opdat hij zich schadeloos zie gesteld voor de
vele kosten, die hij ter bereiking van zijn doel
reeds heeft gemaakt.
In het onlangs uitgegeven staatkundig en staat
huishoudkundig jaarboekje komt eene opgave
voor omtrent het aantal Vereenigingen ter be
vordering van 's lands weerbaarheid, met eenige
verdere bijzonderheden daaromtrent. Hieruit
blijkt dat er thans 66 vereenigingen bestaan,
waarvan 41 lid zijn van den Nederlandschen
Weerbaarheidsbond. Zij tellen gezamenlijk 5248
werkende leden. Bij 18 dier vereenigingen zijn
uniformen ingevoerd, en 27 genieten ondersteu
ning van het gemeentebestuur. Als rechtsper
sonen werden erkend 13 dezer vereenigingen.
De landgoederen van den prins van Oranje,
gelegen onder Zwammerdam, in veiling
gebracht, hebben opgebracht de som van ruim
f40,000
Eenige gevangenen in het tuchthuis te
Leeuwarden hadden Maandag-avond weder
de noodige voorbereidselen ter ontvluchting in
gereedheid gebracht; welk plan evenwel door
tijdige ontdekking is verijdeld. Tusschen 8 en 9
uren namelijk, bespeurde een der bewaarders
eene verdachtmakende beweging van een ge
vangene op eene der slaapzalenwaarvan hij
rapport maakte en tengevolge waarvan eene vi
sitatie werd ingesteld. Daarbij bleek echter op
de betrokken slaapzaal alles in orde te zijn,
doch op de daarnaast zich bevindende werkzaal
gekomen, vond men alles gereed wat noodig
was om te ontsnappen. Van een der lichtramen
aan de buitenzijde was het slot verbroken en
door verbuiging was tusschen de daarvoor ge
plaatste ijzeren staven de noodige ruimte ge
maakt; terwijl door het verbreken der sluiting
van een tot luchtschepping dienend raampje de
toegang was gebaand van de slaap- tot de werk
zaal. Ook had men weder, evenals bij de vorige
ontvluchting, een touw weten te vervaardigen
om den uitgang gemakkelijk te maken. Onder
de ontwerpers van dit plan bevonden zich drie
der uitvoerders van het vorige.
Z. M. heeft benoemd tot burgem. der gem.
Zes Gehuchten A. A. Deelen, ten einde deze
betrekking gelijktijdig met die van burgem. der
gem. Heeze te bekleeden; herbenoemd tot bur
gemeester der gem. Bergharen en Borssen J.
H. Van Koolwijk; tot griff. bij het kantonger.
te Bostel J. E. Hansse; tot griff bij het kan
tonger. te Eindhoven J. J. Schutjes; tot kan-
tonr. te Breda Mr. C. C. A. Beens; tot plaatsv.
kantonr. te Breda Mr. C. A. Van Dam; tot
grid", bij het kantonger. te Zevenbergen P. J.
Huylman; tot plaatsv. kantonr. te Zevenbergen
A. Van de Werk; tot griff. bij het kantonger.
te Arnhem Mr. A. A. Putman Cramertot
kantonr. te Zevenaer Mr. E. J. J. Colson Aber-
son tot plaatsv. kantonr. te Elburg A. J. Kru-
doptot plaatsv. kantonr. te Wijeben Dr. G.
Schoutentot griff. bij het kantonger. te Eist
G. Van der Horst; tot griff. bij het kantonger.
te Druten Jhr. Mr. P. Bouwens van Horssen;
tot plaatsv. kantonr, te Druten J. J. Kuppen;
tot plaatsv. kantonr. te Doetinchem D. Simons;
tot griff. bij het kantonger. te Tiel Mr. P. Van
Wessem; tot plaatsv. kantonr. te 's-Gravenhage
Mr. E. H. Karstentot kantonr. te Delft Mr.
C. E. Overgaauw Pennis; tot kantonr. te Leiden
Mr. H. Geverstot griff bij het kantong. te
Vlaardingen Mr. A. Krusemautot plaatsv.
kantonr. te Vlaardingen A. Van den Ham van
Heijst; tot kantonr. te Schoonhoven Mr. L.
Slingeland tot plaatsv. kantonr. te Ridderkerk
D. VV. Stooptot plaatsv. kantonr. te Sliedrecht
W. M. Van Haaftentot plaatsv. kantonr. te
Haarden G. P. J. Mol; tot griff. bij het kantong.
te Helder Mr. D. P. H. Aberson; tot plaatsv.
kantonr. te Haarlem E. L. Kist; tot plaatsv.
kantonr. te Axel Mr. J. P. Dronkers en S. A.
