J#
N°. 2409.
Maandag
A0. 1867UA&
16 December.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon-en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels ƒ0.75; iedere regel meer0.12*.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels 0.90; iedere regel meer0.15.
LEIDEN, 14: December.
Door den grooten bijval, die aan de uitgevers
Ier werken van Hendrik Conscience is te beurt
gevallen, zijn de uitgevers verplicht geweest een
jerdruk te leveren van de twee eerste afleve
ringen. Hierdoor heeft de uitgave der derde
Severing eenige vertraging ondervonden, doch
j- er zijn naar wij vernemen, maatregelen genomen
ii '.pin de derde aflevering in de volgende week te
^verzenden en de verdere uitgave geregeld te doen
Kdaats hebben.
I Gedurende deze week zijn dagelijks in bet
werkhuis alhier opgenomen van 180 tot 217
volwassen personen en van 111 tot 126 kinderen.
Jjl| De Eerste Kamer heeft gisterenavond hare
i- '^werkzaamheden hervat. Ingekomen zijn de wets
ontwerpen, welke door de Tweede Kamer zijn
aangenomen. De kamer heeft deze naar de af-
deelingen verzonden, en de sectién zijn samen
gesteld, die reeds heden de ontwerpen zullen
■onderzoeken.
De commissie uit de Tweede Kamer, be"
last geweest met het onderzoek van het besluit
van den gouverneur-generaal van Ned. Indië,
waarbij aan den gepensioneerden kapitein Boers
de hoofdplaats Batavia als eenige verblijfplaats
in Ned. Indië is aangewezen, heeft eenstemmig
het hoogst gevaarlijke karakter erkend van de
aan den heer Boers ten laste gelegde handelin-
,gen. Niet de strengheid, maar wel de toegevend
heid waarmede deze waren bejegend, gaf haar
stol tot aanmerking. Met het oog op de be
staande strafbepalingen, meent de commissie,
dat er overvloedig reden was den rechter omtrent
de strafwaardigheid der door den gepensioneer
den kapitein Boers gepleegde handelingen te doen
beslissen, en dat dus ook de resident van Che-
ribon overeenkomstig zijn plicht zou gehandeld
hebben, indien hij van zijne bevoegdheid gebruik
gemaakt en tot voorbereiding eener strafvervol-
ging, de voorloopige aanhouding van den schul
dige bevolen hadde. De commissie erkent, dat
in de wetenschappelijke onderscheiding, door den
procureur-generaal bij het hooggerechtshof ge
maakt, reden was gelegen om de vervolging van
den heer Boers te ontraden. Maar men had in
ieder geval liever niet de verklaring gezien, dat
de door den kapitein Boers gepleegde feiten niet
vallen binnen het bereik van de strafwet. Zoo
danige erkenning acht de commissie veel gevaar
lijker dan elke, aan den aard der feiten en aan
recht en wetenschap ontleende vrijspraak des
rechters.
Ter verdediging van den gouverneur-generaal
wilde de commissie gaarne doen gelden de om-
tandigheid, dat, waar het gevoelen, van den
procureur-generaal ook door den raad van Ned.
Indië beaamd werd, het voor hem moeilijk viel
eene met het advies van het hoofd van het
openbaar ministerie strijdige beslissing te nemen.
Behoefde uit dien hoofde ook de door den
gouverneur-generaal genomen maatregel niet te
worden afgekeurd, de commissie meende, dat
Batavia, de hoofdplaats van Ned. Indië, minder
dan eenig verwijderd eiland in den Indischen
archipel, in aanmerking kwam om als éenige
verblijfplaats aan den heer Boers, onder het
voortdurend genot van zijn pensioen, te worden
aangewezen.
De commissie stelt ten slotte voor het besluit
voor kennisgeving aan te nemen.
De commissie bestond uit de heeren Rochus-
sen, Keuchenius, Wintgens, Eransen van de
Putte en Luyben.
Op de verkooping der bibliotheek-Enschedé
zijn heden o. a. aangekocht: het Abecedarium
of Horarium voor f 1000, door Teyler's genoot
schap; Donatus voor f 200; dat speghel der
menscheliker behoudenisse voor f 7500, door Qua-
ritch te Londenhetzelfde (de 3de Holl. druk)
voor f900, door Backelin te Parijs; Eacetiae
morales Laurentii Yallensii voor ƒ400, door de
gemeente Haarlem; Ludovici Pontani de Roma
voor 600, door Asher te Londen.
Uit Harlingen schrijft men in een eigen-
aardigen stijl, aan de Prov. Eriesche Courant,
dat de nieuwe burgemeester door zijne werk
zaamheid en zijn oordeel, door niet op het on
derzoek van anderen af te gaan, maar zelf den
aard en de oorzaken van bestaande toestanden op
te sporen, dagelijks meer de geruchten logen
straft, die bij gelegenheid zijner benoeming ver
nomen zijn. Genoemde correspondent had toen
beloofd te zullen //hooren, zien en afwachten"
en zegt nu uit volle overtuiging//de benoe
ming als zaak keuren wij afde benoeming wat
den persoon aangaat, achten wij goed, want
de ondervinding heeft ons geleerd, dat reeds
veel verkeerds in Harlingen door den nieuwen
burgemeester is weggenomen". De correspondent
hoopt, dat de gemeenteraad en de wethouders
die den nieuwen burgemeester nog wel eens
moeilijkheden in den weg leggen, dit spoedig in
het belang der zaak geheel zullen nalaten.
