derhuis op den Yloeddijk, en bewegen zich van
daar naar regenten van dat huis. Bij een dezer
regenten is tuin en hekwerk vernield. De poli
tie bevond zich toen juist in een der stille straten.
Aanleiding tot deze beweging is de verwijdering
van twee weeskinderen uit het gesticht, omdat
zij tegen de buisorde zich verzet en den vader
en de moeder valschelijk hadden beticht. Een
dezer meisjes is reeds in het toevluchtsoord voor
meisjes te Groningen opgenomende andere
heeft tegen den tijd, dat zij vervoerd zou wor
den, zich bij hare bloedverwanten weten schuil
te houden. Zij is echter teruggekeerd en zal
waarschijnlijk weldra het huis moeten ruimen.
Op eene interpellatie in de raadsvergadering
heeft de burgemeester alle mogelijke inlichtin-
gen gegeven en den maatregel van heeren re
genten verdedigd. Men verwacht, dat de zaak,
zonder bloedstorting, wel zal doodbloeden. In-
tus8cheu zou men zeer gediend zijn met wat
regen, liefst 's avonds tusschen acht en tien uren.
Gisterenavond kwam de regen juist, nadat de
baldadigheden bij het huis van den regent wa
ren geschied. Toch heeft het water wonderen
gedaanbinnen een half uur waren de straten
ledig.
Een regenbui tegen den tijd dat de laatste
avonden het straatrumoer begon, gaf hoop, dat
het heden rustig zou blijven. Ook had de bur
gemeester een soort van oproerakte laten afle
zen bij trommelslag, waarbij samenscholingen
van meer dan drie personen verboden werden.
Doch de lucht helderde op en ouder begunsti
ging van het heerlijkst maanlicht trok alras een
steeds aangroeiende troep door de straten, aller
eerst naar des burgemeesters huis, onder het
gejuich: //jij kunt er niets aan doen! jij kunt
er niets aan doenEr is dan ook niets aan
gedaanzelfs zijn twee heihameis, die gevat
waren, weer losgelaten. Door dit alles vermeer
dert de spanning en is feitelijk het gemeen baas,
ofschoon er dezen avond nog geene baldadig
heden gepleegd zijn."
Den volgenden avond was het rustig. Het
is gebleken, dat het gemeen alleen korten tijd
den baas gespeeld heeft, doch het daarom nog
niet was. De burgemeester had zich verzekerd
van den bijstand der militaire macht en vóór
het sluiten der fabrieken wisten de arbeiders,
dat de soldaten met scherp zouden gewapend
zijn. Ook wist het gepeupel, dat er een aantal
veldwachters uit Zwolle was aangekomen. Bo
vendien viel er een hevige regen, die althans
de nieuwsgierigen van de straat hield. Er is
hoop, dat het rustig zal blijven, ofschoon er zijn,
die er eene eer in stellen, om //voor de weezen,"
zooals zij zeggen, martelaar te worden. De
grootste bezorgdheid is voor den Zaterdag-avond,
wanneer de drank den overmoed verhoogd zal
hebben.
Naar aanleiding van deze zaak heeft de heer
J. Allirol 't volgende stuk in de Kamper Courant
van jl. Zondag geschreven, //De deelneming, die
bijna de geheele burgerij in de zaak der wees
meisjes betoont, de spanning daaruit ontstaan,
de verkeerde weg door het volk ingeslagen,
maar toch misschien de weg om aan veront
waardiging lucht te geven, doet mij, die altijd
belang blijf stellen in mijne vroegere leerlingen en
die weet hoe diep ellendig voor jaren eene weeze,
ook uit het gesticht gestuurd, is geworden, doet
my> zeg ih, van het middel der courant gebruik
maken, om tot meer licht, meer zekerheid te
geraken. Zullen weezen ooit zoodanigen brief
aan heeren regenten schrijven, als ze niet vast
overtuigd zijn, dat ze gelijk, dat ze recht heb
ben Drie hebben hare aanklacht weder inge
trokken is het ook, omdat leveranciers karak
terloos nu verklaringen aflegden, die onder eede
anders zouden luiden Is bet misdrijf der meis
jes, indien al geëvenredigd aan de straf, bewe
zen Zal eene commissie uit den kerkeraad,
wien het niet onverschillig mag zijn hoe de
weezen der gemeente behandeld worden, of eene
commissie van andere bezadigde mannen de zaak
onpartijdig onderzoeken, ten einde weer de
kalmte uit overtuiging bij de burgerij kotne,
ten einde het zuiver als goud en helder als
kristal zijn" bewezen worde, of wel het gelijk
hebben der weezen blijke?"
