N°. 2478.
Maandag
A0. 1
9 Maart.
LEIDSCH
DAGBLA
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00.
Franco per postn 3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon-en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels 0.75, iedere regel meerf 0.1*2'
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels 0.90; iedere regel meer„0.15.
HET WETSONTWERP TOT REGELING
VAN HET HOOGER ONDERWIJS.
II.
In het Ilde hoofdstuk van Tit. II wordt bepaald,
dat de inrichting der athenaea, der genees-,
heel- en verloskundige scholen, der
pharmaceutische scholen en der kweek
scholen voor vroedvrouwen geregeld zal
worden door de gemeenten, die dergelijke instel
lingen oprichtende Koning ontvangt daarvan
mededeeling en de besluiten daaromtrent door
gemeenteraden genomen worden niet ten uitvoer
gelegd, dan na goedkeuring. De rijks-kweek
scholen voor vroedvrouwen worden bij Koninklijk
besluit geregeld.
Het lilde hoofdstuk behandelt de Hooge
scholen: 1. het onderwijs, 2. de hulp
middelen en aanmoedigingen, 3. de onderwijzers
en academische beambten, 4. de studenten,
5. het bestuur en het toezicht, 6. de acade
mische tucht.
O n d e r w ij s. Het 1ste artikel bevatEr zijn
drie rijks-hoogescholen, gevestigd te Leiden, te
Utrecht, en te Groningen. (De mem. van toel.
geeft als gronden voor het behoud van drie
hoogescholende traditiën, de onderscheidene
bestaande academische inrichtingen, de verschei
denheid van richting, de concurrentie of liever
aemulatie, de bevordering van algemeene ont
wikkeling op verschillende plaatsen, de wensche-
lijkheid dat een niet al te groot aantal studenten
de medische en philosophische collegies gelijk
tijdig bijwonen, eindelijk de ondervinding, dat
het samenzijn van duizend of meer studenten
niet bevorderlijk is voor de rust en kalmte tot
grondige studie vereischt).
Er zijn 4 faculteiten: de theologische wordt
opgeheven.
Er wordt aan elk der hoogesoholen onderwijs
gegeven in alle vakken voor de examina ver
eischt: buitendien te Leiden in de Oosterache
letteren, en aan éene hoogeschool in de psychiatrie
en in de wetenschap van het notariaat. Ook
kunnen er voor andere vakken aan een of meer
der hoogescholen leerstoelen worden opgericht.
Elke cursus is halfjarigmet bevoegdheid voor
de professoren om een cursus in twee of meer
semesters af te handelen. Elke les wordt minstens
viermaal 's weeks gegeven.
Latijn of Nederlandsch, en met vergunning
van curatoren ook andere, zijn de talen waarin
onderwijs wordt gegeven. De series Lectionum
wordt in 't Latijn gesteld (Mem. v. toel.: opdat
die ook in het buitenland kan verstaan worden.)
Het academiejaar zal aan alle hoogescholen
aanvangen op den eersten Dinsdag van Septem
ber; dan heeft ook de overdracht van het rec
toraat plaats (Mem. van toel.: het begin van de
lessen onmiddellijk na de vacantie, daardoor meer
overal te verwachten, dan thans het geval is.)
Het 2de halfjaar vangt aan na de Kerstvacantie.
De vacantiea zijnde zomer-vacantie van uit.
Juni tot den lsten Dinsdag van September
de Kerstvacantie van den laatsten Zaterdag voor
Kerstmis tot den 4den Dinsdag daaraan volgende:
de Paaschvacantie durende 10 dagen.
Hulpmiddelen en aanmoedigingen.
Jaarlijks worden de noodige gelden voor de
hulpmiddelen enz. beschikbaar gesteld.
Om de 3 jaren schrijft iedere hoogeschool 8
prijsvagen uit; het beste antwoord, eene be
kroning waardig, wordt met een gouden me
daille beloond. De beoordeeling geschiedt door
de faculteiten der twee andere hoogescholen;
ook studenten van athenaea en kerkelijke kweek
scholen kunnen mededingen.
Voorts kunnen aan elke hoogeschool jaarlijks
zes beurzen ieder van 400 worden verleend,
telkens voor een jaar; eene som van ƒ3000
wordt telken jare beschikbaar gesteld om jeug
dige geleerden, die den graad van doctor hebben
verkregen, in staat te stellen eene buitenlandsche
wetenschappelijke reis te maken.