De Smidt; tot griff bij het kantong. te Amers
foort Mr. H. P. Hoog; tot kantonr. te Dok-
kum Jhr. Mr. G. Van Suchtelen van de Haere;
tot kantonr. te Harlingen Mr. K. Bangatot
plaatsv. kantonr. te Heerenveen J. G. W. Zalm;
tot griff. bij het kantong. te Almelo Mr. J. Crom-
bod, tot griff. bij het kantong. te Groningen
Mr. E. L. Van Sonsbeeck; tot griff. bij het
kantong. te Onderdendam Mr. H. 0. Upmeijer;
aan P. Cariot eervol ontslag verleend uit zijne
betrekking van adj.-comm. bij het kabinet des
konings, behoudens aanspraak op pens.aan
den eervol ontslagen comm. bij het depart, van
koloniën J. G. P. Serrurier verleend een pen
sioen, groot f 1386 'sjaars; aan J. Schaper Az.
en P. Veldmans Sz. te Workum vergunning
verleend tot het dragen van het kruis Fidei et
Virtuti, en aan den laatsten bovendien van de
gouden medaille 4de kl., welke eereteekenen
hun door den paus werden toegekendaan
J. J. baron Taets van Amerongen, kamer
heer bij Z. K. H. prins Erederik der Nederlan
den, vergunning verleend tot het aannemen en
dragen der orde van de Poolster, hem door Z.
M. den koning van Zweden en Hoorwegen ge
schonken; aan A. Heilbron, te Baranquilla, in
Nieuw-Grenada, vergunning verleend tot het
aannemen der betr. van vice-consul van Frank
rijk aldaar.
Z. M. de Koning heeft benoemd tot lid van
de algemeene rekenkamer den heer Jhr. E. W.
J. Six tot Oterleek, ref. bij het depart, van
binnenl. zakenen tot voorziter den heer O.
W. Hora Siccama voorts tot adj.-comm. bij de
algemeene rekenkamer de heeren J. L. C.
M. Hagtglas en C. L. Pabbruwé, thans 1ste
klerken.
Z. M. de Koning heeft aan den heer J. D.
Cochius eervol ontslag verleend uit zijne be
trekking van controleur der dir. bel. en van
het kadaster in de prov. Utrecht.
De Thermometer van Fahrenheit teekende al
hier Woensdag des namiddags te 5 uren 52°, des
avonds te 8 uren 47®, te 10 uren 43°.
Donderdag 's morgens te 5 uren 42°, Wind: Z.
W., te 8 uren 44°, 's namiddags te 12 uren
56°, te 4 uren 54°.
BUITENLAND.
Belgie. Te Antwerpen is den 14den Octo
ber een hevige brand uitgebroken in de petro-
leum-raffineerderij van de firma Yerdbois en
Comp., op den linkeroever van de Schelde. De
fabriek, die eerst sedert vijf weken in werking
was, is geheel door den brand vernield.
Peuisen. De //Prov. Corr." zegt, dat de land
dag den 4den November geopend wordt. Het
budget voor 1S69 zal bij de opening geheel wor
den overgelegd.
De koning verlaat den 20sten October Baden.
Engeland. Yolgens berichten uit Haïti is
het daar nog altijd onrustig. Salnave heeft ver
lof gegeven om de steden, die in de macht der
opstandelingen zijn, te plunderen; hij heeft tevens
machtiging gegeven om Jacmel te omsingelen
en gedreigd de stad in brand te zullen steken
en te plunderen, tenzij men zich onmiddel
lijk overgeve. Men onderstelt, dat de gouver
nementstroepen weldra een aanval zullen doen
op de plaatsen, die nog in het bezit der op
standelingen zijn.
Spanje. Aan een artikel van De Molinari, in
het //Journal desDcbats",is het volgende omtrent
Spanjes stoffelijken en zedelijken invloed ont
leend Spanje heeft aan de regeering van Isa
bella eene weldaad te danken, die wij misschien
niet genoeg op pnjsstellen, omdat wij er allen
aan gewoon zijn de veiligheid binnenslands, die
ieder in de gelegenheid stelt om te leven en te
werken zonder dat hij elk oogenblik voor de
vruchten van zijn arbeid behoeft te vreezen.
Dien noodzakelijken waarborg miste Spanje
bijna geheel en al. Men beroofde er de reizi
gers straffeloos en de geschiedenis van den be
delaar van Gil Bias behoorde er dertig jaar
geledeD, nog tot de dagelijksche gebeurtenissen.