De Thermometer van Fahrenheit teekende al
hier Dinsdag des namiddags te 5 uren 56°, des
avonds te 8 uren 62°, te 10 uren 48°.
Woensdag 's morgens te 5 uren 48°, te 8 uren
51°, 's namiddags te 12 uren 59°, Wind: N.
W., te 4 uren 54°.
KOLOM IEN.
Aan het Bat. Handelsblad ontleenen wij nog
het volgende:
De sterfte onder Europeanen te Batavia, door
welke ziekte dan ook, is eerder vermeerderd.
In de eerste helft van elke maand gedurende
het eerste halfjaar van 1868 bedroeg zij 15, in
de eerste helft van Augustus 88, dat is bijna
zesmaal zoo veel als van Januari tot Juni.
De droge mousson doet telkens de hijgienische
gebreken, waaraan Batavia mank gaat (gebrek
aan goed drinkwater en geene behoorlijke weg
ruiming der fecale stoffen) ten nadeele der
bevolking uitkomen. Men zal echter in de sta
tistiek der overledenen zien, dat een zeer groot
gedeelte daarvan uit militairen bestaat, waar
van, naar men ons mededeelde, alweder de meer
derheid afkomstig is van een kort geleden
hier aangekomen detachement suppletietroepen.
Er bestaat hier een stelsel, dat men naar be
lieven het roest- of het verroeste stelsel kan
noemen volgens dat stelsel worden alle aanko
mende detachementen suppletietroepen te Ba
tavia ontscheept en hier een tijd lang gekazer
neerd, tot zij onder de verschillende troepen-
korpsen verdeeld zijn; dan worden ze naar
hunne bestemmingsplaatsen gedirigeerd. Sedert
lang heeft de (treurige) ondervinding geleerd,
dat de plotselinge verandering van klimaat en
voeding den staat op een percentsgewijs verlies
aan manschappen te staan komt, kort na hun
aankomst; dat verlies is geringer of grooter,
naar den tijdelijken gezondheidstoestand van
Batavia, dus altijd het grootst in de maanden
Juli en Augustus.
Moest een verstandig legerbestuur reeds uit
een algemeen, èn philanthropisch èn finantieel
oogpunt sedert lang gezorgd hebben dat aan
komende detachementen, zonder tusschen verblijf
te Batavia, dadelijk naar een koel en gezond
klimaat, b. v. naar het plateau van de Diëng,
gezonden worden, ten einde daar gedurende
eenige maanden verblijf te houden en zich lang
zamerhand aan het klimaat en het dieet te wen
nen, te meer zou dit, //als tijdelijke maatregel/'
in het oog springen, wanneer Batavia in een
abnormalen toestand verkeert, gelijk thans. Het
gezond verstand zou dan natuurlijk vergen, dat
men de detachementen op de ree van Batavia
had overgebracht naar een der ruime stoom
schepen van de stoomvaart-maatschappij, ver
volgens 's avonds te Samarang gedebarkeerd en
onmiddellijk naar Oenarang (op 4 uren gaans
ver gelegen) had doen roarcheeren. Zij bevonden
zich dan op een der gezondste plaatsen van Java,
op den grooten militairen weg tusschen Sama
rang naar Willem I en Middel-Java; op een
plaats, waar men goed drinkwater vindt en waar
de levensmiddelen de helft kosten van hetgeen
men er te Batavia voor betaalt; men krijgt
daar o. a. voor 20 cents een Amst. pond vleesch
van even goede qualiteit als het vleesch te Ba
tavia, dat 60 cents het pond kost.
Zulk een maatregel beveelt zich dus aan, uit
welk oogpunt men hem dan ook beschouwt.
Alleen het //roeststelsel" verzet er zich tegen.