Onderwijzers en academischebeamb-
t en. Het aantal der hoogleeraren aan elke hooge
school is onbepaald; zij worden door den Ko
ning benoemd, geschorst en ontslagen. De ver
deeling in gewone en buitengewone wordt af
geschaft. "Wat het traktement betreft wordt nog
eene onderscheiding behoudenhet bedraagt als
minimum 2500, als maximum ƒ4000; en bo
vendien de helft der gelden door de studenten
gestort, gelijkelijk voor iedere hoogeschool onder
de hoogleeraren te verdeelen. Vordert het belang
van het onderwijs het, dan kan de jaarwedde
ook boven het maximum bepaald worden.
Een hoogleeraar wordt benoemd tot het on
derwijs van bepaalde vakken. Hij kan echter,
met goedkeuring van curatoren (bij weigering
appèl bij den min. van binnenl. zaken) nog
andere lessen geven. Onder 's Konings goed
keuring kunnen de hoogleeraren enkele vakken
onderling verruilenook heeft de Koning de
bevoegdheid om vermindering of wijziging te bren
gen in de vakken, waarmede een hoogleeraar
belast is.
De hoogleeraren bekleeden geene ambten of
betrekkingen zonder 's Konings toestemming.
Worden zij lid van eene der Kamers van de
Staten-Generaal, dan blijven zij öf in het genot
van de helft hunner jaarwedde als verlof-trak
tement, öf zij worden onder toekenning van
wachtgeld ontslagen. De medische en juridische
professoren mogen de praktijk niet uitoefenen.
Voor de eersten is alleen eene uitzondering ge
maakt wat de kostelooze behandeling van lijders
in ziekeninrichtingen aan hunne zorg toever
trouwd en wat consulten betreft.
Een hoogleeraar van 65 jaren kan emeritus
worden; heeft hij den ouderdom van 70 jaren
bereikt dan is hij emeritus. In beide gevallen
behoudt bij zijne volle jaarwedde, don titel van
hoogleeraar, en verkrijgt eene adviseerende stem
in den senaat.
Wordt een hoogleeraar voor den leeftijd van
65 jaren door voortdurende ongesteldheid ver
hinderd verder les te geven, dan wordt hij
insgelijks emeritus verklaard en krijgt pensioen.
Naast de hoogleeraren kunnen ook doctoren
in hun vak als privaat-docenten, na erkenning
als zoodanig van den min. van binnenl. zaken,
optreden. Hunne lessen worden op de series
vermeld, doch zij hebben geen recht op het ge
bruik der academische verzamelingen en hulp
middelen. Bij tijdelijke ontstentenis van een
hoogleeraar kan de Koning tijdelijk een ander
benoemen. Ook worden door den Koning de
academische beambten benoemd, geschorst en
ontslagen.
Studenten. Om de lessen aan eene hooge
school te kunnen bijwonen, moet men door den
rector-magnificus ingeschreven zijn, en om voor
de eerste maal ingeschreven te worden, moet
men overleggen een getuigschrift van volbrachte
propaedeutische studiën; buitendien jaarlijks het
bewijs dat men 200, die de plaats innemen van de
tegenwoordige college-gelden, betaald heeft. De in
schrijving geschiedt kosteloos. Niet-studenten die
slechts enkele lessen willen bijwonen betalen
voor iedere halfjarige les 15; opdat hiervan
geen misbruik gemaakt worde (gelijk, volgens
mem. van toel., thans op de Indische school het
geval is), door dat allen, wie dit voordeeliger
i», zich slechts voor het bijwonen van eenige
lessen zouden opgeven en zich niet laten inschrij
ven, is er bepaald dat het aantal lessen, op deze
manier bijgewoond, nooit meer dan 3 mag zijn.
Behalve deze 200 mag van de studenten
geenerlei betaling, onder welken naam of uit
welken hoofde ook, gevorderd worden, behalve
de sommen voor het uitreiken der diplomata.
De honoraria der privaat-docenten maken na
tuurlijk hier ook een uitzondering op.
Studenten die van het eene studievak tot het
andere willen overgaan, moeten een bij-examen
ondergaan voor de faculteit, waartoe het door
hen gekozene vak behoort. Dat examen omvat
die vakken, die bij het eindexamen van het
gymnasium verschillend waren voor medici en
philosophen aan de éene, en juristen en litera
toren aan de andere zijde. Tusschen dit examen
en het candidaats moeten minstens zes maanden
verloopen.
Bestuur en toezicht. De moeilijkheid
