2572.
Woensdag
A°. 1S0
1 Juli.
BINNENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leidenper 3 maandenf 3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nornmers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 4-6 regels ƒ0.75; iedere regel meer[f 0.12*.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer0.15.
Lelden, 30 Juni.
De onderwijsquaestie werd door den heer
Koorders en eenige anderen als machine de
guerre tegen het ministerie gebruikt. Het is
een voortreffelijk oppositie-middel. Men vraagt,
wat denkt de nieuwe regeering over de onder-
wijsquaestie Zal zij aan de klachten van hon
derdduizenden in den lande te gemoet komen
Hoe die wet moet gewijzigd worden, hoe de
bezwaren moeten uit den weg geruimd worden,
daarover laat de oppositie zich niet uit. En dit
is zeer begrijpelijk, daar het spoedig zou blij
ken, wanneer elk lid, die deze vragen deed,
daarbij zeide wat hij wenschte en verlangde,
dat die wenschen en verlangens zeer van elkan-
der verschillen.
Het is opmerkelijk dat de vorige minister
van binnenlandsche zaken, die ten slotte toch
eenige wijzigingen in de onderwijswet voor
droeg, nog in November 1867, weinige dagen
vóór de tweede ontbinding, ook hierop wees:
bij toonde de moeilijkheid aan om aan zulke
onbekende, onuitgesprokene wenschen te vol
doen en maakte daarbij gewag van een der
gelijk verschijnsel, dat zich in 1848 in Frank
rijk had voorgedaan.
I //Eene derde bedenking," zoo zeide de heer
Heemskerk: kom toch niet, bid ik u, met vage
mbepaalde wenschen. Vrome verzuchtingen ba
ten hier niets. Wenschen van onbepaalde strek-
ling zijn in de staatkunde gevaarlijk; men weet
liet waartoe zij leiden.
//Een voorbeeld. In 1845 of 1846 werd de
lamer van Gedeputeerden in Parijs bestormd
met petitiën, door duizenden onderteekend, om
toch eindelijk de hand te slaan aan de orga
nisation du travail. Er was toen een minis
terieel lid die zeide, dat hij in alle nederigheid
moest bekennen niet recht te begrijpen wat de
organisation du travail was. Hij werd voor zeer
dom uitgekretendie man was nu volstrekt niet
op de hoogte. Toen nu in 1848 al de tronen
(aggelden en die van Louis Philippe was omver
eworpen, en zij die het gezag hadden over-
eldigd, in het paleis du Luxembourg bijeen
waren om die organisation du travail te rege
len, toen was er onder al die wijzen van den
vorigen dag, (les hommes de la veille), niet éen
die oplossing aan de quaestie wist te geven. En
schaamrood moesten zij bekennen, dat zij eigen
lijk niet wisten waarom zij de maatschappij ten
onderst boven hadden gekeerd."
Zoo sprak de minister Heemskerk voor de
(jpntbindingmaar toen het ministerie eene min
derheid in plaats van eene meerderheid in de
Kamer verkregen had, toen door de motie-Blussé
den ministers het water tot aan den mond geste
gen was toen kon de minister op eenmaal doen,
wat hij vroeger zoo moeilijk had geacht; toen
werd, geheel ongemotiveerd, door den man, die
de onderwijswet altijd verdedigd had, een wets
ontwerp ingediend, om aan eenige kleine en niet
aan de hoofdklachten te gemoet te komen.
Men kent den afloopzij, die men had pogen
te winnen door dit voorstel, zeiden nuWij
vertrouwen u niet, wij gelooven niet, dat gij
dit wetsontwerp met ernst zult verdedigen.
Timeo Danaos et dona ferentes.
De minister Fock heeft dit wetsontwerp in
getrokken en daartegen zijn yan verschillende
kanten klachten opgegaan. Uit de discussie bleek
echter genoegzaam, dat het voorstel van de vo
rige regeering slechts zeer enkelen voldaan had,
en dat voor velen de vraag blijft: zal de rege
ling van het onderwijs, zooals de wet van 1857
die heeft ingesteld, behouden of veranderd wor
den? Dit werd bewezen door hetgeen de HH.
De Brauw, Gefken, Yan Nispen, en anderen
zeiden; zij keuren de regeling van het open
baar onderwijs, gelijk het bestaat, af. Het wets
ontwerp van den heer Heemskerk kan dezen niet
voldoen. En toch wenschten zij het te behouden,
want zij zagen in dit ontwerp eene eerste schrede
op den weg, dien zij betreden wilden. Is er éen
schaap over de brug, zoo redeneeren zij en zeer
te recht, dan volgen er meer. Het wetsontwerp
juichen zij toe dit was klaarblijkelijk niet
om hetgeen het gaf, maar om zoodoende tot
eene andere regeling te komen.