Indien men in de Kamers in Nederland niet
al zijn tijd noodig heeft voor den strijd over
een d en een v, en de officieren, die zich daar
bevinden, het niet al te druk hebben met //sui-
ker-interpellatiïn", dan zouden zij een weldaad
aan het leger in Indië bewijzen (en tevens het
batig slot in de hand kunnen werken) indien
zij den minister over het boven medegedeelde
interpelleerden en het zoover brachten, dat deze
//bij het om zich heen zien," zijne attentie ook op
die zaak vestigde. Hier iets gedaan te krijgen,
vooral op het oogenblik, kunnen wij niet ver
wachten de gouverneur-generaal op reis, de
legerkommandant te Sindanglaya, de chef van
den algemeenen staf op het punt, wegens ziekte,
naar Nederland te vertrekken, wie kan er dan
hier werk van maken, om verandering te bren
gen in het //roeststelsel
B U I T E M L A N D.
Frankrijk. Men leest in den //Siècle": //Door
een van die zonderlinge spelingen in 's men-
schen lot, zoo gewoon in onzen tijd, doet zicli
nu het verschijnsel voor dat paus Pius 15
vrijmetselaar is en Napoleon III kanunnik van
Sint-Jan. Met betrekking tot dit kanunnik-
schap zijn eenige bijzonderheden aan het licht
gekomen, omtrent het aloude gebruik, volgeui
hetwelk de keizer van Duitschland kanuunik
moest zijn van de Sint-Maartenskerk te Touri,
de hertogen van Berry kanunniken van Sint-
Jan te Lyon enz. Het was uit gebrek aan geld
dat Bonifacius III aan zijne leeken den titel
van kanunniken verkocht. Die leeken-kanunuik-
schappen waren langen tijd erfelijk.
Keizer Napoleon III echter is geen kanun
nik door erfopvolging, want zijn vader, de ko
ning van Holland, noch zijn oom de keizer
waren met die waardigheid bekleed. Hij heeft
dus den titel moeien vragen en waarschijnlijk
zeer duur moeten betalen.
Het merkwaardigste is, dat keizer Napoleon
III in hoedanigheid van kanunnik van Sint
Jan het recht zou hebben om aan het volgende
ecumenisch concilie deel te nemen, waartoe hij
niet als keizer is gènoodigd. In dat geval zal bi-
zich moeten tooien met den domheerenmantel
Het recht om de concilies bij te wonen is
erkend door het vierde concilie van Carthagena
Engeland. De firma Stern. Brothers heeft
het prospectus bekend gemaakt van de Itali-
aansche 6 pCts. tabaksleening. Eene som vaü
9,404,762 pd. st. in obligatiën van 100 zal uit
gegeven worden tegen den koers van 87/7 af
losbaar in 15 jaar, bij halfjarige uitloting te be
ginnen met 1 Jan. 1869, de interessen betaalbaar
in goud te Londen, Parijs en Frankfort.
Er is te Londen de tijding ontvangen van
Mauritius van 18 September, dat de oogst der
suikerplantages slecht is en de opbrengst niet
meer zal zijn dan die van het vorige jaar.
Home. Een schip heeft uit België Keming-
ton-geweren aangebracht, benevens 100,000 poud
kruit en lood voor de pauselijke armee.
Spanje. De centrale junta is eergisteren de
finitief gevormd. De //Gaceta" maakt het pro
test der koningin openbaar, voorafgegaan door
deze woorden//Isabella richt een manifest tot
de Spanjaarden. De junta zal het niet qualifi-
ceeren. De natie heeft oppermachtig een oordeel
geveld over de daden der koningin zij moet ook
over hare woorden het oordeel uitspreken." -
Er is een dagblad verschenen onder den titel //de
Iberische Unie."
Portugal. Te Lissabon is eene proclamatie
in omloop ten gunste van een Iberische repu-
bliek, onder het presidentschap van Don Luü,
doch regeering en volk beschouwen haar uiet
onverschilligheid en verachting.
Turkije. Zondag werd te Weenen verzekerd,
oi
dat er te Konstantiuopel eene samenzwenug
onder de hervormingsgezinde partij (bet Jonge
Turkije") ontdekt was, die ten doel bad den
sultan van den troon te drijven en zijn neet,
den erfgenaam der kroon naar het Oosterscbe
recht, daarop te plaatsen
In een schrijven uit Konstantinopel van 29