De gendarmerie, door Narvaez ingevoerd naar
het Eranscke model, maakte een einde aan die
rooverijen op den grooten weg, en, verloor Spanje
al iets van zijne lokale kleur, het schonk aan
de vreedzame landbouwers, arbeiders en koop
lieden die vryheid om zich te bewegen en hunne
voortbrengselen en koopwaren naar elders te
breDgen, die noodzakelijk is voor de ontwikke
ling van de welvaart. Tevens werden er pogin
gen in het werk gesteld om haar te verbeteren,
wat bij gebrek aan kapitaal en gemis aan kre-
diet zeer bezwaarlijk was. Met uitzondering van
eenige kleine kanalen, onder de regeering van
Karei III gegraven, en van het gering aantal
wegen, in denzelfden tijd aangelegd, bezat Spanje
nog slechts de wegen die de Romeinen en de
mooren hadden achtergelaten. Sedert 1834 gin?
men ernstig aan het werk en op het laatst van
1860 waren er in Spanje 11,276 mijlen we?
voltooid en 3,164 in aanleg. Kort daarna wer.
een begin gemaakt met een spoorwegnet, waai
voor aanzienlijke sommen werden gegeven ofgeg:
randeerd; grootendeels geschiedde dit met behub
van vreemd kapitaal. Zoo de kapitalisten juist geen
reden hebben om te juichen, dat zij hunne ka
pitalen in Spanje hebben gestoken, bevat bt
land toch ongeveer 5000 mijlen spoorweg. Evei
als de Russische spoorwegen zijn de Spaanse!-
niet in rechtstreeksche verbinding met die va:
Middel-Europa, wegens hun smaller spoorbreedte,
maar toch bewijzen zij groote diensten. Me:
kan thans het schiereiland van de Pyreneën te.
Cadix doorsnijden met een spoortrein en vaa
Alicante over Madrid, Lissabon bereiken. Yoorti
zijn er een aantal particuliere maatschappijen
die zich met de exploitatie van mijnen, ope:
bare werken enz. bezig houden. Men telde
in 1861 niet minder dan 109 met een kapitai
van 5 milliard realen (een reaal is 12% cent
De voortbrenging, verstoken van werktuig::
en hulpmiddelen, heeft zich slechts gebrekk:;
ontwikkeld. De grond yan Spanje is, ondaat
zijn onvruchtbaar en woest voorkomen, in l
de streken, die door den spoorweg doorsnede:
worden, over het algemeen vruchtbaar, en d;
niettegenstaande hij niet bemest wordt, not!
eenige andere zorg ondergaat. Hieraan is he:
toe te schrijven, dat Spanje, hetwelk uit zij:
eigen koren een deel van Europa kan voorzie?,
zelf vaak tot andere landen zijne toevlucb
moet nemen, om in het tekort van zijn oog-::
te gemoet te komen. Nogtans is de oogst
den laatsten tijd zeer vooruitgegaanvan
millioen in het begin dezer eeuw is hij tkac;
gestegen tot 140 millioen fanega's (een faneg;
is bijna 55 kop). Ha den graanoogst komt d:
wijn het meest in aanmerking. De uitvoer be
draagt bijna 136 millioen kan, vertegenwoor
digende eene waarde van 50 millioen guide:
Maar de bereiding laat, zooals men weet, zee."
veel te weDSchen over. Slechts op weinige plas:
sen worden verbeteringen, meestal door vreei-
den invloed en voor vreemd kapitaal, totstac-
gebracht. De bereiding van de olijfolie, die een:
aanzienlijke winst zou kunnen afwerpen, is oo:
nog zeer achterlijk. De vruchten gisten in <2
open lucht en geheel Spanje is doordronge:
van die geur. De schapen, hetzelfde ras dü
elders waar het werd ingevoerd, zoo groot
voordeelen afwerpt, uithoofde van de voor
treffelijkbeid der wol, zijn verbasterd, en ei
wol die vroeger schatten gaf, brengt nuslecb:
3 millioen op.
De mijnen van Spanje zijn de rijkste t
Europa. Zij werden reeds onder de Arabiere:
Romeinen, ja zelfs onder de Karthagers geö
ploiteerd; thans hebben er bijna geene ontgit
ningen meer plaats, ofschoon in de laatste jar^
eenige beterschap zich vertoont. Maar al w
men uit de mijnen haalt wordt uitgevoerd f-
buitenslands bewerktin Spanje zelt zijn ïjzere-
werktuigen enz. zeer duur, ten gevolge vanb
beschermend stelsel, dat den invoer met 10
percent belast.
