2025.
Dinsdag
A°.
1 September.
LEIDSCH
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leidenper 3 maanden f 3.00.
Franco per postn 3-85.
Afzonderlijke Nommersn 0.10.
DAGBLAD.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Deze Courant wordt dadelijks, met uitzondering j Van ,.5 regels f 0 75. iedere rege, meerf0 iv
van Zon- en Feestdagen uitgegeven. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels 0.90; iedere regel meer0.15.
Lelden, 31 Augustus.
De dag voor de verkiezingen in Engeland is
eindelijk vastgesteldden 13den November zul
len zij in de steden en den lGden op het platte
land aanvangentegen half December zal bet
nieuwe Huis der Gemeenten bijeenkomen. Reeds
een tijd lang is men met de voorbereidende
maatregelen begonnen: en overal worden mee
tings belegd, waarin de candidaten bun pro
gramma meedeelenzelfs in Londen, waar an
ders om dezen tijd van het jaar geen man van
eenigen naam het waagt, zich te vertoonen,
wordt nu de stilte gebroken door velen, die
daar met het oog op de aanstaande verkiezingen
redevoeringen houden en vergaderingen beleg
gen. De quaestie, die hier op den voorgrond
treedt of laat ons liever zeggen, de eenige vraag,
waarom het te doen is, is dezewat de can-
didaat omtrent de staatskerk in Ierland oor
deelt? moet zij, volgens de plannen van Glad
stone, geheel of gedeeltelijk afstand doen van
hare bezittingen en inkomsten, of zal zij ze in
den tegenwoordigen staat behouden Zullen de
tienden in Ierland nog steeds opgebracht wor
den voor een kerk, waartoe slechts een zeer
klein deel van de Ieren behoort, of zal de re
geering van Engeland erkennen, dat deze on
rechtvaardige bevoordeeling der staatskerk moet
ophouden? Het is eeue vraag, die ten nauwste
met de godsdienstige vrijheid in verband staat,
want erkent men (en wie ontkent het tegen
woordig dat ieder het volste recht heeft, om
dien godsdienst te belijden, dien bij voor de
beste houdt, dan kan men verlangen, dat niet
aan de eene kerk zoovele voordeelen boven eene
andere worden gegeven in een land, waar de
aanhangers van die bevoorrechte kerk eene zeer
kleine minderheid uitmaken. En al bestaat ook
in de geheele staatsinrichting van Engeland
een baud tusschen kerk en staat, gelijk wij sinds
lang bij ons niet meer kennen, en duldt men dit
ook in Engeland, dan moet men niet vergeten,
dat Ierland eene uitzondering moet maken, want
Engeland is protestant en Ierland katholiek.
En reeds in Engeland zijn menigmaal pogingen
gedaan om de zoogenaamde Church-rates, de
belastingen voor de kerk, af te schallen, gelijk
ook de nadeelen van het nauwe verband tus
schen kerk en staat voor hen, die niet tot de
heerschende kerk behooren, op alle mogelijke
wijzen zijn opgeheven.
Eenmaal zal de tijd voorzeker komen, dat
ook de Engelsche staatslieden zullen inzien, dat
eene scheiding van kerk en staat noodzakelijk
is; doch de geestelijkheid, die sinds eeuwen aan
hare voorrechten gewend is geweest, zal zich
steeds hevig daartegen verzetten: dit bewijst
ook het voorbeeld van Oostenrijk, waar de
minister Yon Beust den staat van de supre
matie der kerk heeft losgemaakt. Niette
genstaande de wetten daaromtrent zijn afge
kondigd, weigert de geestelijkheid ze op te vol
gen, en de hnwelijks-registers, steeds door haar ge
houden, omdat zij de autoriteit was, die de hu
welijken sloot, weigert zij af te geven; de
minister heeft geen anderen weg gevonden om,
de wet te handhaven dan om te bevelen
dat telkenmale een vonnis en eene gerech
telijke executie de geestelijkheid tot de afgifte
zal dwingen.
Ook op de landdagen, waar de afgevaardig
den der verschillende Oostenrijksche landen bij
eenkomen en die onlangs geopend zijn, hebben de
bisschoppen eene vijandige houding tegen de
regeering aangenomen. En niet alleen de cleri-
calen vormen de oppositie, de Czechen in Boke-
men, de Polen in Gallicië,en de feodale partij, die
zich verzet tegen Oostenrijks eenvormig bestuur
en van Oostenrijk eene soort van statenbond
wil maken die allen geven hunne klachten
op verschillende wijzen te kennende Czechen
in Bohemen, die niet op den landdag verschenen
zijn, hebben een protest openbaar gemaakt,
waarin zij eene bijzondere vertegenwoordiging
voor hun land verlangen, en verklaren dat zij
niet willen gevoegd worden bij de overige dee-
len van Oostenrijk aan deze zijde van de Leitha;
en de Polen in Gallicië hebben een voorstel ge
daan, om te bepalen, dat de landdag voortaan
geene afgevaardigden naar den rijksdag (de
vertegenwoordiging voor alle Oostenrijksche
landen, behalve voor Hongarije) zal zenden.
