar zullen de bladen ook beter worden?
Het Haagsche Dagblad, dat een tegenstander
is van de afschaffing der zegelbelasting, geeft
dit zelfs toe. Het berekent, dat de bladen de
helft der som, die thans aan het rijk betaald
wordt, voor verbetering van het blad zullen
gebruiken.
Maar wij hebben nog een andere autoriteit.
Toen in het begin van dit jaar de wet op
de drukpers in het Fransche wetgevend lichaam
werd behandeld, werd ook de quaestie van het
zegel besproken. Er werd beslist dat er een
zegelrecht zou geheven worden, maar daarop
ontstond de vraag hoe hoog dit zou zijn.
Jules Favre, die een voorstander van de af
schaffing was, hield toen een schitterend plei
dooi ten voordeele van een laag zegelrecht. Hij
toonde aan, hoe de bestaande zegelbelasting,
en deze bedroeg 21 franken 34 centimes voor
een groot dagblad in Parijs (dus minder dan
hier), een groot deel van de inkomsten van een
blad verslond. Hij stelde de vraag wat het ge
volg hiervan voor de journalisten was.
»Mais ici j'examine quel est le sort qui e9t fait aui
journalistes par eet impot, ct je dis que celui qui est con-
damné A produire une matière qui est dévorée par le fisc
et par ses frais, la produit dans les conditions les plus
détestableset que si cette matière qui est ainsi créée peut
ttre altérée par des elements qti touchent A la moralite
publique, alors saDs le vouloir, sans ancuu doute, le Gou-
vernemeut qui permit l'impot, denature la chose qui est J
produite et l'expose A se pénétrer d'éléments qui peuvent
devenir un véritable danger public."
En effet, messieurs", zoo ging hij voort, -il est certain
que tous nous désirons que la presse soit lineère et loyale,
qu'elle défende dans la mesure de ses forces l'opinion qu'elle
se flatte de représeuter, qu'elle appelle autour d'elle les ta
lents les plus convaincus, les fois le« plus fermes, les hommes
qui sont jeunes, vaillants et vigoureux, et qui ont besoin,
daus la discussiou des affaires de leur pays, de marquer la
trace de leur esprit et de leur raison."
Hij betoogde voorts hoe goed geredigeerde bla
den alleen konden bestaan, wanneer de mede
arbeiders niet karig bezoldigd werden, en hoe
mannen van talent alleen hunne krachten aan
de journalistiek konden wijden, wanneer zij iets
meer kregen dan //l'obole qui pourrait lui être
donnée par celui qui l'emploie".
En vreezende dat, wanneer de schatkist het
grootste deel van de inkomsten der dagbladen
verslond, deze allicht hunne inkomsten op an
dere wijzen zouden trachten goed te maken,
eindigde hij zijn betoog met deze woorden
//il est incontestable que, pour la moralité de
la presse, pour la sécurité de ses relations, il
importe d'abaisser le chiffre du timbre".
Het publiek zal moeten beoordeelen in hoe
verre of ook hier de vrijheid en de zelfstandig
heid, of om de woorden van Jules Favre te
gebruiken, de moraliteit der dagbladen beter
kan wordenen of //het bedenkelijk verschijn
sel" door een Nederlandsch schrijver voor
eenige jaren gesignaleerd nog bestaat, dat er
bij ons gemist worden: //organen eener gezonde
openbare meening, organen dikwijls misschien
wispelturig, willekeurig en hartstochtelijk als
die openbare meening zelve, maar althans los
van alle partijbanden en onder alle omstandig
heden oprecht."
Het oordeel hierover behoort niet aan ons
maar dat de bladen, door betere inkomsten, in
andere opzichten beter zullen worden, hiervan
zijn wij overtuigd.
Het aanzien van een journalist is ten onzent
niet zoo groot, dat dit alleen vele mannen van
talent kan verleiden om hunne krachten aan
de journalistiek te wijdenhier zal het, even
als op elk gebied, noodig zijn, dat het loon in
verhouding zij tot de vereischte bekwaamheid.
Den aanval van het Haagsche Dagblad
op onze beschouwing der plaatselijke dagblad
pers in Engeland beantwoorden wij in een vol
gend nommer.
LEIDEN, 13 November.
Aan heeren deelhebbers in de Botterdamsche
Bank is door commissarissen de navolgende mis
sive toegezonden
M. AI.
//Overeenkomstig onze toezegging in de circu
laire van 6 October 11., willen wij, nu het tijd
stip der buitengewone algemeene vergadering van
17 dezer nadert, u kenbaar maken tot welke
overtuiging wij, na gedaan onderzoek, gekomen
zijn omtrent den toestand der bank, en u de
voorstellen mededeelen, welke wij besloten heb
ben, in die vergadering aan uwe goedkeuring
te onderwerpen.
Het is ons gebleken dat de verliezen, welke
in de eerste helft dezes jaars geleden zijn, huane
oorzaak gehad hebben in Europeesche wissel
en effecten-arbitrages en andere krediet-ope-
ratiën.
Ter verklaring dezer operatiën is aangevoerd,
dat zij noodig zijn geweest, om in de kasbe-
hoefte te voorzien, waarin de bank destijds, ten
gevolge van onmatig groote en ongedekte wissel
trekkingen uit Indië, verkeerde. Door anderen
is dit ten stelligste ontkend. Maar eene nauw
keurige nasporing van deze alleen het verledene
betreffende bijzonderheid kan, naar ons oordeel,
weinig vruchtbaar geacht worden. Het komt
ons toch ontwijfelbaar voor, eensdeels dat niet
alleen de uitgebreidheid, maar ook de aard der
bovenbedoelde Europeesche krediet-operatiën zoo
danig geweest is, dat het geheel onraadzaam zou
zijn, op dien weg vorder voort te gaan, en ten
andere, dat van lieverlede in Indië inderdaad
een veel te groote uitbreiding aan de zaken ge
geven is, zoodat, hetzij er al of niet verband
tusschen die beide soorten van operatiën bestaan
hebbe, in beide om zich zelfs wil verandering
wenschelijk is.
Tot ons genoegen kunnen wij u melden, dat
de meergenoemde Europeesche effecten-arbitrage-
en krediet-operatiën geheel gestaakt en de loo-
pende verbintenissen genoegzaam geheel afge
wikkeld zijn.
"Wat de groote uitbreiding der Indische zaken
betreft, is het u bekend, dat die reeds in het
voorjaar onze aandacht getrokken had.
Op de gewone algemeene vergadering van 31
Maart 11. werd u toegezegd, dat een onderzoek
zou worden ingesteld naar de bijzonderheden van
den werkkring van het Indisch departement en
van andere Trans-Atlantische betrekkingen.
Dat onderzoek heeft plaats gehad; en op 16
Mei 11. werd een uitvoerig verslag daarover door
eene sub-commissie uit ons midden aan ons uit
gebracht.
De slotsom van dat verslag, waarmede wij ons
vereenigd hebben, luidde, dat het wenschelijk
was, den werkking der bank in Nederlandsch
Indië en andere Trans-Atlantische landen te be
perken, omdat bij een werkkring van zoo groo-
ten omvang de voordeelen in geene verhou
ding kunnen staan tot de bureau- en verdere
kosten, tenzij de operatiën op uitgebreider schaal
gedreven worden, dan bet kapitaal, waarover
de bank tot nog toe te beschikken heeft, ge
doogt.
In tusschen was de directie reeds in gelijken