De heer Koorders noemde die wijzigingen:
een dunne boterham voor een hongerigen knaap
wij zouden ze liever vergelijken bij die koe
ken, die men hier voor de ramen der koekbak
kers ziet liggen: zij zien er smakelijk uit maar
zij zijn van hout.
En wel kon de minister Fock dus vragen:
//Is door de intrekking van de wet of door
de indiening van die wetsvoordracht de twist-
appel geworpen?"
LEIDEN, 30 Juni.
De heer J. Drost, pred. te Goes, heeft het
beroep naar de Nederl. Herv. gemeente alhier
aangenomen.
Hedenmiddag te halfeen is bij de bleekerij
van den heer Keizer buiten de Rijnburgsche
poort het lijk opgehaald van het dienstmeisje
van den heer Meijer, genaamd N. Yan der
Wegen, oud 15 jaar. Bezig zijnde met het spoe
len van goed, schijnt zij voorover in het water
gevallen te zijn.
Naar men verneemt, zal het algemeen col
lege van toezicht over het beheer der goederen
van de hervormde gemeenten eerlang eene be
langrijke buitengewone vergadering houden, ter
beraadslaging omtrent de verdere maatregelen,
die tot eene geleidelijke voltooiing der scheiding
van kerk en staat dienen te worden genomen.
Daarbij zullen ter sprake komen de dezer dagen
aan dat college kenbaar gemaakte beschouwin
gen der regeering ter beantwoording van die,
welke zijnerzijds in de maand October 1866
waren bloot gelegd. Ofschoon, krachtens het
koninklijk besluit van 9 Februari 1866 (Stbl.
N°. 10), alleen bekleed met administratieve be
voegdheid ten aanzien van het kerkelijk be
heer, heeft het, sedert zijn optreden, 't niet
doen ontbreken aan ijverige pogingen, ten einde
van zijnen kant eene regeling uit te lokken en
voor te bereiden, bestemd om voor het vervolg
aan de hervormde kerk ook op het gebied harer
materieele belangen, de gewenschte zelfstandig
heid te verzekeren.
Men verneemt dat zich bij de commissie, be
noemd tot het afnemen van het eindexamen aan
de polytechnische school te Delft, hebben aan
gemeld voor het erlangen van diploma's: van civiel-
ingenieur 12 candidaten, van bouwkundig in
genieur of architect 1, van scheepsbouwkundig
ingenieur 1, van werktuigkundig ingenieur 2,
van mijnen-ingenieur 1, en van technoloog 1
candidaat.
Onder de vele strooibiljetten, verspreid
ter aanbeveling van den heer Bichon, heeft de
bijzondere aandacht van zeker de meeste kiezers
getrokken dat, waarin hun onder meer toege
roepen wordt, dat niet alleen Koning en Vader
land, maar ook God verlangend uitzien naar
den naam, die uit de stembus zal komen
Eergisteren is de trein van Rotterdam
naar Arnhem, die te tien minuten voor half-
drie eerstgenoemde stad verliet, door een gebrek
aan de locomotief blijven stilstaan. Ongeveer
een halfuur heeft men op de hoogte van Yee-
nendaal gewacht, totdat de stoornis was ver
holpen.
Door het departement der Nederlandsche
Maatschappij ter bevordering van Nijverheid te
Assen is den 15den Juni eene hulpbank opge
richt om minvermogende ambachts- en hand
werkslieden, neringdoende en andere nijvere
personen door het verleenen van een geldelijk
voorschot in staat te stellen, hun beroep of be
drijf uit te oefenen of uit te breiden. De heer
J. J. A. Keuchenius heeft het voorzitterschap,
de heer Mr. S. Gratama Hz. het secretariaat
der nieuwe inrichting op zich genomen.
Zr. Ms. ramtorenschip Prins Hendrik der
Nederlanden", onder bevel van den kapit. ter
zee P. A. Yan Rees, is in den voormiddag van
den 29sten dezer te Liverpool aangekomen.
Zr. Ms. raderstoomschip de Valk", onder
bevel van den kapit.-luit. ter zee J. F. Koore
man, aan welken bodem was opgedragen om de
voor rekening van het Nederlandsche gouver
nement in Engeland aangebouwd monitor de
Krokodil" herwaarts te geleiden, is in den voor
middag van den 29sten dezer met dien monitor
in bet Nieuwediep aangekomen.
De gemelde monitor naar Amsterdam bestemd
zijnde, heeft de reis onmiddellijk voortgezet.