Dit alles bewijst, dat de Slaven in Oostenrijk
alles behalve rustig zijn de concessièn aan Hon
garije, en laatstelijk aan Croatië gedaan, heb
ben hunne oude berinneringen weder levendig
geroepen. Men zegt dat de regeering hunne
klachten zooveel mogelijk zal ignoreeren. Zij
hoopt dat die aspiratiën naar een nationaal
zelfstandig bestuur wel weder zullen insluime
ren, wanneer de overtuiging algemeen bij hen
gevestigd is, dat de Oostenrijksche politiek geene
Duitsche meer is, maar dat Duitschers en Slaven
met evenveel recht in Oostenrijk hun nationalen
staat kunnen zien: want slechts 8 millioen Duit
schers en meer dan 15 Slaven telt de bevolking
van Oostenrijk. Zijn eenmaal voor Oostenrijk
eenige rustige jaren voorbijgegaan, dan zullen
ook de herinneringen aan Lombardije en Ve
netië, die ook ontevreden waren over Oosten
rijks overheersching en met vreemde hulp zich
hebben losgescheurd, allen misnoegden in de
Oostenrijksche landen, voorzeker minder sterk
in het geheugen liggen.
Ligt een algemeen rijk der Slaven in de toe
komst, dan is die toekomst zeker nog ver ver
wijderd thans zijn de vele landen, door
Slaven bewoond, nog door taal en maatschap
pelijke toestanden van elkander gescheidenen
in elk land zijn weder afzonderlijke partijschap
pen. Dit alles houdt een gemeenschappelijk stre
ven tegen. De pogingen van Rusland ter be
vordering van het Panslavisme strekken meer
tot verijdeling dan tot verwezenlijking van dit
doel. Toen dan ook onlangs in Zwitserland het
monument ter herinnering aan de Poolsche op
standen werd onthuld, en de Polen daar, onder
den gastvrijen hemel van het schoone Zwitser
land, hunne verzuchtingen over het verledene
en hunne hoop op de toekomst konden uitspre
ken, werd dit gedenkteeken een protest van
Polen tegen alle verdere plannen van Rusland
genoemd.
Bij de verwachtingen van eene onderdrukte
natie, die in alle verschijnselen eene nadere
verwezenlijking van haar doel meent te zien,
was het geen wonder, dat men daar een al-
gemeenen Europeeschen oorlog reeds nabij
waande.
Professor Kinkel, de bekende Duitsche demo
craat, die in 1848 en 1849 zulk eene belangrijke
rol speelde, en, tot levenslange gevangenisstraf
veroordeeld, in 1850 uit zijn kerker wist te ont
vluchten, en sinds 1866 hoogleeraar in de aesthe-
tiek te Zurich is, ontwikkelde bij die gelegen
heid de meening, dat een inval van Rusland in
Gallicië het sein tot dien algemeenen oorlog
zou wezen.
Welke de plannen van Rusland ook zijn mo
gen de geruchten van de laatste dagen wij
zen voorzeker op een meerderen invloed van dit
rijk. De vriendschap tusschen de democratische
partij in de Vereenigde Staten en den Russi-
schen Czaar blijkt meer en meer: en de Ame-
rikaansche admiraal Farragut, die een tijdlang
te Constantinopel voor anker lag, heeft geene
gelegenheid laten voorbijgaan om dit te doen
blijken, terwijl de manschappen van zijn schip
luidens de berichten, bij een diplomatiek feest,
de gedachten van den admiraal, in een dikwijls
herhaald //Leve Rusland hebben uitgesproken.
Men spreekt van voorstellen, die door Farra
gut aan Rusland gedaan zijn. Van een anderen
kant heeft ook de samenkomst van den Czaar
met den koning vaD Pruisen te Schwalbach tot
velerlei geruchten aanleiding gegeven; en de
benoeming van generaal Von Manteuffel,
wiens Russischgezindheid reeds jaren lang be
kend is, geeft reden genoeg, om aan eene toe
nadering tusschen beide mogendheden te ge-
looven. In Spanje is de toestand, volgens de
verklaringen van de regeering, volkomen rustig:
toch zal waarschijnlijk het tegenwoordige minis
terie worden vervangen door een liberaler be
wind, aan welks hoofd generaal Concha zou
staande verbannen generaals zullen dan, naar
men zegt, teruggeroepen, en allerlei concessiën
aan de natie gedaan worden. Een der verban-
nenen, generaal Dulce, is overleden.
In Frankrijk voeren de bladen nog hevigen
strijd over oorlog en vrede. //De Libertó" van
Emile de Girardin predikt oorlog, een enkel
officieus orgaan evenzoo, de anderen vrede. De
keizer en hiermede willen wij ditmaal be
sluiten heeft, naar men beweert, gezegd
//De herfst van 1868 zal de politieke lente voor
Frankrijk zijn."
BINNENLAND.
LEIDEN, 31 Augustus.
Men schrijft uit Assen aan de Amh. Courant:
Bij gelegenheid van het in de vorige week door
zijne excellentie den minister van binnenland-
sche zaken aan de rijksgestichten te Ommer-
schans en Veenhuizen gebracht bezoek, is, naar