Eergisteren heeft het provinciaal gerechts
hof te Groningen uitspraak gedaan tegen
Janlje Ruuls, vrouw van H. S., wonende te
Helpman, beschuldigd van kindermoord, gepleegd
door eene gehuwde vrouw, en haar deswege ver
oordeeld tot de strafte des doods, uit te voeren
binnen de gemeente Groningen.
Zooals wij reeds meldden is Dinsdag-ochtend
van Cherbourg te Nieuwediep binnengeko
men het ramtorenschip //Prins Hendrik der Ne
derlanden". Bij het uitgaan van het Kanaal had
men zwaar stormweder beloopen. Ten gevolge
van het stampen van het vaartuig waren 7 of
8 schepelingen min of meer zwaar gekwetst ge
worden. Het schip had zich overigens goed ge
houden.
Het stoomschip //Pera", medebrengende de
mails van Indië, China en Australië is den 12den
dezer des morgens te 5 uren te Marseille aan
gekomen. Het heeft zeer slecht weder op de reis
gehad.
Z. M. heeft benoemd tot 2den comm. van poli
tie te Leiden H. G. Cramer, than9 insp. van pol.
te Rotterdamtot rechter-plaatsv. in de arr.-rechtb.
te Nijmegen Mr. W. J. J. G. Most, adv. aldaar;
tot militie-commissaris in het 2de militie-district
der prov. Gelderland, den gep. majoor van het leger
in Oost-Indië, met den pers. rang van luit.-kolonel,
A. H. J. G. van Hameleerv. ontsl. H. C. Wouda
als burgem. der gem. Sneek. Voorts zijn de burge
meesters van onderscheiden plaatsen herbenoemd.
De Thermometer van Fahrenheit toekende alhier
Vrijdag des namiddags te 5 uren 44°, Wind: N.W.,
des avonds te 8 uren 44°, te 10 uren 44°. Zaterdag
's nachts te 12 uren 42°, te 3 uren 43°, 's morgens te
5 uren 42°, Z. W., te 8 uren 42°, 's namiddags te
12 uren 44°, te 4 uren 44°.
TIJDSCHRIFTEN, DAGBLADEN ENZ.
De Arnh. Courant zoekt in een hoofdartikel
naar de oorzaken van de //wanhopige pogingen,
welke de ministerieele partij aanwendt om hare
graven in het ministerie te houden." Lang
zoekt zij hier niet naar. "Want, al is het waar,
dat eene crisis altijd een ongeval is voor eene
politieke partij, die aan het bewind is, daarom
bestaat er toch geen reden voor zulkwanhoop-
betoon, wanneer die partij weet, dat zij wortel
heeft in het land, dat zij wel op het oogenblik
de meerderheid niet meer vertegenwoordigt,
maar toch eene openbare meening, die iets be-
teekent. Hare aftreding beschouwt zij dan niet
als de ondergang der wereld, zelfs niet als de
ondergang der richting.
Waarom doen de reactionnairen dit wel?
vraagt de Arnh. Courant. Waarom spartelen
zij aldus tegen deze gevreesde verjongingskuur
En het antwoord luidt: //Omdat de reactionaire
partij weet dat zij geene toekomst heeft, dat
zij zelfs geene werkelijke partij maar slechts
eene coterie is. Graaf Yan Zuylen en graaf
Schimmelpenninck zijn graaf Yan Zuylen
en graaf Schimmelpenninck en niets meer. Zij
vertegenwoordigen geene partij in het land; zij
zijn slechts partijgangers op hunne eigene ge
legenheid; zij zijn zelfs de reactie niet; zij zijn
slechts reactionairen." De crisis is hunne crisis.
Een minister die eene partij en een stelsel ver
tegenwoordigt kan, nadat hij gevallen is, weder
opstaan, maar wanneer men in de positie der
twee graven is, is er veel kans dat men valt om
nooit weer op te staan en meer dan waarschijn
lijk dat men, uit het kabinet weggaande, weg
gaat om niet meer weder te keeren.
Belgie. De Etoile Beige" zogt: //Volgens
zekere geruchten, die ter onzer kennis zijn ge
komen, schijnt het alsof het ministerie voor het
oogenhlik totaal in verwarring is, zoodat men
vooruitziet dat het zeer moeilijk zal zijn eene
crisis te vermijden."
Omtrent deze dreigende ministerieele crisis,
bevestigt de //Opinion" het gerucht der aftre
ding van de ministers Frère-Orban en Rogier
ten gevolge van oneenigheid in het kabinet,